D. Ernestvs Henricvs Weber ... Procancellarivs panegyrin medicam in avditorio ivridico die XXXI. M. Maii A.C. [MD]CCCXXXIII celebrandam indicit : Annotationes anatomicae et physiologicae. Prol. XIX

1쪽

A NATOMIAE PRO F. PVBL. ORD. ET

YM , LRSITATIS LITERARUM LIPSI EXSIs

Di E XXXI. M. M A l l A. C. C I o I o c c c x x x i I s. CELEBRANDAM

Prol. XIX.

3쪽

Sensus in organo lactus exedali duplicis generis sunt. Sentimus enim 1) pressionem aliquam aut troclionem, 2 calorem aut frigus. Omnes hi sensus, a motu aliquo in materia Organi lactus excitato Pendere videntur. Motus tamen iiterque non idem est. Namque corpore quodam in cutem Premente multae Particulae culis simul eadem sero directiono premuntur, eaedemque, si Culis, Prehensis V. c. Pilis, trahitur, simul eadem sero directione trahuntur. Contra, si corpus calidum aut si i-gidum, culi calorem aut communicat aut subtrahit expansio vel contractio singillarum omnium Particularum cutis oriatur necesse est, qua quaelibet particula mullis directionibus Miciuas Particulas Premit, aut trahit, qua re fen/ionem inter ε Iulas Omnes Culis Particulas orici opportet, a qua peculiarem illum sensum caloris et si igoris originem habere verosiinile est. Constat enim inlis omnes, caloris accessum corPOra e Pandere, detractionem ea contrahere. Subtilitas factus Partim a fabrica organi, partim amolia eius consulto et cum conscientia facto pendet. Distantiam et formam corporum lactorum saepe non solo tactu, sed Simul motu organorum nosti orum corporibus obstantibus linpedim

4쪽

cognoscimus, scilicet si liuius motus consulto sueti nobis plane conscii

Ne igitur eam subtilitatem tactus, quae ab organisatione culis pendet cum illa subtilitate commisceamus, quae e motu artuum conscie apteque sacto proficiscitur, experimenta circa subtilitatem laetus artubus tum immotis, tum accommodate motis instituenda sunt. Distantia et situs P artium cor p oris factarum non ut Sic et lis conditionibus accurate dis liguitur. Spatium, quo diversae partes culis a se invicem distant earumque partium situm Vario modo satis accurate cognoscimus, partim Oculis, Par tim mola manuum has partes tangentium, consulto et cum conscientia satio. Propterea Prudenter homines Pollicem, manum, pedem et ut Dam mensuram elegerunt. Namque clarissime memoriae impressum est quantum margines digiti, aut manus a se invictim distent. Neque vero visu ad hanc cognitionem nobis comparandam Opus est. Coeci enim eXCulti et exercitati salis etiam accurate spatium, quo diversae corporis Paries a se invicem distant, noverunt. Hi nimirum nonnisi motu isto voluntario cum conscientia sacto spatia quibus diversae corporis partes a se distant emensi sunt. Quaeritur vero, num cognitio situs et distantiae omnium cutis partium ita memoriae impressa sit, ut, si partes nobis non videntibus tangantur, de distantia et si in partium lactarum recte iudicemus. Experimenta facile instituenda docent, id nobis nonnisi in finibus et marginibus partium, vel etiam in iis partibus contingere, quae Coi

sulto saepe et diverso modo moventur. Si v. c. duo margines manus, Nobis non videntibus, tanguntur, de distantia corporum allingentium recte censemus, iudicantes, corpora tangentia latitudine manus a se di stare , lio neque latitudinem manus facile et clare nobis in memoriam revocamus. Idem nobis accidit, si duo digiti attinguntur. At vero si medium dorsum manus v. c. duobus cruribus circini, dimidio pollice a se emotis, simul tangitur, hac ratione, ut crura circini nou transversa manu,

5쪽

sed secundum longitudinem eius ponantur, de εPalio, quo crura et partes

cutis tactae a se distant salse iudiciamus, nam apices crurum aut unam tantum impressioneni in cutem sacere et culem in Uno tantum puncto tangere videntur, aut, si duplicem impressionem faciunt, Partes tamen iactae tam parum a se distare Lobis videntur, ut maxime vicinae nobis oppareant.

Duo corpora cutem simul tangentia eo minori spalio a se distarc nobis Di dentur, quo ni iratis subtilis facitis

partium tactarum e St.

