Ionathae, Uzielis filii, ... Chaldaea interpretatio sex prophetarum, Hoseae, Ioelis, Amos, Abdiae, Ionae & Haggaei, per Ioan. Mercerum, ... Latine reddita...

1쪽

res queis auiis foent en ce Roaume, de imprimer, oufire imprimer au-cuns des hures qui auroentpremierement esse imprimeet X misen lumiere par Guinume Morelimprimeur c libratre dudicis estneures lettres Gre ques: ou par lo notabliment corriget cr emendez, en quelque langue que

2쪽

nali,principi illustrissimo,Carolo

Lotaringo, Io. Mercerus S. P. D.

V M ante aliquot menses Syriaca Ionathae interpretatio duodecimiu-phetarum,quos minores vocant,tuis auspiciis Cardinalis amplissime, in vulgus exisset,& ex horum numero sex non ita pridem tuo nomini dicatos primus ego Latio donassem,non dcsuerunt qui & sex reliquos ut eodem stili gcnere covcricrem,quotidianis prope cOmiciis c Hagjtarcnt Equidem ante nouennium tres edideram breuiores & faciliores, non ob aliud quam ut tuc initio meae proscssionis Decimen aliquod eius linguae non ita cognitae, nostris hominibus praebere. Quae tum temporis causa fuit,ne quicquam in Chaldaicis immutare ab editione Veneta. Sunt enim singulis disciplinis ac linguis, & rebus deniq; omnibus, tui gradas, principia, progressus & incremdia. Atque eorum qui has doceatur vcl in primis habendam esse

ratione,praeter Graecos & nostros, quorum testimoniis hic sis pcrsedeo, siserte & prudenter Hebraeus sapiens sua lingua monet,)z am )a , 'pa, monti zz in)-rRVQuod Latine sonat,puerum pro

3쪽

captus sui modulo instituendum: sc fore, ut id quo

imbutus fuerit,iae senex quidem dediscat. Nouissime vero accuratiorem Chaldaismi ratione ex Hebraica analogia inire coepimus, quam nos & Hebraeis ipsis,& posteris inter nostros non citra gratiam probaturos non diffidimus . Tres ergo cum nobis superessent,ut& illorum votis indulgerem,& communibus studiis consulerem, hos quoque dictione per icua & fideliter redditos volui, sed ita ut & alij tres simul accederent , nudo Omnes contextu, ne a se inuicem posthac

diuellerentur.Si quid enim hic occurreret obscurius, id ex priore aut etiam vetere editione peti voluimus, ubi ad Chaldaeum contextum luculeta adscripta sunt scholia . Hos nefas esse duxi,Cardinalis illustrissime, alterius cuiusquam evulgare nomine, qui sex reliquos nuper sub tuo edidissem, ac maiores quoque Isaiam, Ieremiam & Ezechielem bona ex parte cosecto ubcodem in vulgus edere auxiliate Domino statuerim: quandoquidem is es,cuius au ctoritate & patrocinio incolumes etiamnum post tam sunesta bella stant literae: cui uni vel hoc nomine ut sexcenta alia taceam plus nostra debet Gallia, quam Ptolemaeis quondam liter ,& omnibus qui bibliothecas instructissimas co-

gessisse memorantur. Bene vale praesul ornatissime Lutetiae is Cal. Nouemb.anno salutis 1 s s s

4쪽

CHALDAEA INTER

ROPHETICUS Domini sermo cum Hosta filio Beeri, habitus teporibus Oziae,lotham, Ahaz, He- aeciae regum domus Iuda, & tem- - , poribus Ieroboam filij Ioas regis Israel. et 'initio sermonis Domini pcr Hoseam,dixit ad eum. Accingere ut prophetiam edas in ciuitatis idololatrae incolas, quod ipsi magis ac magis in dies peccant: siquide omnino' scortatur relicto D omini cultu,qui in terra agunt. 3 Prosectus ergo illis praedixit,si quidem resipiscerent, veniam consecuturos: sin minus, haud secus 'defluxuros ac ficuum folia. At ipsi peius insuper egerunt. 4 Quare,eos voca,inquit illi Dominus, dispersos. Perbreve cnim iam tepus superest,cum sanguinem illum idololatrarum ulciscar,quem in i cetrael Iehu sudit,quippe cum illis ob cultum Baal caesis, ipsi ad rem cum Bethclinis vitulis habendam rcdierint: itaque familiae Ichueum sanguinem tanquam insontem imputabo,ac regnum ex domo Israel abolebo. s Atque eo ipso lcmpore

