Matthiae Neoburgensis Chronica : cum continuatione et Vita Berchtholdi de Buchegg, Ep. Arg. = Die Chronik des Matthias von Neuenburg

61쪽

Α' 1354. Civitas Herbipol. ab episeopo obsessa, S. 209. - Tribunus Romauus occisus, S. 211. - 1355. Carolus IV. imperator coronatur, S. 212. - 1356. Basileae terrae motus, S. 213. - 1365. Anglicanorum in Alsatiam irruptio, S. 214. - 1367. Clades ad Endingam Brisgoviae, S. 214. - 1368. Urbanus V. Romam vetiit, 215. - 1373. Herlisheim eastrum captum, S. 215. - 1374. Inundationes. Urbis Argentinae ampliationes, S. 215. - 1376. Weneeslaus rex Roman ., S. 219. - 1378. Clades apud Mutelingam, S. 219. - - Caroli IV. decessus, S. 219.

62쪽

Incipit Cronica coinposita sive facta per magistrum Mathiam pg. 233. io de Nilvenburg clericum honorabilis patris ac domini Domini Berhlaldi de Buehugge, episcopi Argentinensis, a tempore Fri-derici imperatoris, quo precedens cronica et alie cronice dimittunt, tractans de omnibus pontificibus regibus et imperatoribus usque ad Karolum quartum filium Johannis regis Bohemie et is Clementem papam sextum inclusive I, et primo C. I. De ortu comitum de Habs burg. Ruodulsus comes de II sburg ex antiquis progenitoribus ab urbe Roma traxit originem. Olim namque duobus fratribus ympter putentis Romani occisionem eliminatis ab urbe, pater

Cusp setEt solgende, augenseheiuliel, von thin selbst versasste, Ueber- selirin voran: M. Alberti Argentinuusis chronici Fragmentum, RRudolpho I. Italisburgio usque ad sua tempora, id est, AmmIn Dominicae incarnationis IIccc XLIX. A. knupsi dcn Aniung dor Chrouili, Ohue Uebcrselirist, dureli eiu .igitur nn das vorti rgehende frig.: .Frugmentum viictoris lucerti' an, das init deu Worteu selit Oss : ἡQualiter autem ultimo eoueordabutit in dominum ruodolium comitem de habesburg eligendum in romauorum regem tu sequenti opusculo putebit. Matthiae Nuvenhursensis i

63쪽

Matthiae Niisenburgensis chronica.

Mai.

eorum, nobilior Mmanus, dans cuilibet eorum inmensam pecuniam, ipsos jussit in partes abire remotas; qui se in superiori Memannia receperunt. Antiquior autem ad empeionem prediorum et municionum, junior autem ad habendam Vasallorum multitudinem conabatur. Patre autem post aliquot annos filios svisitante, cum Vidisset Senioris empta, eius prudenciam c0mmendavit; requirens autem a juniore, quid egerit, ille se omnia in unam municionem sortissimam collocasse fresponditi, et jussis omnibus vasallis suis cum e0rum liberis masculis optime armatis venire ad montem, ubi castrum Hab urg est collocatum, io illic patrem traducens, illam surcium multitudinem, quos) et omnes eorum P0steros masculini sexus suos et posteritatis sue fideles vasallos, illis confitentibus, patri probavit, suum asseruit esse instrum. Quo viso pater, in illius animoin nobilitate gavisus, magnum thesaurum destinavit eidem . Ex quibus fratribus omnes rede Habsbum postea proceSSerunt. c. 2. De pre nosticacione astronomi Friderici imperatoris de Ruod olso de Habs burg. Ru0dolsus vero cum esset eum Friderico imperatore in Lumbardia, qui et ipsum Ruodolium de sacro sonte levavit, astron0- aomus imperatoris ipsi, Ruodolso, quamvis iuveni, frequenter MSu gens ipsum pre cunctis spectabilibus et clarissimis hon0ravit.

