Anatomes publicae anno MDCCV. Stockholmiae habitae lectio tertia, sive, Omnipotentis mirabilia circa generationem humanam

111쪽

tem cadunt' quia matura stat, recte duisquis es resipondes: nam maturitate illa solvuntur. Pyrum eXempli causa, sitio ramo firmJter adhaeret, donec mature Das plane, caditi in terram, ut putrescen- ω ibidem externa carne maturi interio res nuelei suis siese claustris extricent, quia Vento & pluvia utCunque terrae immixti denuo germinare incipiunt; --nifeste nobis hac ratione propagationis mediet implantatae inanimatis etiam rebus ideam repraesentantes.Inhaereamus sutem ulterius huic considerationi, ¬emus quomodo dum pyrum crescit, vel Ductus quis aliuS, nam res eodemo redit, conuenienti cum arbore, adeo φει amica fruatur consermentatione, &tino agitem aethere & spiritu. Sed postum jam maturuit, aliud quiddam spi- , & noψa tunc oritur Sc a priori diversa fermentatio. Quod erat antea viride Dim fiesnavum , quod antea erat austerum iam fit dulce, quod erat durum fit mollie, qui albicabant nuclei nigri fi unt, ipse ille Umnia ambiens aer inde bvo odore fragrat, & in folito impletur halitu. med autem superveniens fermentatio nova, AUD. nil aliud est, quam

112쪽

ad imminentem & subsecuturam corruptionem, hoc est, ad mortem, cui Omnia crescunt & parantur, quaedam praedispositio; adeoqj intermedius status vigentis fructus & computres entis. Hortulanum admonens, non amplius indigere nutrimento alieno nucleos; sed aptos iam redditos, qui marte proprio subeant germinationem novam , Interim haec in fructu sermentatio insolita nec conveniens illo motui intestino succorum, qui feruntur per fibras arboris , adeoque & hostilis & morbosia quasi, dum occurrit nutritio liquori ineetiolo fructus, restistit ejus affluxui, qui stagnat inde in extremitate ramuli, a cescitque & erodere ac incidere incipit tubulos fibrasque pedunculi fructus, qui inde , ut & ex denegato assiuxu necessarii alias nutrimenti marcessit & fit aridus: hinc facile contingit, ut firmite , antea adhaerenS pyrum Ventorumq; impetui obsistens, jam sponte cadat vel agitatione ramorum modica. Si quis D. H. Velit oculis attentius aspicere hoc pedamentum pyri, animadVerte . quendam quati orbiculum circa extremitatem qua arbori adhaeserat: certe

113쪽

placentulam quandam refert. Nam, si quis in horto vellet ita fulcire arboris quendam ramum, ut pondere suo pyrum cadere non posset, observabit hanc dictam placentulam sensim a suo trunco tamen separari. Observabit & alia quae huc trahi possunt: quomodo scilicetia, fructus laedantur injuria aeris & frigore, Vel insectorum aculeis vulnerentur. Vel quomodo procellosis ventis illis vis inseratur, unde nova inducitur pyro se mentatio & enecatur quasi, ut cadat etiaimmaturum. Idem & in aliis fructi-hus considerare juvat pruno videlicet vel juglande nuce; cujus caro dum adhue- adhaeret arbori finditur, ut exitus co cedatur maturo nucleo, qui in telluris gremio aliam postea orditur vitam, dum nuces quae restitabant in ramis computrescunt. Applicemus haec omnia parturienti matri, & incipiamus a foetu ipso tanquam nucleozi Eius posteaquam perfecta membra sunt, & organa nutritionis ac universae oeConomiae reliqua: fungi incipiunt suo ossicio partim, partim apta & instructa satis sunt ut fungantur, adeoque Viscera omnia uti recentioreS quidam auctores medici lo-

