장음표시 사용
11쪽
Caesennia, ut sibi illum, de quo agitur, fundum emeret, mandarat quia dotali fiando
exat finitimus, eiquo Ex partitione hereditatis magna pecuniae pars debebatur. Verum homo callidus tabulas, in quibus pecuniam argentario solvendam a Caesennia esse nume-
Tatam erat ETScriptum, averterat, ne, si proferrentur, Ps Causa ad exet. Nam ho Eas
fictum a Cicerone ac simulatum vix arbitror, quoniam ita loquitur, tamquam ea de re
nulla ait controversia neque iam audaCtex CiCeronem esse mentitum, ut ea Toxsus falsas
et ficticias narraret, redibile est, quoniam, in calumniae crimen ne incurreret, erat
metuendum. Aebutius vero tabulis illis aversis facit E SE TE E esse deducturum, ut
fundus ibi addiceretur, sperabat, quandoquidem non is fundi emptor existimabatur, qui
pecuniam solverat, sed is, Cuius nomine emptus erat fundus, siquidem ei Esset traditiis.
Cf. Paullus Senti. ecepit. II. tit 7. l. 15. Tabula autem argentariorum, nisi alia ad Essent graviora ac firmiora testimonia, ratae habebantur, ita ut is, qui emptor fundi in iis esset scriptus, fundi dominus haberetur Alterum, in quo Aebutius nititur, argumentum, in eo versatur, quod A. Caecinam propter incommodum Volaterranorum Calamitatemque civilem deteriores iura esso dicit. quam reliquos cives Ct. S. 18 Sulla enim, ut aliis dialiae municipiis, sic Volawrria quoque hiennium se obsessis civitatem ademerat, cf. Pseudo Cicer. pro domo S. 79. qua ademta volaterrani commercii iure destituti a civibus hereditates adire non poterant. Α huic ei satis copiose respondet Cicero cap. 33 primum eo, quod sicut ceteris legibus, sic huic quoquo legi Cornelia tralaticio illud sit adscriptum Si 'Dil ius non est rogarier, eius Ea lege nihi rogatum esto; numquam autem civi Romano civitatem adimi possct, sed si quis civitate privetur, hoc ita tantum fieri posse, ut ipse eam sponere videatur. f. pro domo S. 77-82. pro Caio Rabirio S. l . Caes. apud Sallust Catil. 5 , 40. Nam si Romaui resum capitis damnatum Civitat privars vellent, inqua et igni ei interdi-cehant; a interdictione, nisi aere solo rui ac εgi vellet, civitatem Romanam deserere et in aliam migrare cogebatur, quoniam nemo eum tecto recipiebat, ne aqua aut igni celerisqu rebus, quibus vita continetur, iuvabat Similiter civitatem Romanam ii amiti hant, qui aut ad poenam capitis effugiendam sua spont in exilium ironi, aut alterius
civitatis ius acciperent, quandoquidem duarum civitatum civis ex legihus memo esse poterat, cf. pro Ballo S. 30. Cornel Nep. Attic. 3. aut in colenias Latinas abirent. e .
pro domo S. 78. Eos vero, qui militiam detrectarent, aut censum Subterfugerent, quum venderet popillus, non esse liberos iudicabat, quod ea ossicia ac munera, quae civi Romano propria essent ac primaria, Iustinere mollent Udi vero deges Cornolia. qua municipia civitate spoliabantur, nihil contra Caecinae causam emci posse demonstret. Cicero non solum Illux commemorat, clogem illam non modo contra ius et fas esse latam, suum
potentia praevaler Et Sulla ac suo arbitrio res Romanus administraTot, sed etiam Ex mplum
satis perspicuum Arretinae mulieris proponit, quam ips Sulla vivo Contra Cottam defenderat. Quum enim iis qui non essent in civium numero, dege agore non liCeret, cf. Ηnscii t. Anali liti pag. 216h Arretini quoque, quippe quibus Sulla civitatem ademisset, sacramento agere non poterant; irat enim actio SaCiamento una ex quinque legis actionibus. quibus solis civibu Romanis ius suum porsequi licebat. Cf. Gaius Institi. IV, 13. seqq. Sed quum decemviri Sulla vivo iustum esse illud sacramentum iudicassent. Caecinam quoque, qui in simili esset causa. ius suum iudicio persequi posse apertum erat. Deniqua vero Sulla hanc legem ita tulit, noxa atque hereditates municipiorum non tolleret, quoniam sotur municipes isse soluit, quo essent Ariminenses qui a civibus Romanis her ditatos accipcre poterant. Cf. Orat pro domo S. 79. Populus Romanu L. Sulla dictator ferento comitiis centuriatis municipiis civitatem ademit ademit iisdem agros D agris ratum ost. fuit enim populi potestas, de civitato me Iam diu quidem valuit, quamdiu illi Sullanitent poris arma valuerunt Hanc vero Volaterranis, quum etiamtum erant in armis. i. Sulla victor republica recuperata comitiis conturiatis civitatem eripere non potuis, hodiequo Volaterrani non modo cives, sed etiam optimi cives fruuntur nobiscum simul hac civitate. Hisco igitur argumentis i. Piso, qui Caecinam Caesenniae hereditatem adire possct pila verat, satis superqu refutatus videtur Nam Ciceronem ea, quae de lege Cornelia. do causa Arretinae mulieris, de iureis riminensium dicit, tantum ut causae serviret, finxisse