B. 5. Aliquos. 8. Respondit aus A errangi. 11. Quos aus C u. A errangi. c. 5. Patre a. eorum. 6. Predis ab eo empta. I. de juniore illum ae

m sortissimam quandam municionem eouoeusae eidit. 11. illue multitudinem ostendit, quos et omnes eorum Posteros musc. SEXUS 1uin

posteritati fiales fore speraret. 14. In illius ergo. 15. ex his itaque duobus stare. 17. Die Veleraehrio Rhit. 20. astronomus quidam. A 5. Aliquot. Patre autem in urbe existente post aliquot annos , cum intellerisset filios cum paea stare in Alamannia, ipsos risitabat, et cum vidisset Senioris empta predia, eius Prudencium nimium commendavit. 7. Quid eum sua substanesa egerit, ille se omnem. 8. Eollocasso respondit. 9. urmatis ad municionem pertinentibus et ab eo insistatis. 11. quos et Omn. 12. masculi. 15. ex quibus duobus Putr. 19. Frid. imp. aecundo. 22. Pre ceteris cunetis.

64쪽

Sciscitatus autem a cesare astronomus, cur illi pre ceteris tantum exhiberet honorem, quod ad eum imperii honor et ipsius principis potestas deveniret, respondit. - Τurbato autem cerure et illi indignante, astronomus dixit: Non indignemini ei, quias antequam incipiet eius dominium, eae nobis, qui iam decem habetis filios, et eae ipsis penitus nullus erit. Verum Ruodolsus abinde

C. 3. De electis post Frideri cum imperatorem non habentibus processum. io Male autem Succedente principi, dep0sito, et dolis cleri prevalentibus contra eum, ipSoque tandem in regno suo Cecille in Panormo defuncto, principes Germani e Richardum regem Anglie inclitum eligere decreverunt, qui regis Francie mi-

dens DJ illico eidem quandam civitatem obsedit et in obsidione

is iaculo est occisus. Statimque postea electo per principes Wilhelmo comite Hollandie, qui Renum ascendens Brisacum venerat et descendens Frisiam invaserat, ipse inibi est occisus. Sicque post Frideri cum imperium regnumque Romanorum XXX annis vacavit. Richardus enim et Uilhelmus quia non duraveruntro non suisse finguntur. C. 4. De deposicione Κaroli Marcelli per In noeen-cium papam quartum.

Innoceneius autem papa IIII, qui Fridericum deposuit, Κa-

B. 10. principe. 13. vor regia n. seheint ein WOrι Eu sisten, et a νυῶν C. . 1. Scisc. ergo isti. 4. illi indignanti. G. filios, qui ave dat in imperio penitus nullus erit. 10. --ipi deposito 13. regi Franciae inridens. 15. eleetio p. pr. Wilhelmo eomiti Hollaudiae erasit. II. invasit ibique est Occisus, et ita 18. Friderio. imperatorem. 20. existimantur. 21. Mina inberaehris. A. 1. Illi luema. 3. pol. in posterum deveniret. - Turbato eae hoe ces. 6. et

ex eis penitus nullus auecessor vester erit. I. recessit propter Imperatoria indignacionem.

12. pr. Germ. virtute translata is ad ipsos suete eae morte Ottonia tertii Imperatoris. I3. in regem Romanorum eligere iiiii regis Francie auidus.

65쪽

Matthiae XuKenburgensis chronica.

