장음표시 사용
101쪽
avit Moducitur ex admixtione albedinis et parite nigredinis. poetesis a tem seu viridis ex admixtione crocei et nigri: et doc totum manifestum est sensis . Et cu3declaratum est hoc videtur q) colores ordinati in iride sunt huius generis: sue debemu si hoc c5plere causam hora colotu in iride: et apparet . color subrubeus iridis interioris est propinquior lucido Q viridis:et viridis pauonaceus:cum fuerit lucidum exiens asphericitate nusvis:et hoc videtur ex eis que declarata sunt in lib. 3. Euclidis.et si sint isticolores diuersificati per additionem nigredinis et multitudinem et paucistatem luminis tantum iam causa apparet de hoc: et erit maior apparea Ouonaceus:quia ipse est propinquior iucido:et propter illud etiam q6 cadita radio super arcu maiore in maius.medius aut est τiridio: propterea qt ipse est magis distans-maior: et radius cades super ipsum etia est maior: sectarcus minor propterea quia est remotior ab istis et magis niger apparet pauonaceus. sci etia xpterea qtradu caderes super ipm sunt pauciorori hoc est quod apparet ex dictis expositoisi : quorsi libri peruenerunt micena ad nos. rct ia Huic, carpit eos super docet disit.Sed fratres nostri peri pirapi papatheticorum nihil dixerunt de dispositione ordinis colorsi.na ipse puta thcticos. vir q) viridis diuersificatur a subrubeo Nauonaceo. et iste tronio nihil dicit de hac re: sed iiii dubitat super eoo.ct sine dubio hec reprehensio masis vere redit ad Brist.na ipse fuit princeps peripati corii cnos au mestasio te costderemus de hocssim cosuetudinem nostra:et dicamus in Bristo. decla nristo. strauit m iste color viridis est medius inter subrubeum et pauonaceii.si me mer. disi aute duitur secudu duas speciesransi coetu sin veritatem et prius : et est medisi e medisi inter duo cdtraria cuius esse cosistit in coplane duarum extremitas pin duastii:et ipsum m 4ditate est diuersum a duabus extremitatibus. ESecundu species viasit dicitur similitudinarie et pili posterius: et est medium inter dito contra de ide. 6.riapinquatitate lib. m diuersificatura duobus extremis pila magis et mi phr.3 nus:et magis couente sest ut verbu Tri. Vic intelligatur de primo cu hoc in color uiridio est ex hac specie prima desidici tur mediii prius .EEt cu doesit ita color viridis qui apparet in iride est de neccssitate productus inter croceitatem subrubciet nigredine pauonacei. scisisnsi in hocm croceus inuenitur sub rubeo est qι ia apparet aliqii iste color in iride mediiisinter simu si et viride Ja igitur videtur ex hoc sermone τ hec interio si ha e manifesto verboruPri .est illudnietq6 apparet in esse:et ideo dicit Brist. ω est copositus duobus.Et et pictoresnopiit, sacere sive huic pa dimisnutione artis a natura: st hoc volneret expositores quorsi verba peruernosit ad nos: sed diminuta fuit intellectio hu ius vel pa tranatione vel realia cani.verti est: et si volueret illa alia intelloinem iam declinauerunt ab intentione Trist. ptine.et quocum sit Ruitidebebat extrahere Prist. a numero peripatheticorum: no dicere sermone sic absolute. cur aure colores in iride exteriori iunt opposito mo ordini coloetu iridis interioris .salii qui sunt in extremitatibus eoru :est tereant circulatio minor huius iridis est ypinquior: nobis se malom apparetia colorum in Vac iride est lier cani vpinquitatis remotionis a visu nδ per iam propinquitatio ps is et distati e eius sicut est in iride prima. sali pucto risexionis accidunt due res opposite: et est q)propinquior ex eis ad sole est remotior avisti et econtra.c. propinquior ex eis ad visum est remotior a lucido rio aute3 intcriorypterypindiare eius a reflexione est diuersias: in propinquitas
te visus minusim aioz Odiuersitas indistantie lucidi: sed in exteriori prospter magnitudinem eius res est opposito modo.Cur autem non apparet
ex eis plures duabus hoc est ya una duaru rou. nam iam declaratu est in
102쪽
perspectina et impossibile est ut sint in una supficie nisi une de his iridib
