Dissertatio medica inauguralis, de aqua traumatica Gallorum eau d'Arquebusade dicta

11쪽

que serosos partitina corporis externarum, quos brevi discutit. No- bile hinc est ingrediens Uae nostrae traumaticae, quam penetrandio-yrem reddit. 3. Artemisia Sla suo κcali S Terrest. multo stibtilique Sulph. imbuta humores crastas dis luens inde natas obs rudi δε-nes aperiens, sicque inflammationes dis utiens ac gangraenam arcens. Summe utilem propterea in vulneribus siclopctorum saepius, observavit Theod. Tabernaemoni, intus & extus adhibitum Artemisiae: recentis ac tritae vinoque iniuste siticcum expressiim , quem in Herbario f. m. 34. ut usu probatum Valde commendat. o Buguis , vae communitier Consolida vocatur & mense . Majo atque Iunio, quo floret, collecta, ceterisque herbis, ex quibuslAqua traiimatica nostra paratur, admixta,parum Virtutis eidem Cominmunicat, quia Θ fixum pauco Sulph. commixtum, S multo phlegrmate viscoso obnuptum per destillationem non omne educitur e herba; vinoque affuso permiscetur.Unde infusum & decoctoum hu-jus herbae recentis stillatitiae illius Aquae longe praeferendum in vulneribus 5c ulceribus partium tam4nternarum, quam externarum potestque ex hac herba viridi essiorescente cum senicula & sc biola in butyro insulso ac Majali leviter frixa ac expressa, unguentum traumaticum parari usu probatum.

s. Betonica copioso suo Sulph. & pauco S le 1li multoque

fixo vulneribus & ulceribus detergendis, demulcendis ac consolidandis dicata laudem quidem etiam meretur inter ingredientia vae vulnerariae Gallorum, sed tamen majoreni esticaciam praestat in his casibus, sim tre vel infuso Theaesormi pro usibus internis exhibetur. Herba vero recens Contusa aC tepide fronti ac temporibus admota cephalalgiam Sc odontalgiam mitigat, nervorum spasinum demuticendo. Quid ceratum de Betonica in Vulneribus capitis & hemicra- pia praestet, jam tonsoribus sitis, notum est .

6. Vergente Vere recens collecta, cum efflorescere in

cipit, per destillationem primo liquorem aCidiusculum & postea tum Tlsum cum multo Sulph. praebet, relictis copiosis particulis B χ onis

12쪽

ioniis fixisti rrear proinde Uae Vulnerariae hostrae recte su peradditii r , quia illi fas itis distini, des allattim de decoctum interne Mexterne adllibiti 14 vulnera coris olidat&Ulcera mundificat, ipsiq; hen ba variis ebis,unguetitit; δε emplastris Vulnerariis utiliter admiscetur. 7 atqUe CUm floribus recens collecta reliquisqtie hei bis pro paranda aqua traumatica superaddita suum S atq; ε subtile vino nis bilandi adminiculo facile communicat, adeoquesu im qu6qtie syinbolum confert ad exaltandas ae nostrae vires, licet infusum, Decoctum, δί extractum utriusque bellidis in usibus trau- .rnatiCis etiana sit commeiadar stimum. ceu patet ex D. Fabri Med. Dodi . fautoris S A mici mei honoratisi . aspis V. de bestiis minore 8 Scrophularia major vulgaris i multo turget o le , cali MSulph. minus defoecato, quo humoreS Viscosos resolvit, acres temperat. fibras partium solidarum irritatas demulcet, sicque dolores so-:pit, & tumores, praesertim inflammatorios atque strumosos discutit, nec non Vulnera ulceraque, spcciatim nervosarum partium, etiam

λOrdida mundificat, &ad consolidationem disponit, propterea quet speciebus vae Sclopeiani, Gallorum non sine ratione permiscetur; maxinie cum e)us Udestillata in gutta rosiacea&pustulis faciei alia- ruinque partium pro lavamento utiliter adhibeatur. . 9. 'Plantago praesertim floribus suaveolentibus collecta, gaudet in recesib Ee oeso multis particulisSulph. blandis &terrestribus

referto, unde detersiVa non minus, quam resolutiva aperitiva illius vis deducenda , ob quaia i recte ad conficiendam Aquam nostram traumaticam requiritur : maxime cum in vulneribus Mulceribus partium externarum aeque ac internarum harmoploe phthisi, mictu cruento & haemorrhagiis omnis generis, tam pro internis ac externis usibus plantaginis succus expressius, extractum, d

coctum M Aqua destillata hactenus magno cum successu adhibita

ID. Agrimonia o continet salsum cum pauco Sulph.& multa Terra perimixtuna, quod aperit, detergit , dc resolvit, partium t

