De cometis, qui antea visi sunt, et de eo, qui nouissime mense Nouembri apparuit, narratio, scripta ... a Iohanne Praetorio Ioachimico ..

2쪽

VI AN EA VISI

SUNT, ET DE EO, QUI NO

VISSIME NENSE NOVEMBRI APPARUIT,

NARRATIO. V L L fuit unquam gens tam barbara,quae Commtarum aspectum fortuitum fieri, Sc eos, abso aliquo praesagio sequuturi alicuius notabilis euentus, apparere arbitrata sit. Nam cum multa alia signa a multis neglecta sint, ut vel temere illa fieri, aut originem eae leui quadam causa, animaduersione indi, gna, trahere somniarint, tamen conuicti euidentibus experientiae testimoniis, Matrocibus casibus moniti, religiose&cum animi consternatione Cometas intueri coacti in Maior aditentio fuit silccessu temporis, cum res gestaeo miracula diligentius in annales referri cepta sunt. EXperientia enim hominum animos magis magiso confirmauit,& series historiarum, ac diligens earum meditatio,eruditis viris nullam rcliquit dubitationem quinde C metis magnarum mutationum conrusionum indicia semper sit inta sint. Neq; vero eam blum ob causam, inter signa prodigia Cometae connumeratisint,quddiuua,nΦ aetas illos impune viderit, sed qu3d ipsis, ut&alijs pleris p prodighs eiusnodi facultas diuinitus

attributa sit, ut per se terrorem& metum animis intuentium inhciant,eos ii commonefaciant, ut praesentis Dei minas reuereri cogantur. Annotatum inveterum historiis inuenimus,quod tetri, horribi-ies, ingentes c. nominantur,quoties item legimus, Cometarum aspectu mentes mortalium perterritas esse et hae voces testantur, uniuscuiuso conficientiae testimonio diuinitu, haec signa commones,

ctionis cauta hominibus os cndi. N6 dico nunc de Cyclopibus, qui bus vltimo hoc seculo permulti similes sirnt, qui cum Deum conditorem omnium reru contemnant, ipsius verbum, mirum non est sidc omnes eius creaturas,& quae in his fiunt,actiones, haud secus comtemplentur acicliqua animalia,quae ratione carent. Sed eos sanandi hic locus non crit.

3쪽

Et quoniam nobis circa finem annicis' ' Cometes item moς tensus sit, aspectu formidabilis, qui haud dubi essecuturorum mal rum indicia secum fert δε labentis ad interitum mundi calamitates Praenunciat,operae precium esse duximus, antei de eo aliquid proteramus, Cometaru seriem aliquam summatinari nude enarrare, eorumcpprimam Obseruationem,quantum possumus, inuest igare. Non

ad ciemus singulorum euenta, quae eos sequutae sinat regnorum confiisiones & interitus principum castis,4 similia, nimis enim pro-liκi commentar; haec essent sed Iectorem ad hiltoriarum seriem remittimus. Inueniet enim, maxime luctuosa tempora Cometarum ap. paritionibus annexa est e. iniantum autem fieri potest, breuissime omnes quos colligere potuimus,Cometas enarrabimus. Qtio ad primam Cometarum fulsionem attinet, non dubit, mus assirmare,ab initio eos hominibus ostenis ess e,4 quanc, id eκ histores primorum patrum patefacere non possiimus,tamen alia ratione cui puto probabili id proferre conabimur. Certum est,multa prodigia dc ostenta, ex naturalibus causis originem habere, quamuis, praeternaturales effectus,alias significationes quandoc ex diuina quadam prouidentia habeant.Τasem conditionem Cometis quoque attributam ess e iam a graecorum Philo phorum tempore, ab eruditis receptum est. Si ita li de materia & generatione Comet rum,Physicorum dogma.quod Iongo vi in scholis approbatum est, nullam post se relinquit dubitationem ,hoc quoi sequi videtur, cum mundi quasi initio Cometarii originem deductam este Dicunt enim,

