Thesaurus receptarum sententiarum, quas vulgus interpretum communes opiniones vocat, in alphabeti seriem digestarum post omnes omnium ea de re lucubrationes, authore Emanuele Soarez à Ribeira praeclarissimo V.I.D

11쪽

lorum & esuitatum, sed & aequalem illius ccolum atque terras tuentis & regentis Dei. Nec sanὸ credibile est aut ullam artem ante alicuius mortalium societatis constitutionem reperiri potuisse, aut aliquam hominum societatem sine iuris vinculis conflatam sitisse. cum absque iusto illius imperio non magis domus vlla, aut ciuitas, aut gens, aut deni cme' genus hominum uniuersum stare queat, quam nostra corpora sine mente, sine neruis, sine sanguine, ac sine membris consistere. quin etiam nec illi qui flagitiis & sceleribus pa- sciantur, sine sacrocincta ipsius iustitia vitam possunt

agere. quamobrem proculdubio isthaec iuris prudentia caeteris omnibus artibus ac disciplinis prior antiquiorque censeri debet. quod si materiam illius species, lata adeo, splendidaque est, ut pro disiaitate satis verbis comprehendi, nedum pro meritis laudari, nequeat. ctenim cum duo potissimum iuris ac legum membra sint, quorum alterum ad Deum ipsum rerum omnium auctorem ac parentem, & ad illius cultum ac cerimonias referatur, alterum ad mortalium societates firmandas, stabiliendas, augendas, atque o nandas, & in pacatis imo ac felicissimo rerum omnium statu ponendas & conseruandas pertineat, vides

plane, ni fallor, Thcodote charissime & doctissiate, quam dissicile, arduumque sit huiusce artis materiam vel ut par est laudare, vel ut sis ratioque dictat explicare. qua de causa dicam duntaxat totam illam in eo esse positam , ut quae vere bona sint, non inanibus ac futilibus disputationibus perquirat, sed re ipsa

doceat & commonstret: quibus virtutibus, & quo pacto tum erga Deum, tum aduersus hominum ge nus noster animus ornetur,& cohonestetur, no impeditissimis altercationu laqueis,sed breuissima, ac facillima ostendat via: qua denique ratione & in perpetuam ac genuinam nos nosmet libertatem asserere, & cum Deo optimo maximo quam propissime colungere,& consectare possimus,paucis ac certissimis definitio us costi

12쪽

tuat, quocirca nemo sermo vel priscis seculis,vel maiora nostrorsi state huius iuris materio tractatione humanis ascripsit ingeniis. mitto veras leges legum omnium principium ac fundamentum ab uno εc vero Deo originem traxisse. tantum de illis loquor, quae a nationibus verae religionis mysteriis haud initiatis vel latae vel probatae feruntur. has enim etiam nemo mortalium nisi rebus aliis in omnibus impedio quam arrogans sibi vindicare, atq; attribuere ausus est. Nota sunt Minois cum Ioue colloquia. Notae Lycurgi cum Apolline colabulationes. Noli Numae cum Aegeria congressus. Nota Solonis cis Pallade, Charundae cum Saturno exputata consilia. Nota denique aliorum legum latrarum a diuis petita , ac deprompta fides,& authoritas. Nec profecto Aristotelem virum magna multarum artium cognitione praeditum haec iuris materiae dignitas latuit. Siquidem perspicue alicubi & ingenue fatetur tum hanc artem

