장음표시 사용
2쪽
EXCELLENTISSIMO AC GENEROSISSIMO
ADMINISTRO STQVS ET SECRETIORUM CONFERENTIARUM
TESSERAM PIETATIS MONUMENTUM OBSERUANΤIAE
FRIDERICUS CHRISTOPHORUS IONATHAN FISCHER
4쪽
In uniuersa recentiore historia, illud tempus, rerum gestarum grauitate. prae caeteris eminere mihi videtur, quo primum a barbaris gentibus in imperium Romanum saeta est irruptio.
Maxime vero me mouet Λttilae et prudentia et virtus. Nam cum ante euiri Barbari, Romanis
finitimi uno Alarico excepto, cuius tamen bella temerarii potius conflictus quam bella suerunt; in extremis potentis sini huius Imperii finibus veluti haesistent; ille. bene intelligens, Romanorum mores elle .alde corruptos, disciplinam eorum militarem iacere, denique totum reipublicae statum est e lumine deprauatum, interiores huius imperii regiones hostibus iam patere, existimauit. Quam ob rein victorias suas usque ad urbem, quae fuit caput imperii. persequutus; exemplo docuit . ad vastiura istud regnum delendum hucusque nil, nisi consilium denisse atque audaciam. Athaiasus, Alboinus, , Theudericus Oarogothus, cum Theu desierio Austrasteusi hanc viam ipsis monstratain diligenter secuti sunt. Atque ut iam Carolus Magnus expeditionibus suis fines ponendos non censitit, usque dum imperii Romani dignitatem ad Germanicas, quibus ipio imperabat. ciuitates transtulisset. Sed, quamquam maxima suo tempore floruit gloria iste Hunnorum Attilas, singula tamen, quae pertinent ad eius victorias
et varias rerum ab eo gella ruin causas, nunc quidem omnino nesciurus. Enimuero non minus.
quam alii, qui primo loco haberi merentur heroes, in eo sumino studio erat occupatus, ut ne superstitionem silem et modum transire pateretur; linino vero etiam a sacerdotibus opes, plebi ereptas, extorqueret. Quo quidem et factum es , ut tristissimam illam sortem experiretur, euius, quaecumque illorum hominum persecutio, sono est. Infimae enim conditionis monachi, turpiter ei obtrectantes, memoriam eius variis modis apud plebem inquinabant. Nee eo sibi - satisfecerant, nomini eius infamiam inussisse, quod is unia humani generis flagellum dicerent, sed et Onan a ea maligne delerunt, quae aui mi liberalitatis et ingenuitat a monumenta exstare resque ab eo gestia contra quascumque calumnias defendere potuissent. Hine illius temporis, quod tanti momenti est ad aetatis uomae culturam reruinque publicarum uotitiam, praeter
paucillima fragmenta his lorica eaque maxime imperfecta. ad nos quidem nihil peruenit. Adiunguntur iis praeterea perabsurdae minaculorum sabulae, quibur quidam sancti, ut appellare
solent ) eius expugnationes inhibui ne seruntur. Accedunt denique insensic atque inimicae immanitatis narrationes, quam, etiamsi adhibita esset, in tanta militum, natura serocium, multitudine, impedire non potuit. Quod vero ad ipsia res attinet. quae acciderunt, quoque modo eum sinitimorum populorum historia coniuncta suerint, nusquam accurate et copiose narratur: nec ulli bi datur descriptio. quae doceret, quomodo Europae respublicae hoc tempore fuerint constitutae, quosve et quales in humanitatis cultu progressus secerint. Omnino, communes tantum regni commutationes, tam breuiter, quam obscure
5쪽
narratae et ab una modo parte consideratae, neglectis plerumque sontibus earum, mirabilium sane, nobis relime senti Qua de re, quid est, quod tanti aestimari mereatur, quanti quod uis
monumentum. quod, quae ad eiusmodi aetatem, caligine et tenebris quasi inuolutam pertinere videantur, ea nos accurate doeet; quodque Inonstrat, quae sit prima inorum nostrorum eonditionis origo; quo limotelcunt instituta et consuetudines, quae, quamquam nunc quidem peregrinae sinit et a nobis alienae, sua tamen praestantia et integritate nos inouent et dele elant ruin immo. primam humani generis conditionem et flatu in notum nobis reddunt atque uniliarem y - et, quod sininium est, quo priuatus haud inferior iis excellentibus viris. qui populos in suam potestatem redegerunt, apparet, ita, ut eius familiae arcana videre atque prima virtutis exempla intueri pollimus. Iam vero eiusmodi monumentum, repertum est eo tempore, eum de Bauariea Reeessione haereditaria orta esset controuersa, cuius dirimendae causa tot archiuis perlustratis, tot monumentis examinatis atque consultis, quid mirum r) permulta, eaque grauislsina in lucem prodierunt documenta. Codex nimirum Seculi x m. isque membranaceus mittebatur . ex