Crinitam stellam esse vaporem terrestrem, crassum,viscosium,astrinrum virtute in supremam aeris regionem attractum incensum, ut poenas diuinas hominibus prinunctetoc. Cum igitur et vis astroru, seu certa quaedam constellatio,& vaporis terrestris copia, ad generationem Cometae concurrant,non dubito elusinodi vires vapores continue successisse. Si quis autem contendit, alium posterioribus seculis syderum positum esse,ac fuerit ab initio, is quidem recte ratiocinatur, si uniuersim omnium motuum anomalsam adinvicem confert,hac enim ratione ut Astronomi statuunt,quoad mundus durabit,motuum omnium ad pristinum statum nulla fiet restitutio Verum ad Cometarum materiam attrahendam , non potuit tum quoiunon esse sitim ciens constellatio. Quis enim negabit, singulorum Orbium motum esse perpetuo uniformem tegularem in cum ultrabis mille annos, ad nostra sic tempora, toties congruens stellarum Possitus recurrere potuit, quam etiam is varius dissimilis fuerit neminem arbitror fore, qui neget, eandem vel finitiem vicissitudinem

4쪽

nem antea quoque accidisse. Terrestres quo vapores,ol alterationes,quibus elementaria ab initio subiecta sunt, Lemper fuisse neces e est. Et si his postremis seculis, tanta moles toties procreari potuit, quae materiam Cometae suppeditarit, antea quo' procreari potuis e consentaneum est.Nam qu/d deterior terrae conclitio nunc iit,quam fuit statim post creationem omnium rerum,aliunde prom

nare non potest, quam a maledictione diuina, quam post hominis I psima statim sensit, quae item non mult&p81 geminata fuit Amplius iudico, Cometas a primis patribus notatos fuisse, Astronomiae enim naturae cognitionis omnium peritissimi fuerunt, ut ipsi difficile non fuerit Cometas a stellis discernere,queadmodii Plinius Hippa chum fecissse ait, quod jsde artibus instructus Cometas 1 stellis sep

rarit. Itac a Tirmare non dubito ab initio Cometas fulsis e ,& semperde es mutationum miseriarii subsequentium iudicia sumta fuisse. In sacris literis veteris Testamenti nullam Cometarum mentionem factam es eanimaduertimus nisi quis Hieremiae Prophetae virsam: ollam ardentem, taliorum eiusmodi visiones adducere vellet,quan, meo iudicio incongrue. Antiquissimum de Cometis testimonium ex Senecae dictis coli igo. Nam is quendam citat, quias firmarit,apud Chaldaeos fuis e Astronomos, qui Cometas stellas eς se negarunt. At in Assyria Chaldaea,Phoenicia dc AEgypto, Astronomica studia propagata sunt, una cum rerum naturalium vestigatione a Iosepho dc posteris eius. Is autem carcere liberatus anno mundi a ra o IΞgyptum rexiti Ex his terris,utri Proclus fatetur, Arithmetica Geometria,&tota naturalium rerum historia, ad Graecos

translata est. Et quanc post tempora sanctorum patrum, nihil de hac doctrina traditum est, in histores, usque ad tempora Graecorum Philosbphorum,sicut nec de Astronomia certi aliquid, aut de ipsius propagatoribus annotatum est, tamen inter Chaldaeos, Phoenices& AEgyptios, haec studia conseruata sent, donec ad Graecos, ut dictum est, transmigrarunt.

Philosophorum de Cometis dogmata permulta adhuc habentur,E ijs vero Pythagoras italicae Philosiophiae author, reliquos omnes. qui nominantur, aetate antecedit. Nomen eius tum celebre fuit, quando regium nomen apud Romanos ces aviti& consules Rempub administrare coeperunt Floruit primum in Thuscia, deinde in Graecia. ΜOrtuus sane fertur vltimo anno septuagesimae Olympi dis,hoc est, anno mundi ηψσs. Qii id statuat de Cometis, aliunde

etendum est, non enim hoc est nostri propositi inquirere. Inueniet Uc, qui volet, pud Diogenem Laertium&alios Inprimis vero de

