장음표시 사용
451쪽
D' INTEGRUM RESTITUTI0 g. 43riSi risuri, ecclesiae , vel minori conceditur restitutio in inte-gmam , 0d laesi 0uem pr0baverit , neque adversus procuratorem au praelatum elq. ipsi actio alta , cum non deliqueri l.
Si secundum , distinguunt aliqui inter prae lalum, et administr
lionem alienorum bonorum e una parte , et inter procuratorem ex
aliora. Et de prae lal , vel adminislsal0re quidem dicunt, in psi ne laesae eccleSiae PSSe an Velit convenire praelatum , vel administrolorem, cujus culpa S laesa , ad reparationum damni per em illati, an vero pelere M lilutionem tu integrum. De procuratore putaui hunc prius conveniri debere , si Solvendo situ si vero comperiatur 'quod solvendo si Si , tum primum .ei permittendum , ut pela restitutionem in integrum, filii cum gi s. iv v. 2. V. restimimu h. it. putant, nullum adtondum discrimen in h0 passu inter procuratorem, et prael alum, vel administra l0rem alvim alieni peculii; arg. l. etiam . . ε Iulo , vel curat interven. Sed revera ex hac ego nihil probatur quia sermo ibi S de Ural0re, Seu administratore necesSario, non lem de voluntario , cujusmodi est procurator. Quare retinendum est prius datum discrimen , quod etiam adit Molin. D. 573. it. . . cum alii , e clare innuit L cum mandalo 23. . do minorib. Ralionem dat gloss. ibid. V. audiri, quialtilor administrator praelatus' serit eae neceSSilale , procurator ex
voluntate , unde miliu Cum tutore vendum.
Dub. 2. an , et quomodo tu integrum restituatur ecclesia adversu consessionum praelati , Vel procuratoris sui , qua laesa sui , e. r. Si isto asgus es , HOd verum non erat , Vel si verum suil, quod probari istu non poterat Respond. etiam hoc casu concedendam ipsi restitutionem in integrum circa quam Sequentia notanda sunt.
i. Restitutio intra quadriennium, compti landum a tempore Onsessionis , seu laesionis , petenda est nam si lapso, non auditur uti lamen eo casu pol erit via communi , revocando conseSSionem, ex qua laesa est , ex causa erroris , quem in sael conligi Sse praetendi ; hoc enim quandocunque poterit , donec negotium si sinitum CV. m. h. a. in . modo error allega ius probetur nam acta non
q. oli res liliali intra quadriennium memoratum poles adversus hujusmodi consessionem , sive in causa civili , sive etiam in criminali lacla illa si neque obstat , elai juramento si conlita nata.
Barbos in cap. In cit. n. 34 4. et alii apud ipsum.
452쪽
44 Pili V. TiTUI Us XLI. 3. Xo opus est, ut ali casu ecclesia petens rostilillionem probes si iis italem , vel errorem praelati , aut Procuratoris , ex iij lis
iis si0ue laesa esl, sed stillicit, si probetur laesi ; quia haec est sufficiens causa restituendi ecclesiam , o si probare errorem adii debere ecclesia , nihil ipsa quoad 0 speciale haberet, cum e rore probato quilibet post alam sententiam restituatur adver- pmpriam consessisuem ex clausula generali ci oua alia juria
De asionationes judicii mutandi causa facta
Remedium priori, quod per in integrum restitutionem conceditur , affine est id , quo succurritur iis , qui alienatione laeta judicii mutandi causa , sunt laesi. Hinc non immerito litulus iste pri0ri subjungitur. 1 Quaeritur i. quando censeatur fieri alienatio judicii mulandi causa 3 Resp. Judicii mulandi causa rem alienare dicitur, qui mulus lilis sibi impendentis rem, de qua lilem sibi movendam intelligit
Vel Suspicatur , dolo malo in alium transfert , ut propter disse ullatum hunc conveniendi reddatur durior conditi adversarii, et molestior fiat proseculio lilis ab isto inchoandae. Quod fieri variis modis p0lest. I. si alienatio fiat in alium polentiorem , cui par esse non possit; l. Omnibu8 . . . it. 2. Si in alterius provinciae hominem , tu qua experiri molestum l. Omnibus cit et . quia Eliam . si eod. 3. Si in clericum ob flari mulationem c. in . . u. 4. si tu alium, qui exaturus es adverSarium t cui alium . . EOQ
453쪽
