장음표시 사용
71쪽
supergressae casus, minanti exitium hosti invictis viribus rest ἱ-tissent ; ut , quamvis aliquando Respublica exagitari durioribus procellis, ac temporum illorum calamitate premi visa sit ,
nunquam tamen conVelli , Vel concuti potuerit ; quinimmo animi infracto robore, & opibus, quibus abunde civitas Dollet, hostium impctu repulso, conatibusque repressis , tandem amissa recuperaverit, pristinumque imperii decus cum dignitatet retinuerit. Quae omnia, uti gesta sunt , a Petro Benabo , MPaulo Paruta clarissimis viris literis fuere mandata : ille, post Marcum Antonium Sabellicum Decemvirum decreto conscribendae Historiae Venetae onere suscepto , rerum seriem usque ad obitum Iulii Summi Pontificis perduxit; ex quo tempors scedus cum eodem Pontifice , ac Ferdinando Hispaniae Rege adversus Gallos percussum illius excessii diremptum est : hi Cvero subsequutam temporum succcssionem Italico sermone usiaque ad annum M. D.LII. posteris transmisit; post cujus obitum, cum mihi a supremo Decemvirum Consilio injunctum esset ,
ut scriptis rerum, quae nostra aetate gestae sunt , memoriam complecterer , Cuperetque animus non intra unius provinciarvnes, sed quacumque priscae Romanorum linsuae notitia pervasit, nobilissimae , atque antiquissimae Reipublicae gesta perlegi , operae pretium me facturum existimavi, si altius scriptorum meorum exordia ducerem, atque ab iis potissimum temporibus inciperem , quae , post pacem Bruxellis inter Franciscum Gallorum Regem , & Carolum Belgarum tunc Duceminitam, & cum Venetis inducias pactas, sequuta sunt . Inde sumere initium, Deo juvante, placuit, ac iubsequentium annorum res gestas Conscribere : ingens sane opus , nec minori labore, quam utilitate refertum ; siquidem clarissimae , amplissimaeque Reipublicae, quae domi, quae foris acciderint, Pace acta, belloque administrata sint, nobis erunt explicanda ;quibus artibus coalescere civium animi , ac singulari concordiae nexu ingentes pro patria labores exantiare , potuerint surbs aedificiorum publicorum magnificentia , mortalium undique confluentium frequentia , divitiis, ac viribus aucta, & illustrata, optimis legibus, severioribus judiciis firmata , bella cum potentissiimus gentibus suscepta . Quae sane omnia rerum cognitionem, atque usum, dicendi vim & copiam incredibilem exposcere videmur ue ea si minus asturre ad institutum opus
72쪽
potero, conabor certe diligentia, & studio certare, ne omnino impar ad provinciam sustinendam videar , quam mihi a supremo Conullo demandatam alacri animo suscepisse fateor, ut in re, qua nulla ad utilitatem, ac splendorem praestantior esse potest, patriae operam praestarem, & quantum in me esset,
labentem rerum memoriam erigerem , ac civium praestantissimorum egregia facta ab interitu vindicarem. Atque ut ea , quae dicenda sunt, facilius intelligantur, quinam rerum status , quae Reipublicae facies , qui summorum Principum animus hoc tempore fuerit, paulo altius initio repetito , nobis explicandum videtur. Nam variis bellorum casibus Venetis jactatis , cum satis constaret , haud facile se esse, Rempublicam antiquitate, civili prudentia , opibus, atque rerum terra, marique gestarum gloria illustrem , e statu dejicere , aversis a bello Principum animis ; Bruxellis inter Franciscum Galliae Regem , Maximilianumque Imperatorem pace inita, a Caesare, ac Venetis octo mensium induciae pactae suere; ut interea de firmanda pace ageretur: in quibus, ut, vivae Maximilianus Reipublicae ademerat, Veronamque praesertim, restitueret, cautum fuit. His peractis, de renovandis iterum induciis agi coeptum, Galliae Rege auctoritate, & opere adnitente, ut ad pacem ineundam aditus patefieret. Andega-vum missi, penes quos rei tractandae summa auctoritas soret, ab Imperatore Philibertus Praepositus Trajectensis, & Hiero-nvmus Borductus Brisatii Praefectus, a Senatu Antonius Iustinianus. In annos quinque induciae pactae , quo tempore ab armis abstineretur, nil hostile utrimque ageretur; terra , marique Cuncta pacata forent; non Constio, non armis, non Pecunia , non belli machinis hostes juvarentur. Sancita haec fuere anno ab humani generis reparatione M. DAVIIL mense se-Itembri. Quibus compositis, optata diu pacis spes orbi Chri-iano affulgere coepit, summisque votis a cunctis expetebatur, ut arma, quibus misere per tot annos Italia , atque Europa dissidiis Principum vexatae, ac laceratae fuerant , in Communis hostis Christianae Reipublicae perniciem verterentur . Verum non ita fata Italiae tulere; sed nova distensionum seges, libidine dominandi , veluti pabulo , aucta crescere in dies ,
noVos motus ciere , Cladcs Cladibus adglomerare : nam Maximiliano defuncto, cum Carolus Philippi filius, ejus nePOS, cui
73쪽
Hispaniae regna rimPlissima , Ferdinando , & Heli.
