Commentationis in locum Psalm 16, v. 10 specimen [microform]

11쪽

conmentationis argumentum indicatur. I ictum quod Ps. 16 v. o. exstat et '' N, 'im, 'πta ivri in 'et

virus viri, ab interpretibus inter lora dissiciliora in saeris litteris occurrentia non sine causa referri solet. Quodsi enim verba, uti leguntur consideramus, locus N sturitate non caret. Quis enim sit sensus verborum 'N's, 'et; interpretibus haud secure constat. Porro si quaeritur de argumento carminis, interpretes mirum in modum inter sese dissentiunt. Periculum igitur faciemus brevi hae eommentatione sententiam nostram e plicandi, et pro exiguo nostro ingenio disquirendi, utrum verum huius dicti sensum eonstituere possimus, dum his paginis Viri doctissimia Arietii memoriam recolimus. i. At Vos Viri honoratissimi, patroni optimi, Tu praecipue qui pro benivolemtia Tua insigni erga me, stipendio illo me adiuvisti, vir Amplissime, animo colende Fratissimo, Veniam detis, quod speeimen hoe exiguum nominibus vestris splendiditamis inscribam, qui Vos supplex adeo, ut hanc qualemcunque pellam sereno Vultu

accipiatis et me euo studio imposterum quoque haud indignum iudicetis.

12쪽

Explisationis nostrae ordo exhibetur.

Tractatim em nostram ita partiemur, ut primo geueratim quaedam in medium adieramus, quae ad scopum atque argumeutum dicti nostri indagandum faciunt, aedeinde ipsum textum observitanibus nonnullis illustremus.

Argumeuim Psalmi generatim sub eo pectum tibiicitur.

Si Psalmum generatim uno quasi obtutu lustremus, quod in aliis, qui argmmenti sim lis sunt, observatur, deprehendimus idem in hoc nostro, nempe duplicem velut actum in hac sanctissimarum rerum scena arcte coniungi, tristiorem alterum alterum laetiorem. Eius generis salmi passionales dicuntur, quia partim moesto, partim laeto dicendi genere compositi esse solent. Qui exemplum requirit, priorem, partem Ps. 22. cum altera v. 23. conivt. Videbit ibi luctantem, gravissimisque undique tincto in perpessionibus, hic exurist repente laetabundum ac triumphantem; ibi audiet flebiles voces, angorum animi et summa αδημονιαμ lodices, hic merum paeana suavissimumque, ut post exantiatam incredibilem malorum vim hosteique riumphatos, epinietum. In nostro Psalmo observamus perpessionum mentionem magis complicatam, magisque velut abditam, potiorem autem partem longius a de inissae et querulae supplicationis indole abesse Attamen ipsum exordium, custodime Deus, praesentissimum, immo gravissimum, quod personam in io Psalmo loquφαι eo cingcbat, perie9l0m, innuit,

Oratio Deerdotalis est.

. orationem ipsam in hoc Psalmo occurrentem intuemur, invenimus orationem sacerdotalem. Sacerdotis enim personam perpetuus orantis sermo tuetur, naXime autem, quae vers. q. S. 6. leguntur, declarant, veram esse nostram hactopinionem, quam praeterea etiam ex legibus . . sacerdotis optime explicare possumus. Magnam porro invenimus similitudinem et convenientiam inter or*tionem illam, quam Ioannis C. I . exhibet, et inter hanc, quae in Psalmo nostro exstati

13쪽

De quanam persona hune falmum intelligere posmus.

primis inde temporibus theologi de persona, quae in hoc Psalmo loquens inducitur, disceptarunt, et sane hoc certo definire, dissicile est. Non desunt autem vestigia, quae attentum lectorem ad securiorem interpretationem ducere possunt. Ut enim ante diximus semper in hoc Psalmo sacerdotis orantis sermo occurrit, porro in omnibus huius salmi effatis nullum se obiicit praedicatum, quod non aptissime iulustri uie subiecto, de quo praesertim Davides in Psalmis copiose loquitur, Messiae, eonveniat.

Idem ex N. . testimoniis stabilitur.

Quodsi novi foederis tabulas consuIimus, Petrum pariter ac Paulum, suo testimonio idem confirmare videmus, ita ut res per quam clara videatur. Sunt autem qui putent, scriptores sacros N. . oracula . . ita allegare, ut verba eorum fetant quidem, ceterum in aliam prorsus sententiam eadem accipiant. Non vacat o loco, nec lubet canonem hunc hermeneuticum curatius examinare, quid ceteroquin ad nonnulla s. c. loca recte observatur, fidenter tamen asseveramus, eum ad geminum quod excitavimus testimonium, et quod e f. sequenti audire volumus, applicari non posse. i, :

Loca cit. II. et Adf. XIII. adducuntur.