DE LI EXATIONE L DICI ETC. ii Iulolligitur autem hic usi utionis nomine omni ac luS, Per quem sive domini uni re , sive possessio transfertur, quocunque litulo, sive lucrativo, sive oneroso illud fiat; l. item Ri re a. f. eiu 2. st h. it. Neque opus est , ut expresse , et directe qui eam alieno , aul 0SSessionem in alium extraneum , vel Olentiorem rata Sserat Sed sustici etiam , quando sine alio coli irae tu , vel actu qui ipsos aci a possesSione rei decedit, si in raudem , et si malo id social , eo sine c. ut alius extraneus , vel polentior OSSOSSionem ingrediatur , ei occupeta nam utroque casu actio ex edici de alienatione judicii mulaudi causa compulit , ut dicitur l. item Si re cit.
Quaeritur . quomodo succurratur e , qui per ejusm0di alienalionem ab adversario faciam praejudicium passus es 3 lleSp. Conceditur ei duplex actio ciure digestorum quidem actio in actum eaque Vel directa , qua udo S alienata proprietas vel uti δ, si possessio lanium gloss. in . ilem gi cit. V. secisse. Institui actio ista debet intra annum utilem adversus eum , qui rem Sic alienavit , ad id , quanti nostra interest alium adversarium non habere omnibus it pelique hac actione potes resectio expensarum , Si quas propterea laesus seci , et incommoditatis , Si aliquam passu est l. quia . l. eae quibu8 4. s. h. til. Jur codicis conceditur ita aes actis in rem adeo in electione ac loris sit , an elisne in saelum convenire alienantem velit, an vero actione in rem possessorem rei aliena lae , ut dicitur l. n. C. h. lit et nota ibid. gloss. V. sisteris. Inio adversus ipsum eliam alienantem , qui rem dolo desiit possidere , aclio , quam utilem rei et indicasionem appellant , aliarci quia qui rem dolo desii p0ssidere, pro OSSeSSOre habetur , et in rem actione conveniri potest l. in au
Quaeritur . cui , o adversus quem actio praedicta competat ReSp. Compeii laeso per ejusmodi alienalionum , ejusque haeredibus adversus alienantem , et jure codicis , prout dictum est , adversus tertium poSSessorem Contra quem Si primo aelum sit , et Xaelio sucula , liberalia is , qui alienavi ; quia cum OSsessor rum , VelaeS limatione si praestili , non interes amplius ac loris alsi alienans praestitit quidem id , quod interes rem non esse alienatam , adhuc pol eS contra OSSeSsorem agere qui P0enae exactio non perimis rei persecutionum l. Dchum 9 δ . . dolo 9. .st . de OLLAn adversus haeredes alienantis detur , ubi lari pi,iesi in rationem dubitandi sucii, qui , ut dictum est, datur aeredibus a Schmul ritober Tom. II. δυ
454쪽
qum rei oraeculion continet. Quod vero u0n detur adi orsus ad- redeo alienantis , vel alium similem, ut bt 0rum possessi rem , li-ddie missarium die decisum clare si . n. cit ei iri luis l. O .ilitarit in ultima , nempe l. quia . assertur hujus finiuit rati , quiu
Excipitur, i rure notu δρ veniari quia non est equum aliquem eum injuria alterius locupletari. Quaeritur . in quibus judiciis actio haec locum habeat Respoud. 0cum habet in ivliciis tam realibus, quamlo alienas , vel
cessa res est, quam personalibus , quaml alienata , vel cessa est actio ad rem , si per jusmodi alienationem , vel cessionem condilio debitoris si a durior Zoes. f. h. ii num. 9. Pirh. hi num. l. Neque per hoc, quod laesus expiriri veli actione praetoria in laclum mollitur auli in rem ipsi concessa jure codicis , aut vicissim , ut cum aliis nota Pirii hic num . . et alio S , quia contra diversos datur , prior contra alienantem , 0Sterior contra OSSeS-sorem quin e ad diversa tendunt: nam prior tendit unlaxat ad con Sequendum interesse , posterior ad On Sequendam rem ipsam. Olerit igitur instituere utramque simul, qui tali alienatione laesus est, ut On Sequatur utrumque. Neque obstat , quod actio in rem sit remedium ordinarium actio in acium autem remedium extraordinarium , utpote indu elum aequitate praetori quia ut sit praecedent dictum est , hujusmiai remedia, quando specialiter utilia Suni, concurrunt cum ordinaritS.
