De leprosis apud Patavinos dissertatio postuma Joannis Brunatii

1쪽

apud nos maxime Patavinos , pro mediis aetatibus in quas intueor, pro tabulariis in quibus mersor; id in primis acceperis ex aede Majore. Millesimo ducentesimo vigesimo septimo indictione quintadecima, die XI intrante januario. Iohannes Dente de Uico Bergano munarius districtus, qui juravit die dabat 1 IX. intrante januario ferre testimonium inta ac causa, dixit. Scio, quod est circa XXV. annos, quod quidam Messanus fecit unum tbeumum inter pontem Canalis longi, & clausuram Otolini Coni delictata: & paucis diebus ille tbeumus ibi stetit: & audivi dici , quod ille Otolinus illum theu niuin de-1truit, & expulit inde illum Mul unum. Interogatus de nomine Maloni, & quis fuit J respondit nesire. Et tunc idem Otolinus cum suis laboratoribus fecit unum fossatum a capite pontis Canalis Longi usque ad pontem sue clausure. Interogatus de tempore &anno & mense die quando distus theumus & fossatum facti fuerei respondit non recordari. Nam huc

2쪽

Bernardi lib. I. eap. VII. commemorans de I olitario quodum homine ; quem cum ibi Visitarem, inquit , inveni eum in suo illo tuguris quale Leprosis in compitis publicis fieri solet. Additur ex Chronicis Montissereni Tom. IV. Rer. Lu-

faticarum ρ quemadmodum yo. Maderus edidit: anno , ait ,

MCXXVIII. alius quidam se leprosum fuisse & meritis B. Petri in hoc loco mundatum fuisse asserebat 3 nolam, cujus fgno hujusmodi homines eleemosinam solent petere , quam ipse vidi , ad altare obtulit, & cum fideli protestatione beneficii & gratiarum actione discessit. Noe enim solemne est apud bisoricos meLi aemi repellere leprosos a conversatione hanorum . uod o admonet Germasius Dorobernensis exitu seculi duodeciami scriptor in Cbronicis Dis capite M. loquens de Leprosis, qui sanis cohabitare non possunt, ait. nuae plane Pata- etinis is eadem videas memorari de Codiee Statutorum qui secuis tertiodecimo scriptus es p Sie autem refert; Statutum Vetus conditum ante millesimum ducentesimum trigesimum sextum; videlicet, Mallani seu leprosi non Vadant per civitatem Paduae & suburbia. Lib. III. Rubr. VIII de Immundiciis. Itaque de Patavino Massano, qu cm primum posivimus, ad leprosos Anglos, ad Germanos , ad Gallos defeximus atque, ex eorum , de statu nostri cognovimus 2 ex iisque mox recurrimus ad leprosos nostros aut mal- sanos Patavinos . Eosdem quippe Ieprosios esse maganis oe advertere es ex Autore Vitae Joannis Papae XXII. de ψS. Berardi Guidonis ad ultimum Tomi Tertii Rerum Italisarum . Sie babet;

Anno Domini MCCCXXI. fuit detecta ac deprensa concepta nequitia Leprosorum contra sanos in re gno Franciae. Machinantes siquidem in salutem populi Male sani, ait, corpore, & insani mente disposuerant, ut aquas numinum, & fontium, atque Puteorum ubique inficerent , appositis venenosis & infectis atque inficientibus confectis pulveribus in eis

dem I

3쪽

. dem, ut homines sani bibentes ac utentes eisdem aquis vere infectis, emcerentur Leprosi atque morbidi, aut pcnitus necarentur. Ut Statutum Patavinum dixerat Leprosos aut Malianos, ita historicus bic alius appellat Leprosos aut Malianos. Eodemque modo Jacoponus Tudertinus in Canticis a Dorsus Octavum Bonifacium Pontifi-ccm dixerat se vel Infirmum Putulentum, mel oe Leprosum Putulentum p quod variant editiones anno MCDXCV. mel anno MDCXVII. Maloni mel Iu irmi commune vocatulum pro peculiari leprosis fuit. Hine oe popularis quidam noster, ut insta constulit, anno MCCXXXVIII Sit pem legat Infirmis Malesanis , ait'. intelligit autem Leprosios. Quos eo modo generatim dictos apparet, quod nulla magis morbi psis aut morbosiorum facies esset horribilis hominibus sanis : ita nulli magis distinguebantur a sanis. Ex quo seclusi aliorum eo ortio fuerunt s ut Gervasius Dorobernensis, ut Statutum Patavinum de gname ant bis apud nos ut idem Jacoponus admonuit bis ver bus,

Come infermo putolente Son gellato via da sani; E non a Chietas ne a mensa Con lor posso it Pan mangiare.