Quo subliliori lactu pat s corporis praedita est, eo rectius de distantia corporum cutem nobis non videntibus tangentium iudicainus, eoque certius lum quoque eam coguoscimus, si corpora langentia haud inultum a se invicem distant. Mirum in modum hac re corporis partes, smos digitorum , dorsum et vola manus, an librachium, brachium, frons, buccae, lubia, Occisul, Pectus, dorsum, alia 'que Partes inter se disterunt. In medio brachio, in modio se more, in dorso scapulae, oliisque in locis sensus ille natura lam irarum acutus est, ut apices circini li pollicibus Paris. a se invicem distantes, uuam impressionem Proserant, si nimirum ita ad has partes admoventur, ut linea utrumque apicem inter se conii agens secundum longitudinem brachii et semoi is posita sit. Sub hac conditione distantia inter utrumque apicem interposita Plane non Sentitur. Apices 2 aut 2I aut adeo 3 pollicibus a se invicem distantes, eOdem modo ad partes illas admoli per angusto spatio a se distare videntur. Quo subtilior lactus partium est, eo maius spatium inter utrumque apicem ad eas admotum interpositum esse videtur. Iu sinibus digitorum distantiam apicum recto Percipimus etiamsi tantummodo una linea Parisiensi a se invicem distant. Apicibus circini adeo propinquis, ut impressio eorum in unam conssuere incipiat, locus lactus ovalem formam habere

videtur, quibus quidem magis adhuc appropinquatis locus ab iis tactus

6쪽

puncto similis est, in quo Iogitudinalem et transversalem diametrum nullo modo discernimus. P hae nomenon memor a tu dignis 3 imum ex Ob s eri atione ante dicta e xpli c an dum. Memorabilis sane est offectus, si ab alio homine circini crura in cutea locis obtuso sensu praeditis ad alia loca subtiliori et adeo subtilissimo

sensu insignia continuo traducuntur.

Crura circini uno pollice aut O pollice invicem distantia ad buccam

dextram prope aurem ita admoveantur, ut alter opeN superiorem ulter inferiorem locum obtineat. Quia laetus in hoc loco satis obtusus est, intervallum inter utrumque a cena aut per exiguum libi videbitur, aut plane non percipi poterit. Quia Vero ante Pior buccarum pars sensu mu Ilo subtiliori est, haec autem rursus o labiis sensu magnoipere superatur, in labiis denique media pars maXime eadem virtute excellit; apices circini eo magis a se distare Videbuntur, quo propius paulatim ad mediam labiorum Partem traducentur. Etsi apices semper eodem sipatio distant sontire lamen tibi videberis, apices dum in cute traducuntur a se invicem magis magisque removeri. Quia vero sensibilitas anteriorum partium non aequali sed accelerato gradu crescit, Propterea apices, a sori rectis sed curvis lineis a se dimoveri videntia P. Contrarium observatur, si circinus a medio labio in cute ad buccam prope alteram aurem traducitur, Quo propioronim circinus auri erit, eo minus apices eius a se distare putabis, hac ratione, ut denique spatio valde exiguo aut nullo separati apparchiant. Sensus etiam non multum diversus est, si circinum ita traducis, ut crura non nisi labium superius tangant. Idem fere observabis, si apices circini pollicem inter se distantes transversum positi inde a medio anti brachio per volam usque ad digiti extrema continuo ducuntur, spatium enim inter eos interpositum, quanquam id semper sibi constat, tamen oo magis crescere senties, quo Prosius adfines illos crura circini accedent.

7쪽

I potheses causam ex Plicaturae, cur cor Pora Paries subtiliter aentientes attingentia mutori, hebetioribus ad mola, minori spatio a εe di Atare nobis

ideantur.

Hypotliesis satis probabilis, qua causa explicatuo intervalli pro diverso accuminis gradu vel crescentis Vel decrescentis haec nobis occurrit: In partibus subtiliori sensu praeditis plures librae nerveae, quam in par ibus obtuso sensu instructis sniuntur. Duabus impressionibus in unam eandemque fibram nerveam simul factis unus tantum et communis sensus, impressionibus autem in duas fibras factis duplex et diversus sensus Oritur. Vna endemque fibra nervea haud dubie Pluribus cutis locis virtutem sentiemii adfert, hincque fit, ut iam pauci nervi tantam supersciem cutis sensuperfundant, namque ne oculissima quidem acu cutem pungendo loca sensa plane cairentia deprehendes. Loca Vero in quibus impressiones non confunduntur cum impressionibus in viciniam sactis in cuto ita disposita sunt, ut in partibus cutis subtiliter sentientibus Plura, in partibus obtiise sentientibus pauciora eiusmodi loca, distinctu facilia adsint. Diuturno manuum aliarumque partium usu Variaque contrectatione locorum illorum conscii facti sumus. Quo plura autem eiusmodi loca inter utrumque tipi cem circini cutem tangentem interposita sunt, eo magis apices a se distare videntur. Apicibus Vero unum eundemque locum attingentibus, unam non nisi impressionem elliciunt.

Dis et fas cor Poris partes subtilitate tactus differunt. In facie, vola manuum et planta pedum Parte a caeteris omnibus subtilitato tactus prae 3 tantes

positas ctunt.