5쪽

lii eruditὀΛ copios disseruit D. Camerarius, Vir CL praeceptorqtiondam meus, iatris Ioco perpetua memoria colendus, in eo, quem de Cometis scripsit, libello Pythagorae autem temporibus sis cui nec ante ipsum, hi si oriae nullum Cometam, qui apparuerit,describunt. Pythagoram sequuti Anaxagoras&Democritus, de Cometis opiniones quoq; suas proferre liti sunt Et ipsbrum aetate, primum quod sciam hiltoriae Cometam produnti Videlicet, Quando Xerxes contra Graecos e Sardibus mouit,Vet,ut Plinius refert,cum Grscia apud Salamina depugnauit.Id accidit ultimo anno s. Olympi dis anno mundi I sq. quo item anno ad Thermopilas&ad Art misi umidiuerso euentu pugnatum est. Fuit is dictus Ceratias,e8 quod tan*cornu incuruatus esset. Praecesserat tunc quoq; Solis Eclipsis. quae in histor h quoq; describitur. Fuit autem is Anaxagoras Astr nomicae&Physicae doctrinae inprimis deditus, non tamen absq; superstitionein prodigiosa opinionum conceptione, Ut tunc aetas timii Laiunt ipsum lapidis casum ex eo de Cometae incendio praedivi Tecquem ex Sole casurum di xcrita quod postea accidit sub initio belli

Peloponnesiaci,ad AEgos potamos,Olympiade 8S. Sub id tempus alitis quot Cometa Peros dies comparuit,ut narrat Plutarchus in L

Postea Seneca scribit Cometam fulsis e regnante Archelao Μacedonum Rege Annum certum assignare non possumus, nisi quod ipsius regnum coepit anno mundi 3s σ3 est durauit annos I . Aristoteles dicit Cometen magnum apparuisse, qui appellastus fuit Via, anno quarto Olympiadis Io I. est is annus mundi Isset.&dicit filigorem porrexisse ad tertiamuso partem coeli,&in Cingulo Orionis euanuisse. Scribimtalir, dum oriretur, dum occideret . quatuor horas praeterhsse Plures ab Aristotele notantur, sed quibus annis as cribendi sint nobis non istis constat.

Legimus quom Callisthenem tradidisse biennio ante Leuctricam pugnam, hoc est, anno Iris o Cometam conspectum esse, qui tempestates,terrae motus,& Graecorum excidium de nunclauit. Levictrica autem pugna eodem anno commissa est, cui Aristotelis C meta adscriptus est.

Post hos,annotatum a Plinio legimus Cometen, qui tubae essi-giae cum esset, in hastam mutatus est, anno urbis Is s. hoc est, anno mundi sit sequuta sint initia eius helli, quo Philippus Maced num Graeciam vexavit. Vastationes quoc in Iudaeaci Persia acciderunt. Anno sequente, natus est Alexander Magnus, qui postea anno mundi

6쪽

mundi Regno Macedonteo potitus est,in duodecim annorum pacto orbem subegit.

Iustinus refert, anno eo, quo natus filii Alevander agnus. item p quo primum regno potitus est Cometam visum esse, qui viroque tempore per 'o dies apparuerit. Ex his apparet, anno quoques s. Crinitam stellam annumerandam esse. Iam multi intercedunt anni,quibus nullum Cometam asscriptum inuenimus. Nam anno demum urbis sor. mundi II is stella arsit per dies Ir Sequenti anno, Carthago a Scipione, &Corinthus a timinio deleta est. Inde rursus ad tempora uso Iulo Caesaris transcurritur. Nam anno Vrbis, Io mundi vero xsar Iulius Caesar in senatu interfectus est. Frequentem tum Cometarii conspectum fuisse Virgilius innuit: Non alias coelo ceciderunt phira sereno Fulgura,nec diri toties arsere Cometae.

