장음표시 사용
2쪽
OCTAVIO FARNESIO, PAMMENSIUM, PLACENTINO
o D est inter Illustrissimum Principem, ac hominem infimi o diis discrimeta recte perspicio, Illustrissime, i d emq. o p ti me D ux. n 6
solum audacissimi nomen, Verum quam maxime impudentissimi notam, apud omnes me subiturum vndequaq. pertimesco; cum in hac mea lucubratiuncula nomini tuo excellentissimo dicanda , eminentissimi inter omnes Principis nomen humili huic opusculo praefige re haud veritus sim. Quamobrem haeret
non modicum animus meu S, atq. eo maXi
me, quod nullo unquam a me Excellentiae a ij
3쪽
euae praestito ossicio, nulla animi significa tione exhibita, videor nunc mihi ipse nullo iure hoc mihi temere arrogare. Uerumcu diligentius mecum ipse cogito, te ex diuina illa heroum gente ortum, qua nulla unquam alia, omnium saeculorum memoria, vel in suscipi edis benigne studiosis viris, beneq. de re litteraria meriti S, propensior fuerit; vel in excolendis omnibus illis artibus, quae tum quod sua natura tales, tum quod non nisi liberis hominibus conuenire videtur, liberales meri ro nuncupantur, promptior eXtiterit; omnis prorsus animi mei haesitatio tollitur. Sed cur quae multis aliis communia sunt connumero quidni potius egregias animi tui dotes , tibi q. uni peculiares, percurram; ac quae reuera me animatum hac in re reddiderunt non en narrem Z Cum igitur animaduerte rim, praeclarissimas quas l. praestantissima'. Virtutes, quae in te uno cumulatissi me cernuntur, sola humanitate, benignitateq. vinci, ac superari; quibus non modo te
praestantissimum Principem, sed quam si
dis; non dubitaui, etsi homuncio plane ob
4쪽
scurus munusculum hoc, quam tulumctiq. sit. Illustrissimae Excellentiae tuae offerre, illudq. pariter praeclarissimi nominis tui inscriptione insignitum edere , quo tamquam vallo aduersus calumniatores quo'. fulciretur. Persuasus hac in re non leuibus argumentis, te benignissime illud, taquam maxime tuae dignitati conueniens , eXcepturum . si quidem si excellentissimam tractationem spectamus, qua de natura hominis disseritur; non nisi excellentissimo viro conueniebat. si ad auctorem primum mentem adhibuerimus, cum is fuerit Hippocrates Omnium homnum sapietissimus, non nisi sapientissimo Principi cogruebat. Quis praeterea offerentis personam respiciens, non animaduertit me ut grauissimi criminis reum merito accusandum, si in proferendis hisce ingenioli mei primitiis, alienis, non patriis, numinibus eas consecrassem p His itaq. validissimis rationibus muniti tenues hi labores mei coram Illustri
ima Excellentia tua comparere non Vere
buntur . Quod si non ingratos eos tibi extitisse, intellexero, totis neruis in posterum contendamvt meliora quandoq. tua prae
5쪽
sentia digniora offerre possim. Vale in terim Principum optime; meq. inter notaminis tui obseruantissimos, tibi q. deditis simos adscribere velis.