iabeta vita functis, obVeriQTarat , quiquet Neapolitanorum reenum adeptus fuerat, limi HVCrsante Francisco Galliarum Reste , in demortui ΜaximiIi ni Imperatoris locum suffectus esset ' odia, quae jam restiri a victebantur , recrudescere, ambitio' transvertos potentissim S Principes agCre , Italia per tot annos armis labefactata Minia lationes alere , atque CXCimrC , ac materiam ad arma eXQTQQricta praebere coepit ; Cum Caesar opulentissima Insubrum Atti ne privari , . quam ad se Imperii jure spectare censebat, et ferret ; neque Galliarum Rex a Neapolitano regno e Ll est , quod priores Reges hereditario nomine poscenteS Vi armis rae CCperant, aequo animo pateretur : jamque in dies Rii Occialia inimicitiae semina , alienari Principum mentes , ux si Ua vel exigua Casio redintegrandi belli soret, tur ri ix QTram res Italae , divina , & humana misceri facile possent. SQ ct imminenti malorum fato unum id obsistere videbatur, qu ct , quae voluntas Italorum Principum, quae inclinatio animorum fiatura esset, non satis erat eXPlora tum t utram Vero in P Tvet in vires provinciae propenderent maximum ad bellum C rificiendum momentum erant habiturae. Respublica VeΠς armis diu conflictata , quae , foedere eum Francisco Regς it , ad Mediolanum tuendum tenebatur , motuS bellorum SQ riuo excitari , pacem labefactari aegre admodum latura V detri lux ; cum ob imminentis belli Turci ei suspicionem 1 Vm in1 a annuatim Clastibus parandis, mari tutando , im ri0 xςττQnri , ac maritimo defendendo publicae
vireS, ac opes absumerentur, neque pares ad
utrumque bellum iuremetridum essent. Leonem Pontificem Ma-
nitu' , P a. A adjectis, nova appetere , aC moliri et
te non erat ; cum * hς ἰψyum eventibus obiicere credibi. mopere pollebant, G ' ψpybu , , viribus sum foret, ne is , Cui . z. λς'ς doscendissent, verendum cipue Regum ingerito, Ri II. ux est hominum, ac prae excurreret, legesque φMδnd p xens universam Italiamtia Respublica, quae rambu ympQRςre adniteretur. Florenti bat, nunquam sua ' i. Ri'. - . 0m Pontificis nutum axe viatilia ab illius Voluntate sejunctura vide
74쪽
lic me entem reliquerit. In ejus locum suffeci S Q ijam nonagesimum annum ingrCH S οῦ ς V GL
75쪽
alius prosperis, adversi in Q TCbuS adeo Varie iactatus, ut numanae sortis spectaculum Q riseri merito postit . Nam anno M. ID. classis imperator actVQrsus BajaTetem summo Patrum consensu creatuS, Cum act I, Cthonem Ciam classe Turora male pugnatum esset , ad DTinctorium bene rei gerendae O ali nes amissae, Naupactum iri hostium potestatem venisset , Imperio illi abrogato, sublet 'inque Malchiotae Trivisano, Caulam ex vinculis apud totius molailitatis concilium dicere Coactus , rerum capitalium Triumviris Nicolao Michaele Doctore &Equite, Marco s/nuto, Paulo Pisano Equite, anno M. D. tertio idus junii, DiVi arci procuratoria dignitate adempta, in Illyrici maris insul/S AP rum , & Crepsam exilio damnatus est e verum nOVςM Postea emensis annis, ita rerum viCiLsitudine serente , qu Ttalia cuncta agitantur , TriumviriSBernardo Bemb. , H Timo Justiniano , Aloysici Gradonico Majoribus Comitiis linQm ferentibus , eodem mense junio , ,.