De institutione oratoria libri duodecim;

231쪽

INST ORATOR. LIB. X, 7. 2O5

desulit. Tum intendendus animus, non in 16 aliquam rem unam, sed in plures simul con-954tinuas ut si per aliquam rectam viam mittamus oculos, simul omnia, quae sunt in ea

Circaque, intuemur, non ultimum tantum

videmus, sed usque ad ultimum. Ad dicendum etiam pudor stimulos habet et dicendo-

Tum Npectata laus mirumque videri potest, quod, cum stilus secreto gaudeat, atque omΠes arbitros reformidet, extemporalis actio auditorum frequentia, ut miles congestu signorum,

sunt in ea circaque FlΟΥ. quae fiunt quas semPer i. e. circa quae, c. m. suae fiunt in ea circa uiae. intuemur, non TuTic. Flox. hic a pr. m. inserunt omnis cum Alm tantum Goli1. tac. Geta. tamen.

Ad dicendum. Sic Camp. cum Goth. VoIL . olbext. Sed Turic Flox. iaddiscendum Flor sec. m. anteponit addit. Reliqui Addit a. d. o pro stilΗtilos Uxio. c. m. Istimulus habet. dies Flor. Guelf Camp. cum Goth. Voss. . olb. et edd. ante Gryph. Sed Maetc. Flor. hic a r. m. haec omnia habea latis omittunt Cum Alin. VOR . 1 5 Reliqui addit mirumque Turic.

a T. m. Campo arbores congestu. Flor Camp. concentu cum Andae Ald Basil. xyph. 1556. . contentusAIm. cf. q. 14. cum gestu oss. 1. Valde obnoxium permutationi vocabulum cs. O , 5, 17.), nec est quod VeT semu concentum ιgnorum, quae toties apud Livium aliosque scriptoxes canere dicuntur Sed, id quod Lectin monet 16. congestu signorum. Cf. not. Tit.

232쪽

no M. FAB. QUINTILIANI

, AEXCitatur. Namque et difficiliorem cogitatio-atem exprimit et expellit dicendi 1aecessitas, et secundos impetus auget placendi cupido. Adeo praemium omnia spectant, ut eloquentia quoque, quanquam plurimum habeat in se

Voluptatis, itaXime lamen praesenti fructina laudis opinionisque ducatur de quisquam

Badius, aliena ilicovea it commemoratio OΥΠm, quactauditum feriunt, non ocillos. Sigia sua singuli habent manipuli cf. Dulier ad Liv. 35, , . it. Lips de militia 2 8.

P. 86. quo plura ergo signa, eo aequentio militum Con- Cur sus. Burmalitio tamen militem laic accipienti de duco exeacitum alloquente, cujusmodi exhibitos sane in nummis Iecte ille demonstant apud Spanhemitam de . . . . Dissert. . circumstantibias sigriis, nequaquam accedo.

I Iimium iacet similitudo oratori petita ab oratore et ipso, quanquam militari. 17. difficiliorem cogitatiorrem auric Flor. hic a T. m. inserunt e so. xyellit. aurico eae levit. Flor pr. . eae lebit. In Alio turbari aliquid narratur ex olle Grypliti 1544. margo, Stoer Cliouet Leid. Tecte improbatum Giblatio. Praemitim. Turic Flor. Guelf.

Camp. Pretium cum Gotii. Vos s. 2. Vall. ea n et edd. ante Ald. acc. Basil. Correxit Regius, rectissime et laudabiliter ista aetate. f. quem demonstrat Burio Gronovium observ. 2, 25. item Tahenb ad Liv. 26, o, 15. et enti ad Terent. Andr. , ra, clo. Deciant. Camp. XPectant

cum oss. 2. Vall. Gotii. et edd. ante Basil habeat. I loa pr. n . omittit. 17. ex ollit Auget hoc ducitur, ut sint haec epipho- et intendit id quod praeces nematis loco, mori justae et a sexata exprimendi ,exbum et eliquis diremtae sententiae,

ctaurit . . significatio. Sic , 45, 1 o Locus Virgilii simi-

233쪽

tantum fidat ingenio, ut id sibi speret incipienti statim posse contingere; sed, sicut in

cogitatione praecipi uiuS, ita facilitatem extemporalem a parvis initiis a Ulatim perducemus ad summam quae eque Perfici, Neque ΟΠ-tineri, nisi usu, potest. Ceterum perVenire 9

eo debet, ut Cogitatio non utique melior sit ea, sed ultor cum hanc felicitatem non prosas 55 modo multi sint consecuti, sed etiam carmine, ut Antipater Sidonius, et Licinius Archias: credendum enim Ciceroni est: non quia nostris quoque temporibus non et fecerint quidam hoc, et faciant quod tamen non ipsum tam probabile puto, neque enim habet aut usum res, aut necessitatem quam exhor-

praeci imus. Sic Turio Flor Camp. Cum otii. Voss. I. An a 2 et edd. ante Ald. Reliqui Praecep tintis Modo vostetit auric sic facilitatem extemporalem Sio Tuaeic Flor. hic a r. m. Camp. Reliqui ira serunt quoque.