13쪽

num firmat . vulnera consolidat, talacra lictam, speciatim j liepat renum S escae . mi indificat. de tumores scirrbosos, maxime test ruinnolacium inVeteratos, discutit, vino incocta, vel cum cad clari desili Ulationi subjecta, recensque trita, ac partibus affectis tepide in puer,

si a. Hinc vires T ae notirae traumaticae non minus aUgere Vulcri II. Verbena magnam habet vim traumaticam S ulcerariam limulque anodynam ob particulas o nas - scales cum multo Sulph. blando conjunctas , quibus incidit, aperit, detergit, dolores praudr'tim capitis sopit, vulnera & ulcera, consolidat , tam recen S tri a partibus affectis admota, quam expressa pro cxtradio inde parando, de destillationi subjecta. . Ut inde habeatur Aqua maculas oculorum . abstergens, Visum acuens, vulneraque ad con lidationem di i ponens, maxime si cum vino una cum aliis idoneis herbis igni cxponi uir. . Rario hinc satis, me judice, patet, cur Vcrbena Aquae Vul nerariae Gallorum addita fuerit. 11. Abθnthium adgare sale suo fit se & Sulph. balsamicam Aquae nostrae traumaticae Virtutem intendς- re, atque ita eam aptiorem reddere potest ad vulnera & ulccra mu' dificanda, praesertim si putrida dc verminosa fuerint, in quibus d coctum absynthii est egregium , uti etiam in gangraena arcenda; nonsecras ac I3. Foeniculum , quod Ole suo iii Jc eliso, quod Aquae sci'- petariae largitur, circuitum humorum in vulneribus & ulceribus pro- mΟVet, tonumque partium corroborat, ac sin il putredini resistit, speciatim autem oculis languentibus, pectori laeso& viscidis humoribu*i infarcto, ventriculo ac intestinis fatu distentis dc membris, praeser- tima Vrio quovis modo admistis, trementibus succurrit: Hinc non inutile est ingrediens Aquae vulncrariae nos rae, quae recipit etiam. I . H pericum perforatum. cujus summitates floridae mutrum rcsinae, balsamicae continent, qua sanguinem coagulatum rosit 'unt, ulcc Iaj mundificant, &vulnera consolidant, nerVosque irritatos placant, Uri de unum ex praecipuis ingredientibus est Hypericum,Vulnerari uni ulli

14쪽

Sulpta. ina praegnato plurimisque 'particulis terrest. permixto debetur, per experientiam satis innotuit, proptereaque haec planta infusis decoctis, destillatis, δc Mifestentiisque traumaticis S ulcerariis he-quenter admiscetur, simulque fomentis & injectionibus discutientibus ac detergentibus superadditur pro tumoribus, inflammationibus & doloribus, sordibusque Vulnerum atque ulcerum tollendis

stulisque mundificandis. Quam essicaciam infusum foliorum Aiistolochiae longae quotidie haustum in praecavenda Phthis post hae-mopicen habuerit, '. me annus in Ctive Jchrod. p. 13. O seq.commemoravit. Decoctum radicis cum Aqua veronicae paratum M cum linteolis admotum pertinacissima SI cacoethea tibiarum ulcera

persanasta Paulli in quadripari. Bolan. p. a1. refert. 16. Telephium s. Fabaria item Crassula dicta multo quidem scatet Phlegmate muc,'laginoso, in quo tamen parum Sulph. & plus o is aluminosi

continetur, cujus Vi subadstringente dc abstergente vulnerum aculcerum consolidationem promoVet. An autem cum vino destillata eundem praestet effectium , dubito, quia Vis ejus traumatica peralembi cum non transit. Unde Aquam nostram vulnerariam sine addito Te lephio nihilo deteriorem esse puto. II. Veronica vulgaris repens hodie decantatissima ob vim diaphoreticam, diureticam, pectora-lam , traumaticam, quam debet Sli incisivo admodum subtili , ω cum Sulph. volatilibus Terreisque fixis combinato cujus activitate non solum humorescrudi & tenues visceribus& speciatim bron .chiis impacti resolvuntur , obstructiones inde productae reserantur,

quisquiliae Massis: humoralis subactae per sudorem, sabulosique renum lapilli per diuresin educuntur , sed etiam vulnera & ulcera, praesertim sinuosa internarum & externarum partium mindificantur,&ad consolidationem disponuntur,si herba recens atque florida aquae ii coquituri cum eadem repetitis Vicibus destillasvr ,. siccata vero Di idae aquae instar Theae infunditur, aut inde extractumo rari: r ; externis aeque ac internis usibus in praedictis corporis hae nibus destinatum , Aqua veronicae cum vino destillata Mye chleatim assumta egregi una est Medicamentum tonicum , quod