quodam coenobio, in Bauaria sito, ad regium Britannicarum legationum consiliarium Dominum de Moahelm, illius cancellarii, qui Gottingae quondam vixit atque aeternam de historia ecclesiastica gloriam consecutus est, filium, iana Stutgardiae florentem. Quem cum ad me permisisset, mihi perlustranti, praeter varia diuersae aetatis collecta, partim scripta auctorum classicorum, partim primorum patrum ecclesiae, acta, et cancellariae pontificialissonmilas, opos se offerebat, latino serinone compositum. Id autem, cum offenderem inter Cieeronis fragmenta et Boethii consolationes philosophicas, omnem animaduersionem meam excitasse, non est, quin profitear. Equidem, simul ac id exscripseram, illa, quae ad res eius generis requiritur, cura et diligentia adhibita, thesium in litterarinm, ita praestantem sub manibus meis accumulatum; liilloriam totius Europae ara auctam mirabilemque ad reliquos .uctores elassicos utilitatem inde prose flam esse, olde admirabar. Caeterum. vi de materia, quae tractatur, pauca dicamus: prima Attilae bella, quae contra Gallicas. et reliquas finitimas ei uitates gessit, depinguntur, narraturque eorum historia, cuius quidem in monumentis historicis. aut nulla plane iacta est mentio, aut ita, Vt salsa sit chronologia. Ad vitianum vero fit narratio rerum a Vualthario. Aquitaniae principe, regio sanguine nato, gestarum. Ipsunt auctoris nomen nusquam laudatur, ac, vel Polycarpo Leysem a) fuit ignotum. Fuit autem. quod constat, monachus, ab origine stirpis Celticae generatus, Venantii Foreunati et Corippi ΛDieani aequalis, et, ut verisimile est, ad finem Secula Vr. vixit et scripsit. Quae autem tradidit, ita
sunt constituta. ut fundum priscae alicuius traditionis et a maioribus acceptae narrationis prodere videantur. ἡ Λtque ea quidem, cum ex ipso carmine colligaulur. iii commentario.
quem de eo conscripsi, inquirere et exponere studui. De solertia autem poetae et ingenii acumine deque rerum exponendarum ornandarumque ratione, sie . quantum video, iudicandun est. Poeta, etsi nullo plane deorum interuentu adhibito, nullis consiliis aut machinationibus alicuius dei vius, genuinam nobis ad modum Lueani dederit rerum gestarum narrationem; orationis tamen dignitatem sententia mirique pondus et ipsalti Vispilii versificatiotiem imitatus est; quin immo, interdum vel integros Viigilianos versus tui exuit tuis. Et, quamquam aegre potest negari, ii. in locis, ubi verbis, origine sua. Celtieis, usus es, et vocabula sententiasque apud veteres Germanos ustatas adhibuit, stylum ei ua
aὶ Historia poetarum et poematum medii aeui. Halae Irar.
6쪽
barbarum inueturi r ea tamen aetatis suae vitia senilitudiuibus exquisiti. et aptis vique declamatoria temperauἰt et emendauit. Id quod probatur magnanimi Francorum I laganonis exemplo, Zi, cum videret Patauridum, nepotem, imberbem adhuc iuuenem, cum heroe Aquitanteo, ro depugnare velle. v. 834. multu in ea de re conquestus cssi Aquitaniae princeps Vualtharius, Cuntharii. Francorum Ripuariorum regis filius, octo ia in ex iis, qui euin comitabantur, milites ita certaminibus singularibus interfecerat. Qua de re initum est consilium, ut telo quodam ρ apud Francos usitato. quod fingo appellare solebant, eum adorirentur; si forsan de opportuno loco, quem in ore speluncae cuiusdam, montis Vosagi, occupauerat, deiici posset. Erat autem hoc telum, quod Suidas, Eustathius et Agathias descripserunt, tridens, hamis instructus, qui emittebatur in hostem et vel in corpore haerebat, quo quidem non, nisi repentina et acerbissima morte insequente, poterat expediri: vel tantum in scuto defigebatur, ita tamen. ut nullo modo posset auelli. Cum vero illius pondere scutum inflecteretur, fiebat, ut corpus omnibus modis vulnerari posset. Atque haec quidem est eius teli descriptio. quam habet Agathias Scholasticus. Ex hoc autem nostri poetae carmine patet. eiusinodi tridentes instructos praeterea fuisse senibus, quos ii, qui circumstitiisent, tenuerint, hosteinque, cuius arinis aflixi iam sudent, coniunctis viribus ad terram attraxerint. Ex quo quidem emergit, Ietuitam Danielein. qui in Hii loria rei militaris Fransigenaruin solam Agathiae descriptionem sequutus est, rei plane non satis secisse, nunc autem temporis et meliorem et rectiorem poste dari delineationem. Sed id, cum huc non pertinere videatur, admiremur potius quandain poetae nos risimilitudinem. Vualtharium seIlicet illo telo reuera hostes aggrediuntur, iisque contingit, ut medius scutus distindatur tridensque in eo defigdtur. Iam vero summa virium contentione, nisi in terram eum praecipitare, arma saltem ab eo abripere, ipsumque, quo se defendat, destituere conantur. Sed, frustra nituntur; immotus enim adstat, ut poeta recte cecinerit: Sed tamen hie intra velut escitus adnitit heros -Qui non plus petis astra eonais, quam tartara fibris.,, Contemne: 4 Omnes ventorum immota fragores.