Vel tu tantis is aliis .

De sto mondo I ha privato, Che vitato suor ne sa. Com se fa de la mallania Che dagii sani e separato. Rursus boe loco Jacoponus ab rabit a sanis bominibus

madanos seorumque morbum qui lepra es, Mallaniam, vocat. me enim fecerat in Canticis rursus aliis r ubi eum millet de

4쪽

Gis i disicipulo Elisti dicere quoniam propter avaritiam. pro- Di factus est ait: Per i 'avarigia immallanio ii discepol d'Εlisio.

ne bube plures bos infirmos aut massanos, vel malesanos,ae, F etis, malenatos in testamento Speronelia matronae de tabulario majoris aedis p anno millesimo centesimo nonagesimo secundo , indictione X. die secundo intrante Octubre; ait, relinquo Hospitali de CaZoiana; relinquo Hospitali de Ruca numinis p Hospitali de Ui- coageris; Hospitali Sancti Pauli Mallanis de Padua solidos C. Mallanis de Este libras III. Μallanis de Monte silicis solidos LX. Μallanis de Bassano solidos C. Μalsanis de Vicentia solidos LX. Malianis de Fel-tre solidos LX. Μallanis de TarVisio solidos LX. &e.

uoniam sumus ex eo tempore Marcbiani simul omnes bi populi. Rursius ex ejusdem Speronesia Matronae Codicillis anno millesimo centesmo nonagesimo nono, indictione secunda , die X. intrante junio. Sie instituit; relinquo, ait, Hospitali Sancti Spiritu S. Et libras L. Ec-.clesiae Sanctae Crucis de Padua; de quibus volo, ut malesanis ibidem morantibus indumenta emantur. Malesanis de Montesilicis X. libras, de quibus Volo,

ut cis vestimenta emantur. Hic de Malcianis. initiod crat Speronella morantibus ad S. Crucem de Padua. Neque aliter anno millesimo ducentesimo trigesimo octavo

die nono intrante a gusto; Dominus Bussonus de Ber tholoto de hora Sancti Mathei de Padua, relinquo , ait, solidos quadraginta Inbrmis malesanis de Sancta

Cruce 3 quod jupra nota υeramus e oe babetur instrumentum penes Canonicos Patavinose ut reliqua hactenus omnia.

Vulgaverat Muratorius in Dissertatione numquagesima septima scriptum donationis a Taurine e quidem prouis factum pro pane & Vino mallanis, inquit, anno millesimo centesimo octuagesimo sexto, quintodecimo die mensis julii . Tamen boe loco minime editorem puto vim perspexist

5쪽

moeabuli δε . eum pasm Leprosi morarent sie mal unos. Is enim Cir in Sextadecima Dissertatione sua qui de Leprosis dicebat non inaniter; hie omisit comparare Malbanos cum suis Leprosis ;Leprosos putavit infirmos sui cujuslibet generis: at MaIDuos universim quoslibet agrotos alios. Inter bus Malbanorum vel Leprosion um miserias si licear aliquid interjicere; eertus Autor Ardietynius in capite quartodecimo de Feudis , ubi nominat omnes eos qui de peculio suo nihil alienare possunt, item Leprosus ex hoc genere est, inquit: es Deobus Arietonius

inter initia heculi XIII de quo disserit M.fejus in fetitido libro

Verome illustratae, eum de huis agit Scriptoribus . Veronensibus. Hos ergo bomines aerumnosios ibi pariterque pecunios videbamus . Apud nos in Montesilice non ita videtur esse de grege quodam talium miserorum. Fundatur apud Monsilicanos anno

MCLXXXXI. indictione IX. Mense Aprili. Hospitale

Leproborum seu Malbanorum . In communi Constitio .

