De institutione oratoria libri duodecim;

511쪽

dulsisse Iioni iiii videtur, quoque no a Ceteris animalibus separasse, non paren S, sed NOVOrca fuerit, si facultatem dicendi, sociam scelerum, adversam innocentiae, iostem veritatis invenit. Mitto enim nasci, et egere omni ratione, satius fuisset, quam providentiae mu

nera in mutuam perniciem Convertere. Longius tendit hoc judicium meum. Neque enimiosis tantum id dico, eum, qui mihi sit orator, Cirum bolimia esse Pori re sed ne futurum quidem oratorem, nisi Virian bonum. Nam certe neque intelligentiam concesseris iis, qui, proposita honestorum ac turpium Via, ejorem sequi malent, meque prudentiam, Cum

detur nititurit ua c. Flor cum Alm quo praeci 'tis Ambr. I. cum eris et edd. post ante Ald. nisi quod prius omit

tit Ruso. . india iset Camp. cum Gotti inclusisses Voss. .

512쪽

in gravissimas frequenter legum, semper Veromat te Conscientiae, poenas a semet ipsis im-ι pro Viso rerum Xitu induantur. Quod si neminem malum esse, nisi stilliam eundem, non modo sapientibus dicitur, sed vulgo quoquo semper est creditum certe non fiet unquam stultus orator. Adde quod ne studio quidem Operi pulcherrimi vacare mens, nisi omnibus vitiis libera, potest primum quod in eodem Pectore nullum est honestorum turpiumque Consortium, et cogitare optima sint ut ac deterrima non magis est unius animi, quam ejuS-s dem hominis bonum esse ac malum tum illa

quoque e causa, quod mentem tantae rei intentam, Vacare omnibus aliis, etiam Culpa ca-

Tentibu S, curis oportet. Ita demum enim libera a tota, multa distringente atque alio

qui olim reliquis malint ex ipsius coniectura: s. 1, 5, 4. Prudentiam cujus in Turio Flox Camp. . iis curri in oss.1. . cuin ens. Cum edd. ante Ald. Nostrum Amba . . Guelf. cum Goth. Voss. g. Obr. . qui in Ald cum edd. ante Stoer. . iis qui in reliqui inducantur GTVpla cum O-Iterr antes Obr. pessime. 4. sa olentibus. Sin mi c. lor cui Alm a s Teliqui. Adde m. Tua ic Flor cum Alm. f. as, 1, 55. studia Turio Flor Pulcherrima Flor quod si in Turio Flor. Caai P. Cum Alm bonun est ac Taxic. Ior esse boniani ac Carias 5 Omnibus etiam culpa aliis carentibus aliam etiam cu-4. amentibus dicitur Vel cupientis Nam quod modo

ut toti Socraticae domui est aliis, tiris, ii intilianos retialia, ducenim causa. Ondona iaciam. Nec procul Non profecto displicet inol causa. lini conjectura, cura Teponi

513쪽

mST. IRATOR. LIB. XII, 1. 437 ducente causa, spectabit Id solium, ad io odaccingitur. Hod si agrorum Dimia Ura, et Gi646sollicitior rei familiaris diligentia, et venandi voluptas, et dati spectaculis dies, multum studiis auferunt: huic enim rei perit tempus, quodcunque alteri datur quiu putamus factu-aeas cupiditatem, avaritiam, invidiam quarum impotentissimae cogitationes somnos se iam et illa per quietem Visa porturbant. Ni Ihil est enim tam occupatum, tam multiforme,

ris Tuaetc. Flor oporteat uric. Flor. Camp. cum Im. Ut IuspicoΥ. male. 6. agro cor mr n. cur triendi i sollitior Turic FIor. hic solliciora). corporum pro agrorum Ald cuna edd. Post ante Stoer de conjectura Regii levi illa et intemper anti, quam tamen reduXit Gihs et venandi m TuFic. lor cum Alm. et latere videtu in illo quod praesuntlaxunt tuendi. Antovenandi m et Guelf Gotti Jeiis. tac. Geta. Camp. qui

transponit etiam Ol. Nen. , cum Voss. . et edd. ante Ba

sil nec displicet, si paria accipiantur duo occupationum, quibus singuIis interjiciatur copula quorum mystentissim s

6. Quod si agrorum nimia quidquam lino alieni liabet,

cur dati s ectaculii dies in quo tamen haeae et Bua mari Aliquid simile hisce 1, 12, 3. nos quod impotentes , assc

rumpat Mox illa per quies Nisa nominatiuuiu Nistimaretem et Mari somnia nemo non ustinuit Creppes.