12쪽
atque mentitum esse Propterea suspicari non licet, quod haec omnia iis, qui iudieahant
aut adstabant, motissima esse debebant, orator rebus falsis et ficticiis prolatis auaailolensioni omnem fidem derogasset Hoc autem crimen de deterior iure civitatis postea andem, quum nihil litium terrore a Caecina abradere posset adversarius, eas Pxcogitatum '. eo quoquct perspicitur quod Aebutius initio arbitrum familiae herciscundae postulaverat. Quid enim cur arbitrum postulavit, si Caecinam heredem Caesenniam ess plane non posse arbitrabatur Nonne homo lucri Cupidus ac versutus statim post mortem Caesennias seinam, si modo iure fieri posset, ab hereditate exclusisset, ut ipse in eam iura accres-
Atque praeterea ne illud quidem satis intelligi potest cur L. Piso hanc rem ad causam suam stabiliendam commemoraverit; iam quum in hoc iudicio recuperatorio nihil aliud ageretur quam ut de potasione facta iudicaretur iures hereditatis quaerere prorsus alienum erat, quoniam de hac re recuperatores iudicare non debebant, cf. S. 102. sed do ilIa tantum quaestione, quas sola in iudicium senerat: num Caecina ab Aebutio ex interdicto praetoris restitutus esset, necne Nihil igitur aliud agebat L. Piso, quam ut
Caecinae causam argumentis qualibuscunque atque a causa AEc iudicio remotis Plane os eiunctis infirmaret. Tertium, quod adversarius asser argumentum, hoc est D usum tantum Et fructum
fundi testamento mariti habuisse Caesenniam, Aebutium autem emptione dominum fundiois aerum Cl. 4. 20. Nunc iam dicit quo L ad rem pertineat; iam si nemonstrari poterat, Caesenniam non dominium fundi sed usum tantum et fructum habuisse, iuro Aebutii erat fundus Qua in re quum cardo totius causam vertatur, diligentius in eam est inquirendum. Atque hoc quidem loco imprimis contra Savinium , virum perillustrem, qui in libro praestantissimo ue tur possessionis conscripto iniustam causam a Ciceroncteras defensam contendit, disputandum videtur Statuit autem Savinius . I. pag. 462. Eq.
odit quint. siquis interdicto de vi uti vellet, eo temporE quum deiiceretur, possideret sive civiliter sive naturaliter necesse fuisse, quam sententiam testimoniis ex Digestorum
Ithris depromptis firmare Studet; cf. Digg. 43. ti 16. . . . . 10. 23. l. it. 3. l. 4. 28 eo tituera Ero quid Ciceronis aetates hac in re iurii fuerit, dissicilium quidem esso coacedit, Praesertim quum orator Cf. S. 90. 94. x interdictum d vi aramata Ei quoque competivisse affirmet, qui non possederit, Auum deiiceretur; sed tamen spreto Ciceronis
iam quam versuti advocati testimonio in eam sententiam defertur ut hoc quoque tempor Epossession opus fuisse existimet, si inuic illo interdicto experiri vellet Possedisssoni Caecinam iccirco negat avinius, quod Cicero eam quaestionem, possederitne Caecina necna, quae omnium esse debebat gravissima, ultimo loco proposuεrit, et reviter tantum a quasi Praeteriens commemoraverit ho autem ideo esse factum, ut quaestionem illam nullius fere esse momenti et a causa alienam significaret, mentesque iudicum ab' ea averteret. M vero hac in Te dupliciter errasse mihi videtur vir iuris peritissimus; nam quod Cicero hanc quaestionem in sine orationis instituit, consulto fecit. Etenim hoc ipsum argumentum, possedisse Caecinam, quo ne opus quidem esse putabat. tamen iudicibus ad causam suam semius stabiliendam tu sine orationis denuo inculcare voluit toti gerat enim iam supra g. 16. 7. eandem rem, ubi mandatu Caesennia fundum ab Aebutio esse emptum osten- rat . Quum vero quod mandatu alicuius emebatur. mandantis Esset. Caesenniam atque eius heredem Caecinam iure possidere erat perspicuum Deinde ver, hoc in iudicium plane non venerat, possedissetne Caecina necne; multo otiam minus quaerebatur, Caecina offundus esset necne; S. 104. sed id quod identidem dicit Cicero, S. 23 27. 4. 102. 104
da sponsione sola erat iudicandum, quae rin haec verba orat facta Sporidos ne M. N. Dummos dare, ni ex decreto praetoris restituisti Nam hanc interdicti de vi armata vim fuisse contendo, ut is, qui deiecisset alterum si armatis hominibus, sive is