vel m nubes no est dispositio est yfunditatisvi fiat in ipsa tertia iris:vrnesistat no apparet. nano in quacuae restexione causat apparentia ne viri quacunae propinquitate distatia: sed in angulis determinatis et in dii lautia determinata: et hoc prcflexione ad virtute lucidi et debilitate ei' et gros: situdine nubio ex qua reflectit radius et subtilitate eius et distantia aspicietis ad hoc r*pinquitate ei'. mictu igit est a nobis detrato et de trideri caurde solid' sas dispositionii apparentiu in eisdedimus fini intellectu nostru. CSoles aut qui apparet in nostris lateries solisti,figura solis et dispositione esssiunt etia a rencxione radii solis ex speculio Q sunt pin di*ositione et situmque est po: sibile ut fiat mcapparetia: et hoc cognoscet oinque ab illoqui vidit nos et scit illa q hic scripsinius. Dctaculi etiad apparet ype solocausa in colori d apparet in cis est ipsamet causa in colorib' iridis: deeast duo signa ego nunio vidi: et no memoro ea nisi pin . iudicat de his rva phi:scilicet soles et baculos. Item in eade media dispone. I Sermo despera seu rotunditate que esst circa luna u vocatur halo et de trade etde colus nis dicitri p ostib dixim' has res debemus dicere causam circuitus que apparet circa sole et lunam: et dicere etia de iride diuersoru colo p scii viarure quo sitri quid sit causa huius:et in hoc etiam dicemus causam illino quod
apparet quasi canna extensa et columna. Et primo dicemus de dato. CEt dicamus oe hic circuitus apparet circa sole et luna circudas ipsa etia quas da stellas icintillat seu radiatori hoc apparet in nocte et in die et meridie et in vespere: ' in mane et prope occides vides sensiti. 3nquit: et ca horsi circuituum in quolibet in quo apparent est una causa et est refractio luminis a nube ad visum nostrum ref actioni equali ab omnibus partibus: na vopor humiduo ex quo fit nubes ascendi a terra et multiplicat in acre et insfrostatur: et cum oritur seu illuminat lumen stellarum vel solis et tune super illum vaporem occurrit seu reuertitur ab ipso rediciis ad visum ex omnies partibus. Ppparet igit lunae circulare in illa nube sicut apparet lume cfrediens ab ipla siclia circulare in multis stellaru 3: vult dicere et causa in tiocest una: nam sicut app ret scintilla seu radius uellemet circularis propter restactionem que fit radiosio ab ipso acre propter distantia3:llius nubis et debilitatem visus accidit reseactio a nube ypto grossitudine illi uo: nam causa refractionio aliquado est spissitudo aeris.Et aliqn est dedilitas vissus vel est propicr distantia stellarum quibus apparent scintille seu radii circulares vel propter occursum vi suo: icut accidit nobis in flamma ca remouens a visu noistro apparet quasi halo:nec est mensura in causa dure apparentie seu hoc tin spectat dic dicere de causa l)uius apparentie. s.* sit a vapore tiar: et illa est quam assignat ille artifex:et est causa cois et remota: sed causa duius apparetie ypria et propinqua declarat a perspectivo: nam ipse declarat pila quam speciem trium apparentisi seu visionum que sunt res a ictio et reflexio et rectitudo est dec apparetia et in quo situ et ex quo cor a cidit hoc et disponitur. s. ec apparentia: r declarauit illic q) hec apparetiaca vel stellamet per radium rectum vel halo:et lumen eiu3est per radiares fractum non reflexum: r* situs a quo prouenit nec figura est ut sit usta cito sphere seu circuitus: et ut sint trianguli quos causant linee restactidio de illa spdera seu circuitu. L* exeat a lucido ad sp eram: et qui eoru restaς guntur ad visum comunicant omnes in una d. asu et est linea que vadit in visu nostro et in centro illius circuitus seu spirere in centro stelle: nec stra illi trianguli equales: et erit refractio omnium illarum linearum a no eodevuncto: et est sicua ad unum et eundem punctum et est visua: et mnisests cu
103쪽
restauitvr ut sit res actio illarum linearu radialium a cirruitu seu circuli': si perficie illic cuius situs est ex omnibus partibus situs aptus ut sint annuli restactionio ipsius equales: ut sit refractio stans super illam furficis in rcfractio non sit iust per angillos equales stantes seu directos inauerficiem. Loe trianguli refractionis stans super 'perficiem. Et dcclaressi est cum hoc: ausa propter quam apparet ris p restactionem extra fusi locunam ipse aclarauit illic uir omne qd vider seu apparet p radio restar apuvaret in rectitudine radii restacti: r . specula coisicia qiub' fit restauio cum fuerint parua apparet in ipsis color rei visibilis non figura eius:et riste Me cause sunt causa in hoc in apparet iumen lune abs v et iis fi 'rao et obnaret ii inien eius preter locu tune.sin loco cxtra ipsam seu alio ab ipsa. siet declaratum est illic et id quod accidet