rolum Martello, comitem Provincie, statrem sellicet regis Francie, constituit Cecille regem; contra quem CuonradinuS, nepos Friderici ex Conrado, veniens in Ytaliam eum duce Austrie et magna multitudine Germanorum, cum Karolo inivit conflictum. Victoque per Germanos Karcii exercitu et sugato, Germani pre- sidam fugiencium insequentes Conradinum cum duce et paucissimis reliquerunt. Quod videns I arolus, qui se in monte cuin magna parte exercitus sui receperat, ut finem videret, Conm- dinum quasi desolatum invasit. Quo cum duce et quibusdam aliis capto et vehementer abducto, exercitus eius, dispersus ob iupredam, miserabiliter sugatus est et occisus. Scripsit autem Karolus Martino tunc pape quid faciendum esset de Conradino; qui rescripsit: uritu Conradisi mors Euroti, mors Conradini vita roli: sicque Karolus Conradinum eum duce Austrie et ceteris decollavit. HO. 5. De Petro rege Arragonum. Quod Petrus rex Arragonum, Conradini proavunculus, egreserens, habitis machinacionibus occultis cum incolis insule Cecille, per mare potenter inSulam ingressus occisis Franeigenis et sugato Κarolo insulam C ille occupavit, quam eius posteritas 20 postea tenuit et cius abnepotes hodie detinent sine lite. Icar0lus autem Neapolim et reliquam partem citra mare una cum comitatu Provincie cum posteris suis quiete possedit, semper resistendo Germanis. Sub quo Gelsorum, de parte ecclesie, et Giblinorum, de parte imperii, Sunt nomina inchoata. H

C. 2. Instituti. 4. Germ. profestus G. et paue. Rhit. q. in montem. 10. eapto indeque abducto, Oxureitus totus. 11. Predam miserabilem. 12. pupultine prope Misienti. 18. Der Sutet lautet vertitumnioli: ogra ferens aliquitus maehinurionibus permura oeeultis issulum Sisaim ingressus. 22. eirea mare. 23. summia

postea cum quiete.

A. 3. Conr. Ilio auo. 8. videret raresatis Germanorum. 12. Clementi Irietili sinit eos irrieten Murtino in is uud Cl. 13. de Cunr. Opto qui reser. eidem, quia es sanebul: 14. li, quo aer pro riso statim Kur. 22. Que est citra viare. 25. Gyhilinorum.

66쪽

Matthiae NuWonburgensis Chronica. 5C. 6. De matre Karoli. Erat autem mater Karoli filia regis Castelle, cuius regni arma Sunt caStra, regni autem Francie lylia. De quo Karolo antequam mater eius regi Franete nuberet prophetigatum dicitur, in hec verba: Castra storibus conjungentur et equa equus steneriabitur generosus, qui pustnuhil contra pullos aquilarum et pre-yal bit eis. Papa autem contra Petrum Arragonie ac filios et regna eius in tantum proeessit, quod multis annis in regnis eius nunquam sunt ce'ebrata divina, eciam nominantes eum re- in gem dampnando. Qui in senio duos filios suos unum Arra-g0nie, alium Ceellio reges constituens, sibi huiusmodi titulum ascripsit: Petrus Arrugonensis nutus pater duorum restum, dominus muris et miles imperterritus. Tandem sedes apostoliea eum ultro reVocasset processus, juvenes, qui in eisdem regnis tempore A'. 1285. is interdicti Successerant, ante non visam celebracionem deri Serant divinorum; propter quod post multa tempora Bonifacius papa VIII deeretalem Alma condebat. C. 7. De potencia et superbia sedis apostolice ac Predicatorum et Minorum.1o Post Fridericum autem 'crevit potencia ac superbia sedis apostolico ac Minorum et Predicatorum, quos eo, quod Fridc-ricum et suos detestabantur, ipsa sedes pro cunctis ordinibus privilegiis exaltavit in tantum, quod nunc ipsa sedes et clerus vix defensantur ab illis. In diebus illis II. de Staheleli episa, copus ArgentinenSis, quem imperator forsan vivens leserat, Α'. 1248. Kroncnburg, Haldenburg, IlleWickershein et quedam alia caStra 12 n. imperii demolivit.

C. 1. Das Cap. De matre Raroli sellit. 21. Qui per Fridoricum et suos detestabantur. 22. tune ipsa sedes. 23. illos Oxaltavit. 24. defendantur. Die sol geliden Worte : In diebus - demolirit schion. A. 5. Conjunguntur. 7. I apa nutem Aleaeander. 10. Qui Petrus rex. 15. successcrant vel aueerererant. 17. decreta. 25 Vir .