Quintil. Insit orati. VII, 5, 3. 4, Quoties tamen poterimus efficiendum est, tit iudex de re quoque heno sentiat; sic enim iuri nostro clibentius indulgebit; ut in sponsionibus, suae ex interdictis mimi etiam si non proprietatis est quaestio, sed tantiam possessioniες tanaen non . solum Possedisse nos, ad etiam nostrum Possedisse docere oportebit
13쪽
iura possedisset, sive iniuria, restituere deberet; Etenim voleban veteres Romani hos interdicto impedire, me quis potium vi quam iure ac iudicio ius suum tueretur a P ra isqvexetur Quamobrem interdictum de vi armata liberto in patronum, liberi in parentesilabatur non item alterum illud χα vi quotidiana, cf. Digg. 43 ait. 6. I. S. 43. etenim qui libertum aut liberos si armata de possessione depelleret . facinus committera
Widebatur tam atrox, ut pietatis ossicia erga eum non esse servanda utarentur; qu. v
tanta audacia et temeritas semper vindicari posset, interdictum de armata perpetuum fuit, suum illud quotidianum esset annuum Cic. Epp. ad Fam m. XV. 16 Assentiost igitur Huschhio, AnaIecit liti pag. 164 cuius sententiam huc transcribere iuvat. AP ut , illa aetate, inquit, actor ut possideret tum, quum deiiceretur, in interdicto de vi armata ,,necesse non fuisse. Quum enim hoc interdictum ad xemplum illius, quod da vi est. secompositum sit, et iccirco introductum, ut vis armata quibusdam auxiliis, quae ei qui,,ui tantum deiecerat, Praesto erant, Tharetur, necessct est, ut, quem ad modum alterius isdefensionis eiiciendae Certum fuisse Consilium omnes concedant, etiam Cur priorem hic ,, mitterent, Causam hahuisse praetores existimemus, eaque non video AEnao alia Esso potuerit, quam ut is quoque, qui non porsedisset, si armis detrusus esset, Testitueretur.
,,Ergo et pro Caecina iustam causam defendisso et hic pro Tullio S. 46. apto exemploisTem, do qua ageret. illustrasse arbitror Ceterum hoc χει eo iure quo a Ciceronis tempore valebat, censeo ; non etiam de posteriore, de quo fere inclino in illam sententiam, ,,postea Creditum esse, neminem nisi qui possideret, deiici posse, ideoque etiam in intem dicto de vi armata, qui deiectus esset, ut possedisset requiri. Et sane ita es se habet. Cl. Culac in Paulli sententi recepit. V. it. 6. S. 4. p. 456. d. Schulting. Quum igitur Aebutius Caecinam, sui cum advocatis ad deductionem morihus faciendam veneTa vi amatis hominibus do fundo deiecisset, ut restitueretur Caecina, Possedisso eum n n Pus erat demonstrare. I. g. 04 Sed ut Caecinam iura hereditatis possedisse Credam. non solum iis argumentis, suae iam supra exposui, sed eo suoque moveoae, quod Λebutius, quum iure ac iudicio possessionem suam, si modo esset iusta a Iegitima TetineTe Posset, tamen vi atquct armis eam tueri maluit Quid enim p Cur armatis hominibus prohihuit ac deiecit Caecinam non ex eo solum fundo, de quo erat controversia, sed etiam fi antiquo illo dotali Caesenniae, de quo plane non ambigabatur λ Nonne ius suum multo faciliorcta Commodiore via retiner poterat, si Caecina morihus deducto suum esse fundum sibique sua iucunia emptum in iudicio probaret Eratne hoc sceleris inique audaciae homines inermes, qui ex conventu in fundum venIeban armatis hominthus propellexis innhominem callidum 'ν versutum illud non intellexisse intabimus, Caecinam, quum vi
armata esset de fundo detrusus, tribus modis ipsum ecusar potnrsse, aut de posseFsion restituenda, aut iniuriarum, aut de vi avniatis hominibus od quum nulla alia ratione, vix audacia atque armorum terTore, fundum illam se Poqso aetin dire Exspiceret, in alia omnia abire, quam iure et iudicio fundum amittere, afuit Nequo vero ad nostram sent Entiam confirmandam Hiid est negIrgaendum, quoa Cieero ab iis, quibus in aliis orationibus, quum minus instas causas defendat, uti solet artificiis supplicationis, benevolentia conciliandae, misericor citae movendae, hae in oratione plana abstinet. Etenim quum causae suae confidens atquct in simplici enarrationis p mcollocans Te cupeTatoxibus se esse persuasurum putaret ad ipsos et ad causam omnium
civium Romanorum pertinere atque iuri ac logibus osse consentaneum, ut Caeein sponsion vinCeret, atque in suam possessionem estii uexetur, ab illis deteriorum causarum subsidiis stinuit. Sed iam redeamus ad ea, qua savinius ad sententia in suam comprobandam attulit argumenta Arbitratur enim m. p. 463. not. 4. Ex hisce imprimis verbis: mellenniam possedisse propter usum fructum non negas Caecinam non pomedisse apparere. atque haec orba de iuris quasi- possessione intelligenda esse , ita ut Cicero non de vera ac plena sed de illa iuris quasi- possessione, quam habet usu uetuarius loqui putandiis sit; omnia Vero, qua orator ex illa sententia probaro studoat, ficticia et Patronorum more 2SSE Composita censet, neque Ciceronis aetate Iia ac Postea obtinuisse iura putesse statuere. in varo non videtur Saviniux animum advertisse ad eam, quam instituit