Quando primum

cutus est Dominus,

sic eum enlatus. aiuertui a cultu Domini, i adulatera a mari

nibus potiandos, insti

ma inopia Cr xxseria adi endos

5쪽

- miseratos, p. Πιe. mea solius ope prognati

obuero auxilio. duce eo i- tuto Mesita astendenta H o S E AEvires Israeliticorum militum in campo Iezrael stangam. 6 Cumque ad superiora etiam male facta adiecissent,nomina, inquit illi,cos haud quaqua 'miserandos,quia ultra domus Israel miscrturus non sum quanquam si eos poenituetit, plane illis condonabo. 7 Domus autem Iuda miscrebor,cos verbo Domini dei sui eripiens,nec arcu,gladio, militibus, equis aut equitibus liberabuntur. 8 Fnimuero eoru 'posteri inter nationes abducti, factis suis venia indigni deprehensi sunt,& perperam a se acta etiamnum cumularunt. 9 Nomen ergo,ait,illis indito,Non populus meus, Cum enim vos, ex co quod legis meae verba non exequimini, populus meus non sitis, nec 'meum vobis verbum est adminiculo. io Erit ta-mcn filiorum Israel copiosus numerus instar arenae maris, quae nec dimentioncm nec numerum recipit, ac pro eo quod inter gentes exulat ut oluta nimirum lege mea, obiectumque illis est. quod no essent meus populus,iam reduces extollentur,& Dei viventis populus dicentur. ii Tum una congregabuntur

filis luda & Israel ac sibi uno 'capite de Dauidica stir

pe praefecto, e regionibus ubi extorres suerant 'redi bunt: magnus cnim est dies congrcgationis eorum.

C A P. II.

1 PROPHET A dicite vestris fratribus: Popule mi ad legem mea reuertimini, & vestri coetus miscrcbor. a Concionem Israeliticam increpate, eique dicite, quod ipsa non sese summittit ut me colat,

6쪽

proinde nec verbii meum eius precem exauditui, Ni e quoad i conspectu male facta sua,atque ex suis vibibus cultum idolorum suorum summouerit. 3 Ne forte praesentiam meam illi subtraham, detractoque V ηλιε suo ornamento ipsam derelictam sinam,ut iam olim ante quam cultui meo appropinquaret, inque ca ita ira mea desaeuiat, ut in illud hominu genus saeuiit, qui in deserto legem meam violarunt, & terrae vastae similem reddam, uallore enectam. Itaq; nec filiorueius miserebor,ut qui filij flagitiosi sint. Diuertit 'inbisadisi enim ad falsos prophetas congregatio eorum, pudet meorum doctores. Dicit enim sese populos amatores suos secuturam, qui cibum potumque suum, laneam lineamque vestem, oleum, omnem denique victum suum subministret. 6 itaq; en ego velut obductis vepribus, cius semitam corrumpam,& tanquam Oppin 'iisse sitis parietibus sic interrumpam , ut calles suos no m- ueniat. 7 Ac licet pace cum getibus sui amantibus

ambiat, eas tamen non assequetur, nec quaestum auxilium adipiscetur. Quo fiet ut dicat: Age ad ministrandum pristino Domino reuertar, cui cum ministrarem,praeclarius quam nuc mecum agebatur, idolis iam non serviam. 8 Et ipsi quid cm ignorant

quod stumentum illis, vinum ac oleum 'fortunarim, benedixe argentumque ac aurum illis auxerim, unde idola se cerunt. 9 ideoque Mibit verbumeum adtolledum --ρstumentum meum, quo tempore in aream convehi, 'μὴυ μ& vinum,tum cum in torcular deserti solet, vestem - istam ea

7쪽

que laneam & lineam eripiam quam ei ad tegendum

ipsius verenda dederam. H Iamque eius turpitudinem ob oculos populorum eius amatorum retega, nec eam quisquam e manum calibcrabit. 13 At que eius omnia gaudia,serias,neomenias, sibbata,omneis denique solennitates abrogabo. - Vitium quoque & ficuum eius fructus vastabo,quod sibi dictitabat honorarium esse,quo se nationes sui amantes fuissent prosecutae: haec inquam in sylvam redigam abestiis campi depascenda. is inque ea animaduertam illa tempora, quibus chi idola coleret,illis aromata adolens,mulieri sim ilis erat,quae relicto marito, suis adornata in auribuo & margaritarum monilibus, ad amatores suos diuertit,ad hunc modum Israelitica synagoga idola amauit colere,mco,inquit Dominus, cultu relicto. is Quamobre ecce ego ipsam adducam ad legem dignaque ei edam ac facinora,qualia ei in deserto edidi, ac per seruos meos prophetas conso' lationes loquar ex animo eius. r Atque ei suos gubernatores iam inde praepona, valle Achor in an, mi delicias couersa. Ibi verbo meo,ut quondam, stu-

debui, & ego quoque illis res prodigiosas& magnasgcra,Vt tum cum ex AEgyptia terra ascederin. 18 Actum temporis,mihi colendo,inquit Dominus, opera

dabitis,nec deinceps geliu idola coletis. ry l OVero eorum nomen ex ipsorum ore auferam, ut iamne nominis quidem illoruvlla sit mentio. ro Eo ipso tempore foedus illis percutiam , quo pacem cum c