ei quod apparet per pluo ibatam lineam refractam enumeratur ci' apparetia per numeratione lineas mim rcfractarunari cum coniunguntur linee remanentes quedam cum qui .husdam apparet eius figura circulans vel lumen eius si non apparet figuora eius: ex duo impossibile est apparere una res per multos radios nisi cusuerit refractio spirere seu sphera: et declarata est spectare nec apparetia.n isto et ci, situo in quo venit hec apparentia cum posuerimus nubem ligus rari figura lanerica cx quo hoc est sibi dispositio naturalis est ut sit uisidinostra centrum lucidis centrum nubis super unam lineam' et ut sit visio nostra in eo quod est inter lucidum et centrum non in centromet: nco sit inter visionem nostram et lucidum: * silperstcies ex qua fit dec r actio et fumficies aueconiun,tur directe super directum diametrum nubis non aliaret re causa in hoc est distantia lucidi et p*opinquitas nubis ad nos: et qnia centrum nubio est propinquio; nobis lucido et remotior nube: et in restas
ctio non fit nisi per angulos equalis . sci claratum est illic etiam * bee restactio duia est loci illius latitudo accidit ut sit lunacii quod apparet circulare habens latitudinea si non appareret sicut linea sphere. Et has res omnes duas dixi: iam declarauit eas Ruenetan in tractatu fomola: ου ista ut diximus no sunt de hac Rietia:sed sunt de scietia perspectiua:et idconon curauit Bristo. istis hic:7 fuit sibi sufficiens de eo Q pcrtinet huiescientie considerare. Et ille qui congrcgauit has duas speculationcs ia3 errauit ut fecit Tucnet alimam speculatio de hoc in duarum diuersara aratium neci ingreditur id quod declaratum est de doc ex scientia perspectistia in buscientia: ita * hec scientia considerat de his causis alio modo et cis dites facit istas principia mostratio's. simputabamus nos in nostris sum mathema inis in tantu3 in nos posuimus illic et affirmauimus causas mathematicas tueno uitoue sunt in his rebus tano expedium seu pzincipium: sed res non fuit ita: adducedenam cause quas dat artifex huius scientie in hoc sunt cause manifeste per in scie*sse id dat perspectiuuo de istis causis sunt cause remore rebus consideras naturali tis in hac scientia: cause autem remote enumeratur in eo q) est per accides. imo. videsinem est dispositio scientie perspective ad danc scientiam in dando das ide. i. res causas sicut est dispostlio perspective cum geometria , L. perspectiva acci liae5. svit multas causas rerum seu dispositionum inuentamue in ipsa geometria euei ut putabamus nos det ocin principio. nam ille cause sunt essentiales in pectiua .Lid quod declaratu est de uocinseometria ex quo sunt cause propinq ue. Caula autem harum rerum que declarate sunt in p erspectiva sunt istis existentibus propter corpora naturalia cause non essentiales sed remore. I3ta debet intelligi hoc de Pri .inliis rebus non . ipse abbre viavit seu diminuit in doc mimisit aliquid quod fuit necessarium dicere in
hac scientia ne d in alia, Coloria sit ei qui ipsum deici miliavit ab aliis in
104쪽
perfectione humanari fuit id quod cosmirum fuit sibi facilita cognitui tramina ab aliis hominibus cu3 longa perscrutatione et difficultate maxima et marcua de is sollicitudinen id quod est notum atho faciliur est diuersu ni ab eo quoa rurist.uid ipse nouit: et ideo multotiens accidunt expositoribus difficultates in dictis ide innii lduius viri donec occlaretur post longum tempusvcritas sermonis eiusAE in ptimo *nim debilis fuit speculatio aliorum dominum in comparatione ad spes ioco ἡmi culationem eiusN per hanc virtutem diuinam inuetam in ipso fuit ipse inph. q. 3. de uentor scientie:et cQmpiciis seu perficienseamri hoc raro invenitur in artisaia.c .r busquecunspars fuerit: maxime in irac arte magna . Sed dii: imus in et primo 6 ipse fuit inuetor et complens. nam dicta aliorum antiquorum de his rediis Hatione non sunt digna ut sint dubitationes in his rebusn a tollimi ut sint princicodλ pia.sici post* declaratum est docidicam igitur.n5 est in verbis Trin. aliquid indigens complamento: ut putauit hoc Tuepace filius aeueghtiet verum est Q in ipsis sunt inulte res quas ipse non intellexit nem nos non sinuet maxime in rebus in quibus non peruenerunt ad nos dicta expositorum:et ideo oportebat sibi studere in speculatione verborum eius no in his rebus que fuerunt preter modum doctrine illius Bristotelis.