Λ e quidem in hae Homeri Iliad. M. Is I. imitatione, nonne felicior fuit, quam Virgilius
Georg. L. II. v. 29o. et Silius Italicus y Punici L. V. v. 48o. Testor omnes, qui iudicare velint. Deinde autem ex v. 384 et 38 s. ubi doloris iraeque, qua de Vualtharii Aquitaniae principis iactura affectus erat Attila, imaginem oculis animisque subiicit, artem pernoscendiiudolem hominis ex facie, saltem ex parte perceptam habuisse, apparet. In commentario meo p. 3 . locum verbis Scipionis Claramontis, qui ex Lauateri iudicio, ingenii sagacitate multos antecellit, explicaui, uti et alium quendam ex Thorara. Torsa et Historia
Nomagica laudaui, quo mirandum eius artis continetur exemplum. Plura exsant apud Saxonem o
Grammaticum. bὶ Eiusmodi narrationes septentrionalium populorum vulgo Sagae dictae,
hin D mporia Daniae L. II. p. a 3. Tune sua uita ciuem certissima nobilitatis index puleritudci commen. speeiosismum lineamentorum eius habitum euriosori gat. Exterior pupillarum alacritas interni fulgoris contemplatione lustratum impensus admirata, Regibus genium eonfitetur. Facies fidem generi faeit, et in
te non seruis editum praeradian luminum vi hratus iuculentia vultus maiorum claritudo respicitur. Neque eiciquit r. Forma prosapiam pandit, et in oculorum enim tam comis tamoue ingenuu speetes ab ignobili micatu naturae venultis elucet Acritas visus ortus eoruis au lora prosundi. Sanguinis decus tognato
excellentiam praeserti Nee humili loco natium liquet, frontem decore perfundit et in oris speculo conditio
7쪽
cum leget Lauaterus, mirabitur, eam, de qua vel hodie dubitamus, scientiam, ad tantam peruenisse maturitatem apud eos. qui primi nationis nostrae exposuerunt res gestas. Quid autem utilius, quid acceptius nybis accidere potest, quam naturalis maiorum nostrorum simplicitatis vestigia videre, eorumque morum integritatis exempla legere, qui, quidni profiteamurd asperi
u Oununquam videntur rUualtharii fidem, cui principem personam poeta imposuit, firmam et constantem ut reddat, operam dat Attila. Ad eum autem finem consequendum, ingentia Vualthario facit promitia et studet ei Hurutica in virginem in matrimonium dare, quo teneatur. Ille autem, qui iam pridem de sua fuga cogitaba . ea re prudenter se effudit, Attilaeque se exeunt, dicens: in tali uiuendi rationis mutatione et ruris et rei familiaris cura l. impeditum iri, quominus satis sacere possit ossicio sibi mandato. v. IS a. Aedificare domos cultumque intendere ruris
O amabiles et anti suos eius populi inorest ubi solii haeres non minus, quam rusticus homo in agris colendis occupatus est. In primis autem istud Hunnorum conuiuium v. 187. est insigne propterea, quod ei, cui intersuit Prsus, iicie ByZantinus orator, cuiusque descriptionem nobis reliquit, magna lux affertur.
Noe minus locum v. I 6'. animaduersione dignum puto, qui quoddam Hunnorum proelium repraesentat. Cum populus aliquis aut pacein peteret, aut victus esset, legatis non, nisi armis positis, ad victorem accedere licuit.