19. tutior TuTic utior, a sec. m. titulor, et sic Flor cum

puto. Moth. credo cum Voss. olb CL Io. I, 68. habet ut fiam res, aut necessitatem. Tua ic. h. visum tamen 18 in cogitatione. O 6, 3. non quia 4, PoteTam equa-19. AntiPater, Archias. ,,les memorare, sed malo Ci- De illo Cic. de Orat. 5, o. , Ceronis auctoritate uti, Cui de hoc Pro ipso . .' ,fidem negare nemo audebit. Gelii eius. GetaeTus.

234쪽

uo M. FAB. QUINTILIANItandis in lianc spem, qui foro praeparantur,no utile Xempla In Neque vero tantam osse

unquam fiduciam facilitatis Velim, ut non breve saltem tempus, quod usquam fere deerit, ad ea, quae dictori simus, dispiciendas ainamus; quod quidem in judiciis ac foro

datur semper Neque enim quiSquam est, a qui causam, quam nota didicerit, agat. Declamatore quosdam Perversa ducit ambitio, ut eX posita coiitroversia protinus dicere velint:

quin etiani quod est impriniis frivolum

est tamen habet aut ri Flor ca r. manu h. habet visum est tam tamen habet aut . a sec. ii tam anteponit sensui. Camp. h. tam aut . . . . Peni Turic Flor. subjiciunt , cf. a 4. I eciem. Camp. Peciem. 2o tantam, saltem temPus. TuriC. Ilor tantas eum breDem I lor breve saltem qui for toti us. Ex Alio tantiam breυ saltem . cf. q. 16. Guelf. t. e. u. fiducia ut . b. s. t. Voss. . . . u. tanta fiduci f. u. n. b. s. t. otii. Jens. tac. Geta. e. u. t. I. - . Per transpositionem, itemque omittunt elim cum Voss. . Taru et edd. posteTT. ante Ald. qui et ipse cum ad eodem modo transponit Bern. tanta . u. I. I. ut . . . . Camia tanta cuiquarii esses debet fiducia f. u. n. b. s. t. cf. f. q. cuni Andr nisi quod Ilic cuique Inseruit Regius elim, vere, ut videt a '; iam hoc cum abiisset in volo evanuit nusquam. Camp. mun

quidem Turio Flor. iii a r. m. omittunt Cum tria. Trajiciendo ii peccaturii a librariis suspicor. Verus a doca at hic saltem tempus ad ea, quae dicturi simus, di ρicienda sumiaratus quod nusquam fere deerit, in judiciis ac foro Jatur semPer. non alor pr. m. imittit. Camp. nec. 21. ducit. auric Flor lii a Pr. m. omittunt cum

235쪽

ac scenicram, Verbum petant quo incipiant.

Sod tam contumeliosos in se ridet invicem eloquentia et qui stultis videri eruditi volunt, stulti eraditis judicantur. Si qua et a tamen ibi tuna tam subitam fecerit agon dialecessitatem, mobiliore Uodam Opus erit ingenio, et is uuiis intendenda rebus, et in praesentia remittendam aliquid e cura Verborum, si cotis equi utrumque non dabitur. s56 Tini et tardior pronunciatio moras habet, et suspensa ac velut dubitans oratio ut tamen deliberare, non haesitare, Videamur. HOC, 25 dum egredimur e portu, si nos nondum aptatis satis armamentis aget Ventus: deinde

cum, verbiam. Flor pr. m. iat enim controversio. contumeliosos in se ridet. IOI . c. irridest, a se . m. inserit in es et Olunt Camp. elint Clim olla.

judicantur. Si Flox cuni Basil. Reliqui identur. f. q. 4, io 7. Ceteroqui multa hic turbat Flor qui sic et quistidii a sec. a. stadiis videri eruditis res eruditis postrema duo tollitiatur a m sec. volunt stultis sec. m. stulti eruditis judiciantur. In judicando cf. II I. 66.

22. mobiliore Flor meliore et is Turic. Flox. iii a pr. m. omittunt et in Praesentia.