6쪽
I Pos ITIONEM hanc in librum dimissimi Hippocratis de natura hominis, duobus his annis praeteritis, cum plurimu otui nastus fuissem ut ingenioli mei quo quo D to periculum facerem, conscripsi. Gare
cum eo devenerit res, ut non tantum
me uoti compotem factum ; uerum O doctissimisquibusdam uiris, quibus eam uidendam tradideram, probari, laudariq. persientirem; decreui, quae de ea omnium futura sit sententia, experiri. uisiminus probabitur, quid contineat erroris, ab iss doceri, qui hane nostram facultatem optime callent, possim. Ea enim sum adhuc in aetate constitutus, ut ab omnibus disicere, nedum a doctissimis uiris, minime mihi dedecori ascribi possit. Sin autem commendabitur,ut,alacriori in dies animo,nou nulla alia, quae mihi sunt
in animo, exarrare audeam. Quibus autem rationibus addu Iuseommentarios potius, quam aliquid aliud conscripserim um multis aliis modis aliquid proprium scribendo me ipsum exercere potuisssem ;pleriq. quaerere poterunt. Sciant hi me duo poti sitauor ad hoe compuliste: tum doctissimorum uiroram exemplum, qui omnibus in facultatibus praecipuos illarum artium scriptores ta
quam magistros explicarunt. tum Galeni dicta .ij.de tuenda u letudine libro . ubi haud facile esse ueterum libros intelligentia consequi, sei desint, qM eos curiose ennarrent, nos admonet. Cur autem hunc potius, quam alium librum sim interpretatus; qui eum legerunt, quantum faciat, non modo ad medicam artem, uerum ad totam de natura excultiorem scienti. im, rerum, quae in hoc libro traduntur cognitio, sciunt; id numquam exploraturos esse certo scio. In explicanda uero Hippocratis mente, duo tantum mihi proposivi seruanda ; praecepta, sicilicet, quae a Ga leno in exponendis libris seruanda, uar3s in locis, tradita sue-
7쪽
runt: ct doctissimorum neotericorum in libris Hippocratis inte=pret dis nilum, ac conssuetudinem. Et vi a praeceptis exordiar. cum scripserit Galenus tum in commenta's de articulis, tum Olibro de ratione rictus in morbis acutis; propri um,ac principale munus expositoris esse,dictiones in primis prosiqui, ct eas tiberrime exprimere; eo semper ante omnia orationem direximus, ut
sequaquam ab expositoris officio desistere Mideremur . quare dictiones , O uerba, ubi res ita postulabat, qliae ex sie obscuriora essent, declarauimus, explicauimUq. In qua re peragenda, ita nos tamen gesimus ut non semper quod G amaticorum munu esse uidetuo circa uerba immorati semus . sed etiam O expositionem nostram, tum Hippocratis, ct Galavi; tum praeclarismorum aliorum testimoni s corroborauimus, confirmauimusq do ii a Galeno, qui libro de Comate tradidit, boni expositoris oscium esse, considerare non solum an ratione probabili, aut sera exposuerit; sed etiam an auctoris mentem, quod dixit obtineat. Insiuper quandoq. etiam, quae dixit Hippocrates obtinere ueritatem monstrauimus longiori forsan oratione, ac pluribus uexbis, quam expositoribus coueniat; id tamen moniti a Galeno fecimus . Siquidem ij. apbori orum libro Licum damnauerit; qui in ennarrando eo libro, praeter expositionem uerborum, ubi demonstrationibus indigebant Hippocratis dicta,ne uerbum qui dem fecerit ; cum tamen eas esse adiungendas res ipsa expostula
ret . quod postmodum Galenus ine doctissime perfecit. Postr mo cum duas esse exposito ru uirtutes,ut libri Ieruent sensum
commentariorum suoru lectores, quae conducant, doceant;
scriptum reliquerit idem Galenus libro primo de morbis uulgaribus, cui unquam mirum uedebitur ,s ego quandoq. extra ex positionem , non extra rem tamen, non nulla ex mente propria, O ex meo tantum censu comparata, dixerimi uel aduersus alio
ueritatis amore commotus aliquid scripserim ζ uel in concilia 'dis Hippocratis ,. Galeni dictis, aut inter sese, aut cum alii auctoribus aliquantister immoratus fuerim j Ad quod alacriμ peragendum, exempla ubiq. apud Galenum obseruutu quae brς uitatis caussa omitto magnopere me impulerunt. Haec igitur
8쪽
quantum ex Galeni di tis extrabi poterunt praecepta,nobis minitio nego iij seruanda, proposuimus; quaeq. penitus attingere