6 . Ibant legati totis gladiis spoliari Hollibus insinuant, quois regis iusso mandat. Id pompae genus. c quod nullus adhuc scriptor huius 'aevi animadueitit. depictum inuenitur in antiquissimis parietinis apud Montesalconi uin et Lancelotum.
Eius autem populi, qui censuin promissum subire negabat, obsidibus, aetema seruitudo
Apparet iam torneamentoruin imago, et verus quem propositum sibi habebant. finis
natiua resultat. Minime ergo tam spectati caelaminis dum clausam deiectamque aciem attollere nititur, non simulacrum Obscurus opifex absoluit. modo oculorum motu certe etiam pedum regimine de-M. L. VII. pag. a i. conlucuerat vhso hospitum secta subito lapsu cecidit. Adeo vigorem mapor heb vultu propius accedendo quain curiosissimo praelato tat 3 Cons. Thom. Barthoian. - . Dan. L. iv. cap. 3.1umine contemplari, quo certius lusceptorum mores pag. 683 cultumque perspiceret. Eandem quoque ereditum ex . notis atque lineomentis oris conspectorum perpendiisse e) Tanemar. In HIa I. Be--H eap. a 3. ap. Leua. prosapiam solaque visus sagacitate euiuslibet sanguinis serjι. rer. Mun is p. 4sa. Cuncti primarii ciues habitum disertiuisse. Quae cum Dionein sci ut abundis adsunt nudi, semoralibus tantum tecta. dextra aladios ad tessa luminibus conuit istet, inustato oculorum eius laeua scopas ad palatium praefendentes, Imperiali iure holiore perstricta paene exanimis concidit. Ae ubi se subactos nil pacisci, nee ipsam quidem vitam, quos leni in redditus vis e. spiritusque liberius meare eo G dignos iudicauerit, ense feriati vel pro misericordia adpetat, rursum iuuenem conspicari conata lavso repente palum 1 eopia examinari faciat. plura loca ea striptor. colore ceu mente capta Procubuit. Tertio quoque Omnis aeui vid. in commentario. p. g.
8쪽
eomprobatur. ut scilicet ii, qui belli a natura haberent adiumenta, ab ineunte adolescenti iconsuetudinem et exercitationem caperent. . Icto. - Sed et artibus imbuit illos. Praesertimque iocis, belli sub tempore. habendia. Atque etiam prima insignium gentilitiorum initia hic iani inueniuntur, quae arbitraria Mna tu scutis picta. quibus eminus distinguerentur et agnoscerentur, fuisse, satis arearet. v. I Hsp. Cuius si iacies latuit. tamen arma videbas Nota satis, habituque virum micire valere Putet ex U. y Ancipitem vibravit in ora bipeonem, , Istiusque modi Franeis tunc arma fuere. Francos ad finem seculi vc. bipenne uti desisse. Occurrit .
v. o I . In framea tunicaque simul confisus aena; ivetusta illa Damea . cuius, praeter Tacitum, nullus antiquiorum scriptoriam fecit mentionem.
firmatura uualtharii fugientis haec est e v. 3 3o. Ipseque lorica vestitus, inore gigantis, Imposuit capiti rubras cum casside cristas Ingentesque ocreis suras compleelitur aureis. Et laeuum semur ancipiti praecinxerat ense Atque alio dextrum, pro ritu Pannoniarum;
Is tamen ex una dat tantum vulnera parte.
Tunc hastam dextra rapiens, clipeuinque sinistra. Ceperat inuisa trepidus decedere terra. Iam hie Ρ. Danielis e rem, qui in rei militaris Gallieae historiam 4rrepsti praetermittere non possum. Ille enim persuasum sibi habuit, gladios Germanorum vetustissimos, ancipites nequaquam fuisse. Incurrit in hunc errorem adductus illo Rigordi loco: habebant cultelloa, longos, graciles, triacutos, quolibet acumine indifferenter secantes. a Luspide ad manubrium. quibus utebantur pro gladiis. Hic vero auctor triaculos tantum cultellos, quibus in praelio apud Boviniacum pro gladiis utebantur Germani, admiratus est: vetusti tamen gladii ancipite aeumine instructi, ipsi non minus noti suere. Ac veluti Romanorum milites, alterum latus ense. alterum sica solebant accingere, sic et Germani, qui artem bellandi a Romanis didicerant eorumoue armatura utebantur, dextrum latus gladio, sinistruin cultro acinare soliti fuerunt. Id quod . cunctis antiquitatis monumentis variisque auctoribus comprobari potes . Cultessi proprio somine Sahs appellati sunt. Omnes autem gladii plerumque ancipites fuerunt. xt
9쪽
elaris uerbis Suidas docet. Inde et Matthaeus Paris. gladium, uno tantum aeumine instructum comparat cum pugione aut potius cum cultro. Longi autem verones, quos nunc noulinus, primum in proelio apud BOuiniacum in consuetudinem venerunt. Quod quidem gladiorum genus Rigordi admirationem necessario excitauit, quippe cum antea breuiores cultri in usu erant, quibus hostis cominus, non eminus poterat transfigi.