67쪽

Matthiae NuWenburgensis Chronica. c. 8. De astucia et honore comitis Ruod ol si de

Crevit autem Ruod0lsus de Habsburg astudia et honore; qui Α'. 1266. cum litem duram haberet eum abbate Sancti Galli et due lites

alie sibi succrescerent, venit ad domum abbatis, qui eum perse- squebatur odio capitali, sedens ad mensam eiusdem edentis. Abbas vero miratus ipsum honorifice et gratanter recepit et sic illico in tantum sunt amici effecti, quod abbas cum exercitu ad invadendum alios cum eodem perrexit. Dixit enim comes: Puicunque tres lites habeat, duas reformet. Cum autem ioquadam vice animo quendam invadendi in Ensensheim servitores congregaret paulatim, et illis panem de siligine et vinum durissimum ministraret, quidamque milites ex illis panem album et vinum bonum super mensam comitis emerunt sibi ipsis, co- pg, 23 mes levata mensa illos licenciavit, Secrete dicens, Se non indi- is

gere ipsorum; illis vero causam querentibus, ipsos quod non contentabantur hiis quibus meliores contentabantur arguendo confudit. Habuit autem comes de Κuissaberg sororem ipsius Ruodolfi, quo defuncto eadem soror domino de Ohsenstein data est in uxorem, ex qua domini de Ohsenstein et de Stras- aoberg postm0dum prodiere. O. 9. De morte antiqui comitis de Icyburg. Obiit autem antiquus comes de Κyburg, ipsius Ruodolfi

C. 3. R. de Η. temporitus predietia. 5. ad domum abbatis init. 6. ae ibi sedens - nihil hos iti pro se ivlit. I. Abbas emo, tiret iratus, ipsuintamen. s. tune dixit ei comes. 1O-18. Dio Worte: eum autem quadam r.ee - eonfudit schion. 18. hahuiι aororem, qutim d dii domino de Oehsenalaia in umorem, ei qua domana et da oelaenatian lex quo domini clo O. J ει δε Sιraabem postmodum prodiere.

ad mensam eius edentis inaeius et non eoeares. 8. Detoque ale simul prandio illiω - esseeti nullo se interponenta. 9. ad invad. alios eo- mites Meersarisa in aviilium eum eo perrexit. 10. eoines ad auos: - duus, si poterit, res. me est eonsilium meum. 11. qu. v. immeomes quedam. 14. emerent. 15. illos milites. 16. causum Leenrie.

19. def. sina liberis Otioni domino Olissenstein.

68쪽

Matthiae Nil Wenburgensis Chroni ea.

avunculus, Solam relinquens filiam, quam ipsi Ruodolso commisit, qui eam Eberhardo, filio patrui sui, dedit finJ uxorem, retinens sibi dominium in Kyburg, scilicet Uintertur, Diessentio-Ven, Baden, Mellingen, Arou Ke, Baden, Friburgum Oehilandio, et quedam alia; assignans tandem eidem patrueli, postquam

aliquamdiu cum duce Burgundie, avunculo Suo, m0rabatur, Superius dominium, quod socer eius a matre sua, Sorore ducis

Zaringie, habuit, scilicet Bumdors, Tune et alia que illius posteritas hodie tenet. I Alia vero ipse Ruodolsus sue posteritati reli-io quit; ipse vero patruelis et eius 'posteritas deinceps non de Habs- burg, sed de Κyburg sunt vocati, eo quod illud dominium aliud

precessit tempore, di viciis et honore. Erat autem antiquum castrum Κyburg olim in Brisgaya ex opposito nunc castri Friburgensis; cumque olim dux Zaringie a somrio suo, comite deis Xyburg, precibus obtinuisset, quod annuit ducem sacere domum Venacionis in monte castri Friburgensis, uxor territa dixit comiti: Bene dirit frater meus, quod domum venacionis ibi facere vellet, quia venabitur et empellet nos per ipsam domum et de partibus istis. Quod et breviter lactum suit. ro G. I 0. De morte ducis Zaringi e tempore Fridericii in pera tori S. Mortuo autem tempore Friderici Berchioldo duce Zarin- Α . 1218.

gio, uni Sororio, de Κyburg, cessit illud dominium in Burgen FOhr den; alteri, Egenoni cum barba, c0miti de Urachi cessit inserius.

dominium.