514쪽

tot ac tam Variis affectibus concisum atque la-

COratum, quam mala menS. Nam et cum in

sidiatur, spe, curis, labore distringitur et jam cum sceleris compos fuit, sollicitudine,

Poenitentia, poenarum omnium Xpectatione

torquetur. Quis inter haec litteris, aut ussi bonae arti locus Non hercle magis, quam frugibus in terra sentibus ac rubi OCCupata. Age, Don ad perferendos studiorum labores

necessaria frugalitas Quid igitur ex libidine ac luxuria spei Non praecipue acuit ad cu-

Guelf Goth. Jens. tac. Geta. Camp. cum Vall. et edd. ante Ald. et etiam cum Voss. . et cum Ald de Regii conj sessi sic et Flori l. dant coni os fuit Sio Camp. O mPosuit Turio Flor comPosuerit Alm com Os fuerit eliqui Poenit et Oen. Florii. Sant sollicitudinem

Omnium Turic Poenit Poen omissis articulos. Non lor. Ambr. . arti cultus. N. Jens cum edd. post ante Id. acc. ad hercules velf solus ii quidem cf. 11 , , . interea eris. meorum solus. 8 aut duxurias detis. cum redd. post ante ad. et .

Gotti tac. Geta nomen praecipue acui Taxic Flor l-7. concisum atques lacera forte melius ita explicandum ttum An dicemus. obversa Patravit quod Oluit. BUTTNI. Jtum esse locum Platonicum, aut ulli bona arti Appa- quo respicit Tacitus Annal. 6, Tere puto, artem ii genera-6 cf. II eind. ad Gorg. lat. tim dici de omni occupatios. 73. p. 269. Est enim longe ne, i ἐπιτηδευμ ατι moribus. convenientior Taciti verbis non proprie H eruditione, ille ex Gorgia pio latus seri quae jam erat in litteris. Plesiis. quam quem indicat ii rumque nina bona artes sunt psius reipublicae Plat hominis non studiosi, nec ad litteras ea tinent.

compos fuit Dictum pro δε nescusaria frugalitas. f. liis c D corupos factus est. Nisi 11, 5, 19.

515쪽

IΝST. ORATOR. LIB. XII, 1. 439piditatem litterarum amor laudis Num igi

tti malis esse laudem curae putamus Jan1 hoc quis On id Ct, maXimam partem oratiΟ-

1iis in tractatu aequi bonique consistere Dicetne de lais secundum debitam rerum dignitatem malus atque iniqtaris Denique, ut

maximam partem quaestioni CXimam demus,

id quod nullo modo fieri potest, idem inge-1rii, studii, doctrinae, pessimo atque optutio

io4 viro uter melior dicetur orator Nimirum qui 1omo quoque melior. Non igitur unquam malus idem l1omo, Et perfectus orator. Non enim perfectum est quidquam, quo O iolius est aliud. Sed, ne more Socraticorum

nobismet ipsi responsum finXisse videamur,

laudem curae Ne hic qui hoc referas ad ipsum verbum dem laudis curam diXit. cf. domus, quasi nos ipsi imper-5, 8, 46. item , Tq. tiamus ingeniuiu, studium, do-

s. idem cingenti Suspi 1 o. more Socraticorum. Vi- cor interponendum e se me detur laoc vulgo objectumque enim eo omisso ecte sub osse philosophic Socraticis. jiciatur quod nullo modo fieri fingere sibi faciles nec valde potest; nisi putide admodum forioidabiles adversarios.

516쪽

sit aliquis adeo contra Veritatem obstinatus, ut audeat dicere, eodem ingenio, studio, doctrina praeditum nihilo deteriorem futuram

oratorem malum Virum, quam bonum. Con- , Vincamu hujus quoque amentiam. Nam certe

inemo dubitabit, omnem orationem id agere, ut judici, quae proposita fuerint, Vera et ho-11esta Videantur. Utrum igitur hoc facilius bonus vir persuadebit, an malus Bonus quia dem dicet aspius vera atque honesta. Sed

etiam si quando aliquo ductus officio quod

a CCidere, ut o docebimus, potest falso haec affirmare conabitur, majore cum fide necesse est audiatur. At malis hominibus ex

contemtu opinionis, et ignorantia Te Cti, nonnunquam excidit ipsa simulatio. Inde immo-

liqui.

men minus faveat ostro, poterit sane miris modis exagi-xaxe eum hoc quoque inter commoda virtutis recensentem, quod species eius Rinterna et oia fama indo nata

possint interdum fucum facere judicibuS.

cpiti ionis. cf. I, 12, 4. immodest sine Pudore. Puto interesse, quod pYitas Ο-d CaTet, alterum mentiendi turpitudinem non sentit. Pro- Ponere enim potestate illa oratoria dicitur, qua indicunt Te mo probandas: Cf. 11.5 165. Vir malus hic quoque nimia pollicetur, standi iis secuLus.