15쪽

in tussi pectorali humida&ulce pubisionis, nec non Asitimate senili

a8. emor m minus bonuin quid m est de ei gens S pHi redini scit stens, si ejus decoctum cuin aliis Traumatico-Ballanta cis arci Ae amaris paratum ulceribus putridis & fistulis per siphonen, infunditur; 'cum4Vino Verodestillatum parum sui Sulph. S nihil sere S is fixi lar

gitur, latu C ex nVm ἰro Vegetabilium , e quibus Aquo ricastra trala matica conficitur, Vel excludi, vel elideian Scordiunt, aut T gacEI Π,

substitui potest. I9. Herba Misi otii vulgaris soratus es es Q hac et Dium & Terrest. pauco Sulph. mixtum,quod per destillationem non producitur, SE hinc Aqua stillatilia ex herba millefolii parata nul-dam obtinet Vim traumaticam, quam magis exerit decoctum & stiC- cus expressiis hujus plantae recentis mam ste adstringens, vulnera consolidans, haemorrhagias & alvi fluxus sistens. In B. aulcm ntii-lcfolii graviusculum odorem spiranti litis Sulphur resinosum co- piosius liceret , quod vim quoque habet irata Raaticam , sc Valde resolventem , unde horum florum theaeforme infustim l. cssenilia cum Vni per digestionetin parata in attenuando corrigen- doque daypochondriacorum εἴ melancholicorum, nec non b - .morrhoidibus coecis vexarorum,sanguine sceculento ii signiter Con- ducit, non secus ac Va ex his floribus cum vino .parata l. destillata, cujus superficiei innatare solet subtile cleganti colore coeruleotitietum, quod in praedictos ustis probalsamico resolvente ac dσergente interno S externo seorsim asservari meretur. Quod si igitur n illefolium cum suis si . reliquis Vae nostrae vulnerariae ingredietati

ad milcetur, inde Aqua osior magisque penetrans habetur. 2O. - Nicotiana L Tabacum satis commendatum quidem est traumaticum ulcerarium, Oe subtili incisi vo multo Sulph. . narCotico turgens, cu)us activitate horba rodb s&succus expressus foris admotus tum 6-i res duros, speciatim lienis eorumque dolores discutit, & vulnera necentia consolidat, ulceraque inveterata detergit, ac eorundem Com; solidationem promovet. Cum vino auremdestillata Nicottana Aquae

16쪽

prolectae vim emcticam infert, ob quam haec herba ingredientibu

Aquae traumaticae Gallorum, quae quidem pro usibus intei niS affer-Vatur, minus bene superaddithir, rectius juxta alios rejicitur. 2I. losem major repens s Auricilia mi ris o continet aluminosum multo Sulph. Copiosiis particulis Terrest . permixtum, quo modice adstringit, detergit atque siccat, hocque modo vulnera & ulcera coti-

solidat, tam extus adhibita herba , quam pro internis usibus 'quae fcrvidae infusa l. decocta: Per destillationem nil nisi parum Stilph. 1 indit, unde ingrediens haud adeo necessarium & utile est e videtur

in A JUa nostra traumatica , quae majorem vim acquirit ab admixta a. Σ. Mentha ves crispa hortensi vel Sylvestri , cu)tas o Volat. sum, quo scatet, valce activum est SC penetrans tonum partium solidarum corroborans de humorum motum promovens , simulque gangraenae ac putredini resistens, quod etiam praestat 23. H pos Se suo vol & Sulph. acriore, cujus energia in humore viscido punmonis incidendo-ad expect orationem promovendo, sanguine coagulato resolvendo,tonotitie viscerum firmando,ulceribus it. detergendis, & gangraena arcenda satis cognita est. Unde reliquis plantis balsamico-traumaticis pro conficienda Aqua Scloperaria Gallorum non sine ratione additur. Et haec quidem vegetabilia sunt, quae magno numero requiruntur pro coniectione Aquae nostrae vulneraria'. Anonnullis autem hic numdrus plantarum diminuitur, quaedam earum plane rejiciuntur, aliae vero substituuntur, uti in descriptibneci Z ingeri loco Aris olochiae longae, Fabaria , Veronicae , centorii

minoris , Mikefolii, Nicorianae , Piti est e , Mentha, Mopue HI sopimuntur Bruneri, virga aurea 3c Taraxaco , in Cl. Vero formula breviore omissae cn obri mn oris atque mediae, nec non abes nihil relephii, veronicae , cent. min. Amue o Nicorian. PEUel Menth. is f p. substituuntur Aarea , Aia mi iugio sum .ingulas tib-

ordinata paucis quoad vires, quas Aquae nostrae traumaticae largari

possunt, eXplorabimus. Brunesta vulgaris s. lati folia filo scatet Oolo G bulph. multis parsiculis Terres f. combinato, quo Vulnera conso-