Flor si non sequi. Gueli si solum cum Bern et edd. Steph. Rognii, rvph. 15 44. Stoex Chouet Leid. Reliqui

si sequi. Nostrum ex conjectura non dabitur. Flor. a T. m. omittit non non haesitare. Turic Flor. hic a r. m. omittunt non. 25. Ptiatis. Turic Flor hic a T. m. Optatis. Pentus. Tui ic Flor. hi a pr. m. 4entis. 21. qui sititiis -- judicantur. ΩΣ in Praesentia. cf. dicta Egregia est oppositionis To- U9.prietas in hisce videri volunt 25 Hoc, dum egredimur e judicantur portu cf. M. ira Minus

236쪽

paulatim simul euntes aptabimus vela, et disponemus rudentes, et impleri sinus optabimus. Id potius, quam se inani verborum torrenti dare, quasi tempestatibus, quo olent,

et aufereradum. Sed non minore studio continetur haec facultas, quam paratur. Ar enim

semel percepta, non labitur stilus quoque intermissione paululum admodum de celeri-

24. Percepta. Flor sec. m. Gueli Praece tia viri Goth Voss. Stoer Cliouet. ieid. non labitur. Turic Flor. Gueli Camp. n. a it tir cum Golli. Voss. 2.Ler n. Vall. et edd. ante ad sec. sed Basil. n. rapitur. Obr. mor l. Unde sit nostr um, nondum reperio. Neque eniri Voss. . ., qui tacentur, vindices credo hujus scripturae. ea tru dici posse eo intellectu, quo caPtos oculis, In Crate, membris usurpemus, si quis defendat, eum aucto itate car exeTecte monet Gesnexus. Paululum. Sic Tutic Flor.

apte huc advocat Gallaeus quidquid in animo mori est loca Virgiliana Georg. , 512. firmum aut Tectum, labare et 552. S. In hac egregia quidem mox abi dicitur, in quo est similitudine, insignem tamen errandi potestas. Velut Ovid.

naevum agnosco incuriam ast 1, 49o Pars mihi do illam, qua in idem verbum , festo ne labet ulla tuo. Est a tandi nosteri Telabitur cf. etiam labi evanescere, ut apud

24 Ars - non labitur est generis et longe expedi-Μaxime accedit huic labendi lius liti Episti. 2, 5, 4. nosignificatui, quod ministrat ,Verbo quidem labitur. Cete-Forcellinus is Virgilio Ecl. Tum gradus esse in hisce unia. 64 tibi uabattir Servius cuique facile apparet; ars fix-xeddit, ,respuatur Vel Oblivioni missime durat, stilus ipse non ,, tradatur. In Seneae lucidem, ni talium damni accipit in de-

237쪽

ΙΝST ORATOR. LIB. X, 7. IIs5 tate deperdit promtum hoc, et in expedito

politum, Xercitatione sola Continetur. Hac

uti sic optimum est, ut quotidie dicamus audientibus pluribus, maXime de quorum simus judicio atque opinione solliciti rarum est enim, ut satis se quisque ereatur. Vel soli tamen dicamus potius, quam omnino non dicamus. Est illa exercitatio cogitandi, totas as

solita cum Vall. et edd. ante Ald. MXC. Camp. dicamus, omnino non Turic. Flor. hic a pr. m. omittunt cum Alm. a quo tamen Potitis abesse non narra- tuae. Camp. mox dicamus ignorat Goth. exr Geta. d. . . non animo cum Osr. . Reliqui nities non omnino.

quod primi, suadente iam Gesnero, transposuimus. 25. Ese illa. Flor et alia Gueli Camp. se alia cum Goth. OIL et edd. ante Stoer acc Gibs br. Moll. fectu exercitationis promtum ad 9, 5, 2 o. item I, I Io. hoc ex tempore dicendi arti 9 A. 57 Cave autem inie

ficium solo usu tenetur aliam quandam ab adhuc me- rarum se quisque moratis cogitandi exercitatio

censeo ut Structuram vide , 56. z.

238쪽

que materias Vel silentio dum tamen quasi dicat intra se ipsum persequendi, quae nullo

non et tempore et loco, Mando non aliud agimus Xplicari potest et est in parte utilior, a quam haec proXima. Diligetitius enim om-

Ponitur, quam illa, in qua contextum dicendi

Camp. omittunt ses cum Vall. Locat Veri Rusc. contra fiam Guelf cum Vos s. o. 5. Getis. Tarv. Et tem Ore. Flor. Guelf est . cum Voss. I. 5. Jens. a 3 V. et omittiant Locat et osteTT. ante GrypI1. eae t. Camp. Cum otii.

dieat intrabo. alis sane dicitur coni poni, intelligen-e communi formula dicas dux est animus eius, qui

a 5. 12. item 12, s. i. exba coepimus si vel soli eae liciari. Inest etymi vis, simus tamen intea rumpei erit quasi tota aliqua res nullis illum ivxsum et quaerendo voL tempori vel spatii 4n sartior interim obmutescere

nitur Cum exercitati, ipsa ad Virg. Georg. 5 153.