3 6. Regalique Coco reliquorum quippe magistio
Hie, ut arbitror, primum Archidapiseri Francorum facta est mentio. ΠΗaee aetas ita adhuc bello assueta erat, ut Franci Rhenani nebulones dicerentur propterea, quod colerent agros.
333. Non assunt Auares hic, sed Franci nebulonea,
Cultores regio S. Barbari maiores nostri similiarum foederibus ita arcte coniuncti inter se erant, ut cuncti e uiuscunque domus unius, unus eunctoruin saluti prospicere deberet. Quodsi uni facta esset iniuria, tota gens offensam se esse putabat, et illius ulciscendae studium erat commune. Neque tamen omnes simul hostem 'persequebantur, sed ex ordine proximus quisque cognatus, usque dum aut vita, aut placata esset iniuria. Inde et Scaramundus auunculum Ramelonem Francorum praesectum urbis Metensis in certamine singulari interfectum videns, dicit: v. 63 . Hic me prae cunctis heu respicit actio rerum; Nunc aut commoriar vel earum ulciscar amicum. Antiquissimis temporibus, quamuis quaecunque minin placabantur pecuniis, homicidiumlainen expiari nequiuit, sed sanguinis vitio necessaria suit. Vir Doctus Dominus Mayerus Iurium Prosessor in Vniuersitate Tubingensi, in hunc barbarorum maiorum nostrorum morem diligenter et a te inquisiuit, cuius consectaria nostio poeta cumulate comprobantur. Scaramundus ille ad certamen prouocans haec dicit: 696. Non ego iam gaZam vel rerum quidque tuarum Appeto, sed vitam cognati quaero peremti. Cuntharius enim rex Francorum Ripuariorum, Vualtharium, Aquitaniae principem, hane ob rem hostiliter persecutus erat, quod non modo thesauroruin Attilae e tortorum, ' verum etiam Hildeguudia foeminae, principis Burgundiae, quae euin comitabatur, vi potiri voluerat. Sed, cum in certamine quatuor iam seorum militum interfectos videret, his verbis reliquos adhortatur:
10쪽
v. 7 o. Λggrediamur eum. nec respirare sinamus.. Donec deficiens lacessat et iude reuincius Thesauros reddet. luet et pro sanguine poena8.
Sed, cum et his eadem sers parta esset, Cuntharius vehementer irascitur, ita, ut omnia. quae aliquam vim persuadendi habero videantur, corripiat et Proserati ad reliquos ad pugnandum excitandos. 9 S. - - - En ego partus Λnte mori sum. Vuormaciam, quam talibus aclia Ingrediar. Perat hic patriam sine sanguine victori Haetenus arsistis hominem spoliare metallis; Nunc ardere, viri susum mundare cruorem, Ut mors abstergat mortem, sanguis quoquo sanguem. Soleturque necem sectorum plaga necantia. Atque etiam Uualtharius hane sanguinis ultionein necessariam euitare cupit; Patauridum. immatura adhuc aetate iuuenein, ut a duello absistat, hortatur. V. 879. - - Cede duello Ne, suprema videns, hostes saetas mihi plures. Et Scaramundo persuadere studet, se sanguinis vindicta obnoxium non esse. quippe cui ipse hones nunquam aggressus, vitam tantum tuam ab iis defendisset. v. 699. - - Si conuincar, quod praelia priinus Temptarim, - - Λbsque Inora tua me transverberet hasta. Sed nilnis longus essem, eum, quae illius aetatis mores nos doceant, ea omnia colligerem. Pauca potius de historica et geographica, quae ex hoc epico. carmine proficiscituri utilitate, dicenda mihi supersunt. ' .
Doctissimum Deguignes, cum ex Simensibus et Arabitis Manuscriptis quae in regia bibliotheca Pariliensi adseruantur, antiquitatem regni Hunorum demonstraret, litterarum periti valde admirabantur, propterea, quod rem incredibilem putastent, cui irin fidem denegare nequirent.
Rationes autem expeditas esse, docet poeta: . - - Gens Pannoniae Vltra millenos sertur dominarier annos.