Jacobi de Graindorge ... Compendium physicæ astronomicæ: seu Introductio in physicam astronomicam

31쪽

TRACT DE ASTROL. PRINCIPIIS. Is Posito autem toto acre moto ab ortu in occasum, ille aeris motu multo sensibilior e rapidior esse deberet in horisontibus minus ab AEquatore remotis, quam in horisontibus plus ab ipso aequatore remotis.

Idcirco in horisontibus minus ab aequatore remotis daretur adversus ventum occidentalcm validior aeris resistentia, unde vapores facilius cfrequenti is in nubes conglomerari deberent quod

tamen experientia circa Acores quotidianae totaliter adversat Ur.

Dantur aliquando in eodem horisonte diuturnae similes aeris constitutiones , vel ad frigus, vel

ad calorem, vel ad pluviam, vel ad serenitatem. vel ad ventos, vel ad aeris tranquillitatem riuarum aeris constitutionum ratio petitur , vel quod durantibus talibus constitutionibus nulli de novo

consumuntur aspectus in Meridiano primario seu taxo vel si qui aspectus, durantibus talibus constitutionibus , in ipso Meridiano fixo consumantur, is omnes sunt in qualitatibus inter se similes, vel fere similes. Sive autem aer sit ventosus , sive tranquillus sive serenus, sive pluviosus, sive nivosus, sive tonitruosus , sive grandinosus, sive nubilolus , sive frigidus, sive calidus, sive temperatus, sive quodvis aliud , constat certo innumerabilibus expe-

32쪽

i JACopi DE GRAINDOR GErientijs , tales effectus non produci, excitari ab alia causa , quam ab aliquo Planetarum ad invicem aspectu consummato in Meridiano primario seu fixo.Qui aspectus facile dc certo in quibuslibet occurrentijs discerni d obtineri poterit tam ex qualitate et Tectus observati, quam ex competente Planetarum , ipsum aspectum componentium, a Meridiano fixo distantia , ad consummationis assepeo us horam , absque usus ope AZymuth

venti.

Nam ad erit semper vel frigidus humidus , vel frigidus siccus, vel calidus humidus, vel calidus siccus, vel temperatus humidus, in c. AZymuli venti est tantum adminiculum ad facilius aliquando detegendum aspectum , qui effectum Observatum produxit , sed non est ad id absolute necessarium. Immo per solas etiam aspectuum horas ex Tabulis depromptas , in inter se comparata detegeturo discernetur semper certo, ubique terrar Um,

quisnam Ex ipsis aspectibus potuerit et sectum observatum produxisse, ut rem attente consideranti

facile concipere est Nam si ex Ephemeridibus, alijs-ve Tabulis supputentur horae singulorum aspectuum , intra dies quatuor proxime in ultimo ante apparitionem effectus

33쪽

TRACT DE ASTROL. PRINCIPIIS. I

et Tectus Meteorologici sensibilem lapsos incidentium, patebit , quantum quisque Planeta ad sui aspectus horam distabat a Meridiano primario seu fixo unde facile , certo discernetur, quis x ipsis aspectibus admisso in quolibet Planeta Tabularum

errore maxumi potuerit effectum observatum

produx ille a Exempli gratua Quoniam maximus tabularum Lunarium error, qui in quavis Lunae aetate, seu 1 Sole distantia aliquando accidere potest , nunquam excuxi it ad horam integram in vero Lunae loco deligi, indo constabit igitur c cri in cui denter, cuncto Satanae ad Solcm aspecturum, ad quorum momenta Ole Iain diltabunt a Meridiano primario seu fixo saltem integra hora, seu quindecim aequatoris gradibus , nullatenus cilcctum Meteorologicum Observatum produxisse, nec ullius esse in Meteorologia considerationis. Quoniam etiam Luna suo veloci motu supradictum maximum Lunarem errorcm simul maximum minorum Planctarum errorem in uno in complicatos, ura tre ad summum horas, absorbere potest' patet, cuncto Lunae ad ipsos manet si aspectiis , qui ab hori transitus tam Lunae, quam ipsorum minorum Planetarum per Meridianum Uraniburgicum , usque ad sex horas post ipsus in transitum clapsas, X Tabulis Rudolphinis

34쪽

i JACOBI DE GRAINDOR GEcolligentur esse considerandos seu examinandos iu infra docetur. Narn dabitur ratio suspicandi, tales aspectus posse ua Meridianum primarium seu fixum forsan incidere. Caeteri vero Lunares aspectiis,qui ab isto horarum spatio excludentur , seu qui extra has horas consumentum, nullius esse usus in vanum abire iudicabuntur,quoniam sic non poterunt ullatenus consumi in Meridiano primario seu fixo.