si stea autem dicit Commentator in illo loco ponedo vena pistolam
ista inquit:.ec sunt res famose de iride et de columna: sed causa eornmmvna in genere:et nec est refractio que accidit radiolatis ab aqua superpaurietem super quem non cadit radius solis directo dicit:et hoc quod dixit et causa iridis est apparentia manifestum est per se:nam hec apparetia aecidit nobis cu sumus inter lucida et corpus a quo fit refractio: et declarata est i mathematicis . hec apparetia accidit cu ntemtra lucidiet citru sphere nudis et punctus vitiis seu visionis super unam lineam:et fuerit centru nus bis in medio psicti visionis et centri lucidi:et fuit visus propinquior nubia o ipse sit centrum nubis:nam impossibile est ut sint triaguli duos facit re . Doctio equales nisi cum fuerit basis eorum una:iud fuit ne cesse vi sit cens trum nubis inter centrum lucidi et punctus visus sis visionio:quia angusti refletionis .propterea τ sunt equales oportet ut circundent cum diamestro per angulos equales scilicet diameter supficiei nubis spherice istacta fuit necesse ut sit superficies ex qua sti refractio spherica :quia impossibilis est refractio a circuitu sphere ad unum locum nisi in corpore concavo:Wopterea quia trianguli resactionis stare stipo superficiem ex qua refranssuntur super aligulos rectos:si esset superncies in qua est circvitus resemctionis equalis:non essent man ii communicantes in bast: ita ut sit res fractio finita a puncto ab illa basi que est punctus visionis:et similiter acci derit si esset superficies conuexa:lὶoc autem quod adiunaremus id quod adiunximus est id quod declaratum est de has apparentia in perspectiua : et non est de hac scientia. mtem in eadem medi a dicit:et posto narrauimus causam iridis C et quo: modo sit: necesse est nobis dicere quare est hoc in nunt apparet magio medietas circulused apparet vel medietas circuli vel minus. Inquit et didieam ιν causa in hoc est . cum irradiatur de nube ex radio solis cum vider c apparentia est medietas circuli tin .vuli dicere:cum tuerit sol super i misperium: propterea qr hoc centrum cadit in hoc loco inter nostrum visus et et nubem dispositam ad danc apparentiam.f. supra lineam egredientem am cedentem ad tria puncta centrum superficiei nubis et punctum visus seu ' visionis et punctum centri circuli iridis et iste locus est a quo prouenit reu Inexio: et cum posuerimus in dec resterio est in ipso et-sol iam fuit valde ele es
tuo super hemisperium:sic ursi lilia . nati fuerim' rencyionein per se res
105쪽
ni enum' sol lani ruit altus accidit parti linee dicte. i. que est inurvisus nostrum et nubem esse sub hemisperio:et similiter centrimi sphere radii:
parebit tunc de iride minus medictate circuli:cum igitur ascendit sol desis nit apparentia circuli scii spherent tota ingreditur sub neniisperio: et non apparet iste circulus in meridie:et maxime apud solstiti niti estivale ppter magnitudinem arcus altitudinis in illa hora. GSed in hoc cum dixit accidit quedam difficultas:nam declaratu 3 eu in marminaticio * pore est ut sit sc reflexio ex qua producitur irio fim tres simo.unus emis est situs quem durit Tristaeu ut sit centrum circuli reflexionis inter visum et superficiem sphere nubie. scisces sins cst vis ipsi suo uisus idcm csi atro seiusmet circuli. EEt situs tersius est ut sit casus centa circuli venerionis inter centru nubis et visus: et hic Ofi sol elavat super inmisperis post dile est appere in hoc loco circulus totalis vel maior pars eius asolstiti cit Triar non apparet de iride nisi medietas circuli vel minuo. Et dicas nimir videsu hec spparetiano cotingit aqua cum reflexione accidentirnam reflexio diversificas m fouitudine et debilitate: sed fit hec apparentia in angulo seu parte determinate ilitatis ex angulis reflexionis .cEt situm in hoc estu isticolores sin apparet smvnani dispositione n5 dirnuntes se magis et minus:et si modu cerent a quacunae reflexione acciderit radio solis a nube ad visum.sex angulis diuerso diuersificarens colos res eius fini magis et minus.Tpparentia a sit et occultatio n5 dissere in qualitate seu pin qualitatem. Cct panc rem iam declarauit ipsam Tri .csi dixit . hec apparentia non cotinsit in propinquitate solis valde ii csi hoc sit
ita: etiam non contingit in magna disiantia a sole:sed contingit isi distantia determinata et revisione determinata.Ldctaminate otitatis: et ideo colous illius non diuersincantur. Et cum hoc sit ita: sequii vi non appas reat uirideris medietas circuli vel minus:etirocvel sciri r vel in pluriα hue:et si valde raro apparet magm ἐν medietas circuli vel circulus. hoc est peracssis in speculo ex quo fit hec reflexiori videtur vi snt colores in ista inde findiuersitatem colorumque sunt iniride assueta. s. in apparentia et
