De authoritate sacrae scripturae ac ea introductorum. Libri 3 editi a Roderico Dosma Delgado Pacensi ..

121쪽

LIB. I. DE AVT. S. SCRIPT. CAPi3.

Eiga hic satis est inseriores paratum habere animum in

uni versum, ut explicate credant,qum ea contineri constiterit in doctrina fidei sacris scripturis habita, quibus uni versim fidem habere profitentur dicentcs credere se in spiritum sanctum qui per prophetas locutus est earuconditores. QAandoquidem divina inititutio per dei

prolata nuntios, praemoni ratis confirmata miraculis, uti divinis testimonias ad nostram explorate notitiamdclata est non mosso voce tenus, qualiter varijs prodita linguis diversis praelertim qtatibus raro constantem cer titudinem obtinent,saepe ambiguitati obnoxia sunt; led etiam scriptura,qui permanentior qum sit,per omnem aevi successionem similiter a plurimis obseivari, agno 'ci transeribi certissimaconstantia valet, &cum primis apta fuit,cui mysteriorum suorum thesaurum dci sapietia cocrederet. Sic sacra scriptura exarata est quae amplissima divinae institutionis traditio est, de constantissima, deo curante ut ad nostram spiritualem salutem oracula sua ita iugiter ac perfecte servarentur. 'amquam quq praeterea dei autoritate sancita constet, no minus quam

sacris descripta biblijs, nobis observanda sunt. Dicuntur autem sacri libri per prophetas coditi, quod principales earum conditores prophetiae lumine vel saltem prophetico instinctu donati divinitus credantur, unde vel proprie,vel quadam tenus vates appellari queant. Prophetico lumine dictati plures habentur, velut penta theticus, Iosue, Samuel,Isitas,Ieremias, EZechiel, ac duodecimae phetarum liber,& ad instrumentum novum pei tinen- etcc Alij vero Ialtem divino instinctu censentur a suis coditoribus editi ad eandem institutionem amplificanda,

velut Iob supputatus inter hagiographa , idest sancta

seria

122쪽

CAp.r3. LIB.I. DE AVT. S. SCRIPT. - sssctipta. Esther Ecclesiasticus, Machabetorum libri:quos siue per se,sive per exceptores alios, sicut & prophetae, conscribentes dictata spectantia frequenter ad ea quae

S.Th.2.2 humana ratione nosci quirent, quasi ex persona proprias magis quam dei relata,licet non luce prophetica, cum' ' i' adiutorio tameti divini luminis instinctu dirigentis digesserunt. Ita Macnabaeorum historiam posteriore libro, Math. collectam Hierosolymitani ex quinque libris Iasonisas. Cyrinaei in compendium redegerunt, instinctus divini ductu acti,ut seligerent, quae vera prorsus, digna que ut fidelibus proponereutur, forent, resectis multis sorte rete staneis, quae lason comprehenderat. QSanuis autem

huiuscemodi discrimen sit inter hos & propheticos libros, iiihilominus ex parte dei primarij autoris testantis

asserta tam his quam illis verissima aeque sunt. Non o. portuit autem ut singulorum librorum conditores eain institutionem miraculiscomprobarent:sed satis fuit, uti

talem tractationem ederent,quam probarent alij qui se ad homines in thituendos divinitus delegatos miraculis osten terent:qudita nobis innotesceret illorum quoque disciplina divina esse Atque ad eum modum veteris instrumenti libri,sed & Marci, & Lucae secra: hii oriae ab apostolis, qui primitias spiritus acceperunt,ac legationeato suam suminis miraculis colirmarunt,itidem ac reliqui

isti is apostolorum ipsorum libri comprobati tanquam divi- postri ni ad notitiam ceterorum fi Jelium ad nos usq; constanti successione devenerunt,ut mox padetur.Tametsi euangeliographi Marcus, & Lucas inter septuaginta discipulos a Servatore ad euangelicum olficium delega- Iibiu ditos a Dorotheo episcopo Tyri numerati, & ab Epipna--γ n. nio non uno in loco. spiritu lancto pleni suos libros pro