MCCXVIII calend. Maji. I

69쪽

Matthiae Nuwenburgensis Chronica. Qui Meno m0riens reliquit duos fili 0s, Conradum seniorem, cui cessit dominium in Brisgata, et Egen0nem, cui cessit d0- minium in Suevia, a quo comites de Furstenberg processerunt. ')Cuonradus vero comes Friburgensis m0riens reliquit duos filios Egenonem seniorem cui cessit dominium Friburgense, et Hei i- , cum cui cessit Nuwenburg et Baden. Qui Heinricuss cum Nu-Λ'. 127l. Wenburg venisset animo recipiendi in crastino fidelitatem ab hominibus, in sero Sub macellis cuiusdam Burgensis uxorem stupraVit, propter quod ΝuKenburgenses illi fidelitatem sacere

renuerunt. io

C. 11. De nobilibus civitatis Basiliensis et primo de psiticis et stellis eris. Erat autem in diebus illis particialitas inter nobiles Basilienses h0die durans, inter psiticos et Stelli seros, que ex eo sumpsit originem. Cum olim militares Bmiliensium ad torneamenta is vel alia partamenta cum multa multitudine egrederentur et diceretur : Uui sunt isti Z dicebatur: Sculurii et Monachi Buxilienses qui erant excellenciores. De quo alii commoti consilio habito secerunt vexillum albe Stelle magne in rubeo campo, qu0d inturneamentis et alibi efferebant. Sub quo signo progenies de diu Ebtingen, Vi edomini, de Ushein, Κ reste, Richeni assen, aliqui de Ramstein, am Eornmerlite, postea dicti de NuWenstein, Macerer, Fricter et plures alii serebantur. Alii vero secerunt

d. ivne in sum. 10. Noluerrint.

15. eum enim ad torneamenta vel probamemιa alia terirent et eum mul

70쪽

Reno, Marschalet, Camerarii et multi alii, qui semper in civitate stelliferos precesserunt. Erant autem omnes comites et nobiles vicini de altera parcium earundem; omnes enim de pr0s gente Novi castri, Marctiones de Haliberg, domini de Roetellein suerunt psitici; comites vero de Habshum, de Phiri, Hein-ricus de Baden predictus fuerunt stolliseri. Orta autem briga inter Heinri eum comitem de Baden et NuKenburgenses eum pro domino receptare n0lentes, cui Heinrico Ru0d0lsus de Habsburgio pro Viribus assistebat, quidam incole opidi dieti de Wiler et plures alii pro Heinrico episcopo Basiliensi miserunt, qui Α'. 127 l. Veniens media nocte intromissus castrum NuWenburg iuxta portam Superiorem, quod comes tenebat, confregit.

C. 12. De episcopo Basiliense Heliari eo silio Ustri eiis comi tis Novi Castri. Erat autem idem episcopus filius Volrici comitis Novi Castri qui Volricus moriens reliquit Patrem, qui habuit Novum eastrum et dominia gallica; ipse vero habuit comitatum Novi castri et dominia theutoniea. Qui Volricus reliquit IIII filios, Antiquum Λ'. 1225. diu de Nid0uWe, de Strasberg, de Arbern et Heliaricum episcopum predictum; item reliquit multas filias datas d0minis de Toggen- burg, de Fallienstein, de Roetellein, de Regensterg, de Grandisono, ex quibus multe progenies processerunt. Invaluit autemas bellum contra NuWenburgenses in tantum, quod pluribus annis nec agri eorum nec vi nec imino nec unus ortus culti suerunt,

etiam eo tempore ineatuis bellum eontra N. , quo plurilus annis nee agri, nee minere ete.

A. 3. Stolliseria. s raripere pro domino. 11. alii elum pro basil. danora eastro disso. 19. antiquos. 2 l. rel. plures filias.