occultatione.ssct dixi hec:quia dixit milhi aliquis in quo confido ex nimioribus socioru nostroru*ipse vidit iridem in aliqua hora circulsi conis pinu uel quasi completu .get per hoc quod diximus de assignatione caule est sermo in figura eius naturalis: et ' non: sermo de figura in eo in figus ra.squo causatur a reflexione est manifestiis:et noluit. diri. admiscere bas duas intentiones ut declaratum est.lm igis ipse V c considerauit eius sin. propria est seu qρ appropriar scietie naturali:et ideo filii difficile nuc standare causam tu hoc.CInquit. iam diximus numersicolorsi iridis in eo quod dici si fuit:et diximus q)pmplurimu sunt tresv ineus: et viridis et rauonaceus, fortasse apparet color inter tres: vincii et viridem: et est ciuin eu 3eferaneus: color autem vineus est estrinsecus eorum: postea sequitin 'ipsum uiridis: postea sequii viridem pauonaceus.mnquit:et causa in doeest*color extrinseo seu exterior est masis lucid':nt irradiatio solis multiplices in sec arcu magis:quia est propinquiorsoli et maioris circulatios tionis: sed loqueretur fini assignationem huius causem sit vitinius ores minus incidum medio si posuerimus corpus seu colorem medium produci alum ine et colou nubis' ulla vides * arcus ptimus et vltim' dissersit m magis et ininuo:sed viridis est medium inter eos ri ideo opue dicere de istis ali 'quid Moo: an . ipse producit fila sensum inter albedincin vinci sis subrus deleti nigredinem pauonacei absis hoc sit diuersitas coloris cius causas id quod radatur a sol scirio super quod radiat sol est minus quam id
106쪽
eo radiat figura exteriore: na laqueretur-hac cansam ut sit id os radiar
suora vitiina minus id q6 radiat supra mediu:et dispo no est ita. Det ideo tradicit uican causis coloetu iridis fini hac causam expositorib 'ri dicit a viriditatis no est admixtio luminis in nigredine nubisma id Vsedatur ex hac adnixatione est color rubeus ovis diuersifica Fin magis et tilisnus:slcestans in prirno colore iridis et vltinio: 6 color medius 4 est viris dis causat ex admixtioecoloris albi csi colore nigro et iste color albus qui causat illic causar ypter guttaoaque cadetis seu fluetis: et in admiscet albedo inius coloris cu nigredine nubis:yducis viriditas inter ipsos. na actnmltoties recipit l=sic colore. set ut ut sit mcopinio Pria. Da ipse tam vi
xit in pud ictis in albus causas a gutiis aque: et vides vi ca Dius sint ista duo simul: et io etia declarauit i alio loco in ca laure meo est admixti et ure cum posuerimus speculurn esse similem in qualitate dissicile est dare cansam diuersitatio colo* in iride: et mni posuerimus i pium diuersum: farcile est hoc sed cu sint isti colores ordinati: difficile est dare causam aratonid iste ordo est necessarius in diuersitate eo γ. s. in hoc.ipsi pinanet selim per fim unum ordine: et maxime quando nosvoluerimus cogregare de hoe inter id dis apparet in ista iride: et in iride secundaliive apparet ca ipsa in busdam horis.nam ordo colorsi in hac iride sentitur m ordine ptrarius iniride primos. τ sentitur seu appreMndit tu ipsis cν color pauonacens o Rumo et extrinsecus et subrubeus est ultimus intrinsecus seu interior:s,medius inter ipsos est fili una dispone in duabus iridib' simul. simio vidan medium inter eos sit: vel res coplexionata seu composita inter duasi stremitates .vel . sit color eius diuersus a colore duartim extremitatumTcs visitaqueitas dominas stiper ipsum:velut sint hedneres simuL intdetur . umbra babet introitum in productione colorum: et maximoiridioso . producuntur ex complexione seu compositione obscuritatis umbre et albedine fluxu aque et umbra causatur posterius a superficie primari ideo ut dicit fluxu in fluxu seu casu aquarum:quarum pars sit in umbra et paro in sole apparent colores diuersi. Inquit: sed iris que apparet in nocte aluna no est sicut illa que apparet in solaniam ipsa apparet declinior ad ala dine:et causa in hoc est obscuritas noctis nam ignis ut putatur apparet albior in loco obscuro S ipse apparet in loco lucido ita ut inuenimus i isto
metu.s Et hoc indigetconsideratiqne:et magis verisimile est: ut sit causa in albedine eius debilitas luminis lune et dealbatio luminis iridis.
Eruber Quartus arncteororum Tristo. CCapitulum punium. 3Ionias ut quainor cause determinate sunt
clementorum' barum autem mconiugationes et clementa quatuor accidit es iquorum duo quidefactiva:calidum ct frigidum. inio autem passiua: siccum et humidum. autem Drum et ex inductione:videtur enim in omnibus caliditasci idem et trigiditas terminantes et copulantes et permutantes et homogenea et non homogenca:et humectantes et exsiccantes imaurantes et mollificantes. Sicca autem et dumida terminata clauas dictas passiones par: entia ipsa post et que nid comi
107쪽
nia ex ambobus corpora constant. autem ex rationib' palam quibus determinamus naturas ipsorum:calidum quidcm cnim et trigidum ut fac a dicimus. Concretiuum enim sicut fasinuum aliquid cin humidum autem et siccum passiva. Facile cili
terminabile et difficile aliquid terminabile in pati aliquid natura ipsorum diciturnq6 quidem igitur hec quidem factiva:hec autem passiva manifestum est.