-- universis sere CiVium i 'Caniis ab exilio revocatus , ac Patriae 1 6 restitutus , statimquς ct Priorem evectus dignitatis gradum undecimo post anno Rm Plisimus illi honor delatus est.' Principe igitur Anxorii in Grimano creato, tertio nonaS quin illis anno M. D.XXJ- Qtsi riondum ad arma palam ventum esset i attamen bellomm semina jam exorta , firmioribus nixa radicibus , acerbo PVDPQAiem fructus editura videbantur 3 nam fastus, ac dominRRd laxcto , duae animorum pestes , quae mortales tape in ivmm Hala praecipitarunt, jam animum Leonis invaserant, qu m noTQ aetatis, summaque in auctoritate Constitutus, assent x S undique septus , sui Pontifimius monumenta parum' ut Tria , & illustria rebatur fore , nisi ad aliquod egregium' u rius animum adjecisset , quo memoriam ipsius quam mδρος Propagaret . Itaque Omnibus modis sta-
μ' ας es halta in micitiam Plicere , specie ad Italiae
quietem. firmδη δ Te Carolo regno Neapolitano exu-
C dignitatum, PHURxasque 'rtunas ingen-
vero publicae retineriT DpVm minςmentis attolleret . Cum tellisteret, neque R ; i I ς, studiosum Senatum Venetum in madverteret, in eo ; 'ΡVNysiae r ΠΟΠς. a Rege seiungi posse ini duxit, ut defenderis A. Si 'mδ Contentione laborandum .e Italiae obtentu foedus sanciretur , quo
76쪽
tentis in QTilaias derogaretur.
sine variis rumoribu, Montificio F r Ranti omnium opinione' , z0 m haec docti
' min dularisionem conspira . Obsisteret , ς
n. Onam B d maxime verendum existimet , G Ἀς 1 Mi r , Germanos bellicosissimam geritem LII '
77쪽
duod haeresum pestis , Q - illOS tCleCTimo veneno insecerat , thero majores, & aQTiΟTCS 1Piritus lumente , Pontificueque auctoritati acerbius advQTLaritet , ingentia incrementa sumptura, ac libere debacchatura victQTQtur 3 Potentiam quinimmo , Viresque Turcarum Commuri ram hostium augeri , qui Gazelle nuper devicto, nihil non Glai adversus Pannonias , Italiam , atque adeo universiam RQ mPublicam Christianam superbe polliceantur ue ac , si semel laci Ilum in hanc provinciam irruperit quis non tristia Omnia ominetur ξ Dum serrum , quo adverius barbaras genteS P minandum, illarumque sanguine inficiendum foret, in nostra Vis xa propria dextera Convertatur Hax cum Pontifice agebantQT . Ioanni Baduario Oratori apud Galio 1.. harum Regem tu marict x in datum : de iis, quae in Italia gerantur, Regem, ac Μ in CanCellarium Certiorcm faciat; Constanter polliceatur, J SQ trienda Italia agatur , Cum Rege Rempublicam in arma lx V m , totis viribus advcrsus Caesarem , omnesque alios Grx x Tam ; Contra valde periculosum Censere , Caesarem h RV m statu ad bellum Iacessitum urgere. Nullum interea Q vii genus , quo Venetos sibi adjungerce, a Carolo praeternuxxQhatiar, magnum in Reipublicie potentia, ac viribus momςntum ad res feliciter gerendas fore ratus: pollicita adjicieb/nxur g quodcunque in Venetorum urbibus, atque agris immV jVS esset, id ultro novis titulis conCessurum . Ea Pax ς. , Mi ει temporis longinquitati, qua humana imperia , DP QCus ac reliqua mortalia , vicissitudinibus subiiciuntur, Unxium legibus , belloque, aC iustis armis Uta sit -- xς , mque semel Gallo praestitam fidem 'ae: ά . iaὰλ ' DςςxςIRm Caesari non modo pro Impe animo suspicionem inji-