Experimenta circino sacta rationem nobis praebent subtilitatem tactus in diversis cutis partibus ad mensuram revocandi. Nam, si eam distantiam apicum circini notamus, quae sussicit vel ad duplicem impres-εionem opicum distinguendam, vel ad situm apicum longitudinali aut

8쪽

transversali diametro artuum congruum dignoscendum, gradum sublili latis tactus a structura pendentem in diversis corporis pili libus diversum osse iiii elligimus. Nam non numeris solum distantiam illam exprimentibus, sed lineis etiam comparationem subtilitatis tactus instituere licebit. Quae quidem experimenta alio tempOPe a me instituta haec docuerunt : Tactus imprimis eActutus est in superficie Volari manuum, maximo in siue digitorum, porro in opice linguae, tum in labiis, pol issimum ium urginibus eorum, deinde in naso, praecipue in marginibus narium et in apice, postea in mento, denique in superficie plantari pedum, imprimis in fine hallucis, in calce et in capitulo muta carpi hallucis ot digili minimi. Tres igitu P corporis humatii regiones partes continent subtili lacta excellentes, facies, Vola manus et pluuia pedis. In ultima phalange digitorum tactus praestantior est, quam in media, in media excultior quam in prima phalange: brachium ab antibrachio, semur a crure, truncus deniquo a capite hac re autecellitu P. Superficies dorsalis manuum volari, supersicies inferior linguae superiori, superficies porro interna labiorum cxternae, superscies donique capillata capitis suciali quoad subtilitatem tactus multum postponenda est. Media pars brachii, in qua carnes musculi bicipitis et tricipitis posilao sunt, media pars aulibrachii, media pars semoris et ea pars crui is, in qua musculus solens situs est, lactu minus subtili instructae sunt quam partes articulis Propiores. Ex his elucet, in qualibet parte sines et prominentias subtiliori tactu

praeditas esse, quam regiones medium locum Oblinentes et non promi- Dentes. Excipienda lamen est auris, quae, etsi frontinet, tamen Obtuso tactu efit. V silis sane nobis est hic sensus subtilior partium magis prominentium, quibuscum corpora sucillime in contactum veniunt, quaeque commode quaquaversum a nobis mo VentuΓ.

9쪽

Duo corpora simul diametrum longitudinalem brachiorum aut pedum tangenti a minus a se distare nobis i identur, quam diametrum trans Mersam earundem

Partium attingentia. Annotandum hoc loco est, apices circini qui in brachiis et pedibus duplicem et facile discernendam impressionem faciunt, si ita ad culem admoventur,. ut linea Utrumque apicem inter se coniungens transversalem

situm in brachio et pede habeat, saepe unam lantum impressionem elli cere, si linea illa ad longitudinem brachii et pedis dirigitur. Id v. c. ob servatur, si opices circini, 18 aut 16 lineis Parisiensibus a se distantes, ad medium brachium admoventur, aut si 9 vel 10 lineis a se distant6s ad inseriorem partem anti brachii, out denique si 12 vel 16 lineis a se distanios medio cruri odhibentur. In his aliisque locis opices circini paulo mitius a se remoti esse videntur si illa, quam si hac positione ad cutem adhibentur. Idem in multis aliis locis eXL emitatum nec non in fronte et occipite

observatur.

Hypothesis ad illustrandam causam cur duo corporaclia metrum longitudinalem brachiorum aut pediam

tang entia minus a ae diat ars nobis videantur quam diametrum trans Meratam earundem partium o equentia. Quia in omnibus his partibus trunci nervorum ad longitudinem corporis vel extremitatum decurrunt, non sine causa suspicari licet, a neroo iam directione hoc pendere opicesque impressionem minus claram sb-cere et milius invicem distare videri, si linea utrumque apicem coniungens eandem directionem habet quam Heroi. Et profecto Ilaec sententia multo magis hac re confirmatur, quod in trunco, ubi multi nervi v. c. nervi intercostales, transversam directionem habent, non semper ideiu, sed in nonnullis partibus contrarium observa tui . In nonnullis enim

10쪽

trunci locis apices circini melius inter se discernuntur, si directione longitudinali , in aliis vero si directione transversa ad truncum admoventur. Id tamen non hoc modo intellectum volo, in nervis maioribus, sed in subsilioribus iam se sinientium nervorum paulibus causam huius diversitatis quaerendam esse. Cum certa enim directione motorum nervorum, haud dubie eadem sere positio simium illorum coniuncta est. Ponamus igitur duas impressiones in diversa loca unius sibrae nerveae factas, non duplicem sed unum tantum sensum e cilare, unam autem sibi am pluri-biis particulis cutis sentiendi Virtutem communicare. Quo posito non absonum est suspicari, s bras nervorum ita forsitan distpositas esse, ut singulae sibrae ea potissimum directione, qua procedi ut, pluribus cutis par iidulis sentiendi virtutem impertiant, in directione autem, cum Proceden- libus ne Puis angulum rectum faciente vicinas partes cutis ab ollis sibi is uerueis sensum accipere, quod sigura apposita clariam aredditur.

Sit a. b. transversalis , c. d. longitudinalis directio brachii aut podis. Iam

si lineae si bras nervorum o X tremas repraesentant, quarum quaeque in directione c. d. plures cutis particulas sensu instruit, clarum est, in directione a. b. multas, in directione c. d. autem Paucas in eodem spatio nervorum fibras iuxta se positas esse. Quo concesso sequitur crura circini directione c. d. ad cutem ad mola, sacile impressionem in unam eandemque sibi am nerveam, altera directione a. b. adhibita, diversas plerumque sil)Pas Dei veas simul pungere.