Rerum Moscouiticarum commentarij

61쪽

RERUM MOSCO VITICARUM Porro Olgird atq; Iagelonis fratres,nepotesque, item filiaru eiusde liberos, Testudis deniq;Ca miri, aliorumq; Regum posteros, si quis ordine recesere vellet in immensum tam numero- iaproles excresceret: quae tamen ut subito aucta

est,ita nunc in uno regis Polonie iam mortui filio, Sigismundo secundo Polo nite rege, masculianus sexus residet. Quoniam autem in mentionem posteritatis

Gedemini,& regu ex ea stirpe incidimus, haud abs re visum est , si quae regnantibus V vladiilao Hungariae & Boemiae, ac eius fratre Sigismundo Poloniae regibus sCasimili filijs euenerunt, subi j ceremus. Posteaquam vulaeissaus regno Hungariae,

concedente, &ius suscessionis sibi reseruante Maximiliano Romanoru Imp. potitus esset, dcvnicam tantum filiam iam consenescens haberet: Maximilianus quo itis successionis aliqua arctiore coniunctione co firmaretur, cu vuladistao de matrimonio inter alterum nepotum suorum ex filio suo Philippo Hispaniarum rege, & Anna Vuladistat filia contrahendo, tractare coepit. Nam Annae nuptias perdite ambiebat Ioannes Tapolitanus, filius Stephani Scepus ensis comitis: cuius summa fuerat apud Mathiam regem, atq; adeo apud ipsum Vul adissaum authoritas. Vehementer adnitente matre vidua,quae primarios quosq; viros in Comitatibus & prouincijs Hungariae, muneribus atque stipendijs annuis

62쪽

COMMENTARII. asti ad quaevis obsequia obnoxios tenebat: nihil dubitans, quin horum audij s& suffragationibus, de matrimoni si istud filio conficeret, & per

hoc eidem regnum pararet. quibus mulieris machinationibus ingens deinde momentu addidere nuptiae, quq inter eius filia, Ioannis sororem,& Sigismundu Polomae regem factae sunt. His rebus animaduersis, Maximilianus hoc magis sibi, quod de matrimonio inter nepotem suum& Annam instituerat, urgendia esse ratus, cu exploratum haberet, Vula dissatim idem cupere, ted factione&studijs eoiu qui Ioanni Tapolitano diuincti erant, impediri. aleam sibi iaciendam, & Hungariam armis tentandam esse pUtauit. quo in bello ego primum militiae tyrocinium feci. Sed cu hoc in armoru strepitu Ludovicum V ula dissas naici cotis stet, interpositis primu induciis, ad solidiorem pace deuentu est: quae deinde huc exiit, ut V ula dissaus cu filio iacoronato,& filia,ac huius frater Sigis sidus Poloniae rex Vienna ad Maximilianu veniret: ubi factis cu Anna spo salibus & extinctis omnibus sinultatibus,& suspicionibus, quibus ob ambitione Ioan is Zapolitani indulgebatur, principes isti perpetuo foedere sunt coluncti. Sic aute Sigismundus rex tum Maximiliano Imp. satisfecit, seque approbauit, vi idem aliquando me

audiente diceret:Se cu hoc rege,quacunq; inter , dat, ad superos,& ad inferos esse iturum. De Ludovico vulgo dictum est, quod immaturo partu editus, immatura aetate uxori luctus& bar. batus

63쪽

R E R V M MOSCO VITICARUM batus fuerit ac regno quoq; immaturus, immaturam mortem obierit. His vero addi potest, quod mors eius regno Hungariae, Sc omnibus vicinis, non minus immatura quam acerba fuerit. Etsi vero salutaribus consilijs destituebatur Ludovicus, tamen optima eum in patrii & subditos suos mente de affectione fuisse, & quibus