omni nudio, ae omni diligentia connati sumus . an uero rem con secuti semus, nec ne; iudicio do I smorum hominum reliquen dum puto. Gam uero ex neotericorum scriptis utilitatem acceperim, nunc explicandum uenit . Cum igitur uarios, ac diuersos uiderim, tum in aliis facultatibus, tum maxime in medicina exponendi modos, illum semper miris laudibus extolli a do IlI-mis quibuscunq. uiris audiui, quem seruarunt nonnulli in intem pretandis Hippocratis libris illis, qui a Galeno prius ennarratisuerint, ut, scilicet, si quid obscurum apud Galenum in eius expositione inueniretur, minime silentio inuoluerent moderni explanatores. quam ob caussam, laborem hunc nostrum hac utilitate carere minime passumus. Vbi igitur ita necessarium esse cognouimus, Galeni expositionem minime inta tam relinquere uolui mus . quare modo eam exposivimus, modo corrupta uerba an maduertimus, quandoq. etiam ad optimam lectionem eam restituimus, ac multa alia in eademaest us, quae suis locis legentibus ultrosse se ostendere poterunt. Ab eis dem modernis explanatoribus didicimus ut uerborum Hippocratis uersiones, ubi opus esset, quandoq. perponderemus; quod quidem inuito genio fecimus; ne uirorum de re litteraria optime meritorum, in re te uispima sudores carpendi occasionem quaerere uideremur. V rum cum tot, ac tanti fuerint, qui hunc librum in latinum fermο-nem uerterint; cumq. quandoq. uarii, ac diuersi resultent sensus, non potui non uel meliorem indicare uersionem; vel f 'ectam connotare. Huc accedit, quod quandoq. nonnulla uerba fuerunt interiecta ab interpretibus Rcundum propriam mentem, quae maximum negotium facere lectoribus poterant; adeo ut Hippocratis uerborum intellectus alius efficeretur, quae non potui non iudieare expungenda esse. Quae omnia, non ut ex aliorum calamis
ni s, extimationem mihi compararem; sed ut ueritatem cui nihil anteponendum censent quiq. optimi uiri9 sectarer, ac defenderem ; di Ia credant humanssimi te tores. quod O opto, coelero. Haec sunt igitur quae O adscribendum, ad hoc genus
9쪽
siribendi, O ad modum in eo seruatum, breuius quo fierι ρο&rat,dixisse uolui. Si quid autem boni in hoc labore nostro cundiadi inuenerint lectores, id totum duobus clarissmis , O de re medica bene meritis uiris in primis referendum esse, siciant. quorsim iudicium; antequam ad editionem deuenerim, consuluimus. ex iis
alter fuit integerrimus, s undequaq. doctissimus Scipio cassula Illustri. Exc. οἱ Iauq Farneiij magnanimi Principis nostri,
non immerito medicus: alter uero extititgrauis us, O excellentissimus Bernardinus Paternus, qui in Patauina Academia
artem medicam summa cum sui ipsius laude, ac bouore profitetur . Quibus quidquid boni diximus in hoc opere, ne dum a reptum iure refero, uersi eis perpetuo me deuintium, O destrictu profitebor, ac praedicabo . Ambo enim, qua sunt erga me humanitate freti, illud legere, te Iumq. perpendere, ac perpensumeactigare minime dedignati seunt. Ilios uero tum pluribus aliis de causis elicii, tam praecipue ob id, quod libellum hunc, qui nouitate excitare , breuitate delectare habet; borum auctoritate uirorum, ut quandoq. persuadere possit, terem. Vale.
10쪽
IN LIBRVΜ HIPPOCRATIS DE NATURA HUMANA
E AB ANTIQFIssIMA ILLA, acpene omnibus acceptatissima consilietudine recedamus , qua illud apud quemq. bonarum artium expositorem comparatum
est, ut priusquam ad alicuius libri explicationem ventum sit;
cognitio Graeci vocant αρ - γόμενα quae ad absolutissimam intelligentiam maxime conducere videtur; hanc ob caussam & nos, antequam ad interpretanda Hippocratis verba deueniamus, quae prius percipi debere in hoc libro duximus,explicare aggrediemur . quod quidem ut quam breuissime fieri posse expediemus, ea quattuor capitibus perstringemus. Primo enim de materia libri, quam subiectum vulgo vocat secundo de inscriptione; tertio de utilitate ; ultimo inter quas medicinae partes connuerandus sit,expIicabimus. horum autem omnium, hinc sumpto initio, cognitionem trademus . Naturae nomen cum multas tum apud philosophos, tum apud medicos habeat significationes; cuq. inscripserit Hippocrates librum hunc de natura humana, non pancam hoc nomine dubitandi rationem merito omnibus praebuit. sed quod longe maiorem parit ambiaguitatem, illud est . quod cum antiquorum quamplurimi,& etiam nostri temporis scriptores,& hoc eodem