517쪽

INST ORATOR. LIB. XII, I91 deste proponunt, sine pudorem irimant Se Squitur in iis, quae certum est effici non posse, deformis pertinaCia, et irritus labor Nam sicut in vita, in ausi quoque, spes improbas habent Frequenter autem accidit ut his etiam vera dicentibus fidos desit, videaturque talis advocatu mala Causae argramen

tum Nunc de iis dicendum est, quae mihi 4

quas conspiratione quadam vulgi reclamari videsntur Orator ergo Demosthenes non D/VJ atqui malum virum accepimus. Non Clces ostatqui hujus quoque mores multi reprehende

runt Quid agam magna responsi invidia

15. Pertinatis Flox. ita, in Sic Turic. Flor. Cani p. cum Ahia ita inserunt reliqui ut iis etiam Turio. Placebat, nisi quod his pro etialibus dictum accipio. 14. reclamaro uel . at quicqui malum Tuaetc. Flor atquicquid in Camp. accipimus Turici Ior Cicero qui hujus Tua io C. Mus Camp. . atquct h. Jens. tac. Gesta. Tarmiat agni res On a Turic. Flor magis . Camp. subeunda mitia ganda θ, omisso est, Goth. Jeris stac. Geta. cum edd. post. ante Ald jubeunda 1 - ut Omnia Om. FloT. 35. De improbas . ni quo eniti possit Datura hu

mias nec ulli frustrationi e mana, eloquentiam pervetii dentes dicturus est 18 mitigat talis adDocatur. Qualis Pol ergo aures negans uana naulia

Πaec eo ea nitur, quod Delios Iam aurium mitigationem, quod

quidem viros ad summam, ipsum monuit Badius.

518쪽

sub omada est, attigandae sunt prius aureS. 043, Mihi enim nec Demosthene tam graVi morum dignus videtur invidia, ut omnia, uno in eum ab inimicis congesta sunt, credam; cum pulcherrima ejus in republica consilia et 6 finem vitae clarum leo am. Nec Marco Trallio defuisse video in ulla parte civis optimi Voluntatem. Testinionio est actus nobilissimo consulatus integerrime Provincia administrata; et repudiatus vigintiviratus; et civilibus bellis, quae in aetatem ejus gravissima inciderunt, neque spe neque metu declinatus

15. tam graviorum Turic cum Alm dignus m. Camp. eongestas incredam Tutic. cum Pulchorrima Sic Turic Camp. cum Alm et inseruiit eliqui ejus rei oblica Ambae. I. velf. quanquam ii r P. cum otii. Jens et edd. post ante Ald. 16. Nec m. Turio Flor cum Alm. Pro Marco notam solam ueli. Goth. Camp. cum edd. ante Stoea . cujus optimi Flox Camp. Testimonium est habitus Camp. integerrimo, vigintiviratus m. Turic Flor cum Alm neque 1 Psoria iidem metus declinatus Turio Flor idem pro id est

Camp. Ptimis artibus rei P. feci. ens. Otac. Geta cum edd. post ' ante Ald jungerentur Tuxic. Flor. 15. Demosthenes tamaria talis satellitem si Didia hic Ni inuidia. Ge erus ad est ir, infamia, sed 'enius I ricianum ablegat in D comi vocabulum Nimis tamen IJemosthenis summa quaeque Tope se ipsum hic sequitur.

de ejus animo , referentem: qui ex te, quae fuerit multo 16 in ulla arte. f. 2, 1 6.

xum sui tempori hominum 18.

de ma atores sententia. prodit. re udiatus vigintiviratur. Nobis suo quae opera Demo Vid. Vellei 45 collatosthenis volventibus nemo hoc Dione Cass. 58, 1 sqq. ipsum-C ipiet, addictum Patriae ci que Ciceronem ad Att. 9. 2.Vum fuisse et te dum libet et lib. I, 6.