Quaeritur . quid requiratur , ut actiones praedictae ob aliena-nalionem ejusmodi laeso competant 3 Res p. i. requiritur actu alienationi , quo rei dominium , vel possessio in alterum translata sit i. item ει . . . itemque Q. et S. Ole8t f. h. it. 2. Ut haec translatio domini possessionis , vel quasi lacla Sit inter vivos , non ultima voluntate; l. eae hoc . . o haeredem . F. eod. alio est , quia cum moritur u res suas aliis , Sive ex le- Slamento , sive ab inleStalo successuris, relinquere neces Sari debeat, alienatio , quae ab illo per ultimam voluntatem si , ex necessitale,
et benigna voluntate potius , quam animo judicii mulandi proficisci
3. Ut facta si dolo; l. omnibus . f. h. it. Ita sagia cen Selur, quando acta est in alium , per quem durior adversarii conditio sa-cla est secundum dicta num. a. nisi 40rtior praesumpti praeSum-
455쪽
DE ALIENATI CNE L DICI ET . vilionem doli excludat quod fieret , si rem , vel elionem tali personae cedere ex uSla causa , vel neceSsi lateri nam tu necessaria alienatione dolum inessu dici ne qui nec fraudum commilli , qui utilia jure suo l. inter in a. f. de und dolat et . nullus 55.
i . Ut facta sit causa, et in lentione judicii mulandi fletu nucit. V. pote3l. Et hinc qui ob infirmitatem , aetatem , vel aliam Decessitatem , imo odio , ei exest ratione molestiarum litis, rem, cum o litem movendam citra dolum in alium trans serta, non est hujusmodi actioni obnoxius Vall. hic n. . Oe8 f. cod. . . qui ratione luda ; quia alienans tunc usus es jure communi . quo cuilibet liberum est rem suam alienare. Im nec datur actio Sta adversim eum, qui dolo quidem possidere desiit , Sed non judicii mulandi causa quia utrumque copulative requiritur Vallens. l. cil. 5. Ut facta sit causa mutandi judicii suturi nam coepto judicio , si alienatio facta si , ut ea laesus adversarius , remedio res liliationis praelori opus non habe ; lum quia resciSSOrium est , et supponi alienationem valere , cum lamen alienati rei litigiosa ordinari non sit valida , tum vero maxime , quia res assecla vilio litigiosi a quovis possessore , quamvis ignorante , Vindicari potes , perinde , ausi uilii suisse actum Zoes. l. cis. Hum. 6. 6. Denique ut intersit auioris alienationem non SSe factam quia sorte idcirco expensa aliquas se ita, vel aliam incommodi lalsem passus est l. quia etiam . . eae quibus 4. y. h. iii Secta S, non daturnelio Ratio est , quia tune cessa causa aclionis , et nullum existit damnum igitur necesse est etiam cessare Clionem.