123쪽

LIB. I. DE AVST. S. SCRIP. CAP.i :rhetico lumene condidisse merito existimari queunt. Profitetur porro fideles se fidem apostolico testimonio habere,dicentes in symbolo se credere sanctam ecclesia

catholicam & apostolicam eam universam cum sua cofessione aprina oribus membris ac fundamentis sumpta Ad milamplexi . Non officit autem quod miracula plurima. F. i . quibus divina institutio firmata estiuacris literis reseiantur,quae ut cuncta cis contenta fideles similiter credere debeant.Nam & praeterea publica totius orbis sema,&succedente iugi traditione ac historiarum narratione in dubia,delata cum alijs multis mirandis signis ad eandecomprobationcm editis in sequentium omnium artatu notitiam suere. Licet vero haec via, qua pcrvcnimus ad expressam notitiem supernaturalium dogmatum nobis ita propositorum,iuxta human* natum conditione necessaria sit,ut ea explicato fidei actu credamus: non tamen ea potissima, genuina sive formalis ratio cied cndi est, quin potius divinum testimonium exacte cognitu,

seu prime veritatis autoritas sacri discipline institu trix. uippe haud nimis dissimiliter neces laria conditio est ut credere possimus quod intellectus sive rationis sim

participes,ita ut nisi essemus rationabiles, non crederemus eam nihilominus precipuam propriam que rationem credendi no esse.cunctis liquet. Caeterum ut verax

dci testificato agnoscatur, ea que notities quasi praevia studioso fidei actui praeiaciatur,multa exigutur, sed quq a'. i. usus rationis expediti experientiam non uullam possidenti adeste valeant. Quanuis enim pauci ob humana impedimenta queant vestigantes exact* indaginis demonstratione deprehendere deum esse, ac ei omnem absolutam persectionem intermi iam substantialiter convenire

124쪽

CAP. 1 . LIB. I. DE AVT. S. SCRIPT.

venire : alijs tamen multis primi autoris notio non ita perfecta, distinctaq;, verum quae satis sit, quasi naturae ductu offertur. Ex ordine namq; univcrsi animadverto, plurimorum ortu praeferentes patet autorem omnium lcientia, veritate,virtute. potestate, sapientissimis quibusq; inde ortis, summeq: veracibus, studiosi, , potentibus incomparabili exccstu supereminentem veracissimum esse, quaeq; nequeat condita natura, extra ordina Arium rerum cursum proferre polle, & ubi proserat,quod iv xta perspectum usum satis ii quet ad quaepiam teitificandum , alleveratis ab eo indubitate fidem exhibcri debere. Notitia talis adulto non adeit, quin primum rationis usum attingit ideo q; Aquinas censet non bapti Eatu ingratiam consecuturum, si se ordinarit indebitum finem prout in ea aetate capax discretionis sit: nec petit inius ae fidei motum exolicitum gnaris debitum.

DE SACRAE SCRIPTU

RAE AM TORITATE. LIB. II.; C. S Gibliorum numerus,ac die isso

Acrae scripturae inlli tutionem super i niturale intellectui conditii acumeri latam divina primae veritatis testantis autoritate stabilitam indicavimus: e- iusque libros & notitiae ad nos u que delatae modum perstrinximus ; & ex ea nonnulla velut exempli gratia prae ibavimus. lam explicatius aperiendum cst quot sivinitus inititutae regulq canonici libri. quo pacto hucusque certo agniti sint autorita tr divina pollentes, quomodo in eis suprema sit autoritas luineiida. & ab alias ibidem inductis vel autoritatibusa