14쪽
orato argumentandi rationem; etenim quum Caesenniae mandatu Aebutium fundum omisso
supra S. 16. seq quidem ostendi set, neque tamen, quoniam tabulas Verterat ebutius, satis sirmia testimoniis probare posset hoc loco ex iis, qua adversarius concesserat, argumentationem conficit. Concesserat autem Ebutius hoc tantum, propter usum fruetum possedisse Caesenniam qua mortu usum fructum non ad heredem Eius Caecinam, sed ad se, tamquam dominum, pertinere. Sed quum Cicero Caesenniam non solum proptex usum fructum, sed etiam ex emptione illa fundum possedisse probasset, aliud praeterea
argumentum ex Aebutii agendi ratione depromptum assert. Dicit enim ebutii fuisse
mortua Caesennia fundum Vindicare, neque concedere, ut colonus esset in functo ex eadem conductiona, qua, quum Caesennia Vi Veret, fuisset, neque ut Caecina praedia circuiret, et rationes a colono acciperet. Quod quum Aebutius non statim post mortem Caesennias fecisset, sed tum demum, quum V Caecinam, qui, ut heres, interea in veteris Iocationis iura concesserat, fundo illo privare Studebat quin Caecina esset dominu a possessor et
iniuria ah Aebutio deiectus, dubium esse non poterat Scilicet homo callidus ac Ersutus, si ipsa sibi suaque pecunia fundum emisset, certe vix mortua Caesennia in fundum irruisset, eumque sibique vindicasset. γQuod denique Savinius ex oratione pro Tullio S. 4 ii ad suam sententiam firmandam excitauit testimonium, l. l. P. 465. not. a. potius ad eam infirmandam valere apertum
est; non enim animadvertit Vir doctissimus, aut, ct suam sententiam infirmaret, noluit animadvertere, vocabulum quod ad verba interdicti necessario pertinfra: quin illos ossiderint, et hoc fimplius, quod ne Vi nec Clam, ne precario posside ei. εCf. pro Caec. S. 27. , Etiam hoc amplius, quum s aqq. Atque inde intelligitur,
Cicaronem iuro suo contendisse, non opus esse, ut is, qui armis deiiceretur, in possession
ossat, quod iam probo perspeXit Graevius. ad orat pro Caecinas 20. p. 71. d. Garaton. Voluerunt enim Romani, ut is, qui armis uteretur, nullo iuris frueretur beneficio, ut qui ipse omnia iura turbaret. Nunc iam ad ea, quae L. Piso ad suam causam stabiliendam exposuit argumenta, Yεdiea licet. Et liorum quidem argumentorum illud est proximum, quod in verborum calumnia est positum. g. l. , Non deieci, sed obstiti. S. S. , Deiectus nonost Caecina, quia non in fundo fuit. S. 38 49 64 66. Eieci, non dolεci; εnuam verborum calumniam et cavillationem Cicero egregie refutat, et inde S. 49 sententiam et voluntatem legum esse sequendam, non in Verbis esse haerendum atque delitescendum, inultis ac firmis argumentis ostendit. tque ut planissime, quam levis sit atque inanis illa argumentandi et defendendi ratio, declaret, simili quodam cavillandi genero in iis uerbis, in quae sponsio erat facta, utitur. Explicat praeterea, idquo paene nimis copioso, verba interdicti, atque nihil interesse demonstrat, num quis ingressus an ingrediens ropellatur S. 39 , num e loco an a loco deiiciatur, quoniam utraqri notio in particulantido insit. S. 6. cqq. In hoc autem argumentandi gener , quod in verbis accurato
d.siniendis et distinguendis cernitur, eo diutius versatur, quo magis adversarius eadem disputandi ratione ius suum defendere studuerat. Illud deniqn argumentum, quo Piso demonstrare conabatur, ancinam ne uti quidem posse iIlo intordicto, quia vis non esset facta, quum nemo sau Ciatus aut occisus asses, Cicero iuris et legum constitutionibus prorsus refellit. Atque hoc ipsum argumentum, sicut pleraque alia, eiusmodi est. Ut adversarius si iustam causam detendisset, certe eo
Ltinuisset; nam si iure possidebat ebutius , nihil aliud nisi hoc ipsum Pisoni orat pro-
. Quod Savinius I. I. p. m. not. . Tationes ilIas, quas a colono aeceperat Caecina, ad ea, qua oeolonus Caecinae, heredi Caesonaliae, propter usum fructum dehebat, pertinuisse dicit, in sola
Vidamuschhium in Anall. iit. p. 164 seq. qui avinium verba interdicti male et calumniose
ess interpretatum vere existimat.