Petrus An I as Ir hunc Psalmum de Messa explicat, immo ausas explicationis suae indicat, avide sua persona in hoc Psalmo loqui non posse. Paulus autem AZI III. cum roas nostri versum citavisset, subiicit Davide quidem obdormivit additusque ad maiores suos corriaptionem passus est, et quia a Deo excitatus est is vero Iesus erat Nazarenus , minime ille corruptionem subiit. Hieetiam non allegoriam iudaicam intelligendam esse, satis perspicuum est, licet nonnulli recentiorum hanc opinionem defenderint. Nec poterimus reliqua ad Davidem trahere, in quem ista, quae ex media oratione sunt, et tali quidem, quae omnibus partibus apta et cohaerens est, convenire negantur. Recte etiam observatur, phrasia Psalmi sacerdotis personae, quae Davidi ais competit, unice passim convenire

14쪽

Transitus ad partem ommentationis alteram.

Haec sufficiant ad ea, quae generatim de hoe Psalmo dicere volumus, nune in proposita tractatione alterum membrum adgredimur, mem pes ipsam Vers. o. sententiam, et quaedam afferemus, quae uberiorem rerum ipsarum meditationem iuvare queant.

Nexu Ders. s. cum antecedenti ostenditur.

Connexionem verborum v. o. in kntecedenti si spectamus, omnia sic coli aerere intelligemus corpus esilae secure in sepulchro quiesci , nam Deus corpus eius in sepulchro manere non sinet, sed resuscitabit id, ante quam corruptionem senserit. Haec de connexione duorum commatum. Sunt qui vertant Tu NON RELINQUES IN INFERNO, veluti cum P eonstructum res adem inanet, imagὰ et dicendi genus naodo mutantur. Relinquere corpus inferno significat, tradera illud terrae, ut in pulverem mutetur. Infernus seu sepulchrum tunc quasi sicuti hestia insatiabilis proponitur, quae hominum carne nutritur.

De Docabulo Ni et de nonnullis illud interpretandi generibus.

Nunc ad vocabulum , Ne progredimur. Si , Ne per infernum reddimus, non locum damnatorum esse, sed universum mortuorum statum, dicere volumus. Ideo non bene hoc vocabulum in lingua nostra vernacula uno verbo ηprimere possumus, sed bene id Graeci αδην, latini vero inferos dicunt. Huius enim regni inperio tramquillo non corpora modo ac mortuorum unibras, et regna, sed quod in edibile esse videtur, abietes etiam decisas adnumeraverunt. Ex his iam satis patet , NI perisectum vocabulum FG scuti Graecorum vixi esse, nec statum mortuorum felicem nec infelicem per se indicare, ut loca Genes. 37, 33. c. 42, 38. s. 66. Ies 38, 8. Hiobra , 3. clarissimis verbis demonstrant. Septuaginta bene δε αδου vertunt. δης enim idem quod δης est, et bene hoc vocabulo de rebus invisibilibus, quae in sensus nostros non cadunt, utimur, si e c. statum mortuorum, quem nescimus, fgnificate volumus. His praemissis ad acuratiorem vocabuli considerationem tran

15쪽

eamnia multa enim sunt voeabulum ' - Interpretandi genera, et propterea a multis fusius disputatum est Nos autem pro instituti ratione brevitati inserviendum d

cimus, non relaturi huc aliorum vel recte vel secus cogitata, multo minus in conre versam illam quaestionem, de descensu Christi ad inferos ratione, quem ex . α' nom mulli declarare et determinare volunt, excursuri. sed quasdam modo observationes

Nonnulli sellicet interpretes 'Ni de damnatorum cruciatibus, multi autem de paradiso intellexerunt Plures enim nova significatio induxit quam , M post deportationem babylonicam apud Hebraeos et αδης in Christianorum ecclesia accepit. Postquam enim theologi appellationibus, secundae mortis, aeternae mortis, de poenis post hanc vitam futuris fi sunt, tunc etiam mortem, mortis regnum pro damnatorum statu et cruciatibus posuerunt rimae e. c. vallis filiorum Hinnom prope Hierosolymam, sepulturae cadaverum communis locus inferno nomen dedit, sic etiam, Ner et αδης et quidam interpretes inscii linguae veteris ex multo posteri xi ecclesiae dieendi genere ex icuerunt; sed eiusmodi interpretatio cum loquendi usu pugnat, et nos omnia, nae interpretamur oportet e loquendi usu metiri. Quidam porro ham de animi cruciatibus, quos Christus pronobis passus est, intelligunti Sed si persona in hoc Psalmi quasi ex sepulchro loquens indieatur; si porro nexus v. o. cum 9 verus sit, tunc per se hae explicario concidit, nam Christus 1n sepulchro dolo. te infernales pati non potuit, ergo etiam Deum non orare, aut a Deo auxilium spierare.

