장음표시 사용
51쪽
Feras, non culpes, quod vitari non potest. Homolion in lupus, bo Iano hontini inus, Dctura nulla major eii , qua memporis Malus, ubi bonum se simulat, tunc est pessivius,
AUREA CATONISCUm ergo si manimad minctu, quam plurimo
homui es graviter errare in via mos uni, succurrendum opinio uiuorum S consulendum ore .existi-inavi maxime, ut gloriose viverent, honorem
contingerentat Nunc , filicbMi iunis , docebo te quo acto mores tui uiua coni ponas igitur Praece Pt mea legumio: ut intelligas. lcgoς, 40 ipti ui βοις, Hegligere est.
Iaque Deo supplica saluta libenter I Patentes: ta Cede locum ruriori,
cognatos cole, Ad praetorium stato Datum serva . Utere virtute iFOIDtς para, Cum bonis ambula Magistina metue . . Ad costumium ne accesse- Conjugem ama. ris, antequam voceris.
Miserum noli irridςre Beneisu accepti memor
Minorem is ne contςm p uca in convivio loqueri pseris . , 4ς i Quod satis est dormi iracundia temPςra Verecundia serva , Blandiri esto. Rem tuam custodi Noli irasci a re , Duigeptiam adhibe . Neminem irriseris. Judicio adesto. . Mutuum dato Farviliam cura Cui des videt , Ra-
52쪽
Rarheonvivare mu mentire usjurandum scrva Equum iudica Vin tu temper . Nil temere credideris. Pugna pro patri . Meretrices fuge Tu eQ,nsule Libros. itae. Trocho lude. Quod legeris memento Aleas fuge biberos erudi. Bonis benefacit , cminem temere judica. Maleuticus ne eit,. Alienum noli concupisce-Nii Ibitrio virili infecerii. e. F xj liiniationem retine. Illud stude agere , quod Pater legem, quam bonum est. ipse tuleris. . Libenter serto amorem.
In primis capias doctrina inligni librum, Qui cis usus nutu iς , pateatque tu , Annulus in digito puri tibi ponitur auri; Hoc quia in pacto D us equestri honos. Stet capiti sublimis apex tegmenquet cresedum, Ut sophiete sedem digna cor Oua tegat. Oscui patropis praeliant quod an togati Hoc tibi seu pacis , yiclientis habe
Rellat ut aeternui Genitor tua vota secundet,
Atque haec lici sidere facta velit Gratia, qu tarda est, i0grata 'in gratia, namque Cum fieri poterat gratia graia magis.
Una est vivendi, ac moriendi regula certa,
Ut moriale pius vivere disce eius
53쪽
CAP. L. SI Deus est animus, nobis ut earmina dicunt,
Hic tibi praeci pue sit pura mente colendus a Plus vigila semper nec somno deditus esto: Nam diuturna quies vitiis alimenta ministrat. virtutem primam esse puta compescere linguama Proximus ille Deo est, qui scit ratione tacere. Sperne repugnando tibi tu contrarius elis Conveniet nulli qui secum dissidet ipse. Si vitam inspicias nominum , si denique mores, Cum culpas alios, nemo sine crimine vivit. Quae nocitura tenes, quamvis sint cara relinque; Utilita opibus praeponi tempore debet. Constans,in lenis, sicut res expostulat, esto Temporibus mores sapiens sine crimine mutat. Nil temere uxori de servis crede querenti, Saepe etenim mulier, quem coniux diligit ouit. Cumque moneas aliquem, nec se velit ipla moneri, Si tibi sit carus, noli desistere coeptis Contra verbosos noli contendere verbis, sermo datur cunctis, animi sapientia paucis . Dilige sic alios, ut sis tibi carus amicus: Sic bonus esto honis, ne te mala damna sequantur.
Rumores fuge, ne incipias novus auctor aberi,
54쪽
Nam nulli tacuisse nocet, nocet esse locutum. Spem tibi promit certam promittere noli: Rara fides ideo est, quia multi multa loquuntur. Cum aliqltis te laudat, iudex, tuus esse memento. Plus aliis de te, quam tu tibi credere nolicossicium alterius multis narrare memento ,
Atque alijs cum tu benefeceris, ipse sileto. Multorum cum facta senex is dicta recenses, Fac tibi succurrant, iuvenis quae feceris ipse. Ne cures si quis tacito sermone loquatur, Conscius ipse si hi de se putat omnia dici. Cuni fueris felix, quae sunt adversa caveto. Non eodem cursu respondent ultima primis. Cum dubia, fragilis sit nobis vita tributa. In morte alterius spem tu tibi ponere noli Exiguum munus cum dat tibi pauper amicus, Accipit placide, plene laudare memento.