- Hae pars orationis quamquam ad consilium oratoris egregie est consormata, tamen propter Terum naturam sententiarumque exiles argutias Palillo minus Iectorem delectat, id quod signisi- ear videtur Tacitus dialog. do orati. 20, 1. Quis de exceptione et formae perpetietur illa immensa volumina, quae Prom. Tunio et A. Caecina Iogimus
15쪽
handum qua defensione hoc certe assecutus esset, ut Aebutius fundum retineret, licet poenas propter vim armatam luere deberet. Sed quum violentia atque audacia omnia esse turbata, et causam ipsam desperatam et deperditam intellexisset, undique omnia quam .iε x et causa alienissima argumenta erant Colligenda, quibus, si modo fieri possat, Caecina
causa deterior, ebutii melior redderetur. Eiusmodi illud quoque est, quod S. 65.
adversarius iureconsultorum auctoritati non esse obtemPerandum Contendit, qua in oegregi et facete a Cicerone exagitatur. Sed iam haec hactenus. Est enim ad alteram huius disputationis partem, quae in specimine artis Criticae edendo Versabitur, transeundum qua in re nonnullis mihi Jieuieuti subsidiis, quibus vel novissimus, isque praestantissimus huius orationis editor . . . orellius etiamtum erat destitutus. Nam anno post quam id operum Tullianorum voltimen, quo hae oratio continetur, in lucem emisit, duardus underus, vir doctissimus et do Ciceronis scriptis emendandis atque Perpoliendis optime meritus, accuratam praestantissimi codicis Exturiensis collationem divulgavit, e quo superioris aevi editores hic tantum alillic scripturae diversitatem notaverant. Praeterea mihi ad manus est exactissima duorum eo dicum Vindobonensium Collatio, quam in meum usum instituit, atque mecum communi
cavit . . Michnay, Pannonius, iuvenis mihi amicissimus et in codicthus tractandis optime versatus Atqu is quidem de his codicibus ita ad me scripsit: Liberis hibliothecae Caesareae Vindobonensis latin philolog Nr. XVIII. est
membranaceus, dormis maximis, eleganter exaratus et en Conservatus, clitteris minus
eulis, sicuti ceteri, qui hanc orationem continent, scriptus Eichen Idius. hibliotho ocustos, eum saeculo XU. Criptum esse existimat. Erat olim Sambuci Pannonii. Continet autem saginis 249 has Ciceronis orationes x pro Roscio merino, pro Milone. pro Io e Manilia . pro Archia poeta, Iro arcello pro Ligario, C. Crispi Sallustii suppositam in Ciceronem, M. T. Ciceronis subditivam in Sallustium , pro Plancio, pro Sulla, ad equites Romanos pridi quam iret in exilium, ad Senatum post reditum, pro Caelio, pro Balbo, ad Quirites post reditum, Iro Deiotaro, Pro Flacco, Pro Quinctio, tro CaeCina, pro Cluentio, in Vatinium. de haruspinum esponsis, de provincii consularibus, in Catilinam quatuor, pro Sextio, tro domo sua. - Alter quoque Code est membranaceus formia maximis, elegantissime scriptus et optima conservatus Aetas eius colligi potest ex hi. quae pagina tertia scripta leguntur, Fordinando Aragonio Regio tali eo, paei, odi militiae ductori semper in Victo, aeterno, usarum splendori, unico iustitiam cultori, Principi optumo. - Cynicu escae ipsit sic. Est igitur saeculi v. extremi nisi quidem fallor Anno 156 Io Sambucus Pannonius eam dona .it Imporatori Maximiliano, quod in prima Pagina inscriptum est Continet autem paginis sis has Ciceronis orationes pro lege Manilia, pro Milone, pro Plancio, pro Sulla, da harus picum responsis, promurena, pro Roscio Amerino, Pro Balbo, pro Sextio, pro domo sua pro Quinctio, pro Flacco, Pro Cluentio Pro Fonteio, pro Caecina, pro Rabirio Postumo, pro C. Rabirio perduellionis eo de lege agraria tres, in Pisonem, in Catilinam quatuor. Cr. Sallustii in Ciceronem, M. T. Ciceronis in Sallustium, pro Archia poeta in Vatinium ast equites pridie quam iret in exilium, ad Quirites post reditum, ad Senatum, pro Caelio
