Aristotelis & Xenophontis Oeconomica, ab Iacobo Lodoico Strebaeo è graeco in latinum conuersa, ..

5쪽

Aristotelis de Xeno

Iacobo Lodoico Strebaeo e graeco in latinum con uersa, Ad Ioannem Bertrandum Senatorem, &Lutetiae Parisiorum C uriae praesidem.

Ex officina Michaelis Vascosani,in uia quae est addiuumIacobum,sub Fontis insignu

M. D. X L IIII.

Cum priuilegio.

6쪽

PRIVILEGIUM IN HANC SEGtentiam a Prop.Parisiensi impetratum. Cautum cssi edisio propraetoris Parisiensis,ne cui Artastotelis er Xenophontis oeconomica cum annotationibus in Perionium, ab Iacobo Lodoico Strebaeo nomine Ioanis Besereundι Scnatoris conuersa a Graeco, quadriennio proximo imprimere liceat, aut alibi impressi uenalia proponere, irequam ipsi Vasiosano.Qui siccusfecerit,libri impres,aut inter promercales habiti,publicabuntur, o mulctu illi arbitrio Iudicis irrogabitur. Pur ijspridie Calendas Iunias M. D. X L J I I. I. I. De Momei.

7쪽

Vum libros Aristotelis de ciuili scietia,praeses aequissime,latine reddidissem,& illis multa quae ad tuedae rei

familiaris artem pertinent,contine ri animaduertistem: ut caetera quae nuc extant ab antiquis ea de re sub tiliter & acute disputata,haberetur,a graeco uerteta,

dc in usus eoru qui aut graece nesciui, aut latini se monis inopia laborat,ededa diuulganda. mihi di xi. QDd eo libetius seci,quia ordo reru uiati, rationis hoc iubet,ut e multis ad paucos,e paucis ad unu, ex disciplina ciuili ad oeconomica,ex oeconomica ad moralem facta partitione ueniatur. QDd aute librisu periores in tuo nomine apparuerui, hos quoque, no solum philosophorum principis authoritate, sed etiam materiae quae subiecta est, assinitate coniunctos, ne ullum diuortiu fieret, eode nomine diuulgados esse iudicaui. Accedit,ut hoc negocium,quod non inutile sutum puto,suasore te dc authore tace-erim. Quamobre faciundu mihi uidebatur,ut cuius ortatione rem perhonesta moliri coepissem, illius

ampla dignitate cosectum opus illustrarem. Equidescio nihil arduum,nihil magnum hanc prae se serre disciplina,& hoc quicquid est honoris,multos procuratoribus dc uillicis comisisse,qud liberius aut studio sapientiae,aut reipub. darent opera. Nec ignoro summa uim tuae naturae,summa iuris rerum' ciuiliucognitione praeterea singulare tua prudelia,& amplitudine honoris atq; magistratus quem geris, esse

8쪽

longe praestantiorena,quam quae debeat hac distrahi

cura: tamen oeconomica C Trus non minus coluit,

quam bellica uirtute: & M. Cato Ctaotius haud munus libenter audiit quu diceretur bonus paterfamilias,quam quusummus imperator. Possum, nec ipse no potes,enumerare plures uiros clarissimos,qui domus augedet studio capti,magna sibi quoere laude, propterea quod haberet opes honesto labore partas,

quibus &tepta &sacrificia augerent,patria iuuaret, propinquos necessariossi sustinerent,nospites acci perent liberaliter,miseroru leuaret inopiam,magna alerent familia,se domumqt suam decenter ornaret. In eu te numeru adscribere licet,qui potes oc exples haec omnia,si non una ratione domus regedae,quod euaseris ad altiora, tamen & hac uia non mediocri ter adiutus. Nam plures equos pluresque ministros alere,in ossicio quenque suo continere, cuique necessaria suppeditare, aulaeis, stragulis, lanea, lintea, serica ueste lectis pulchre structis,mensis,abacis, uasis multis atque preciosis, pellectili copiosa lauta

que resertam habere domum,liberos plures magnis impensis educare,vestire, erudire, perpetuos facere sumptus,nec sollim necessarios sed etiam liberales, non habere aes alienum,integrum seruare patrimonium,sic uiuere ut nemini cuiquam fiat iniuria, haec& alia generis eiusdem,quae iam multos annos optime facis,siquis dicat non esse boni patrisfamilias,qui sciat rem tueri,non intelligo quod oeconomiae munus esse putet. Haec itaque siue ars siue exercitatio quaedani