125쪽

LIB II. DE AVT. S. SCRIP. CAP .i

bus vel opinionibus,vel erroribus relatis discriminada iuxta perspicuam in cunctis distinctionem adhibitam. Feremurque ubique subinvocata numinis ope plenis constante iam ibito spiritus almi velis ad portum destinatum,qui prius humanis piaesertim navigantes remis vix divini soni auram attigimus. Ac primum instrumeti veteris libri sunt,Genesis. Exodis, Leviticus,Nuin eri. Deuteronomium,Iosue,Iudicu, Ruth , quattuor regu, duo paralipomenon, Esdri primus,& secundus qui dicitur Nehemias, Thobias, Iudith, Hester, Iob, PsalteriuDavidicum centum quinquaginta psalmorum, Parabolae Ecclesiastes, Canticum canticolum, Sapientia, Ecclesiasticus. Isaias, Ieremias cum Baruch, Eetechiel, Daniel, duodecim P phetae minores Oseas Ioel, Amos, Abdias, Ionas,Micheas, Naum, Abacuc, Sophonias, Aggaeus, Zacharias, Malachias, Machabaeorum primus de secundus. Novi vero quattuor evangelia secundum Matheu, Marcum, Lucam, & Ioannem,apostolorum acta,epistolae Pauli apostoli ad Romanos, ad Corinthios duae, ad Galatas,ad Ephesios ad Philipenses, ad Colossenses,ad

Thessalonicenses duae, duae ad Timotheum , ad Titum , ad Philemonem, ad Hebraeos , lacobi apostoli una, Petri apostoli duae Ioannis apotholi tres , Iudaea postoli una, & Ioannis apostoli apocalvpsis. Hunc indicem seu catalogum cecum enica Tridentina synodus novissima contexens eosdem libros pro sacris & canonicis suscepit integros eum omnibus tuis partibus, prout in ecclesia catholica legi consueverunt,& in veteri etia vulgata Latina editione habentur. Et cunctis fidelibus similitcr limnendos sub anathematis execratione imperavit. Itaque no , i testamenti libri septem & viginti enumeradraginta

126쪽

tur,euangelia quattuor,aeta, quatuordecim Pauli epistoli, septe alit catholic*dicti,apocalypsis: vetet is quaci suae a draginta quattuor,quot & sacer Ausustinus supputat. Diuus Hieronymus inversionis prologis de cunctis agit,sed veterum eam divisionem tradit, quam Hebraei' sequuntur. Hi sanctos libros distinguut in tres ordines, legem,prophetas & hagiographa. Legem, pentatheu-cum,seu quinque volumina Genesin, Exodum, Leviti cum, Numeros, Deuteronomion Mosis vocat. Prophetas octo libris coplectuntur lostrae, ludicti, in quem taRuthc6pingunt cuius historia tempore iudicum evenisse narratur,Samuel,qui transsatus in primum, de secudum regum scinditur,& Malachim sive regum, qui etiam in duos tertius&quartum secatur, Isarae, teremiae cum lamentationibus, E Ecchielis,& duodecim prophetarum,quos uno volumine stringunt obscripturae breuitatem, v nde & minores solent appellari. Quattuor anterio: ibus libris priores prophetas comprehcndunt, nepe antiquiores post Molen legiferum, sequentibus posteriores a se appellatos hoc cst recentiores qui per Eliae.& Elisaei tempora iam is raclis prosperitate labente su e. . et cedere cSpetunt.Videntiar aulcm ipphetas vocare illos, qui non solum vaticino spiritu sed miradis etiam signis Ioctu is e effulsissent, quales historia sacra reserente fuere losue., ..., qui prixeralia solem, ac Lunam stare fecit Debora, qua, e. pugnante cotra Sisarame coelo, Si ab stellis dimicatum est, Gedeon,qui veliciis roscidi, ac sicci signo Limpio, lampadibus ollensis in lagenis,ac tubis clangentibus sine certamine dehollibus divinitus c si segregiam vi qui riam retulit,Samson mirabili robore preditus; Samuel, quo sacrificium offerente deus intonans fragere magno