interio sua propria fuit loqui de eo quod accidit ex
duobus vaporibus.ssicco et huimido cum finiit intra terram de generationibus:et sunt metallari postea loquatur de plantis et animalibus . t Et viriuersaliter propterea quia intentio sua fuit loqui de corporibus homogeneis que commonuntur ex elementis prima omposuione: narrare diffeε 1.vegeaeirentias uniuersales eis. Et iam declaratum est de dispositione dorum cors cora. co. porum in libro senerationis et corruptionis viniis compolita quatuox .vJo. clementio famotis:et*dec quatuor sunt elementa per virtutes activas ct C passinas eorumadeclaratum est etiam ibidem . virtutes active sunt calis ditas et frigiditas i assiue autem humiditas et siccitas:et iv generatio isto*corporum homogencorum est per admi monem illorum elementorum ipse autem nunc vult memorare species: operationum virtutum activaru in his coapotibus seni meis:et species virtutu3 passiuasi que sunt in eis quasidis entie et sorine:et narrat quomodo est dabitudo earum in generatione ad virtutes activas squomodo attribuuntiir congclatio. u.g. et que liquo factio caliditati et frigiditati: et que sunt corpora quibus euenit aliqua ς speciebus harum virtutum passinarum. Cet incepit palus in rem putio L. Ma. ne illius O declaratum est in libro de generatione et corruptione. s. virtutes per quas clementa sunt elementa sunt de virtutes quatuotiscaliditas: ψfrigiditas:humiditas: et siccitas:et in relique dispositionc producte in re generabilibus et corruptibilibus attribuuntur his quatuor virtutibus ta' tum:et hoc primo et per se. IEt testificatur introc in caliditas et frigiditas sint potentie active in compositis ullud eri apparet ex operationibus eoisi in eis de congregationciet diuisione:et retentione et terminatiotie receptionis figure et aliis ex operationibus eorum. Et signisicat etia.humiditas et siccitas sunt virtutes passive illud q6 videtur de eis in sunt recipientes has operationes a calidoet frigido. et dicamus m de proprietate caloris est coniungere domosmea conuenientia:et retinere ipsa frigiditatis autk proprietas est coniungere inequalia et retinere ea:sicut de proprietate in sintditaris est ut sit facilio retineri ab alio: et obedita recipere passione absis hoc . rchneat formam quam recipit:aut trabeat retentionem et se:et oppro ' Minptiatur siccitati et ipsa difficulter retinctur ab aliometinetur autem se lios qris, tenens formam quam habet. a. Sed esse istorum coπorum in corporis quo edishus composuis vel compositorum ex parte dumiditatis et siccitatis est ma cre diffini nifestum. nam apparet de dispositione eorum m ipta recipiunt terminum tionesvo cinguram propter dumiditatem: ct retinent ipsam propter siccitate. nuo rificant lmodo autem attribuuntur iste potentic passive ad simplicia sinu sunt sim ipsis unas cia:et que est intentio difficultatis passibilitatis in eis et facilitatis: ita plicibuo. vi sit conueniens esse illius quod accistum fuit in diffinitionibus eorum 'in omnibus co orinus simplicibus et compositis indiget consideratione.
nam ignis est siccus et non diis culter retinetur ab M o: inima videmus
108쪽
plani mItotieno fieri in ipso figura pili figuram contin s i imri Ula
uersaliter no inueniuntur elemcta siti licia difficilia recipere retentionen et figura a caliditate et stigiditate a pio siccitate:neae tacilitas receptionis incit eis Dpter humiditate.na non est de consuetudine eopseu de natura ipsa existeria limplicia retineri queda a qiubusdat ne phabere nora et tu niuate: sed iiiuenitur in eis similis passio a porcitis activis pinincoponun. . tur et admiscetur et generant et corruputur.EEt dicat nusq) intentio facidi
Golahq tatis passionis in corporibus istio litimidio est obedientia eo p ad reo Odum augmentu in otitate et diminutionema aqua et aer videtur de dupone earu cu ingrossantur:et mollia sunt ypter calore et frigus. molles actio aut et grossitudo nihil aliud est nisi augmentum quantitanset diutinuito eiussi ollefactionem autem consequitur subtilitas duritiem ctur grossitudoontentio antem subtilitatis et frossitudinis est facilitas E parationis forme a materia et dissicultas empora ter corrumpuntur:grossa autem econtrario huius. Dromtudo autem a Dimitata est cum appropinquatur nature aque:sed grossitinis aque sciliter cor pinquatur natura terre, sicut est dispositio ineisuns. rnm'est per oppositum huius. gEt ideo rora quia est in lineam de compactionis et grossitudiniomon potest Derra et Et quia ignis etiam est in fine mollefactionioet subtilitatis non recipit adigne. x ritatem maiorem. CEt videtur dici*hec est intentiora. 9 . nis in his corporibus stinplicibus et facilitatis eius:que
tate receptionis compositorum figuram et terminum et in difficultate iurus ita in sunt differentie inuente in eis causa eorum que coinpositis: sicut declaratum est in libro de generatione et