Quaeritur . quid jure canonico statutum si circa alienationem judicii mulandi causa Res p. 0 jure dispositiones juris civilis appr0balae sunt , et duo iisdem addita. Primum 8t, quod is alias reseri placitas liliae non extendantur
ad personas in iis non comprehen Sas, Si tamen ad elusi Cnem rescripti apostolici res, de qua movetur controversia, in extraneum liena
la sit, vi illius rescripti non tantum alienans, sed etiam is, in quem alienatio facta est, coram judice per rescriptum delega o 0nveniri possit, quantumvis istius in rescripto nulla acla si murali 0 c. aequorumdam . . tu modo civeril, alienalionem hujustu0di mutaudi, aut vitandi judicii causa per raudem tactam esse; nam deum qui bona id possessi inem rei acquirit, C. Cil constitutio non e tenditur, ut colligitur ex ejusdem verbis, ibi qui in ora ouem trige38erint neque enim ingerere Se Se dicitur, qui bona de posses.
456쪽
ne lorici reni, vel litem aliena 0li se in sotra usserri cui cui se a mulaudi judicium; et eo animo , ut et ires ad forum celesiasticum trahant 'si ι. h. til. ubi otiana edu- suris domi ellendi die tu iur ad absiluendum ali bi usui id cessionibus es merito quidem, tum quin i ii 0di translati in durior ess- eitur eonditio laicorum, dum a saeculari 0ro ad ecclesiasticum per trahuuiur tuin quia clerici, uranies rem, ut ilem ad se transsui m. suspicionem fraudis, et avaritiae praeberii gl0ss su in c. n. oit uiuo ubi palei, translationem bi usui id nec fraude, nec avarilia clericorum fieri, etiam ipsi cessi0uem rerum, ei jurium reciperea falcis P sunt; quia ipsis ubstitui , sed auium per fraudem judicii mulandi causa alienationes facias recipere prohibetur Pirh.
De arbitris. Qui in inlici coram judice litigare nolunt melli Sumptuum, et expensarum, plerumque ad arbitros lites deserunt, et oram iisdem, mi i plerumque impendio, anilem terminant.
De natura, et varietate arbitrorum.
i Desiniti a bit Arbitri com romissarii ab arbitra a Disonentia arbitri a judice torc., Arbit i juris ab arbitro compromis Casus, quibus arbitri juris constitui
Quaeritur i. quid si arbiter Resp. Nomen hoc dupliciter sumitur i. late, et generice et hoc sensu arbiter dicitur omnis ille qui ad aliquod negotium aestimandum, et lenia inandum constitulus est et hoc sensu arbitri sun ipsi etiam judice lum ordinarii, tum delegati, praesertim dum judicant i judiciis bona silaei, ubi ex ar-
457쪽
tur: et eo sensu definiri potest, quod si Vir bonus qui sive ex dispositione juris, sive ex conventione partium constituitur , ut super controversia, quae iliter eas est, judicium , sive animi sui sensum proserat, eamque dirimat iis h. his l. i. Ex quo equitur, duplicis eueris dari arbitros, uerripe orbi ros juriis, qui etiam arbitri nece*8arii appellantur, et arbitro comhro misSarios, qui alio nomine voluntarii dicuntur. Prior ea sunt, qui e prae Soriplo legis, principis, Vel judicis constituuntur; oδlerior , qui Solo partium consensu assumuntur Molin. r. 5. de juδί. d. i. r. s. et 2. Horum iterum duae Sunt pestius; nam aliqui ill0rum appellantur simplici se arbitri, alii vero arbitra lorus Arbitri dicuntur, in quo ita sive expresse, Sive lacile compromissum est , ut in causa sibi commissa, servato juris ordine, ac forma judicii procedere , ae pronuntiare debeant Arbitratore Ver , in quos a partibus ita om- pro millitur, ut siue juris ordine , seu sorma judicii non Observata ea Sam cognoscant , examinent , ac de illa laluant , sicut ipsis aequum, et bonum videbitur; Molin cit. d. 30. n. I. et Seqq.