9쪽

quaedam & facultas,tametsi nihil arduum sui institueram dicere prae se fert, & quas adeptus es artes obtinent principatum,non tamen indigna Senato his amelissimi nomine . Si canimus sylvas, inquit poeta lyluae sint Consule dignae. Si tractamus oeco nomica sylvis ampliora, sint oeconomica digna Se natore. Leges igitur & haec nostra dico nostra, ut sua Plautus S: Terentius, quae uerterant e graeco)eo libentius quidem leges, quod mihi fueris author ut ista conuersa diuulgarem. Id quidem secisti, sat scio,non quo tibi,cui nota sunt haec omnia, per ciperes inde Ii uetum,sed ut aliorum consuleres utilitati. leges tamen ,ut quid auspiciis tuis sit effectum,

iudicare possis. Q um libri tres de re familiari nomine Aristotelis inscripti reperiantur, primum solum uerbis latinis expressi,nec eum totum,propter ea quod magna pars eius desideratur. Q d reli quum est,tam sententiosa breuitate,tam arguta sub tilitate, tam composito ordine rem compleetitur, ut eorum qui uias artis huius inquirunt, desiderium mirum in modum commoueat. Aristoteles rem omnem,sicuti Xenophon,in unum librum contulerat,id ostendit Diogenes Laertius, sed quum Leo nardus Aretinus incidisset in libellum quendam de uiri de uxoris moribus,& de tuenda coniugii socie late,qui nec Aristotelis acumen, nec inuentionem, nec collocationem,nec dicessi genus prae se sert,nec rebus eius apte cohaeret,illum supposuit,sive quod in philosophi nome inuaserat,sive quod ad oecono-

10쪽

ΡRAEFATIO.

mia pertinere uidebatur. Quae scripsit Aretinus,ex tant: G circa uero n5 extant. Aldus autem quu reperisset opus authoris incerti de uectigalibus regia at populom,de conficienda pecunia, propterea quod oeconomiae nomen usurpabat,etsi ad ea de qua agebat philosophus,no erat cogruens & accomodam, tamen adiecit,& altero loco donauit. Ego qui certo scire nec Aristotelis esse,nec ad oeconomicam facultate,de qua nunc agimus,pertinere,conuersum nolui: sed ut supplerentur ea quae supererant, Xenophontis oeconomicon latinu feci: quo nihil oc inue tione & ornatu praestatius digniusq; inueniri potest quod cum praeceptionibus Aristotelis coniungatur. um scriptoris utrius i res inter se consero,multis magnis'; rationibus adductus hoc iudico,uel ex eo- detonte deductas, uel qu sunt Aristotelis,e Xenophonte decerptas. Fuit hic uir egregie doctus,& ea

dem qua praeceptor Aristotelis diuinus ille Plato, disciplina sormatus. Hi qui essent duo Socratic philosephiae lumina, sui ait Aulus Gellius) certare &aemulari inter se uisi sunt,quia de iis apud alios uteresset praestantior maiorcis,certabatur. Xenophontis

elegantia M. Cicero laudat in Oratore. Illius,inquit, sermo est ille quide melle dulcior,sed a seresi strepitu remotissimus. Et Quintilianus,Qωd,inquit, c5- memore Xenophotis iIla iucunditate inaffectatam, sed qua nulla affectatio cosequi possit ut ipsς sermone Gratiae finxisse uideantur: Si quod de Pericle ueteris comoediae testimoniu est,in huc iustissime tras. serri