127쪽

Paliutinos exteri uit , quoad internecionc caederen tur , quo rursus invocante dominu v voces, & plu- .ii .ed vias per messis tempestatem , grande ostentum edi- , .ne. . r.

dit, Elias, & Elistus , qui etiam mortuis in vitam reo . vi vocatis resplenduere, Ilaias , qui solem decem lineis

in horologio signatis retroccdere adegit invocato nu Isiai s. c. mine , ac Erechiae ulcus sanavit, Ieremias, qui arcam , ,. ' dei cum altari ac tabernaculo in montem Nebo, ubi Moses vita excedens conditus fuit, intulit. ac ita ob

struxit locum , ut quaerentibus prorsus ignotus feret , EZechiel, qui recordatus est inimicorum in imbre plane impetrato, ut benefaceret qui vias re '', 'chas ostenderunt, Ionas qui prodigio magno flagita. Ionior a tus a mari commoto ae intumescente ipsum immersus sedavit , & in ventre ceti vivus servatus tertio eiectus die incolumis evasit,& ex abundanti Abacurum a ludaea in Babylonem cum prandio deferendo Danieli , hin. A Lclauso in lacu leonum , cincinno capitis mirabilitet 'ab angelo portatus. Hagiographa demum , si vesan.e a scripta discriminis causa nuncupata novem libris claudunt Iob , Davidis, Proverbiorum , Ecclesiaste, e Canticorum. Danielis, Paralipomcnon, qui de reli- ctorum in libris regum historia tractans in duos libros apud nos dirimitur, Esdra', qui ctiam in duos, at utrium sub Nehemita nomine dividitur , & Hesther denique , atque ita duos & viginti libros absolvunt.

Aliam quoque. divisionem nonnulli Hebrari talem instituunt . ut sacros libros distinguant in legem . &prophetas priores prisci saeculi, , Iosue , Samuel , cui judicum, Ruth, primique libri ac secundi regum con -

scriptionem tribuunt . Salomonem , cuius sunt para

128쪽

bolq , seu proverbia, ecclesialics. cantica, David. sub quo psalterium cum quinque incisionibus psalmorum intelligunt, quorum conditores fuerint Moses David Salomon , Etham, sive Idithum, Asaph, Heman cum flijs Chore,ac praeter Iob, qui antiquior fuit, alios qui usquead Isaiam scripsere, ut qui Malachim a Samuelis morte digesserunt, velut Gad, Nathan, Ahias,Ad-x.Par et '. do, Seineias, Ichu, Isaias;& posteriores qui deinde usque ad Malachiam aliquid scripturae mandarunt, ut Ieremias,post Horat , Daniel, Eetechiel, & prophetae duo licina quos unus liber amplectitur , &hetras , cui & paralipomena plerique ascribunt, & qui Esther condidit. Hi vero latius nomen prophetae sumunt non solum pro eo qui donatus prophetica luce

sit, sed & qui vel divini luminis instinctu actus quidpiam pronunciarit, autscripserit. Eos scin sacros li-- bros alia via in idem redeunte partitur Iosephus Iu

Apioi post datas histori qgraphus magno apua etnnicos quoque

in pretio habitus , viginti duo tantum inquiens, ab Hebrais agnosci, quinque Mosis continentes legem,ri & successionis humanae prosapiam , tredecim rerum deinde gestarum , synchronis earum prophetis conscripti, quattuor hymnos & monita mortalibus tradentes : in quibus cum tot facula praecesserint, neque addere quis unquam , neque auferre, aut permutare quid ausus est, sed omnibus gcntis nostrs hominibus insita b ci, & quodammodo ingenita fides es: credere haec dei esse consulta , & his iugiter inha: rere, ac pro ipsis si ita res poposcerit, libenter & animam ponere. Sic praeter libros Davidis,&Salomonis tres,cae