114쪽

qui amant, sua adipiscuntur insta kementa: tune necesse est, ut inde oriatur nova quaedam ω alia, a priori qu4ssi ermentatio. i Qui intestinus hum0 rum omnium 'motus communicaturi itidem plaeetitae, unde & ejus nutritio sucinuo, affluentia matre quaedam lenis turmatio accidit '& inde in minimis fibris ulu losis stagnatio, usque ut mres hioc redditi humores incidant stamina pia ηentae , illaque sensim incipiat ex eo se

'parari ab uterio , cui antea firmiter ad-l haerebat: feret ac in sphaceis emortua

i secerititur at viva .: ct praeterea hi humIres acres uterum tandem ipsium, , aliter in affumptum semeticum min medium, vel ingestum acre vinum Venucleulum solet, stimulant ad suas coh- reactiones. Foetus itaque maturitas Sc inde nata placoniae incipiens putresten, tiu Vera nobis est partust caeusa prima illa dentamdecte. in mulierum praegnauminum cadaueribus ., interdum, hoc ehe si immaturo foetu, dissicilius paulo. 'stero abstrahi , interdum facillime se qui eam dum trahitur observavi dudum Repiusque, Adeoque partum secundi-

statim sequeretur, nisi a rugis & pise

115쪽

cis collabentis & compressae matricis

impediretur in eo. ObservaVi tamen A& nuperrime secundinam sponte sua , ex matris alvo in terram prolabentem,

dum erat obstetrix occupata in deligando funiculo recens nati. Et si qui erunt, AUD. H. qui secundinam utero adglutinatam firmius a sese inventam dicant, non tamen id per omnem ejus substantiam observatum fuisse, sed in ejus si-lumodo quadam parte certus sium. Imo ubi procrastinatur partus, secundinas sub quentes notavi foetidas plane Scfere putrefactas , eo praecipue loco, quo ab utero primum separari inceperunt: animadverti & ipstim umbilicalem funiculum corruptum ut mirarer infantem rebus sic positis sanitate frui potui Te. Et praeterea foetus aeque ae diximus de pruno vel pyro, immaturus interdum dejicitur, scilicet per abortum. Crius omnes cauta novam

& inimicam, hoc est aliam & diversiam

a priore humorum fibrarumque agitatione in introducunt tenello corpori foetus, ejus s secundinis. Sie 111oestitia Scterror & excandescentia sanguit rem ma-eternum turbant & saecum postea qui

116쪽

Retui debetur: & matris in terram inopinus prolapsus Sc alta Vociferatio, dcob astrictam alvum compressiones, tenerrima foetus Vasa rumpunt, eumque adeo enecant. Ut taceam Occultiorae

obstacula & singularem in quibuSdam dispositionem uteri ab ortus frequenter sine manifesta causa, producentem: ut&praeteream quaS alias abortus causas longa serie auctores medici enumerant. Rursus quemadmodum decerpti fructus& temperato loco servati sponte maturescunt, ita & praematuro partu editi septimestres & octimestres infantes possunt esse vitales& superstites, modo organa dicata nutritioni se rite habeant;& studiose serventur a matribus & nutricibus. Ut adeo cum antiquis quibusdam auctoribus Omnes partus octimestres ad mortem condemnare non nece sta sit. Haec itaque hactenus de vera partus causa & arborei fructus cum humano foetu similitudine dicenda habui. Ρartus autem eXantlato labore restat adhuc puerperae locchiorum fluxus , qui nutritii illius succi in uterinis vasis stagnantis stillatio quaedam eSt . Hae aquae quoniam sunt corruptae

117쪽

facile concitant symptomata gravissima, ubi obstruuntur, haesitantque diutius.' Nam suo vapore putrido inficiunt , hoc est turbant sanguinem & febrem inducunt & deliria & anxietates, Sc quae sunt reliqua mala, studiose praevenienda , ab advocato tempestive medico, ne aegram intra breve tempus onficiant. Esse autem morborum, quae ruerperis accidunt praecipuam causam, zorruptelam horum humorum, testari

obstetrices possunt, qui ejus acredinem pustulas saepe in manubus earum exci- antem sentiunt; & odorem percipiunt nauseosum valde , fere qualis esse foeror solet putrescentium in scorbuticis lentium imo aucto malocintolerabilio-

em. uterus interim adnuentem adhuc nutricium succum non consumit

nec depascitur, collapsis jam glandulis

Sc poris quibus reciseebatur ; unde redundans hie liquor in sanguinea primum massa, post & in serosis vasis ci zumfertur per totum corpus, donec in mammariis glandulis poros inveniat pa-um abludentes ab uterinis. Senssimiaque incipit ibi colligi, & misceri la- ici harum glandularum, hactenus qui-