ea seruarentur rationibus quaesiisse, conitat. Naubi cognouisset, Soli manum post Bel gradum captum,nouam & formidabilem expeditionem aduersus se moIisi, miserat adolescens Curie sue magistrum Polonum cognomento Trepca, ad patruum suum regem Sigismundum: summis precibus oratum atq; obtestatum, ut ne ad segni sui confinia accedere, ac secum capiendorum cosiliorum caula conuenire grauaretur. Sed cum hoc praecise recusatum esset a Sigismundo, Trepca cum lachrymis dixisse fertur: Nepotem tuum rex nunquam deinde videbis, nec ullam ab eo legationem audies. Idq; sic euenit. Nam rege Sigismundo ab H ungariae finibus religionis praetextu longius ad Gedanum in Prussiam abeunte, nepos eius una cum eodem Trepca,illa fune stissima clade, qua a loco Mohaciensem vocabest absorptus. Sed nunc ad Moscos redeo.Basilio Ioannis de uxore ducenda deliberanti, consultantique, visum tandem fuit, ut potius subditi alicuius filiam, quam externam duceret: tum ut maximis parceret lumptibus, simul ne uxorem peregrinis moribus diuersaque religione imbutam haberet. Huius autem consili j Georgius

64쪽

COMMENTARII. 2 orgius cognomento Paruus,principis & thesaurarius & consiliarius summus,author fuit. Putabat enim, principem, filiam suam uxorem ducturum. Sed tandem publico de consilio, Boiaronufiliae numero mille &quingentae, curni in unum locum conductae essent, ut ex illis quam vellet, eligeret: delectu princeps habito, Salom eam, Ioannis Sapur Boiaronis filiam, contra Georgii opinionem in xxorem elegerat. Ex ea porro cuad unum & viginti annos liberos non juscepisset, sterilitate uxoris offensus, eam eo anno quo nos Moscomiam veneramus, nimirum i et s. in

monasterium quoddam in Susdati piincipatu intrusit. huic Metropolitanus in monasterio lachrymanti,eiulantiq;, capillis primum abscissis, cum cucullam porrexisset, eam sibi ini j ci haec adeo non patiebatur, ut apprehensam, in terrainsq; proiectam cuculla pedibus calcauerit. qua rei indignitate, Ioannes j chygona, unus ex prima rijs consiliari j s, commotus,eam non solum acriter obiurgauit sed flagello caecidit, superaddes: Tu ne voluntati Domini resistere audesi illiusq; iussa capessere moraris' Hunc Solomea cum interrogaret, qua se authoritate caederet j mandato Domini,cum respondisset: animo illa tum fracto coram omnibus, quod cucullam inuita atq;coacta induat,protestatur, tantaeque iniuriae sibi

illat Deum ultorem inuocat. Salo mea itaque in monasterium coniecta, cum princeps Helenam filiam Nnes Baslij Linrehij Caeci, iamque vita defuncti, fratris inquam ducis Michaelis

65쪽

RERUM MOSCO VITIC AR v MLintakii,qui tum captiuus detinebatur, uxorern duxisset: continuo fama exoritur, Salo meam grauidam, propeque partum elle, rumorem confirmabant duae matronae, primorum consiliariorum. Georgij parui thesanraris, & Iacobi Ma-etur cubicularii, uxores : aiebantque sese ex ore

ipsius Salo meae audiuisse, ut quae grauidam se,& prope partum esse fateretur. Qua re audita, grauiter commotus princeps, utranque a se repulit. alteram, Geo Igij uxorem, etiam verberibus affecit, quod tempestivius de hac re ad se nore tulisset. Mog ut rem compertam haberet, Theodericum Rach consiliarium, & Potat secretarium quendam, ad monasterium in quo detinebatur, mi icit. illisque, ut veritatem rei diligenter inquirerent, demandat. Quidam nobis tum Molcomiae existentibus, sancte affirmabant, Salo meam filium Georgium nomine peperilse. nemini tamen infantem ostendere voluiise. Quin cognoscendae veritatis gratia, quibusdam ad se missis, dicitur respondisse, indignos illos esse, quorum oculi infantem viderenti dum in suam Maiestatem veniret, matris iniuriam viturum . quidam vero eam peperisse, constanter negabant. Ambigua itaque ea de re est fama.