129쪽

LIB. II. DE AVT. S SCRIPT. CAp. hagiographorum primae divisionis libris prophetam

coniunxit Alios libros Hebrii de cathalogo divinaru

scripturarum resecantes, quos potiores iudicant his maci pant,qu memoranti agiographa latius sumpto vocabulo extra canonem in minore gradu costituta, sicut

de Thobia, de ludith Hicronymus prodit. Ac viginti duo in canonem ab Hebi eis recepti. Hebraice scripti sunt Hebrio potis stinum sermone, aut ad Chald eum destexo per Danielis, EZr; que tepore,ut apud eos videre licet. Atque archetyporum iuxta originalem lingua primaria ei autoritas,ad quam & trai torum refertur, cui uti recto ubiq; sensu relpondens versio vulgata Latina editio dicta,eita synodo probata itidem atque uti respondes instrumenti novi libris i plotypis Graece descriptis, quorum item princeps autoritas eis. Alij porro veteris testamenti libri Greca lingua literis que scripti. ac inde in Latiu in eloquiu redditi saci is in biblijs cii cun serutur, nimirum Thobiae, Iudith quos tamen Hieronym Chaldaeo sermone cosci iptos, inde se in Latinum vertisse asserit Sapientiae,Ecclaiiasticum lesu filia Sirach , que nihilominus ex Hebraico Gioece interpretatum se ne-lios conditoris Iesus alleverat, Baruch, de Machabeoruibri quorum nihilominus primum Hebraicum se reperiste Hieronymus prodit. Non mirum est autem Hihraeos lingua Graeca licet aliena posteriorib' seculis scripsisse quae post Alexandri magni vistorias ipsis etiam cum alijs multis nationibus comunis fuit. Ex libris no-- vi testamenti evangelium Mathaei ab ipso editum Hebraeo sermone,ac cpistolam ad Hebraeos a Paulo Hiero

layinus tradit,quam Barnabas,vel Clem nex Graece vel . terit,aut Lucas,qui Matthaei evangelium couertit. Marcum

130쪽

c. A

CAp. i. LIB. II. DE AVT. S. SCRIPT. socum sunt qui primo Latine codidisse Ronat serant evan

geliu ex ore Petri, sed ex eplar nusqua est, uti Hebraicii neque Mathaei,neque epistolae ad Hebraeos certum habetur licet aliquorum industria nunc in lucem erutum utrunq; prodierit. Epiphali ius eosdem sacros libros per quinarios diducit. primum legis, secundu in hagiogra- p toria in t ostiae, Iudicu cum Ruth, Samuelis, Malachim p .ralipotnenon;tertium carmine scriptorum iob, psalis teri j ac trium Salomonis, quartum propheticum, duodecim prophetarum. lsaiae Ieremiae, EZechielis, Danielis qui quattuor maiores ob scripturae longitudinem dici consuevera in t extra quos liber geminus Esdrae,& Hest Xer excurrit. Utiles at ut citam l pientiam Salomonis, panae reton ab omni virtute appellatam, & Iesu fili, Sirach ab eius nepote Ictu Graece versam. Rcfert praeterea

Iudaeos Ptolemaeo legi, qui primus Lin cta biblia in Grae

cam linguam transferri curavit cum libris canonicis viginti duobus etiam septuaginta duos apocryphos misisse. li autem absconditi dictuquAd eorum non ita publice manifesta,& palam certa esset autoritas, diversis gradibus non semper in deterius I umptis, prout amplius, minus ve ccrtitudinis serunt praeie , censentur. Verum Aristaeas aulicus Ptolemaei conditoris Ptolemaidis lati

Ptolemto filio Lagi primo Agupti rege in eo libro que

ad fratrem edidit de trastatione septuaginta duorum interpretum, cuius gratia mili usa rcge ad Eleaetarii politificem suit, nullam aliorum metionem facit pi qter libros sacros, quos & dei legem vocat, de qua praetcrea qPaeda relatu digna narrat. Demetrius Phalereus bibliothece regis in structor eum alloquens rogarion e titis refert, de