Quaeritur . in quibus arbiter, praeSertim compromi SSariu , a judice disserat Resp. Variae sunt disserentiae . quoad PSamisHStitutionem; nam judex publica aut hori tale assumitur arbiter Ompi 0-miSSarius solum privata partium ille invitus dari polust hie non nisi Olens c. cum vociali sit de appellat et . Labeo . . tumetii Ι. s. de recepi qui arbitr. 2. Quoad potestatem; nam arbitraria sunt siricli juris et in iis DbServari nos compromissi debent l. non distinguonius 2 3 su. et L se his rebus 45. f. eod. amplior est potesta judicis, praesertim ordinarii hic enim omnia potest, quae in causis ad forum ejus pectantibus non sunt expreSSe excepta. d. Quoadproce38um rapiti procurator coram arbitro litigans nunienetur satisdare, et cavero dominum rem alam habiturum l. non diistinguemus it. . arbitri 20. quia potes Solvere poenam CompromiSSi, et nou stare sun lentiae Secus si liliget coram judice lol. it. V rem alam haberi olo. Item arbiter cum promissariu uou olestes s it maces punire, vel testes cogere, quia jurisdictionem ut ii habet qu0d annui potes judex; l. con; δi e . . . i/ι. . si Ddic. 4. Quoadpronuntiationis vim et esca clam nam ex Sententia judicis oritur actio, o exceptio rei judicalae tot lil. II or ob udis et aecept rei itidio . neutra datur ex imnuntiatioum arbitri Sed poenae lautum petitio; l. Si contra . . . l. ni Si expresse i
458쪽
vitia, ut tu dicitur, non erim uia erit 'utia euel.
5. uou Irmiluum pronunt, uti uom arbiter, si de causa sibi commissa pronuntiando erravit, ei sculentiam invalidam dixit, orrorem corrigere, vel sententiam mulare u in Olest l. 'ulem io . in .st . . it a jude 0rdinarius potest l. i ru o si. f. quom et qua id jud o Lot o re/-N 9. si pollui Quouis in inutionem ualia ab arbitro compromissario, ejusque arbitrio appellari nequii l. eae culentia . c. h. it polus appellaria seu leuita judicis; l. uripo ridici et tot tri s pollui.
7. Quo executionem; nam audex sententiam valui a se latam
equi lesi uitia potes arbiter; quia jurisdictitaue caret; I. cum tes est sed executio demandatur judici ordinario ipsius udi Abb.
Quaeritur . quomodo arbitri juris disserari ab arbitris com promissariis 3 Res p. res potissim turi uni disserentiae. i. Arbitri it ris compelli possunt ad munus hoc suscipiendum non ita compelli
possunt arbitri c0mpromissarii, prout ex C. eae pecialicti Labeo cit. probatum S il praec in princ. Si tamen arbiter eliam compromis-rius arbitriinia semel suscepit, adimpleri illud lenetur, ut habetur l. ab se cil. f. tamet*ici nisi incidens aliquod necessarium impudimensunt, vel alia causa justa eundem excuset t. licet i5. et L δ q.
f. e recepi qui arbis. q. Arbitri juris haben jurisdictionem quasi ordinariam e propterea instar veri judicis citare partes, examinare teste , et ali i sacere posSilni, quae ad cata Sae desinitionem Sunt DeceSSaria Gry. C.
Xuvicionis 39. et ibi gloss. V. ad quo omnia osso. Dy. At vero arbitri comi)romissarii nullam habent urisdictionem , sed tantum
cognitionem, eamque ob causam sententiam de causa sibi c0mmissa ferre quidem OSSunt, partes tamen, vel e Ste ad comparendum, ellestificanduin compellere nequeunt gloss. ii Rali disserentia est, quia arbitri juris constituuntur a lege, vel principe arbitri compromissarii a partibus compromittentibus hae jurisdictionem dare nequeunt, cum illam non habeant potest lex e princepS, imo praesumitur dare, quando arbitrum ipsi constituunt. 3. A uris arbitris non secus ac a Sententia judicis appellari potest; quia sunt veri judices c. ab urbitriis i. dst sic deleg non est autem appellationi loeus ab arbitris compromissariis l. non distinguθ-
459쪽
D ARBITRIS. 44 Tmu cil. . Cum quidam L et enlerilia . . Od. alio est, quia partes ad arbitr0 juris assumendos compulsae sunt et hinc aequum est, ut appellationis remedio iisdem succurratur Om- promis8ario sibi sponte elegoriant, ut adeo sibi impulare debeant . si illorum pronuntiatione laedantur.