17쪽

sidat ulcera mundificat M haemorrhagias sistit in riqiua decocta &cum melle epota, vel cum aliis competentibus extus adhibita

instar gargarismi ad prunellam, aphthas & faucium ulcera in usum vocata, destillationi v. exposita iners phlegma praebet. itfolia communiter infusis , decoctis , & eslὸntiis traumaticis superadditi ir , Sal. ilicisivo fixo gaudet, multis particulis Sulph. 4 errest. foeto, quod per destillationem summitatum floridarum liurius plantae vino infusarum parcius 'prolicitur, dc propterea talis Aquastillatitia infuso Sc decocto hujus plantae merito cedit in vulneribus& ulceribus consolidandis ac haemorrhagiis omnis generis sistendis l. Compescendis. Taraxacon rectius Dens Leonis a soliorum forma dictum, succo, AUO turget , lacteo & amaro cui multum Hs iei e sentialis atque ρ is crassioris ines: , egregie detergit, aperit, humores tenaces resolvit & per vias Trias educit, similique vulnera ad consolidationem disponit , parum autem sui Sis atque Sulph. vino per destillationem communicat,utide haud adeo necessaria esse videtur pro Aqua Gallorum traumatica praeparanda, uti citaria Buglossum vulgare majus cu)us succus viscosus Se blandoque Sulph. quod in floribus magis subactum & attenuatum est, foetus, conglutinandis vulneribus ulceribus quidem fatis aptus est sed per alembi cum non educitur, propterea ille haec planta fictistra speciebus pro Aqua

nostra sciopetaria adjicitur, nisi quis ab admixtis recentibus Buglossi floribus vim aliquam analepticam eidem conciliari putet . de qua tamen valde dubito. Alchmilla vulgatis,partibus suis aluminbso Terrest. valde adstringit . SI sataginis profluvia , ab ejus orgasimo natia sisti ;vulnera & ulcera Consolidat, Variis partium procidentiis medetur,

sub tris, infusi, deeocti, cataplasmatiis , l. balnei forma in usum vo- cata, destillationi vero subjecta insipidum phlegma fuhdit.

18쪽

rationis

Rioquin jam , quo conficitur V nostra traumatici

cuj is ingredientium vires in praecedente' capite eXposuimus , duo nobis hic probe notanda occurrunt ; primo descriptio ipsa f. ingredientia, & .2do praeparatio, s. modus parandi : Quod primi in s. ingredientia attinet, sunt ea rustis duplicia, l. res ex qua, L res clim qua paratur U a nostra ; ordine ut procedamus primo de re ex qua paratur Aqua paucula nobis dicenda erunt, res ex qua paratur u Gallorum traumatica sunt vegetabilia in cap. 1. fusius descripta , quorum plura in usiam vocari, alia vero omitti possitiat, uti jam in praecedentibus relatum fuit, nam in destit. eorum Cum astuso vino inon niti pάrticulae Sal. 1les, Sulph. de balsamicae cum Uso vehiculo alembi cum transire possunt, quales in vegetabilibus quibusdam quae pro conficienda nostra Aqua vulneraria assumuntur, l. non sunt, L viscoso Terrest. succo implicanti ir, uti in symphito , bugula, Telephib , centaurib min. herba millefoL virga aurea , Taraxac. Al- chimilia; Unde merito concludo, praedictas herbas ex hac Aqua si, he virium dispendio exesse posse; reliqua vero ingredientia, si rite colliguntur, permiscentur, di destit. exponuntur, haud contemnendam praebere Aquam ; quoniam vero omnia haec ingredientia non admodum sint succulenta, opus erat , addere menstruum aliquod idoneum, quod vehiculum sit partium per macerationem quentem destit. extrahendarum, quale est vinum alburet generosiim, V. gr. Gallicunt. Rhenanum, aut Mosellanum cujus partes Aqueae Sal. vegetabilium c'hi tuassatorum promte absorbent , Sulph. vero atque sibtiles ei fas , &balsamicasi ci extrahunt di cum vi