Alia causa ex qua intelligi potest, hanc opinionem veram non esse.

Non possumus unum exemplum adferre, ubi , Net locum damnatoruin aut rum cruciatus significet, quamdiu lingua hebraica adhuc viva et in sua originali puritate esset. Multi se sacr. loca attraxerunt, ad hanc signistationem supra taleatam defendendam sed haec contra ipsam eorum opinionem sunt.

in Prov. II, 24. Sed hic non possumus bene sepulchrum intelligere; nam ut ex aliis locis patet, sepulchrum saepe mortis loco ponitur, et mors ad Hebraeorum metonymiam, infelicitatem, sicut vita omnem felicitatem gnis,

16쪽

. q.

2 Deut 32, 22 sed eomminatio, quam hie invenimus, vertit Immolaulininsensum in se comprehendit, si internas terrae flammas intelligamus, quae re. . .: giones, urbes &c diruunt. . Multa eiusmodi exempla invenimus in Palaestin, c. c. mare mortuum, triste profecto exemplum, et in aliis terrae regionibus ta Ieseasus satis superque cogniti sunt. Si autem nihilominus hoc Ioco eruciatus aut damnatorum locum significare debeat, quod contra omne s. scripturae loquendi genus est, semper vocabulum μεσον manet, mortuor a statum, in quym Dei ira omnes peccatores persequi vult, denotans. Ideo non possumus ex dicendi genere ira Dei urit, usque ad interna terrae loca, demonstrare . b'Nui per se damnationis locum significare. ., ῖ3 P.86, v. 13. Hic de conservatione e vitae perient poεta loquituri

tionem afferre possunt. Quodsi igitur hui vocabulo talem dare possumus fgnificati nem, ut 3. O. ostendimus, et quam regulis nobis praestrum fundare possumus, omino haec interpretatio omnibus p aeferenda erit.

Explicatio vocabuli a

Plerumque intelligimus animam, et veteres fere omnes hane opinionem habu isse ex multis eorum scriptis patet. Sed hoc explicationis genus contra contextum Pugnare, mox intelligemus, si modo attende textum perlegamus. Mortuorum πω num, upra diximus in se comprehendit totum mortis satum, et corppris et animae. significat porro cadaver, ut hanc significationem Levit a , . a. q. Num s 3. Q 6 v. 6 II &c invenimus Nos quidem negare non possumus, incredibile vide. Ti, animum, vitam. halitum et cadaver uno hoe vocabulo ulta comprehendi, et sane difficultatem satis per versum Aen. 3, 67. ammam sepulchro condimus. diminuere non possumus, nam Virgilius vere animam intelligere poterat. Si autem considere. mus verbum dita gnificare, mi satis superque notio, spirare, halare, inspirare,

17쪽

el praeeipue exspirare tune veramile est, eandem significationem hie applieati posse; Tune exspirare idem erit, quam mori et Una corpus' aificabit, quod extremnmaa-1itum exspiravit. Corpus sepulchro tradere, et sanctum corruptionem videre, tune idem est.

I4. Non permutes s ctum tuum videre eorruptionem hic Ioeus est gravissimus Habani nostri, propterea quandam explicationem ei addere volumus. Verum hi praecipue videndum est, an vertendum sit sanctus tuus, aut sancti tui, et an nri: foveam aut eorruptionem significet itaque, an priora verba de unico quodam singulari individuo, aut de pluribus agant. In i iis nostris, et in textu Masoreti eo duplex est Iectio vocabiui I rim. Si lectioneaeonsonantium sequamur, se A',' ori scribis tur puncta tune cum consonantibus congruunt. Si autem vocales sumamus, in sim sulari Chasideha scribitur, tune ιάnte sustixum, quod signum plur est non communia .care possimus cum illo, et ex his patet, eum a cuius manu puniti sunt ''d sine

Ex his omnibus satis patet, locum nostrum hunc praebere sensum Deus, me, dilectum tuum, non desere in infereo, immo dilectum tuum erem lamet putredini non trades. Sic omnia momenta, quae in Psalmo invenimus plane congruunt, et locus noster satis perspicuus est