Gerardus V Uinicelli Consul Montissilicis presentibus aliis consulibus sociis suis, scilicet V Vidone Gri-herge , & Zambono Ioannis Blanci, & Bonifacino

Sigi; titulo donationis investivit Enricum archipresbiterum de Montesilicis,& inigum recipientes ad honorem & utilitatem Dei & Beati Michaelis Archangeli de pecta l. de terra ad proprium posita in Savolone prope Molinos communis: Ubi etiam Leprosi morari debent. &c. In qua terra debet ecclesia edificari ad honorem & nomen suprascripti Sancti Michaelis & Dei. Et ibi Leprosi debent habitare. Quam terram suprascripta Ecclesia debet habere & tenere ad proprium, & suam inde utilitatem facere in Perpetuum, retento tamen in communi Montissilicis jure patronatus. Arcb. S. Proh cim . Parem domum Leprosis insituunt alibi Camaesulenses Mi- turelius atque Cosadouus anno MCLXXXVIII die tertio Mensis Aprilis 3 ut es in eorum missilicet Annalibus. Hoc babent. Nos quidem Presbyter Nicolaus MonachuS,

6쪽

X VIII X

& yconimus venerabilis Monasterii Sanctorum An dree & Gregorii in Clivo Scauri, domnus Petrus presbyter , &c. locamus vobis Raymundo presbytero , Zaccheo, & Aloesi , Vestrisque successoribus

lepre morbo laborantibus. Imo fundari sititimos apud Vicentinos Hospitale quodam Leprosorum meI anno MCLXXVI. vidi memoratum vulgaribus quibutam memoriis apud populares eos. Extra urbes biee omnia Leproborum domicilia vult fuisse Muratorius: aut eadem fere semper , ait. Quae rursus ait de Cocabulo S. Laetari non semel indicium tenere. Sane produntur apud nos in viciniis urbis hoc alioque loco non semes Hospitalia S. Laetari seculo tertiodecimo toto e Leprosi Malbanique μIentur ibi. Puibus temporibus , anno praesertim millesimo ducentesimo trigesimo primo , mense majo Sanctum Labrum tamen obtinebamns intra Montem silicis intra muros Oppidi Monitissicis o ut certum es ibi de tabulario S. JUime. Viseebatur

Hiimis quoque annis aedicula muris veteribus, at ruentibus ex ea parte Scalarum versus occidentem qua secanditur ad Ecclestam S. Justinae. υ liber eo titulo Pallas Rhaetica armata ,& togata, Autore Fortunato Spreebero , anno MDCXVII. Busileae . Libro octavo civitatem Curiam describens, in primisbaee melut in juburbiis loca recenset. Ad civitatem spe

ca. Quam scriptor opportunus adornandas interpretationes meas sDe Gaturis duobus bistoricis nostris celebris es locus alius atque alius apud Patavinos eruditosr is alter e Galeatio Patre

sic babet: avvenne che it Venerabit vescovo di Cinque Chiese, che per sua infermita, la qual cra Leprosa, era stato per questo molli di in Pad ova , fuguarito per cons glio & opinione di Mess. Glacomod Arqua di Padova famoso Dottore in medicina : laquai liberagione fu latta Per mangiar Vipere, e serpenti, cd altri animali velenosi.

7쪽

Geminus alius loeus ex Andrea Filio sie adonat: it Venerab. e Rever. Vescovo di Cinque Chiese, sino alii x . di MarEo era nato per inserit1 nella Citta di Padova, per sanarsi di quella ch' era una Lepra :e la curato e guarito per l'Eccellente Dottore Mess. Glacomo dΛrqua; e per redimerio, gli fece man-giare Vipere, Serpenti, & altri animali velenosi: ecosi per la Dio gragia fu liberato. pertinent baee ad

exitum seculi quartiricimi. ΛΓgnus Speronus insanabilem putat Lepram, simul iriopem: Initio Apolog. Nam sculo tertiodecimo P homas Cantipratanus, imposito sibi nomine Boetii de Disciplina Scholarium pro quis aliud remediorum praeterea genus: si cui magis placet. Hoc babe. Legitur autem Thymothei filium, lepra incum bente castratum fuisse. Subter hujusmodi quasi textum grandius ulis verbis, in eodice meo ponitur adnotatio minore ebar Eiere tamquam viri alterius interpretis y atque hoc modo se

Item notandum quod lepra est quaedam infirmitas eX nimio calore proVeniens, unde colerici, ut frequenter, sunt leprosi propter nimium calorem. Et secundum Avicennam, duplex est remedium contra lepram. Primo dum juvenis percipit lepram divide re debet vespertilionem, & membro leproso supponere. Secundo debet removere testiculos. In illis enim concurrunt omnes venae corporis e quare in eis est calor intensissimus , qui tepescit testiculis abjectis .

Ponitur editio mei codicis Argentinae Anno Domini MCD C. in die Sanctae Brigidae . Non disimulabo me mel initio Dissertationisbujus qualiscumque; dum leprosios descriptos volo, tamen abstinuisse quibusdam Leprosis celsioris antiquitatis, oe quales memorat Dandulus Octavo seculo; aut si qui praedicantur apud nos in aliquibus Sanctorum Revelationibus . Tenui vero me emporibus praesientioribus, oe eum calamitosi bomines dabant severe manife9os cum Dis signis oe notis oe tuguriis; erantque

nobis ibi facti quasi palpabilex .