Sed quia per regulam supra datam discernendi

Planetarum aspectus, qui excludentur ab effectu Meteorologico sensibili producendo, multo pauciores aspectus excludi judicarentur, quam revera feret , ideo sic etiam ad multo plures aspectus attendere cogeremur, quam necesse esset, plures ex iis observare , qui tamen nullatenus valerent Occupare Meridianum primarium seu fixum,

ad aspec ius consummationi momentum.

apropter ne strophilus plerumque frustra

laboret, considerabit, quo usque maximus ab larum Lunarium crror, in hora aspectus accurate

designanda, in singulis Lunae aetatibus seu a Sole distantiis aliquando excurrere possit. Nam illi soli Luna ad caeteros Planetas, praecipuet ad Solem , aliumve Planetam correctum aspectus erunt considerandi, in quibus aliquis ex Planetis,

ipsum aspectum componentibusu nempe vel Lunc

35쪽

vel alter Planeta non plus illabit a Meridiano

primario seu fixo , ad aspectus momcntum ex Ephemeridibus datum , quam aliquando cile potest maximus Tabularum Lunarium error in hora aspectus accurate determinandari pro data Lunae aetate, seu a Sole distantia, ad tempus propositum. Caeteri vero Lunares aspectus, in quibus uterque Planeta ad aspectus momentum ex Ephemeri

dibus datum plus distabit a Meridiano primario seu fixo quam est epotest aliquando maximus Tabularum Lunarium in hora aspectus accurate designanda, in data Lunae aetate, seu a Sole distantia, ad tempus propositum : nullaten is erunt ad stectus Meteorologicos producendos idonei, sed in vanum consummarii abire judicabuntur. Idcirco cum talibus animadversionibus multo plures aspectus ab effectus observati productione excludentur, quam per generalem supra datam regulam , quae includit in se quoscunque maximos

Tabularum Lunarium errores.

Non quaeritur , quantus sit singulis diebus error Tabularum Lunarium a Caelo nam illud esset iupervacaneum , sabulae essent tali cognitionc

restitutae.

Sed quaeritur tantum , quousque excurrere potest aliquando maximus ipsarum Tabularum errovi quavis Lunae aetate, seu a Sole distantia.

36쪽

sto Acopi DE GRAINDOR GEIn conjunctionibus. oppositionibus Solis

Lunae ad invicem maximus Tabularum Lunarium Thyconicarum error non excurrit ultra octodecim horae minuta.

Quamvis autem constet, quota Tabula Luna, res Thyconicae in conjunctionibus d oppositionibus Solis S Lunae ad invicem vix errorem asmittant octodecim horae minutorum, non sequitur tamen , quod ex ipsius maximi erroris cognitiones ipsae Lunares Tabula circa coniunCtiones oppositiones luminarium ad invicem sint restitutae , rei de caeteris , in singulis Lunae a Sole distantiis, maximis erroribus aliquando occurrentibus est intelligendum 3 quod hic monuisse su ikiat. Advertendum , quod non est absolute necessarium cognoscere , quantus sit exacte cidaequale maximus error Tabularum , qui aliquando esse potest in ingulis Lunae aetatibus , seu a Soletas stantijS. Sed sua scit, pro dicto specitu essicaci discernendo ipsum maximum Tabularum errorem , praeter propter cognoscere. Exempli gratia . Quod circa Solis o Lunae quadraturas ad invicem maximus Tabularum error excurrere possit ad triginta circi ter horae minutas, circa sextiles. c trinos ipsorum luminarium ad invicem ad quadraginta cir-

37쪽

citer octo horae minuta , dc sic de caeteris Lunae aetatibus seu a Sole distantij proportionaliter est intelligendum , prout minus vel plus distant ab altera duarum ex supradictis Lunae distantijs, inter quas duas immediate includuntur. Dictum est supra distantiam Meridiani primacis seu fixi a Meridiano Uraniburgico Versus occasum, observatam fuisse vagam , intra triginta quinque quadraginta quinque aequatoris radUS. Sed advertendum , quod per observationes aspectuum , quae factae sunt circa coniunctiones dc Oppositiones Lunae ad Solem, nitribus Lunae a Sole distantij maximus error Tabularum Lunarium ad pauca tantum minuta excurrit disterentia Longitudinis Meridiani fixi a Meridiano ra-niburetico extendebatur versus Occasum iere semper, usque ad quadraginta tres ut quatoris gradus.