de provinciis consularibus, pro Deictaro, pro Marcello, Verrinas et Philippica omnes. Utriusque codicis scripturae saepissime cum Codico Erfurtensi congruunt, ita ut ex eodem fonte fluxisse veri sit simillimum; nam haec scripturae congruentia non solum ibi reperitur, ubi alii quoque codices eandum exhibent, sed ibi etiam, ubi unus Erfurtensia a ceteris omnibus diversam habet scripturam, eamque interdum aperte mendosam. Cuius generis ex multis, quae transcribere possum, hae tantum exempla ponam et
16쪽
Cap. XXVII. g. 76 77. loco Corruptissimo: Non restituis seqq. tres III eodicus plane icitur so Consentiunt; sic ap. XXXI. S. 90. Nisi in dubium esse etiam posse concedis Cum, qui non possideat, ictgac dolici posse. Cap. XXX II. 1. b. Orstil. querar. Eri. Viridohb. e. Cap. XXXIV. S. 99. orci L mancinum; rL. Vindobb. mancipi.
Neque tamen codices Vindobonenses Erinxtensem auctoritate aequiparant; multo enim sunt negligentius Oxarati et properantius scripti , et Satis multa inveniuntur indicia, quactnimiam librati festination om et Osditantem socordiam produnt; nam saepissimo verba sunt omissa, ab una insta ad alteram aberratum, Calami errore multum est peccatum. Praetera extat in hibliotheca Caesarea Vindobonensi tertius costex, qui hanc orationem continet, sed negligentissime exaratus et multis mendis inquinatus, ita ut nihil indE
subsidii ad orationem emendandam capi possit. Est ille chartaceus, ex libris BonaventuraE
His igitur novis subsidiis instructus de nonnullis locis emendandis iam agam. Cprimum quidem de eo Ioco, qui legitur cap. III S. 7. Qui igitur convenit, quae μ causa fuerit an constitu En dim iudicium, eandem moram ess alsiiudicandum Si quis , quod spopondit, qua in re ERBO E No,, OBLIGAVIT id non facit, matur iudicio sine ulla eligione IUDICI s cin dem natur: qui e tutelam, aut societatem, aut rem mandatam, aut fiduciae Tationem fraudavit quempiam, in eo quo delictum maius, est, o Poena est tardio T. - ,Est enim turpe iudicium. Ex FACTO ,,QUIDEM TURPI Videte igitur, quam inique accidat, quia es indigna ,,sit, ideo tu rPE E 4 tima tionem equi; quia turpis existimatio νε- quatur, ideo Θm indignam non VINDICARI. Ac si quis mihi hoc iudox recuperator v dicat Potuisti enim Ru 1 OR agiton confliges re potuisti, ast tuum ius faciliore et commodiore iudicio pervenire; quax aut muta, acticinem, in ut noli mihi instare ut iudicem: tamen aeqq. Sic, ut transscripsimus, haec verba constituit rellius, cui tamen non in omnibus x ua esse assentiendum existimo. Etenim Verborum collocatio, quae in ceteris omnibus, q- sciamus, codicibus Teperitur: qua in Te Verbo e uno obligavit, quamquam per ses non est improbanda, tamen ea, quam omnium codicum optimus palimpsestus auxinensis Exhibet verbo se obligavit uno, ut elegantior, in verborum ordinem xe poni debebat, quod recte nuper intellexit Reinholdus Ioletius, vix sagacissimus, in horreophilolog novo o I. II pag. 5. cui tamen in eo non Possum adstipulari, quod particulam
si in sodam codic P. T. Tepetitam Te Cipiendam statuit. Nam quae ad suam sententiam
comprobandam affert exempla, unum ex nostra oratione . 58, alterum Ex Livii historiarum Iibeo II, 19, 9 nihil Proxsus ad illam Collocationem Confirmandam valent, quoniam apud Ciceronem post parenthesim, quae totum orationis filum interrumpit, particula illa, ut solet fieri x petitu apud Livium Propter enuntiationem elativam paullo longiorem