Plinius quoqisil, ipsis bello ciuili,& anno obitus Caesaris vises fuisse as erit. Et PIutarchus dicit,qui, fingens stella Crinita,post CP

saris interitum, ad septimam si noctem vimio fulgore apparuit. Existimo eandem esse, quae a Plinio prolixius describitur, cum AU. gustus ludos faceret Veneri genitrici, eam interdiu vitam c. Hunc unum e omnibus Cometis legimus cum gaudio exceptu esse, eum cui Plinius alta terris Calutarem fuisse. Anno abiti ferae natiuitatis Christi ex Virgin distiniqui dicant Cometam fulsi si e qui a Sybilla vate Audusto Imperatori ostensus sit. Postea anno Christi σr in ipsis ludis Nerone is Cometes effutis Hunc puto esse, quem D. Camerarius centum annos post triumuiratum ponit.

Eiusdem imperh anno decimo,alius splenduit videtur Seneca de hoc seribere qu8d,praeter Cometarum morem, abortu ad OCC stim nonnihil desse κit. Anno Christibi primo anno Vespasiani Imperatoris Cometes Xiphias visius est per integrum annum. Quem anno sequenti misera-hil eκcidium urbis & gentis Iudaicae sequutum est.

Annotatum inuenio, paulo ante Vespasiani Imperatoris moditem Crinitam stellam apparuissse, uter is Vespassianus fuerit,agnoscore non possum. Prioris autem mors incidit in annum Chrim si . Τitus vero Vespasianus,qui patri successit,bienniti saltem imperauit. Hoc iterum loco multi anni omittuntur. Anno Christici o.

quo Constantinus Imperator obiit, ingens Cometa per aliquot mens a st ostendit. Sub

7쪽

sub Theodoso Imperatore scribunt, Cometen similem illi Hierosolymitano fulsis e. Initium eius imperi in Oriente refertur adstinum Christi 3 8 s. quod durauit annos i . Duodecimo eiusdem Imperatori S anno,signum in coelo,quasi Olilmba pendens ardens Q,perdi exso apparuit. An hoc inter Cometas referri possit , unicuis disceptandum relinquo. Inde Cometes fulsit anno 2σ.Valentiniani Imperatoris in Occidente,qui est annus reparatae salutis 4s . tunc quo coelum arsit, α hastae ardentes,& alia prodigia in coelo visa, de quibus Trithemtiis.Totius tunc Orientis occidentis Imperium grauiter afflictum est.Imperator quoq; Theodosius mortuus est Attila Hunnorum reκ

Cermaniam vastavit.

Anno salutiferi partusds'. stella crinita informa Ianceae Constantinopoli apparuit

Post annos Io iterram Bizantii Cometa apparuit,cum a1ns muLtis prodigqs. Incidunt haec tempora in quartu annum Imperii auxit . Sunt qui sectam Sarracenicam eum praenunciasse affirmant Sub eodem Imperatore duo alij comparuerunt, nam anno eius undeciamo,hoc est,anno Christi sy . Cometes integro mense coelo apparuit,quem fames, squalor, siccitas subsecuta est. Deinde ultimo eius anno,videlicet Christi sor Cometes phias conspectus est. Μauritius Imperator tunc misere cum coniuge tribus filiabus interemtus est. Natus est i hoc Imperatore aliometus. Et scribunt nonnulli,circa ea tempora Crinitam fulsisse integros Amenses. Foratassis hoc uni ex iam citatis adsicribendum est. Anno Christi σνσ. terribilis Cometes per tres menses Romae

apparuit Orosius,at,sequutas fuisse ingentes pluuias, frequentia tonitrua. Sequenti anno locustae magnis agminibus per Syriam ει Mesopotamiam volitarunti Post annos s. stella ingens fertur apparuisse in Oriente.Numquid aliud ni eritqu1m Cometa, non Xprimitur. Anno incarnationis Christi 'r . annotatum est a Matthato Palmerio in Chronicis suis, duos Cometas mense Ianuario peras dies apparuisse,unum qui Solem praecessit,alterum qui eundem sequutus eli. Sed Petrus Apianus eum repraehendit, de multos hoc modo decipi ait Namsi magnam declinationem versius polum manifestum habuerit,& incerto fodiaci situ,steri potest, ut idem Cometa mane ante ortum Solis conspiciatur,&vesperi item, post eius occasum, quod & nostra aetate accidisse compertum est. In Syria Cometes conspectus est, anno Christi, s.anno seqiseris