239쪽

intermittere veremur. Rursus in alia plus Prior confert, Vocis firmitatem, oris facilitatem, motum corporis, qui et ipse, ut dixi, eXCitat oratorem, Ct jactatione manus, pedis supplosione, sicut cauda leo Des facere dicuntur, hortatur. Studendum Vero semper et ubique. Neque enim fere tam est ullus dies ατ occupatus, ut il1il lucrati Vae, ut Cicero Brutum facere tradit, operae ad scribendum,

Neremur. auric Flor. hic a pr. m. deberemus iam Alin. in alia Plus Prior. Sic tia ic Flor. Guelf. Camp. cum marg. Basil. i. a. Prior Plus Goth cum Vos s. g. 5. Uall. et edd. ante id qui era . urna. illa alia r. I. Voss. 1 in illa r. l. mox cum Badio reliqui illa r. I. Iimnitatem - facilitatem Camp. firmitat Deilitate cum Goth. Voss. u. Alm. nihil tale Flor. f. q. 16. et edd. ante Leid exc Basil aco. oll. Sed post Camp. et motu

ra o motum. Inde, To ea, quam inveniebat, ceteroTum Conin

stitutioile, belle Getaeius firmitati- facilitati, nisi ii. e. motui). qui et ipso. auric Flor hic a tr. m. quas et se Camp. quae et i a saecitat. auxic. Camp. excitant Flor. a T. m. σTertant Gebh. Crepp. 5, 18 e Palatino asser et commendat exsertiat, Tecte improbatus Burmatino, homo sine iudicio ingeniosus. AEL Io. I, T.

Oriatorem auxi C. Oratore. Guelf Orationem.

27. tillus dies occuPatus. Tua ic Flor. hic a T. m. villis occupatis. Ab Alm nonnisi dies rabesse narratur. lucrativas, Peras. Sic uel f Camp. cum Goth. Vall. 17 alia - vocis firmitatem. Studendum - ubique AI-Haec ineunda est struendi meloverius et Capperoranei ius

Tatio, ut accusativi illi firmi indicant locum sanctissimitatem, facilitatem, motum, Philosophi de Legg. libro I.

epexegesi inserviant, peride assiduum nec intermissumantque a Taepositione in nocte dieque studium com-tit diaei. Io, 5. 2I axustra mendaritem ingenuoxum et a Geta erus respicit ad I, 2, 53. Teliquis laboribus vacantium dicuntur, hortatur. Insuavis . Steph. o 7. d. e. soni iteratio. An praestabit 27. lucrativa - Perae. PTi- sexibere dieant anum, ubi hoc tradat Cicero,

240쪽

aut legendum aut dicendum rapi aliquos 58 momento temporis possit. Siquidem C. Carbo

et edd. ante Id. acc. Basil. eaque posterr ante Boll. lti crα veniat, opera Turic. sed ii et tradi pro tradit . lucretiar et e tit - opera Flor. Reliqui , quoa ii primus Andreas Alexiensis a 47o. , lucri vel, ut quanquam id lucri Nelit inept1ssime), operae. Post lucri omittunt e Grypti.

Camp. modo. non est in comperio Demori. strant quidem V DD. locum Oratoris cap. o. g. 34. ,IZm,, quantum illud est, quod ,, in mariimis occupationibus,,DUnqUam intermittis studia ,, doctritiae semper aut ipse scribis aliquid, aut me VocaS,,a scribendiam, ' sed ipsi non acquiescunt ouanquam fateor

milii hoc sum cere, qui persu soriam illam scriptorum loca

CommemoΥandi Tationem in nostro toties agnoveTim.

Deinde lueratir tim hujus aevi vocabulum esse negant, nedum ut eo Cicero usus sit nam et hoc cavet Purmarritus in ipso, qui respicitur, loco CiceYotii sane nihil tale obtaudemus; sed nec necesse est ipsa ejus verba posuisse ostrum. Vox sane ista nec vetustissimis libi is defenditur, neqiae apud alios quam tua is civilis auctores legituae. Attamen structu Ta , qualis est in vulgata, aptissime decuaerit nec quidquam habet perega in coloTisa cum illa aliorum ueri e - yerae, PlaIie non sit ferenda. Neque ego huius aetatis scriptoa es abhorrere video a fingendis talibus adjectivis. f. dicta ad 5, 3 9. Lucrum imprimis est, quod inspea a tum

commodis nostris acquiritur. Itaqiae Porant lucrativam a

Qu. dici potuisse censeo quidquid operae iniunctis et necessariis abolibus negotiisque velut surripeaeetur et dilectis studiis accederet. Simili modo subseciva temPO-

C. Carbo etiam in tabernaeulo. Ioc ipsum de taberna culo apud nullum alium invenio auctorem; sed Carbonis industriam in exea citatio innibus Commemorat Cicero Brut. c. 27. ubi vide ege-litim et, Orat. I, 34 HOC, eloqitentis inno sui temporis patrono, percellendo vinium inclaruit magnus orator L. Licinius Crassus , unius tumet viginti annorti adO-