Quaeritur . quae si in lor arbitrum, o arbitratorem disserentia Resp. Complures enumerant Duranil in pocul tu δε arbitr. g. I. . . Abb. iv c. quintavallis 23. a . . Engi hic n. . vi esl-ner . I. raecipue Sunt sequentes. i. Arbiter assumitur Super li-le, Sive ad dirimendam, quae inter aliquos est, controversiam l. non diistinguentu cit. . quin*uum 16. at arbitra lor plerumque tantum ad contractus perficiendos, damna illata resarcienda, et alia negotia extrajudicialia expedienda Molin. tr. 5. d. o. . . . 2. Arbiter procedit, servat juris ordine ad modum judicisci ei hinc . COLNpromis8um .st. h. a. arbitria dicuntur ad simili ludinem judiciorum redacta at arbitra lor, etsi ad litem componendam assumptus Sit, quasi amicabilis compositor, et inter partes media lorex trajudicialiter solum, atque ex aequo, et bono negotium aeSlimal, deque eo judicium suum prosert.
3. Arbitratores semper ex libera voluntate partium Ssumuntur, arbitri vero, ut . . vidimus , aliquando sunt juris , et neceSSarii. 4. Ad arbitratoris munus regulariter admittuntur omne S non omnes possunt 8Se arbitri, ut dicetur . 2.
4. Ut judex, ita nec arbiter aliquis esse in propria cari Sa potest l. i ore i .s . . it. Arbitratur autem quis esse in causa , Pisael proprio non prohibetur l. 3 libortu Sosi de per libertor. 5. Senientiae arbitri stari oportet, sive aequa, sive iniqua si , nisi arbiter juris , et necessarius fuerit tum enim, ut . . die lumest, appellatio datur at arbitramen lum, seu pronuntiatum arbitra loris propter laesionem enormem, quam pars parala es pr0bare arbitrium b0ui viri reduci potest ad aequalitatem justitiae , Pr0u n. 36. alius examinabitur.
Quaeritur . ex quibus causis arbitri juris constitui possint ReSp. POSSun constitui ex variis causis, et aliquando etiam debent casus, quibus ex legis praescripto constitui obent, sunt maxime SU-quentes i. in causa suspicionis objectae judici c. suspici 9ut J9. Vo
460쪽
judicem is Caustio, in quibm compromitti otest,
Quaeritur i. quinam compromittere in arbitros possint 3 Resp. Regulariter OSSunt omnes, qui rerum suarum liberam administrationem habent, L de iis disponere etiam alienando possint; Abb. in c. cur tempore S. h. it. . . oes iussi lii cod. n. 5. irh. n. io hic oni g. n. 5. VieSin. n. 4. et Colligitur eae C. Cum tempore cit ubi negatur praelato exemplo facultas compromittendi super privilegi exemptionis, ex ratione, quod huic Sitie OnSeuS papae
Ratio Si, quia sicut ransactio, ita e compromi SSum os via ad alienationem igitur sicut is, qui alienare non OleSi, etiam noupoles transigere ita neque compromittere in arbitros. Qu0d lamen intelligendum erit eum effectu, si se ilice compromissum actu inducat alienationem nam i e S, circa quam compromittitur, apud compromillentem manet, compromissum de ea sacere nou prohibetur elium S, qui alienare nou 0leSi ob b. l. Cil. n. i.