8쪽

pestribus bestiis habeant, cum coelestibus auibus&terrestribus reptilibus,atque arcu, adio & bellatoribus de terra sublatis, efficia ut tuti agant. at V os 'mi- 'chami hi in perpetuum confirmabo,mihi inquam vos iustitia,iudicio,clem etia&misericordia stabilia. ia Fide insuper vos mihi stabiliam, & Dominum timere scietis. Σ3 Ea tepestate vestris, ait Dominus,precibus annuam,ut me praecipiente coeli pluuiam super terram demittant. 24 Vnde magnam frumcnti vini atque olei vim terra proseret,quae abunde populo meo 'exuli suppetant. 23 Deniq; vos mihi in ea ter ' ab rei ra stabiliam ubi mihi dicata aedes, ac eorum misere-. Vocibor qui factis suis indignos sese venia exhibuerat, atque iis quos negaram meum esse populum dica: Pro- vaesiud secto vos estis mcus populus, ille autem vicissim me suum Deum nominabit.

tD I X I T autcm mihi Dominus. Age, aliam Istaelitis prophetiam ede, quod mulieri similes sunt,quq ita viro charaest,ut etiamsi illa ab eo ad alium diuertat, prae amore tamen repudiare eam nolit: talem

esse & erga Israelitas amorem Domini, cum ipsi ad gentium idola sese conuertant, quibus tamen,s resi- puerint tam facile ignostendust,quam ei solet ignosci qui per errorem verbo tenus sociu laesit . Sane eos verbo meo redemi die decimoquinto mensis Nisan, 'eonstitui dedique illis expiadis pecuniam siclorum, ac iussi ut mihi manipulum 'eleuationis ex hordei prouctu OL

9쪽

serrent. 3 Propheta,eam sic alloquere: Hoc vobis peccata vestra conciliarunt, ut diu sitis exulaturi: ubitanae cum cultui meo vacaturi,nec scortaturi aut idola culturi sitis,futurum est tandem ut & me vestri mi-siereat. 4 Longo siquidem tempore acturi sunt Istaelitae ita ut nec regem habeant Davide prognatu, nec quenquam qui in eos imperet,ut non sit qui litet tibi; - νῶ. ςy0 ψ ymi , si 'ς statua in Samaria, sine ephod atque sis. Oraculo, F Ad extremum, Israelitae rursum Domini dei sui cultum requirent, Messiae Dauidis filio

regislao obtemperates, & in Domini cultum incum bentes,ac multum erit eius bonum,quod illis eueniet poliremis temporibus.

i A V DIT E sermonem Domini, Israelitae:discoptatio siquidem Domino intercedit cum terrae incolis,quia non est qui vel aequum faciat, vel beneficium

conferat,non est in terra qui vitam ex Domini timore instituat. 2 Peierant,mentiuntur,caedes faciunt, furantur, adulteria committunt, cx alienis uxoribus

prole suscipientes. peccata denique peccatis cumulat. 3 Eapropter valla erit terra,& desolabitur quisquiscam inhabitat, cum capestribus bestiis & coelestibus auibus:quin-marini pisccs ob eorum peccata rariores erunt Propterea quod, Scriba, inquiunt,ne doceat,propheta ne carpat: & tui populares cum suis iurgatur doctoribus. 1 Itaque impingetis in die,

& falsi quoque prophetae, quos apud vos habetis, Vc-

10쪽

lut in nocte offendent, ac vestram concionem pude- faciam. 6 Obbrutuit quidem notitiae expers populus meus: tu vero quia timoris mei scientiam fastidisti,& te quo minus mihi inseruias, repella, & quod legis dei tui sis oblitus, filios tuos etia ego auersabor. 7 Quo magis prouentum illis auxi,eo grauius in me peccarui,decore suo in ignominiacouciso. 8 Sacerdotes edendis populi mei peccatis sese 'contami- profanant nant,eo ut eorupeccatis peccata superaddant. 9 Itaque ut laicos sacerdotibus, corum sacra profanando, aequaturus sum, sic corti decus profanabo, quod glO- 'populi in-riosum est, contemptum reddens, ut supplicium de illis pro improbis eorum institutis sumam,atque illis, cet. sie ex-Vt corrupta eorum facta postulat, rcpenda. io Co- ζ' medent at non satiabuntur: uxores ducent, nec liberos procreabunt, quia Domini cultum deseruerunt,

nec eum obseruarunt. m Venus,vinum&lcmulentia,eorum animum alienat & fallit. ia Scilicet consulit populus nacus id quod cst in simulacro suo 'simistidia ligneo,& 'credit sibi a virga sua sutura nuciari: scdu- θ- ως--cti nanque venereo spiritu, a dei sui cultu disiccdunt. iudiciu - 13 Super cacumina montiu immolat,supci colles,sub 'aeli te quercu,populo aut v lino,quod frondosa sint & opacae,incensum adolent: hinc fit ut & filiae vcstrae sortii Alisiam ii centur, vobis ex gentium filiabus susceptae, & nurus Min Ur adulterium admittant, quas filiis vestris ecspondistis λex getibus. i Non ergo vel in filias vcstras sol nicates, vel in nurus adultcras animaducria,quisse cum