ti pestis

8쪽

t, pestis in Sicilia grassari coepit,quae sensim omnes maris insitas, ectotam Graeciam intia sit, sequente rursiis anno Constantinopolim vastavit eam ii tertio anno pene de latam reddidit. Post Christum natum, si . anno,Cometa in Oriente decem die-sus fulsit. Alius in Occidente diebus ri an hi eodem in loco ante ortum Solis,ac post occastim eiusdem apparuerint, ut priores, quos

pauli ante notauimus,Funccius non addit.

Post liennium iterum Cometa Docetes in Oriente villis est. Ingens subsequutum est frigus,4 deinceps siccitas magna. urci tunc

cum magno silccessu potestatem suam ampIiarunti Anno quoq; Soo.Cometa adscribitur. Succedente anno Caroli Magni ad Imperium fuit accessio,cuius gubernatio I . annos durauit. Ultimo huius anno, videlicet anno Christi sis Cometa insignis&terribili sapparuit, mortem Caroli praedicens. Succetari quoi Ludovico Pio Cometes mortem denunciauit anno 8 Io apparuitis in signo Arietis.

Post Ludovicum Pium, illius ipsius Lotharius Imperiosissectus est, cuius Imperii anno secundo,id est, anno Christi,4 r. Cometes in Aquar si gno splenduit Anno quoi sequente, non pauci dicuntur Cometae apparuisse quando Lotharius Inaperator cum fratribus funestum bellum gerere Anno incarnationis Christi sos'. octauo Idus Octobris ite tum taIe ostentum accidit, quod inundationes pestem praediviti adriennio post, Sol ita obscuratus scribitur,ut etiam stellae interdiu cernerentur Anno quo mortuus est Ludovicus rex Boiorum, I s. Calend.

Febr sydus crinitum apparuit Iudico eum ad annum Christi ggr.

congrueret.

Cometa praeter morem rubicundior apparuit,post natum Christum annosos quem magnae phiuiae secutae si inti Annos s. Cometa mirae magnitudinis in Italia visiis, quem fames maxima comitata est.Galliam quoq; tunc fames pressit. Anno 98τ vel circiter,ante mortem Impcratoris Otthonis ILCometes apparuit. Fames quoq; & pestis tunc regnauit. Anno ioos Cometa aspectu horribilis visus, tredecim noctes, festo Paschali.. Annus quoq; Ioσε. Ἀοση eadem de causa celebres in LPostea anno io i stelia in lita, in Austrum Occidentem visa est, per dies as. post alia miracula Cometes,longosin flammmos crines ducentianaruiti

Similis

9쪽

Similis flamma anniim quod Iop . notavi: Noua astra visa esse perhibentur anno II 4. Anno ioc . Cometes maximus tempore Carni spriui appar εLΜortitus est eo anno Henricus IIII. Imperator, qui uanos So.

gnauerat Visae sunt etiam tales flammae anno II 6 . Tartarorum irruptiones in Poloniam Cometes praecessit, amno I m. qui s. dies dii rauit. An noras. Cometa in Germania per aliquot menses conspicuus fui LVentu Spraeter Colitum vehemens sequutus,& alia incommoda.