Baslij porro Lincet is ex Lithmania profugi

filiam, cur uxorem duxerit princeps, duas cauisses,praeterquam quod te ex ea liberos suscepturum sperabat, fuisse accepi: tum quod socrus genus suum duxisset ex familia Petro vitet, quae

magni quondam nominis in Hungaria erat Grq

66쪽

COMMENTARII. 28 eorumque fidem sequebatur: tum quod Michaelem Lincetvij,singulari dexteritate ac rara qua dam fortitudine virum, patruum liberi habituri essent. Habebat etenim princeps duos germanos fratres superstites, Georgium & Andream: atque ideo si forte liberos ex aliqua alia uxore susciperet,eos fratribus viventibus, parum tutos fore in regni administ ratione putabat. Michae-le autem in gratiam recepto, libertateque donato, filios ex Helena susceptos, authoritate patrui in maiore quiete futuros non dubitabat, de cuius liberatione nobis praesentibus tractabatur. quem etiam vinculis solutum, liberisque cul odiis honeste mandatum, vidimus tandem

libertate donatum, interqtie caeteros Nnesos testamento a principe nominatum,tutorem denique nepotum suorum Ioannis de Georgij institutum fuisse. Sed postea principe mortuo, cuviduam regium thorum continuo cum quodam Boiarone cognomento Owcetina contaminantem, inque mariti fratres vinculis constrictos saeuientem, crudeliusque imperantem videret, eam , ut honestius & sanctius viveret aliquoties sola pietate ac honestate adductus admonuerat : sed huius illa admonitionem adeo

moleste impatienterque tulit, ut mox qUa ratione e medio tolleretur, consilium quaereret. causaque reperta, Michaelem aiunt continuo proditionis crimine fuisse insimulatum

atque in carceres rursus coniectum misere tan

dem periisse : viduam quoque non ita diu post

Vene

67쪽

RERUM MOSCO VITICARvM veneno sublatam, Owcetina vero adulterum in partes dissectum fuisse. Matre itaque e medio sublata, maior natu filius Ioannes, i 28. anno natus, in regno successit.

RELIGIO.

Vssia v t coepit, ita in hunc usq; diem in fide Christi ritu Graeco perseuerat. Habuit Metro inpolitanum , quondam residentem in Chiomia, dein in Uuo-lodi meria,nunc vero in Moscomia Post, cum Metropolitae septimo quoq; anno Rustiam Lithwanorum imperio subiectam inviserennexactisq; nummis inde redirent, hoc Vultoldus, ne videlicet prouinciae suae argento exhaurirentur,ferre noluit. Conuocatis itaque episcopis, proprium Metropolitanum constituit, qui nunc Tutinae, metropoli Lithwaniae, suam sedem habet: quae etsi Romanum ritum se quatur, plura tamen templa Ruthenici, quam

Romani ritus,in ea cernuntur. Caeterum metropolitae Rhutent authotitatem suam a patriarcha Constantinopolitano habent. Rhutent in Annalibus suis aperte gloriantur, ante Uuolodi merum & Olham, terram Rustiare Se baptigatam & benedictam ab Andrea Christi apostolo, quem ex Graecia ad ostia Bolysthenis venisse ipsi affirmant: dc aduerso flumine ad montes,ubi nunc Chiomia est,nauigasse, atque

ibi omnem terram benedixisse de baptietasse: crucem

68쪽

COMMENTARII. .

eem suam illic collocasse, praedixisseque magna ibi Dei gratiam, multasq; Ecclesias Christiano

rum futuras. Post inde usq; ad fontes Borysthe nis piruenisse in vuolok lacum magnum,& perfluuium Lomat descendisse in II mer lacum: vnde per fluuium Uuokhow, qui ex eodem lacu fluit, No wogardiam: inde fluuio eodem in La-doga lacum,& Heua flv. atq; in mare usq; quod ipsi V uatemhoiae appellant, nos Germanicum, inter V uin landiam & Limoniam, Romam nauigando peruenisse. Postremo in Peloponneso propter Christum, ab Ago Antipatro crucifixti fuisse. Haec Annales ipsorum. Eligebantur quondam Metropolitae, iterti Archiepiscopi, conuocatis omnibus Archiepiscopis, Episcopis, Abbatibus de Prioribus monsteriorum.inquirebatur vir sanctioris vit permonasteria & heremos, eligebaturque. Hunc ver principe aiunt ad se certos conuocare solere, adique ex eorum numero unum suo iudicio deligia re. Erat eo tempore, cum Cassaris Maximiliani Oratore Mosconiae agere, Bartholomus Meis tropolita, vir sanctae vitae: cumq, p inceps vio.