denuo inseritur, id quod post tam brevem et simplicem enuntiationem, qualis hoc Ioco est, nec fieri assolet, et plane est super vaeaneum. - Deinde cod. Eri consentit cum Vindob. B., in quibus orrore calami egitur iudiciis pro iudicis, quod Tectes Vindob. A. exhibet. - Tum praetex . . omnes noti codices, cui tres accedunt Vindobb., habent: , Et laeto quidem turpe, quam scriPturam damnans rellius Ex uno P. T. Tecepit: -Ex facto quidem turpi. vero quum particularum et quid sem is peculiaris sit usus, ut tum usurpentur, quum quis ea, quae adversarius dixit, Concedat quidem, sed ita tantum ut ea accuratius definiat, novumque quid addat, et obiectionem adversarii in
Ex hoe oodice amirus doctissimus irinore tantum capitum varias scrIpturas notavit. Assentimii enim loteti , Ilii ex codd. Erf. XX. G. scribendum censet: ,Etiam si ut iam Iongius a verbo recedamus, ab aequitate n tantulum quidem si tuus servus nullus fuerit, et omnes alieni ac mercenarii. Et pro sed habent codd. of Vindobh. A. B. f. Cicer. K. III, 6, 32 ,,NuIIa Ohis socistas cum tyrannis, et potius summa distractio est. Ubi vido Heusina.
17쪽
suam rem trahat, ct Beter ad Cic. Lael. 21, 70. P. 22. Lindem ad Plaut. Mil. glor. II, 2 06. Goer ad Acad. I , 16 50. 7, 53. 19 61. Munder ad Planc. p. 406 particula
et nullo modo omitti potest. Est enim hoe loco sermocinatio elegantissima. in Qua adversar1us sic loqui fingitur Poena est in hoc iudicio tardior quia turpe est iudicium; ε i. e. quia existimationem laedit, si condemnatur reus Est ero, inquit Cicers, turpe iudicium, facto quidem turpe i. e. quia turpiter fecit inebutius, turpe est de eius facto iudicium, eiusquo Oxistimationem aedit. - Quam rem aut vulgaris scriptura est Tetinenda, rarit praspositio ix quam exhibet P. T. . in et mutanda quae vocabulorum confusio haud rara est Verr. I, 1, 32 aut et scripturae Codicis P. . addendum Et ex facto quidem turpi. subaudi, turpo Est iudicium. Turpitudo aut huius iudicii iueo erat iosita quod vis, quam armatii hominibus fecerat Aebutius indversus hominos inerme suum qu ius εrsequentes turpis Erat atque infamabat; iam interdictum do viarmata Per ses non infamahat, ut testatur Ulsianus Digg. 43, 16, - 13. Neque unde vi,n qu aliud interdictum famosum st. Etenim quum interdicta e solis Ponsionibus vim caperent, quae ad pecuniam tantum spectabant, non poterant infamare, ut nec alia tricti iuris actio ex contractu orta CLmus chk ad orat pro Tullio p. 104 Quod deinde relliua ex codd. P. T. Erf. aliisque vindicari pro vulgata scriptura iudicari post Schuelguimi Verborum ordinem reposuit, firmandi tres codd. sindohb. qui tamen paullo anto maturissime iudicanda est habent, ubi ex codd. . . et xl. Vindicanda ene Testituit rellius Do forma superlativi maturrimo, quae in uno Codice Ton invenitur, sic veteres praecipiunt grammatici Sosipater Charisius I. 89 ed. Pulsch. Invenimus tamen etiam apud auctor os maturrime adverbialiter, quum debeat maturissim . . Priscian lib. II, p. 56. d. visch. p. 116. d. rehi. Excipitur etiam maturrimur,
, , Cuius Um positivus sit maturus, ames quasi a nominativo matur, qui nunc in usu non est, nascatur, in e desinentium regulam servavit, id est, in imus terminatur. Invenitue,,t'mem etiam maturissimus Secundum ranalogiam in terminantium. Cicero ad
, , Herennium in quinto: lv. 17. 25. y Quibus virtutibus omnem tueri vitam, , Possint, ias in aetate maturissima velint Compa Tare. Praeterea invenitur haec superlativi forma maturri me semel tantum apud CiCeronem de orat ΙΙΙ. S. 4.