τα,πιν his omnium esse, tum caeteras omnes praecipuaS atque εντ uωταγ- τῶν δμυα μεων modis omnibuS υπιο ταυτηνΔm, huiusque fine humanum bonum

contineri. quamobrem non iam solum iuris disciplina caeteras omneS artes temporis antiquitate praeibit, sed& exaggeratae atq; excelsae materiae maiestate longe eas post se relinquet. Sin vero quae ipsam adeptos prarmia1ubsequantur quaeras, non dubium est, quin hac etiam in re caeteris facultatibus anteflet. quan uis enim iniustissimum esse arbitretur ille iustitiae mercedem querere,& alter ipsammet virtutem luculentum sibi precium

esse concinat, tamen nihil profectis de amplissimo virtutis gradu detrahi existimo, nihil de sublimissima rerum honestarum dignitate ac lastigio demi reor, si studiosis illarum sectatoribus magnas ingentium prΤmiOru illecebras esse fateamur. quapropter & huic nobilissimae, Praeclarissimae arti nobilissima, & praeclarissima proposita semper esse premia assirino. quae ut paulo altius repetam, constat sanὸ nullam in rebus numanis, ut maiorem, aut illustriorOm umiuam extitisse digni -

13쪽

tatem, quam regalem. Haec enim Dei optimi maximi

personam,ac potentiam in terras, terrarumque mortales induere,ac repr sentare merito videtur. Eam altissimo loco posita dominationem illi primum consequiiti sunt, si Herodoti,ac reliquoru priscorum,& locupletum auctorum fidem sequimur, qui bene morati ipsi bene vivendi aliis, ac iustitiae consectandae leges ferre, viamque ac modum ad id comodiorem possent ostendere. ut non immerito sapientissimus, ac luculentissim iis testis Solomon per hanc legum & iustitiae scietiam reges regnare, guber iratores ac principes imperare, & illustres esse totius terraru orbis praes des magnis vocibus testificetur. quin,quod longe maius ac praeclarius est, non solum liqcvna iuris facultas exaggeratam regni maiestatem olini constituit, sed & hodie quosvis vel infimo loco natos homines in reges ipsos creat ferme reges atque imperatores. ac sane eo ipsis maiorem in illos tribuit potetatum , quanto magis illi veri principes ac reges virtutem colunt,regni utilitate procurant, ac iustorum nomen quo& nostra aetas, & candidum priscorum aeuum virtutum omnium clarissimum comitatum indicare consueuit sibi conciliare nituntur. quid hic preterea addam unam hanc iuris prudentesam praemiorum ac poenarum quae duo solum Deos esse Democritus apprime philosophiae catus existimauit)promam & condam esse)quid deinde adiungam sic gentes omnes, ac gentium Omnium conuentus a consultis huius scietiae interpretibus pendere, ut illos libertatis fundamentum, dignitatum omnium vinculum,& locorum, ubi degunt, mentem, atq; animuarbitrentur γ haec igitur atque alia, quae longissimum aedissicillimum esset omnia percurrere, charissime & doctissime Theodote mihi a primis annis incredibilem iuris prudentiae amorem ingenerariit, quo illam tum ipse colo, veneror, ac pro virili explicare, & ab ea veteru interpretum balbutie asserere obnixe conor, qua non mediocriter foedata multum sui primi ac Genuini decoris.& splendoris amisi tum alios selectioribu* bonarum li

terarum.

14쪽

terarum ornamentis conspicuos ad idem maiorem in modum cohortor. quod & antea summa cum laude posteris praelucentes nonnulli summa eruditione viri praestiterunt.quanuis etiam illorum aliquot amplissimam hanc iuris prudentiam Grammatices, aut theorices instar tractantes non minori culpa, atque adeo impietate. Se in illam obstrinxerunt, quam ob miserandam barbariem veteres illi alij,quos non tam homines, quam laruas esse atq; umbras,& se se tamen non aliter venditare quam si Sibyllinorum oraculorum interpretes serent,

apposite censet Ammianus Marcellinus. sed de iis latius opportuniusque sorsan alibi. institutum igitur meum , atque antiquum animi propositum insistes Thesaurum

receptarum sententiarum iuris interpretum typis excudendum commissi. in quo veterum ac neotericorum ius

enarrantium prudentiam frequentius placitam latinε ac non impolite, ni me animi fallit,comprehensam omnibus iuris studiosis,tibique cum primus Theodote charissime,& eruditissime propono. postquam enim mihi