WEt iam egressi sumus ab illo in quo hinus .na
sitione elementorum magis videtur . esse debet in illo quod fuimus et dicamus oe cum posuerimus r generatio sti per actione virtutum activarum et passionem passiuarum:manifestum est in generario inuenitur cum dominate niit virtutes actine super pariuas et tu aut casad formam.CEt corruptio est per oppositum initiis. id est runt dominaIenim virtutes passive super virtutes activas conseritantes et dencit tormasenerati.s et hoc apparet considerando. nam iste virtutes ilias passivas virtutes xt ponant eas freni dispositionem secundum quam sit possibile eis recipere formam diuersam ab eis in specie:et dum cotinuit, illa forma conseruans illas potentias passiuas in dispositione sem ndum Quam consuetudo eo tum est retinere formam remanet genet arum.Cum autem debilitata sit forma a conseruatione illius dispositionis que est in ma teria disponitur materia ad recipitauin aliam formam et corriimpitur prisma forma.dispositio autem materie est de necessitate pinpter murationem non conuenientem accidentem forme que est in materia.m forma que ritin materia secundum . ipsa est forma complexionalis pinumisiis 'tibus activis quod est de necessitate vel calor vel frigus vel ambo: sed de: clarabitur fere q) est caliditas:non esse generationis a caudiam saam cornixtio non potest esse nisi po ipsam:generario autem non in nisi per comvlexionem et mixtionem: sicut declaratum est. Celsi trigiditas d introitu in aenerationem hoc est aliquo modo. Et cum hoc sit ita: forma transnanest talis materie ad recipienda aliquam forma et separare faciens prunam ense rena de necessitate calot. Sed tamen respectu corporis corrupti est extrane et euralis et putrefactio: spectu autem generati ex ipso est naturalis.mam igitur do. claratum est hoc*calor est duplex.naturalis: et eiuramus et Q Mneratio
109쪽
mper calorem naturalem: corriiptio autem per utraneum. Cansa autem Uuplex productionis huius caloris extrane inretii una duarum rerum: una eas ta putres rum que est per se et est calor extrisecus cum fuerit non conueniens calor in factiois β naturali. nam frigefacit ipsum et dissoluit ipsum:et deo videtur putrefactio maria et o multiplicari in estate. gesticiens autem huius secundaria intelione est sti scistast siditas caloris naturalis et congelatio eius. nam cum ipse bierit debilis ria et Esto non potens congregare materiam et dominari super ipsam: putrefit: mates accidia via sicut videtur doc accidere corporibus mortuorum et senum. o uniuersa Etiter in rebus inanimatis frigefactis. scimultotiens accidit hoc materie propter dumiditatem et hoc propter facilitatem passionis eius ab extrinsecis:et propter eius debilitatem in retinendo formam. Et ideo dixit Dim .et aui medici . causa putrefactionis est caliditas et ' miditas: et hoellia ipsi non mitimersit illud quod est per se ab illo quod est per accim.
Et posto declaratum est et generatio fit per calorem naturalem.Et cors ruptio per extraneum et per stigiditatem: et claratum est quomodo sit 'calor extraneus. Considerandum est de actionibus uniuscuius p dotiim Que sit trium:scilicet caloris naturalis et extranei cistigiditatis.EEt dicamus in calorisnacaloris naturalis ollatio in rebus passibilibus loquarum consuetudine est lis opatio modere ad perfectione est prima decoctio:et postea alia decoctio: et est quas miscitinedo apparet ire quedam comisatio seu maturatio: et postea digestio .nam perstato videtur.digestio est perfectio senerati propter actioncm caloris naturas gnari palis in materia conuenitii. Et dec perfectio est in ipsa forma et natura. Em actionem c totum videtur per considerationem et inquirendo in rebus naturalies calorisiis et arrincialibus. nam videtur ex iam dictis . generatio non fit nist per ad iis in mamixtionen et complexionem, admixtio antcni et complerio fiunt per decos pueruetuctionem. coctio vero fit per calorem naturale et . aduentus forme cM 3plexionalislin materia est perfectio operationis caloris:et hoc vocat diseα Lio. Ivo aut impossidite est quin precedat ipsum corrugatio: et Hoc otuin apparet in generatione animalium et plantarum aet nutricatione eo mi t augmentatione.nam secundum modum secundum que sit augmen Itatio augmentabilis:et nutricatio eius fit generatio eius:et inter hec no est disserentia:nisi quia augmentatio et nutricatio est seneratio in tempore.altera autem est seneratio in forma et in specie. IEt hoc etiam apparet. Dares decocte sunt res complexionabiles seu admixte tabelites humid itare res enim simpliceo Mut aqua non decoquunturinem res sicce sicut terra. Et decoctio in talibus rebus euenit eis cum 'm stabilitatem et grossitudii e corporis: et hoc in eis de quarum consuetudine est. admisceri z