lasset iuramentum, per se &ipsum Metropolita duci Semeisitet praestitum,& alia quaedam desiis gnasset,quae vidibantur contra authoritatem ite, lius esse, accessit principem, & inquit: Dum omnem authoritate tibi usurpas, ideo officio meo praeesse non possum. Porrectoqibi baculo suo, quem in modum crucis ferebat, officium resingivit. Princeps baculum cum ossicio sine mora/

E susciis

69쪽

RERUM Mos Co v ITICARvM suscipit atque pauperem cathenis vinctum, continuo Bielogesero mittit. Aiunt hunc ibi aliqua diu in vinculis fuisse liberatum tamen post , priuatumque, in monasterio reliquum vitae exegiose. Huic metr polita Daniel quidam xx x fere

annos natus, homo corpore robusto atq; obaeso facie rubenti, successit: qui ne ventri magis quam ieiuni js, vigilijs ac orationibus deditus videi etur, quoties actum publicum esset celebraturus, sulphuris fumo tum faciem, ut impallesceret, inficere, atque ira pallore imbutus, in publicum prodire t olebat.

Sunt & a ij duo Archiepiscopi in dominio in os ei, in N owogardia, scilicet Magrici & Ro-stinite Episcopi Therensis, Resane sis, Smolensis Persariae Suidali, Columnae, Ceternigoniae, Sari, Hi omnes Metropolitae 'clos comitico subiecti sunt. habent aute suos prouentus certos exprie dijs , de aliis extraordui alijs, ut vocant, accidentalibus : castra au te, ciuitates, aut ulla admi- mitratione secularem(vi vocant no habent: ca Dibus perpetuo abstinent. Abbates duos tantuin Molcmviae se reperi: Priores vero monaste-T orum plurimos: qui omnes arbitrio ipsus Principis . cui nemo res istere audet,eligi intur. Peiore; quomodo eligantia nex cuiuidam Uarsam is, Prions Hulteniensis monasterii, anno os . instituti, is eris, ex qVibiis capita Ieru duntaxat e Xeerpit, apparol. Principio fratres alicuius moia aste ij viagnolauci supplicant, ut ido-iaeum Priorem eligat, qui eos diuinis praeceptis insti-

70쪽

COMMENTARII. instituat. Electus autem,priusquam confirmetuta Principe, cogitur se iuramenro atq, inscriptio ne obsti ingere, quod velit in eo monasterio iuxta sanctorum patrum constitutionem pie tasancte vivere: omnes officiales iuxta maiorum consuetudinem, consentientibus etiam seniori

bus fratribus , assumere: singulis officijs fideles

praeficere, at is commodum monasterij diligenter procurare : de negotijs & rerum causis, cum tribus aut quatuor lenioribus deliberare, factaq;deliberatione , negotium ad totum Collegium

fratrum referre, atq; eorum communi sententia de rebus decernere, constituereque: non lautius priuatim vivere, sed in eadem mensa perpetuo et se,& communi cibo cum fratribus uti: omnes

census & reditus annuos diligenter colligere, ac in thesaurum monasteri j fideliter reponere. Hecsub magna poena, quam sibi infligere Princeps potest, item priuatione officii , ieruaturum se promittit. Obstringunt se iuramento quoque ipsi seniores fratres , praedicta omnia sese seruaturos ac Priori tristituto fideliter de sedulo obtem

peraturos.

Sacerdotes seculares ut plurimum consecrantur hi, qui diu apud ecclesias tanquam diaconi

seruierunt. In diaconum autem nemo conlecramtur, nisi coniugatus, unde plerunque & nuptias celebrare, re in gradum Diaconatus simul ordinari tolent. Si vero sponsa alicuius diaconi mam te audit, tum in diaconum, nisi integrae famae uxore duxerit.non consecratur. Mortua coiuge E 1 sacer-