tecum amicitia intercessit , non desino rarissimum tui animi candorem exosculari, seriam eruditionem laudare, variam ac solidam doctrinam celebrare,constantissimam morum integritatem admirari, & denique c5m morabilem tuam in Deum optimum maximum pietatem vehementissime suspicere, atque amplexari. Tu librum diligenter identidem percurres, & una nobiscum hanc iuris explicandi,atque exornandi prouinciam aliquando suscipies. Vale quam diutissime, luamque felicissime mi Theodote charissime,& doctissime. Pataui, prid. lend. Nouemb.anno Is 68.

15쪽

EM AN VEL SOAREZ

A R Ι Β Ε Ι R Α Ι. V. C. ' Iuris utriusq; Studiosis o u dubito, studiosi Lemres ,

quin varia hominum sententia de hoc meo labore futurae intrali que aliud magis ingenio sum et acutum sicribendi genus, ae totum ad subtilitates scholasticas specitans desideraturos esse , alios in hoc ipso scribendi genere uberiores doctorum allegationes optGuros , alios uniuscuiusque opinionis fundamenta, rationes, O accuratvm examen Ia-

gitaturos, alios quibus inhaec placita exceptio nibus constringantur , quibus rurgum ampliationibus dilatentur , latius , ct copiosius declarari

requisituros, alios denique nouim lucubrationum argumentum excogitari, non uiam ab aliis iamdu

dum factam insim decere magnis contentionibus asserturos . quibus omnibus bi minus in praesenti satisfecero invidos atque iniquos illorum tumultus

16쪽

multus minus compescuero, contentus tamen ero aequiori doctiorum iudicio probari cum uideam de summis quibulque rebus, atque adeo de imo Deo optimo maximo multas ac diuersas olim fuisse se,bodieque esse mortalium sibi perperam ac nefarid applaudentium opiniones. nedum ut de me, ac de meo tenui tum ingenio tum industria sibi quipiam deblaterandi licentiam asciscam. quod igitarattinet ad aliud acutius, subtilius, O bcbolarum disputationibus accomodatius sicribendi genus, nos iam illud in iuris obseruationibus, is in compluribus ad uarios iuris titulos commentariis tractauimus : ct sand si mera rerum ueritas specte-rur, nunquam fuit permitte 1, dum, nunquam erit ferendum ut iuris disciplina quae uera uere ρομι ophia est moralis,e r tota in moderandis utiliter hominum factis uersatur,eoq; 2 sui inuentoribus relata en.atq; ab eiusde cultoribus, ct interpretibus reserriprorsus debet)in uanis,inutilibus,ac certὰ dreru usu alienis altercationibus ponatur. ut non imimmerito quida .haud proletarius author conqueratur adolescentes isto reru tumore, sententiarum uanissimoctrepitu hoc tantum proficere ut cum intorsinenerint,putent se in alium terrari; orbem delatos.'

atq; ideo existimet illos insibolis fluit ginios fieri,

quia nihil ex iis,quae in usu habemns, auι audiunt, aut uidenti doctor m auctoritates accumulare praetcrmisi, quia ipsa colamuhus optiuo illarum conge-

17쪽

rim prae se fert, cum aliter communis dici nequierit , qream si multi interpretes in eandem semen. . tiam conuenerint. deinde quia me semper piguit, quod alios purosque nec pudet, nec piget , autho

rem aliquem neotericum laudare uel non laudare,

eos , quos ipse laudat, exscribere . itaque satis , Iuperque fore duxi si recentiorem quem piam antiquiores plend allegantem citarem, tames o eos, quos ipse hincinde diligenter colligit ,