519쪽

animuS, quo minus optimis se partibus, id est, reipablicae jungeret. arula fortis vi , detur quibusdam quibus optime resporadit

ipse, no et se inlidum in rasci tendis, sed in

i si idendis ericidiS: quod probavit morte quoque ipsa, quam praestantissimo suscepit animo. Quod si defuit his Viris summa vir i3

tus sic, quaerentibus, an Oratores fuerint,

respondebo, quomodo Stoici, si interrogentur, an sapienS Zeno, an Cleanthes, an Chrysippus, respondeant, Magnos quidem illos ac venerabiles, non tamen id, quod natura ho-

18 si interrogantur ua ic Flor si interrogarentur Camp. eum Goth et edd. ante Ald. Hoc ipsi im verum suspicor, modo et mo re Pondebant Teponatu pro res Pondeant. Ne -qrie enim recte se Stoicoruni exemplo tuetur noster, si illorum quoque Tesponsionem fingit modo, qualem possint

3 eddere, non TOdit eam, quam Vere de deTitit. Latere au

tom, quod probo, in ipsa vetustissima scalptura puto. Chrasippus De re P. Sic Ambr. 2. h. ipsi . Turic Flor. Guelf. Camp. cum Alm. Voss. . et edd. ante Gryph. i soni. reliqni Sed Goth. h. sui , mag/ω quidem Flor summum habebat Goth. Jens tac. Gesti. cum edd. post. ante Basil. s. habeat Camp. non male. 17. respondit e. Maec tionem arguit, qui ne morti

ipsa suidem qua in continuo quidem ejus multum fortitu-Fecensentur. Ciceronis Veaeba dinis affuisse censet, simul usus Ion invenio meo demoris tra ipsa Senecae patris ad laudem Tunc UV. MD Sententiam Ciceronis tendente Sualoria T. saepiss4 me paeo fert, cum in epi Practyliantis inrin. - animo stolis queritur de temeritate Non est quod cum Franci et Pompeianorum, velut amiti Burmanno eponere velis 6 A1 multisque ITaeterea Praesenti simo. cf. i. a. 25. locis Ges erus hanc variam 18 si interrogentur. AELCiceronis et aio isso acta not. cxit.

520쪽

, minis summum l1abet, ora secutos. Nam tPythagoras, non a lentem se, ut qui ante eum suerunt, sed studiosim,s ientia vocari voluit. Ego tamen secundum communem Q49 loquendi consuetudinem saepe diri, dicamque, Verfectiam Oratorem esse Ciceronem ut amicos et horro Uiros, et riadentissimos dici- mu Vulgo, quorum illi nisi perfecto sapienti datur. Sed cum proprie, et ad legem

ipsam veritatis loquendum 'Tito eum qua E- 0 1am oratorem, qUem et ille quaerebat. Uau-

quam Dim stetisse ipsum in fastigio eloquentiae fateor, a ViX, quid adjici potuerit, invenio, fortasse in Venturus, quod adhuc absci-

19. consecutos ut Pyth. Camp. 1sed ut qui uric ses et qui eras. Taru se ut et qui Locat Uen. Rusc. antes fuerunt Cana p. et stud. TuTic. Ocar et Ol. Turio Flor Camp. Niros sed prudentissime Turic Flor. Postreitium Alm quoque cumques ProPrict NTIC FlΟΥ. Erit cumque Oratorem Turio Flor. qui posterio infra tiam . 54. cum ad pro eum d): ab Alm quactram abesse dicitur qua ram eisquentia iratorem Camp. quaerebat om Obr. sto stetisse eum Camp. Jeias. stac. Geta. cum edd. ante Stoex exo Ald eloquentiam Om. TuriC. Flor Camp. Alm.

quid radhuc Turic Ambr. . Guelf Camp. qui vieissim supra quod adjici c. Goth. Voss. a. 5. Almo et edd. ante Gryph. abscisurum. Ita sine libris etiam ioemendare debui vulgatum Uelisurum, cum alibi addicentes 1 o. quem et ille quaere abscisurum. f. Ο, I, Io 6 illi Lat Veluti in Oratore c. a. iihil detrahi otest ratii nihil 29 Demonstra Geta exus et adjici adhuc ad χa s. Crassi . sententiam te Or et, praeter ea quae jam abscidisson 2. putandus est.2o. quid .djici, quod