dens coeunt, sicque stippositi blandi ignis adminimis proliuitur Aqua

. . t mosa

19쪽

, osa & balsamica, in jus pra aruiono obseritandum est , etiam alterum datae descriptioniis, εἴ alitea se dis ininionis membrum quod est processiis ipse, f. modus)Aquam nostram Vulnerariam conficiendi, in hoc nobis rursus consideranda sunt, s. labor 3plex, quo absolvitur ejus praeparatio, contusio sin plantarum, harum sub fimo calido, cum vino, in vase fictili digestio per es, & tandem in vase cupreo stanno obducto super lenem ignem estillatio Primus labor s. contusio, uti faciliorςm reddit secundum S ultimuim laborem , sic quoque necessarius est, ut nempe vascula ac utriculi plantarum, quibus earum succus continetur, disrumpantur, δcaperiantur, & humor inhaerens exprimatur, simulque cum vino permisceatur; atque ita intimior fiat horum liquorum conjunctio, quam non

solum promovet, sed etiam dis lutionem particularum Sal.&Sulph. quae in vegetabilibus latitant, juvat, imo ipsas hasce particulas subdividendo & attenuando subtiliores & activiores reddit: secundus labor s. 3duana plantarum, jam vino intime permixtarum sub fimo ca-.lido l. alio loco calefacto digestio, qua magis commoVentur, exactius permiscentur, dc evolvuntur, L. a suis Terrest. viscosisve compedibus liberantur, motuque ipso per externum calorem continuato disjunguntur ac subtiliores evadunt Sal. SE Sulph. vegetabi lium vinique moleculae, quae per tertium laborem f. iuubsequentem destili. in vesica cuprea, intus stanno obducta ne activae contenti

calidique liquoris particula cuprum ari odant ejusque subtilia ramen ta secum in destili. actu abripiant evehuntur, & una cum Aqueis suppositi ignis minoris leni calore in vaporem resolutis particulis paulatim ascendunt in alembicum, ibidemq; collectae sub iosae M fragrantis Aqu e forma per rostrum sensim in adaptatum Vitrum recipiens destillant , hocque modo Aquam traumaticam L. G loruni

Eau d'Arquebusade sistunx, fit a, diniit, eum in finem, ut parte subtiliores a crassioribus separentu & id quod 'ptimum est in Vegetabilibus eo melius ac purius sepxsini haberi possit s lenis vero igni.

adlubetur, ueprimo subi is saltim plant'rum tuticul*transt

i et

20쪽

χdo ut praecaveatur sapor empireumaticus, qui, si fortior esset Ignis, statim excitari potest ; Ad hunc igitur praecavendum s suadet Le-'rnery, Ut prolecta per destili. dimidia vini affusi parte, haec seorsim

Ut sor tu melior asservetur, relicta Vero herbarum massa adhuc- 'dum vino madida sacculo inclusa sub prelo exprimatur, succusque profluens rursus in V. l. E. per cucurbitam Vitream destili. quo 'modo habetur Aqua priori minus Spirit. satis tamen activa, quae itidem in suos ustis reservanda est. Ex residuo ab hac dcstili. sensim exsiccato & combusto praecitatus Lemery affusa Aqua lixivium parandum csib vult, ex quo per diva parationem Sal. habetur fixum, quod Aquae secundum destillatae superadditiam majores detergen-

ac resolvesidi s attentiandi vires conciliare putat. At si considero, quod Oia fixa lixiviosa plantarum traumaticarum, specificam 'suam vim per ignis torturam amiserint, & quod talia Θ na vulneri

bus ac ulceribus eXtus admota eadem magis arrirent qUam ad con

s idationem disponant, supervaCaneum hunc laborem Jc inutilem, imo noxiam esse istius Q is cum Ua destili. mixtionem kbitror.

T Eic cum de usu Vae nostrae dicendum est, cumprimis Occurrit, 3 quod sit vulneraria quam Virtutem dum penitius perscrtitamur, & proprie si vocem spectemus, merito cum Chris. Joh. Langio in Oper Osthum art. i. p. in verba haec erumpere debemus, A verum velimus fieri , proprie e diata remedia bulneraria vix dan-rur , quicquid enim observamus consili dari , ac Conglutinari denuo, i lius naturae beneficio sit, quatenus sic staglutinosos humores adducendo, novam cohaesionem disjunc rarum, O regenerationem ablatarum partium producit. Quod & hic locum habere poterit, nam haecce Va, tam primae quam Σdae destili. in vulneribus siclopetariis a suis Inventori-.bus Gallis commendatur dum partibus pollet humores crassos incidentibus, dc stagnantes attenuantibus, indeque natos humores disci