nominatim non referrem. rationibus uerδ, fundamentis stupersedi, tum quia repertu facilia essent apud eos, quos laudo , tum etiam quὐd cum p iudicata communium opinionum authoritas tanta H, ut fermὰ semper in praxi rerum omnium optima doctrice ab illis discedere nefas du catur , stupermus , saltem longus is labor futurus esset. Examen ad obseruationum contra communes opiniones libellos reseruaui, qui Deo dante paulo post in hominum manus uenient. obiterramen qua mihi viniones eo receptae miniatulacera digniores uisa sunt, indicam. oet ampliatio nes, O exceptiones, qua communes dici adhue non meruerunt, in regularum iuris thesaurum retuli , quem cum alio uerborum iuris thesauro pro-pὰ diem, Hudiosi lectores, naticiscemini, st hunc uobis gratum ese luculenter ostenderitis. quod alij porro huiusce generis argumentum pro uiri

ii tractauerint, ni bil mibi vicere debere, si quis

18쪽

rem diligentius, at benignius considerauerit, arbitror. Si quidem non argumentorum novitate, non titulorum insolentia occupatis, O intricatis hominum avimis ad famam grassandum est , sied magis utiliter ab aliis inuenta digerendo, poliendo, atque ampliando publicis mortalium usibus constulere oportet , O quod inde nominis decus subsequetur, par est appetere . quanitis complures uiri classici mihi testes es possint, multos ante annos me id genus lucubrationes instituisse, O excusarum Disse, fit res agantibus temporam necessitatibus clam impeditus. Sed eqnicem non ita ambitiosus lum, ut alter ille, qui iis male preNabatur, qui antea ab ipso inuenta ante se publicassent: nec rursum ira inuidus tit illis promeritam laudem detrabiveratione aliqua assectem uel nitar . Argumentum est commune , materia non dmulto ingenii acumine pendens, net ab eaquisitis, secretioribus libris promenda, sed d frequentiori interpretum laterua crebrὰ inculcata, O a uulgaribus notioribus commenrariis repetenda . quamobrem fi quis post hunc nostrum laborem eadem eruditius O accuratius tradiare, ac

latioribus pomaeriis.proferre molietur c quemadmodum in plari sique omnibus qua Graecae , qud Latinae,qud Hebraicae rei thesauris cum semina reipublica utilitate factitatum est) macte uir ι lite esto.

interim his nostris uigilius studiosi lectu res aequis

19쪽

animis fruimini,O gratos vosmet,ut dixi,erga ritatis atque illarum authorem ostendentes duos istos alteros Regularum,ac verborum iuris thesauros opperimini. Valete. Pataui, prid. calend. Ν -

20쪽

THES AVRVS

RECEPTA RV

Quas vulgus Interpretum communes opiniones vocat.

Auctore Emanuele Soareη a Ilibelra Praeclarissimo V. I. Do I.

BOR Tvs qui causam praestitie praegnante percutiens capite plectitur, si faetus animatus ia erat, alias supplicium extra ordinem Luet. commune interpretum placitum attestantur Blanci & qui eum laudat Iul. Clar. in practic. s. vlt. quaest. lxxviij. ver. abortum procurans.in sin.Et si longe verius,aequiusque sit nun- ouam huic capitis poenas infligedas esse, seu animatus, seu inanimis foetus abortu perierit, si modo praegnans Vna mortem non obierit, ut luculenter probat sons iuris, iustitiaeque omnis sacrosancta diuini Mosis lex EXOd. 2I. cuius sententia ab Accuri. in l. Diuus. F. de ex tr crimi.in aliud omnino contrarium eius,quod praecipit, perperam accepta,nihil aliud vcre sanci quam Vt qui grauida muliere percussa abortum intulerint,mu in arbitraria puniantur, ni pernicies ipsius mulieris insequuta sit.asioquin si non tum spes hominis,sed mater vera homo e medio auferatur vita pro vita, oculum pro oculo,dente pro dente &c. pendi iubet, & hoc

etiam s diligentius inspiciatur iisde serme verbis, quo A ad