Quare in praxi discernendi aspectum , qui estectum Meteorologicum produxit , isti distantiae Meridiani fixi a Meridiano Uraniburgico quadra inta trium AEquatoris graduum acquiescendum esse censemus, donec detur accurata per observationes, Caelo deducta.

Exemplum praxis discernendi, an datus aspectus nosti consumi forte in Meridiano fixo Anno to68 die T. Augusti a. hor. I. In Uraniburgis

38쪽

JAcopi DE GRAINDOR GEpost Meridiem , juxta laristim Viri JOANNrs HECRERI Ephemerides , accidit aspectus seu dies stantia sex gradu una in eodem maximo circulo, inter Solem dc Lunam. Ad istud ipsius aspectetus momentum , LUna juxta Tabulas distabat a Meridiano Uraniburgic versus occasum, triginta duobus aequatoris gradibus iovemdecim gradus minutis, hoc est, duabus horis, novem minutis, dessexdecim secundis. Meridianus autem primarius seu fixus distat Meridiano Uraniburgico, versus etiam occasium, quadraginta circiter tribus Equatoris gradibus, hoc est , duabus horis , dc quinquaginta duobus horae minutiS. Unde patet, Lunam, ad momentum istius asspectus, istasse ab ipso Meridiano fixo, decem AEquatoris gradibus,, quadraginta uno gradus minutos hoc est , quadraginta duobus horae minutis, quadraginta quatuor secundis. Quoniam quoties Luna habet aspectam ad quemlibet alium Planetam, praesertim ex correctio ribus,' ambo stigillatim plus distant a Meridiano primario seu fixo , ad ipsius aspectus momentum, quam est maximus Tabularum Lunarium error

qui aliquando in data Lunae ad aspectus momentum aetate, seu a Sole distantia accidere potest, aliud arguit, istum aspectum nullatenus potuisse

et lus

st illi l

39쪽

TRACT DE ASTROL. PRINCIPIIS. 23la idere in Meridianum fixum , seu consumi primari Meridiano.C im igitur , ad hujus aspectus momentum, Luna tribus tantum viginti octo minutis elongata fuerit ab oppositione Solis, d in tali Lunae

aetate maximus Tabularum Lunarium error non

excurrat ad viginti duo horae minuta. Luna vero distiterit a Meridiano fixo , quadraginta duobus horae minutis, inquadraginta quatuor secundis , quae distantia utricienter excedit maximum Tabularum Lunarium errorem, qui aliquando in tali Lunae aetate accidere potest, illud ar ut evidenter , dictum aspectum nul

latenus potu esse essicacem , sed ut vanum

vis alium Planetam, praesertim ex correctioribus, e saltem unus ex duobus ipsi Planetis, invicem aspectum componentibus, minus distat a Meridiano primario seu fixo , quam est mavimus abularum Lunarium error , qui aliquando in data Lunae aetate accidere potest 3 coniicietur, itum aspectum potuisse forte incidere in Meridianum fixum. Exemplum. Anno 1668 die s. Septembris i . hor. i. minut. Uraniburgi, post meridiem, iuxta

Heci eri Ephemerides accidit aspectus seu distan-

40쪽

tia octodecim graduum in eodem maximo Circulo inter Lunam dc Venerem. Ad hujus aspectus momentum Luna juxta Tabα- Ias elongabatur a conjunctione Solis quatuor gradibus d viginti sex minuti s maximus autem Tabularum Lunarium error , qui aliquando in tali Lunae aetate accidere potest, in hora aspectus Lunaris accurate designanda excurrit ad viginti fere tria horae minuta. Luna vero distabat a Meridiano primario si fixo undecim tantum horae minutis JUm l .aginta duobus secundis 3 quae distantia Lunae a Meridiano fixo multo minor est , quam supra dictus maximus error Tabularum Lunari tam 3 quare dabatur occasio sufficiens conficendi ipsum aspectum Veneris Lunae ad invicem posse forte in Merdiano primario seu fixo consumi, de deo

operari.

Quoniam sensibilis apparitio alicujus effectus Meteorologici potest differri aliquando usque

ad quartum diem a momento consuimmationis aspectus , qui ipsum esse mina produxit Idcirco si intra quatuor dies proximae ultimo ante notationem flectus sensibilem elapsos unum tantum detur aspectus . qui admisso Tabularum errore maximo potuerit consumi is Meridiano primario seu fixo , concludetur certo de evidenter , ipsum aspectum