Infantem nudum cum te natura crearit, Paupertatis onus patienter ferre memento.
Ne timeas illam, quae vitae est ultima finis Qui mortem metuit, quod vivit, perdit id ipsum Si tibi pro meritis nemo respondet amicus, Incusare Deum noli sed te ipse coerce. Ne tibi quid desit, quaesitis utere parce: Utque quod est serves, semper tibi deesse putato. Quod prestare potes, ne bis promiseris ulli,
Ne sis ventosus dum vis bonus ipse videri. Quis simulat verbis, nec corde est fidus amicus. Tu quoque fac simul ec: Sic ars deluditur arte. Noli homines blando nimium sermone probare.
Fistula dulce canit, volucrem dum decipit auceps.
55쪽
Cum tib sint nati nee opes turre artibus i loqinstrue, quo polsint inopem defendere vitam. Quod vile est catum, quod carum, vile putato, Sic tibi nec cupidus , nec avarus habeberis ulit. Quae culpare soles, ea tu ne seceriss ipse
Turpe est doctori, cum culpa redarguit ipsum. Quod justum est petito, vel quod videatur honestum: hiam stultum est pete te id , quod possit jure negati . Ignoturi tibi tu noli piae ponere notis: Cognita iudicio constant, incognita casu.
Cum dubia incertis versetur vita peticulis, 'Pro luero tibi pone diem, quocumlue laboras a. vincere cum possis, interdum cede sodali; Obsequio quoniam dulces retinen fur anaici Ne dubita istin magna petas, impendere parva sNicetenim rebus conjungi gratia caros . Litem inferre cave, cum quo tibi gratia iuncta est. Ira odium generat . concordia nutrit amorem . servorum culpiri cum te dolor urget in iras Ipse tibi moderare, in is ut parcere possis. Quem is perare potes, in te idum vince ferendo; Maxima enim morum est semper patientia virtus. Conserva potius , quae sunt iam parta labore: Cum labor in damno est, ctescit mortalis egestas. Dapsilis interdum notis, in harus amicis
Cum uetis fel lx , semper tibi proximus esto
56쪽
CAP. II. TElluris si sorte velis cognoscere gultu R, virgilium legit, quod si mage nosse laboras
Herbarum vires, Macer, tibi carmine dicet. ii Romana cupis, vel Punica noscere bella bucanum quaeras, qui Martis proelia dixit., quid amate libet, vel discere amare Iegendo Iasonem petit, Sin autem cura tibi haec est, I sapiens vivas, audi, quae discere possis, e quae semotum vitiis deducitur aevum .irgo ades, quae sit Sapientia disce legendo. Si potes, ignotis etiam prodesse memento; Itilius Regno est meritis acquirere amicos. litte arcana Dei, Coelumque inquirere quid sit;
um sis mortalis, quae sunt mortalia, cura .inque metum lethi nam stultum est tempore in omni um mortem metuas, amittere gaudia vita . tatus de re incerta contendere noli; Dpedit ira animum, ne possis cernere verum. ac sumptum prope, cum res desiderat ipsa res. andum etenim est aliquid, cum tempus postulat,aue uod nimium est, fugito, parvo gaudere memento ut mage est puppis, modico quae flumine fertur. uod pudeat socios, prudens celare memento;
e plures culpent id , quod tibi displicent uni.
olo putes pravos homines peccata lucrari: emporibus peccata latent, sed tempore patent. 3rporis exigui vires contemnere noli,
57쪽
Consilio pollet eui vim natura negavit. , Cui scieris non elis parem tibi, tempore cede .