coniungi: et dissoluitur ex eis illud quod non est de sua consuetudine decoqui: sicut apparet hoc accidere in egritudinibus in hola in qua recipiunt miga nem seu maturationem: r hoc totum est eqtiale seu conueniens ei quod a ceptum est in diffinitione operationis calorio naturalio. eclaratu igiσtur est que sit operatio caloris naturalis in generationibus:et os ipse non complentur nisi cum ipso. sCaloris antem extranei opcratio primari per mstan rebiis in quibus est calor erirancus est cum dominatur super illas 4ndecoctio vel combustio. nam de consuetudine seu natura salo;is c tranei est extinsuere naturalem : et resoluere humiditates subiectas ei: et ascenduntur ille res et comburunt: sicut accidit hoc in librivus quera ti, cantur combustive. EBliquando autem calor extraneus cum sit des Grvilis facit indecoctionem et corruptionem: sicut accidit infinibus
Phlesimaricis putridis; et mullonena in stile seu iura combu humi
110쪽
Sedhec operatio inest ei per accidens propter dcbilitatem caloris naturas oue su et dominis frigiditatis.gfrigiditatio aut opatio sua primo et per se:etogatio se in eo ς' frigus est putiatio opalionis caloris naturalia:et est indecoctio et ma stigis co*ruptio cibi. Indecoctio aut opponitur corrugationi.Cormptio aut cibi dilatis. digestioni:et sili cu dominat opatio eius cessat generatio:vel est ca in corrum ptione: sicut cii dispo in senibus. Cet hoc totu manifestu est a seetclara residerando: sed frigiditas et si opatio sua per se:et primo est in corruptione: ta ipsa etia ri coadiuuare calori naturali in gnatione aliquo mo:et hec secundaria intention nam quicum calor accides esὶ naturalis unicuim enti: sed calor determinatus enti determinato. Calor aut diuersificas in augmeto et diminutione: seu intesione et remissione.additio autem et diminutio inuenitur in eo pin ur admisces ei ex frigiditate ipsa efii coequat ipsum: ita ut sit conueniens enti cui ipse est calor naturalis. Et etiam frigiditas desces dii seu conseruat calore generati ne exhalet seu vaporet. nam hoc est de consuetudine eius:et facit eu redire intra generatu. EEt propter *γc digestio hominum morantium in terris frigidis est melior digestione Ominu in rantiu in terris calidio: et fit fortior digestio in Menaeo in estate. ET M
- . ret etiam alio inodo:nam res artificiales assimilantur rebus naturalibus; et apparet . in rebus artificialibus sunt queda operationes que perfici n52 a A, utendo his duabus virtutibus. nam faber. u.sau facere vult. - lecurim aut aliudmon est possibile ei thoc nisi calefaciat forum in igne:ita ut reddatur mollevt sit ei possibile recipere figura. D ed mollities eueniens ei ab operatione caloris:opponitur ei q6 ipse intendit de duritie eius ut incidat. Et ideo ponit ipsum in aquam posto compleuit figuram eius:donec sit durunt. Intentio ergo quesita de his instrumentis non completur per caliditatem solam:sed per frigiditatem: sed tamen sicut diximus pin modum coequationis.CEt simile huius medici faciunt cum administrant aquas frigidas volendo exire apud partem vitimam balnei. Et hoc ideo: Qx inte
, tio eoru prima est remouere superfluitateo vltime digestionio:et illud cin retinetur in porositatibus cutis illius seu sordinem. Cum hoc in ponunt suam intentionemvt no dissoluant calorem naturalem. γec aut intentio nac5pletur nisi faciendo has duas res simul. sin pni hanc viam est congelatio seu ingrossatio in arte decoctionis. sina hic coplet corrugationem et distinguit partes rei cocte donec ascendat oleum .ia. g. et descedat inserius res aquosa:et cum hoc sit ita in rebus artificialibus manifestu est in rebus naturalibus magis couenit hoc. set hec est ca ur inueniuntur in corpore aialis calores diuersi:sicut calor sensitivus. g ordicativus:sed doc mactis perfecte declarabimus cum costderabimus de dispositione animaliunundeus volueriloam igitur dicte sunt species virtutum activarum et que - sunt operationes earum in generationibus. s nunc autem loquedum est
m. su ,-sinsiebus virtutum passiuarsimi dicamus q= humiditas et siccit ea ta iubis itionibus eorum dictum est: sunt principia qualitatum panista Impossibile nam p est rem que admiscetur pati nisi xpro humiditate et retinere formam illius passionis nisi per siccitatem. nam vniditas cum kJa, Mi admixta sit siccitari recipit siccitas terminum et figura:et siccitas cum amn hi - sit humiditati que ipsa habet firmitatem et retinet figuram et teritu
' R apparet in arte figulorum. s et ex hoc apparet in aqua et tora' . - dominantur in generatione corporum inogeneorum: et ideo inueniunassiuarii
χά tur semper inbus duobus elenitatio: propterea quia aer et si sit humidusci e stri non admistetur terre sicut admiscetur aqua cum ipsa. IEt cum hoc sit ira: et declaratum est*virtutes passiue sunt sed virtutes: Mocedendu