78쪽
μα- Pontificis animus nunquam acquira - , Πέ --- nradere, plura in OCCiem , quar acq Pa avolaticae ostentare , in id omnes nervos iram in Amplificandi , nominisque provotionesi mac Mi Uciae cum eo siDC mrit , ut iterum eurhatis reis βHorum pro itas Ιraii njiceretur. Senatum i
tantum non aperte Caesarem tundamCDς in init moverentur , designaret F
, di om stipendia facerent, are AEt exteris PT VA
communi firmanda societate . ae ne Caesiae iri IT 1i lubenti animo Setin x Lo Italia agi, sect - --o induillibus msceantur, quae ex pactiomiti S μ ν , ὰe ις, alacri animo praestaturum 3 iis , vitatur nullse pacto aures praebiturum in X in Δά
persequi omnibus plurariari in stipendia facerent, aperte Mae et
ferret, actum fuit, ultro ac h
. smi m. modo non de tuenda Italia
79쪽
l se mi et Aissicultatilaos implicitum differri in dies 3 ' Rex riori com Pontifice firmandae iscietata mora
' Th uel quod Le initi artes, Cuius animum antea CXper' ' veteretur ve 1 quia cieare multis dissicultatibus senio sibi vero cunctis ox intentia fluentibus, absque dimium ope per se satis a Bellum gerendum expeditus videre. Leo quoque pluTimas antea sibi a Gallis 1llatas iniurias mente reperere liquaricto, ne summi Principes in Pontificii moerii perniciem arma irangerent, vereri ; incredibili nonnun-uam Parmae, Placae Liae , aC Ferrariae urbium obtinendarum desiderio flagrarς I Q in Mediolani a Lautrechio, & Tarbellensi Episcopo juri -QIesiastico adversa gererentur, nan 'quo animo pati I ux x rici Qm non absque omnium admiratione, quod , qui paulo Roum ingenti ardore animi Francisti a ci- tam concupiVerax, ita momento mutata sententia Carolo adhaerens Italicam p CQm turbare, Caesaris potentiam sibi antea invisam augere, xwς innumeris se se periculis objectare de- μ' creverit. Angebatur Q esaris animus ob Cantabriae a Gallis illatum bellum τ moi Iariensium extorrum spes , Helvetiorum lauper cum Rebe i ix Locietas maxime exstimulabant: dissici. te igitur non ivix, ut quos utilitatis species permoverat, sincietas quoque dςVi Ciret . Mutua itaque defensio Hetruriae, ac Mediceae famili* Patrocinium , Mediolanensis expeditio, Parmae, & Pucstrix, Pontificiae ditioni adjectio , Francisci Ssortiae Tridenti tunc Vix in agentis in paternum imperium restitutio, Ferrariensia OPP Uriatio, jurisjurandi, quo Caesar Neapolitano regno potiri Vςx riatur, absolutio secreto pacta. Ea priusquam in vulgus em n rQrit , statuunt clam per insidias , aut repentino aliquo Tum tumultu Gallos inopinato adoriri. Genua , qu θ xv os clientela quiescebat, tentata , Mediolanentis mritS urbes per dolos petitae ; sed utraque tua' ni prorsus φνς tin contigere.
E Verio TR 1 ad quem nonnihil de consiliis a Leone ut valicti uxςRxer, stu, ac dolis belli initia tegio isti . trium in Py sidio urbRS , arcesque firmarentur, de Lia i iussit , si Ix lQrum Peditum delectum statim ha et o permissum 'iu ς numς OpuS id Sapientum Coi ,e Tarbellensi Vumque Thom udus Lautrechii frater ut Theodorus Triuitius copiarum Reipubli