Victorem a victo superari saepe videmus . Adversus notum noli contendere verbis Lis minimis verbis interdum maxima crescit . Quid Deus intendat noli perquirere sorte, Quid statuat de te , sine te deliberat ipse . . Invidiam nimio cultu vitare memento: mae si non laedit, tamen hanc sufferre molestum est. Esto forti animo , cum si damnatus inique
Nemo diu gaudet, qui Iudice vincit iniquo
Litis praeteritae noli maledicta referre; Post inimicitias iram meminisse malorum est. Nec te collaudes, nec te culpaveris ipse Hoc faciunt stulti, quos gloria vexat inanis. Utere quaesitis molice, cum sumptus abundat;
Labitur exiguo , quod partum est tempore longo
Insipiens esto, cum tempus postulat, aut res Stultitiam simulare loco prudentia summa elia. Luxuriam fugito; simul vitare memento Crimen avaritiae mam sunt contraria famae . Noli tu quaedam reserenti credere semper . Exigua iis tribuenda fides, qui multa loquuntur a Cum potus peccas, ignoscere tu tibi noli Nam nullum crimen vini est, sed culpa bibentis . Consilium arcanum tacito committe sodali, Corporis auxilium Medico committe fidel- Successus indignos noli ferre moleste: Indulget fortuna malis, ut laedere possit. Prospice, qui veniunt, hos casus esse ferendos;
Nam levius laedit . quicquid praevidimus ante
58쪽
xetius in adversis animum submittere noli , em retine, spes una hominem nec morte relinquit κRem , quam tibi nosces aptam, dimittere nuti Fronte capillata, poti est occasio casua . Quod sequitur, specta, quodq, imminet, ante videto. Illum imitare Deum, partem qui spectat utramque a Fortius ut valeas interdum parcior esto Pauca voluptati debentur, plura saluti Judicium populi nunquam contempseris unus ;Ne nulli placeas, dum vis contemnere multos. Sit tibi praecipu8, quod primum est, cura salutis. Tempora ne culpes, cum sis tibi causa doloris. Somn. ne cures; nam mens humana quod optat, Dum vigilat, sperat per somnum cernit idipsum.
ΗDequicumque velis carmen cognoscere,Lector,
Haec praecepta seres, quae sunt gratis in a vitae. Commoda multa feres: sin autem spreveris illam , Non me scriptorem, sed te neglexeris ipse Instrue praeceptis animum, nec discere cesses; Nam sine doctrina vita est quas mortis imago. Cum recte vivas, ne cures verba malorum Arbitrii nostri non est quid quisque loquatur. Productus testis , salvo tamen ante pudore Quantumcumque potes, celato crimen amici Sermones blandos inlesosque cavere memento. Simplicita veri fama est fraus ficta loquendi.
seg4tiem fugito, quae vitae ignavia stitur Nain
59쪽
Nam cum animus languet , consumst inertia eorpus Interpone tuis interdum gaudia curis , Ut possis animo quemvis sufferre laborem. Alterius dictum , aut factum ne carpseris unquam ;Exemplo simili ne te derideat alter. Quod tibi sors dederit tabulis extrema notat et Augendo serva, ne sis, quem fama loquatur Clim tibi divitiae superant in fine senectae, Munifieus facito vivas , non parcus amicis Utile consilium dominus ne despice serui Nullius sensum, si prodest , tempseris unquam . Rebus In censu si non est, quod fuit ante Fac vivas contentiis eo, quod tempora praebet. Uxorem fuge ne ducas sub nomine dotis. Nec retinere velis, si ceperit esse molesta . . Multorum disce exemplo, quae facta sequaris, Quae sugias vita est nobis aliena magistra Quod potes,id tentes, operis ne pondere prestus , Succumbat labor, frustra tentata relinquas. Quod nosti factum haud recte, nolito taceres 'Ne videare malos imitari velle tacendo Iudicis auxilium sub iniqua lege rogato; Ipsae etiam leges cupiunt ut iure regamur. Quod merit pateris, patienter ferre memento,
Cumque reus tibi sis, ipsum te iudice damna. Multa legas facito , perlectis perlege multa
Nam miranda canunt, sed non credenda Poetae. Inter convivas fac sis sermone modestus Ne dicare loquax dum vis urbanus haberi. Coniugis iratae nolito verba timere
Namstruit insidias lacrymis, dum foemina plorat
60쪽
Utere quaesitis , sed ne videaris abuti:
Quia sua consumunt , cum deest, aliena sequuntur. Fac tibi proponas mortem non esse timenuam,
Quae bona si non est, finis tamen illa malorum est. Uxoris linguam , si frugi est, ferre memento; Namque malum est nil velle pati, nec posse tacere . Dilige non aegra charos pietate parentes, Nec matrem offendas, dum vis bonus esse parenti.
CAP. IV. SEcuram quicumque cupis deducere vitam
Nec vitiis haerere animum, quae moribus obsunt, Haec praecepta tibi semper relegenda memento . Invenies aliquid tibi, quo te utare magistro. Despice di vitias, si vis animo esse beatus Quas qui suscipiunt, menticant semper avari Commoda naturae nullo tibi tempore deerunt, Si contentus eo fueris, quod postulat usus Cum sis incautus , nec rem ratione gubernes. Noli fortunam, quae non est , dicere coecam Dilige denarium , sed parce dilige formam, Quem nemo Sanctus, nec honestus quaerit habere Cum fueris locuples , corpus curare memento, aegros dives habet nummos, sed non haber ipsum. Perbera cum tuleris, discens, aliquando Magist , in patris imperium, cum verbis exit in iram. te age, quae prosunt, rorsus vitare memento,n quibus orror uest, nec spes est certa laboris.