8쪽

stri simiores Medici siculo quinto lecimo, non si quidem

Jecu antes tu hujus eruditionem nominis, aut alterius, ut nos fecimus, aut tu ceteras rationes eas antiquitatis, at non Omit

rebant animersim de Leprae in bo. praeception, edere . ILE MASavonariau tam celebris nomiuis vis apud. Patavinos in id argumentum stri t. Id autem noscimus ex catalogo Bibliotbecae R ccardiame , Manusicriptorum quem Jo. Lamius , confecit.

Ibidem pag. CCCXLVIII. Sic apparere Savona nota Michael de Lepra L. II. Codex Chartaccus in fol. Consilia Medica L. III. &c. Michael Sa Vona rota Patavinus Domini Marchionis Ferrariae physicus compilavit. Totam sichedam inibi descripsi Inuitiis jam nonnullis

annis apud Camal lenses . Et babentur apud me quoque de Col elaueis aliis medicis eoiadem sieculo quinto lecimo notae pariter asiae ς qualis est unguentum, inquit, in pustulis faciei , sicut leprae. Et ullo veI asio loco alia. Dehique nec omitiatur in siue Cbarta

ceorum curam proponere lepra laborantium.

Cum sonaret inter amicos, Egregium Columbum huis expensis edere obsortationem meam De Cultu Lini, quam ei dederam ἰ jamque ad eam rem eundia cum suo Typograpbo comparavissed quide mihi in perata et iri praeclari liberalitas: Tum ibi rumor inter alios amicorum suscitatus es de facto alio, neque cosimili , neque ejus di coris. Vir elegans oe eruditior; qui me deperibat , ut Oderi tune voluit ; venit ad me anxius expetens Diisertationem ς obsertationem de Leprosis, ait 3 quam satim edere volo. Is τι re pactus es edere. De Columbo nutatum uu7Nam pactum etenerat. Dum eunctarer amplius, urgebat , ii stabat, negabat siue ea quiescere posse . Dedi eam o osculatus esto editionique trado, inquit. Asmos duos editio silet. Pream viri inertiam nauseantes bi nonnulli boni , vere prodiderunt expensis tuis. Disitig Corale

9쪽

stri sieniores Medici siculo quinto lecimo, non ii quidem

specuὶantes tu hujus eruditionem nominis, aut alterius, ut nos fecimus, aut tu ceteras rationes eas antiquitatis, at non omit-robant animersim de Leprae mox b). praeceptiones. edere. Mα huel Savovarua tam celebris nomissis τὰ apud Patavinos in id argumentum stri t. Id autem nosiimus ex catalogo Bibliotbecae I bccardianae , Manu striptorum, quem Joc Lannius , confecit.

Ibidem pag. CCCXLVIII. Sic apparere Savonanota Μichael de Lepra L. II. Codex Chartaceus in fol. Consilia Medica L. III. &c. Michael Savona rota Patavinus Domini Marchionis Ferrariae physicus compilavit. Totum sichedam inibi descripsi Veuetiis jam nonnullis

annis aptid Camas senses . IEt babentur apud me quoque de C Iectaneis aliis medicis eoiadem heculo quinto lecimo notae pariter anae; qualis est y unguentum, inquit, in pustulis faciei sicut leprae. Et ullo veI asio loco alia. Dehique nec omittitur in sive Cbartaceorum curam proporiere lepra laborantium. Cum βλiaret inter amicos, Egregium Columbum suis expensis edere obsortationem meam De Cultu Lini, quam ei dederam ἰ j.Πnqire ad eam rem eundia cum suo opograpbo comparavisse: qi .e mihi in perata et iri praeclari liberalitas: Tum ibi rumor inter alios amicorum suscitatus est de facto alio, neque cosimili , neque ejus ditoris. Vir elegans oe eruditior, qui me deperibat , ut Oderi tune voluit ; venit ad me anxius expetens D sertationem; Dissertationem de Leprosis, ait 3 quam satim edere volo. Is mere pactus es edere. De Columbo nutaltim uuyNam pactum venerat. Dum cunctarer amplius, urgebat , iustabat, negabat siue ea quiescere posse. Dedi eam et Uculatus sic editionique trado, inquit. Asmos duos editio silex. PMam viri inertiam nauseautes hi nonnulli boni , vere prodiderunt expensis suis. Dissiliet oste