118쪽

dem otiosarum, nunc sensibiliter intur

gescentium. Primus itaque liquor ille mi Xtus qui emulgetur colostrum JiC tur, paulo post purum lac fluit paratum

a Conditore & conveniens nutrimen' tum recens nato pusioni. Quomodo autem illa omnia perficiantur, rursis similitudine innotescet, desumta ab arboribus quibus detruncantur insigniores rami, dum interim abundans interiUS succus alio idoneoque trunci loco denuo frondere & virgulta tenera proferre incipit. Hinc etiam patet quomodo subitanea lactis redundantia in mammis uterum ferentium, signum evidens esse

possit foetus in agone constituti, vel jam defuncti, ut observatum a mediciS pra' isticis jam durem litterisque consignatum a probatis auctoribus est. Quemadmodum autem, AUD. H. ut in similitudine coepta pergam ulterius, simul ψsniam tandem hanc dissertationem meam, longiorem forsan quam VOS Volueritis, vel ego praevideram ; quemadmodum , inquam, Videmus nucleos de semina plantarum germinare quidere ubi fertili terrae committuntur, non Ve

ro statim forre fructus. sed primo sur-

119쪽

it tenue solium pedibus facile protexendum , postea fit surculus , fit arbor, Inon nisi post annos aliquot optat0S tandem datura fruetus et Nonne autem , AUD. H. eodem modo comparata eSt hominis generatio ἶ foecundatum ovuHlum & germinans in utero tenerrimus

fit embryo. Editur in lucem debilis infans, manibus repens pedibusque inStari

quadrupedis erigit se, fit delectabilis punso, quique jam tum sentire incipit cinnere sub doloso occultos amoris ignicuritos vel puer, vel puella. Florida succendit adolescentia voluptates urgens, Vo luptatibus obnoxia. Juveni lanugo pro rumpit circa mentum, juvenculae mammae sororiantur & purpurea signa ii matura Viro Virgine, & ardens in Virro cupiditas, ad res agendas serio, lubricos jam ante stimulant, praecipitant, cogunt. Non simplex amor, Vagaquet libido & momentaneum conjugium, Hyquidam dixit, satisfacit, prolem appeten tibus, non amplexus: stabili itaque turricti matrimonio , optatos diu desiderariosque ferunt tandem fruct*s γ Dum sitam in liberis redeuntem quasi & enascentem imaginem maeantur Parm

120쪽

tes, non mirum est, si omnes allios ex illorum animis amores, sobolis tandem charitas deleat quasi. Hos itaque Vere diligunt, susipiciunt, curant, colunt 2 suique immemores, ut liberis bene sit, ut floreant, ut parentibus maneant superstites coelum votis fatigant : Et si vel mori eos contingeret, sobolis non ,

tamen intermoritur amor. Malec

oblita fastidiorum nonimestris gestationis, oblita dolorum partus, oblita periculi vitae, laeta lubensque connubialam repetit lectum , novoque se parat rursus puerperio. Maritus elata momina conjuge, subtristis silensque novas meditatur sub pulla veste nuptias e re-

Petitque jugum, quod illi excussum fuerat. Meritoque hinc dicitur animal δε- elabile; sicut Jc omnium prima merito habetur conjugalis societas. Denique universum genus viventium ita natura instituit, ut prolis amor omnia Vincat,

ct quotidie videmus bruta quidem animantia pro suis foetubus vitam & negligere dc profundere, hominis etiamta

' Cons. aer. Laurentium Lib. t. a nat.