Ia . Cometes insigni magnitudine mense Augusto apparuit.& durauit tres menses Hunc autem esse arbitror.quem Pontanus, Functius D. Camerarius viro anno priorem faciunt. Nam cundem mensem Pontamis citat,& tantam durationem assignat,& ait ab ortu ipso ad medium coeli crines diffudisse, nec antὰ videri delasse, quam urbanus Pontiaκ diem ob at mortuus is fertur anno Ircys. Post annos iterum p. itidem anno 1298 aestate Cometa conaspectus est, circa id tempus, Adolphus Imperator ab Alberto pr. Iio victus cadit. Deinde uor. alius nos tempore Paschae apparuit, quos Pe stis per uniuersum orbem comitata est. Anno III r. Cometa per i . di esse videndum praebuit. Sequenti etiam anno visius est, qui a Septentrione versus Μexi diem discessit iuxta motum arti S. Qtii anno I*I . comparuit, in fine Virginis, dicitur sammam Versus Aquilonem direxisse,& tres septimanas conspectum esse Fames tunc mavim in Lithuania adiacentibus regionibus. Iuuiae Per totam aestatem, inde peltis cum fame quibus tertia pars viventium absumta traditur. Anno VII . Dirus Cometes in signo Tauri amplius . menses durauit. Cui accessit alius, qui ciun hoc per tres amplius menses. Iumnium,Iulium, Augustum, efffulsit Variae tunc gentiu afflictiones fuerunt, propter bellari vim locustarum Pestem legimus eo anno Ninxibergae nulli millia hominum absumsis e. Triennio piuest.mense Martio alius fulsit in signo Virginis,anno sequente, hoc est, is imori bergo oo. aedificia incendi operierunti Anno II mense Augusto in Tauro, duos menses visus. Alii rursius asserunt paucos dies eum conspectum esse Saeue tum pesti

Per totum Orbem.

10쪽

sis Item Irs Lanini,quo Cometas senserunt. Anno Ir . cometes insigni magnitudine apparuit,tres continuos menses. Sur ens ab Oriente diro incendio aEris ad medium coeli, versiis Occientem radios sitos proiiciens. Duodecimo anno pdit, itidem sydus crinitum fulsit Sequuta est mors Caroli Quarti . I49 I. Cometes in Verii imagine apparuit, hunc autumant Mstrologi inter caeteros es e pessimum.

Citant&annum Issoo dc annum Ioo I. Paulo ante mortem Τ merolani.

Item anno 1 or. quo prulenia Polonis magna ipsbrum clade superati sunt, sed alii hoc bellum posterius faciundi I a T. Cometa ingens per tres menses Lixit. Eiusmodi fax conspecta quom fuit anno i ro. I 4ro Creuietis temporibus Turcica potentia,&debilitatae sunt vires Christia

Circa annum I 4 . Cometa solstitia tempore conspectus, qui

mentes mortalium perterruit.

Cometes,cum vare prodighs,apparuit in Polonia & alibi, per totum mensem Iunium, anno s'. antecelsit is mortem Ladistat Regis Bohemorum, qui veneno sublatus est. Sequenti quoq; anno crinita stella citatur Arbitror hane es se,quam vocat Pontanus insignem,qus multis diebus fulsiit ad Orientem, in Cancri Leoni Sq; regionibus, tantae longitudinis, tam pliusquam duo coeli ligna comae sitae tractu occuparet. Insecutum est helium diuturnum, mors Regis Alphonsi. Anno Christi incarnati r so ingens rurstis Cometes apparuit Capistranus nostri seculi mala inde vaticinatus est. Circa haec tempora maxima argenti copia effossa est, evargen, tisodinis Schnebergensibus annum autem hisce verbis contentum

notarunt: ECCE VI COMETA LUXIT

Anno i ri Alphonsus,portu aliae Re Y,magna classe in Affricam traiiciens, e Xpugnauit potcntissimas duas urbes Tingin AN gillam. Hanc eκpeditionem scribit Pontanus antecessisse Cometam, cuius descriptionem apponere libuit. Inquit enim Pontanus: C metes tenui prim d capite coma ad modii breui conspectus est. Μοκmirae magnitudinis factus, abortu deflectere coepit in Septentrionem, inaequali cursit. Et quod Mars Saturnusq; uter ii repedabat, auersus ipse,praegrediente Coma, ferebatur, donec ad ipsis Arctos Ierii enit. Vnde cum primum Saturnus ac Mars recto cursit pergere

ceperunt,