Sosip. Charis et Sallust. p. eundem p. 18 i. inurei. Vici Vit Caes. 24, 2. Similite estatim post Ac si ex cod. . ., quo cum congruit Εrturiensis, 'en in verborum continuationem recepit rellius; tres Vindobb. in is P exhibent. Sed quod S. Dκ veto κε
a viro doctissimo, quamquam de hac sci ipturae diversitate paullo est deaecilius certum
faCere iudi Cium, tum propter frequentem adiectivorum lenis et Ie vis Commutation m
tum propter jxiguam notionum disserentiam, quarum utraque multis locis pariter apta
est et accommodata. Quamobrem, ut via et Ordine nostra procedat argumentatio, primum, qua sit codicum scriptura, dicendum est in priore quidem loco non satis constat, utra
scriptura codicum fide magis nitatur, sed altero in plurimis codd. P. T. H. Palati codd. Voxburgii, lariss Lallomandi et quinques xx. IEniorem scriptum est, in nostris codd. Vindobh levior et leviorem Utrobique autem, quin eadem recipienda sit Scriptura, non potest esse dubium, quoniam sententia IIane est eadem Iam vero suum deni a proprie ea dicantur, quae mollia sunt et nullam habent asperitatem; Cic. in II, 12, 36. Sensus iudicat ut amarum; Iene, asperum. Nat. D. II, 58. Terent. Heau III. I, 38. y deinde mitia, quam omni vehementia et acritate carent; Plin. XXVIII, 4. 34. ,,Vehemens fricatio spissat, i ni mollit Caes. 2, 22. lenes sunt sorbitio, pulticula Seqq. acria Sunt omnia nimis austera, acida, salsa seqq. tum, quae a severitate istcrudolitate sunt aliena, Cic. Cat. ΙΙ, Non est iam lenitati Iocus: aevexitatem res ipsa flagitat. x levia vero ea, quae pondere carent, quae nullius sunt momenti, Cf. Spalding. ad QuintiI X, I, 121. XI, 3, 103. In p. ad Curi. IX, s 8. Bum ad Virg. Aen. II, 682. ad n intil. Deesam. I, p. 8. XIX, p. 373. Intre ad Cit. Nat. H, 57, 143 ad orat. P. G. MI Goex ad in p. 178. Moeb ad Caes. B. G. II, 8. schuch ad 3itrop. VII, 20
18쪽
exigua parva perspiciuum- est, de Vem actionem, deve iudicium illud dici. in quo res
iudicantur, quae non magni Sunt momenti, Peccata minora rerum privatarum Controversiae;
Ionitas vero iudicii non ad ε refertur, quae in iudicium veniunt, sed ad genus iudicii et ipsam actionis, quam qui eligit, formam et maturam. licebat Enim saepe apud Romanos eadem de diversis actionibus cum adversario contendere aut asperio, e aut Ieriore velut si quis, sicuti Caecina, vi armatis hominibus de fundo deiectus esset, cum adversario vel publico vel privato iudicio contendore poterat; illa eradi vehementior et periculosior actio, haec enior et remissior Caecina autem leniore usus erat, suoniatae recuperanda tantum possessione privato iudicio cum Aebutio agebat, suum do vi eum in ius vocax posset Qua Te quum iam satis perspicue, ut opinor, appareat, utra scrip tura git praeferenda, tum lenitatis vocabulum usu Ciceronis apprime firmatur, quoas his ex mplis intelligi potest orat pro Cael. S. 7. Te Cum Atratine, agam enius. εIhid. S. 33. 4, Sed tamen ex ipε quaeram prius, utrum me secum severe et gravitex, Et prisc ager malit, an emisse ac leniter et urbane. Philippo. S. 34. Sin autem 1enius 'aegetis, tamen eadem, sed fortasse serius decernetis. Atque aratonius sero iam intellexerat, verba ea, quae paullo post leguntur in eo potestis atrocitatem nostram reprehender Ep quam maxime favere scriptura dent ox actione; quamquam mihi Imutandum existimabat, quoniam S. 6. levius iudicium commemoratum esset At vero ibi sua significatione dictum est leve iudicium, quia iudicium controversiarum distrahendarum inte Iligitur, in quo res leviores iudicantur, et persaepe disceptator domesticus rem dirimit alterum illud maleficiorum luniendorum vehementius est quic ipsa malefiei de quibus Iudicium est graviora sunt Neque denique scripturam raborellio Teceptam Exemplo ex iratione pro in osc. Comoed. S. 25. allat, defendere licet, quia ibi grave quidem iudicium commemoratur sed nulla fit levioris oppositio. neque si ii ibi esset oppositio, quidquam inde conficeretur argumenti quum vocabuli gravis tam lata sit significatio, ut it clavis Et lenis opponi possit Cic.
a Fam XV, 15 o Lenissimis et amantissimis verbis utens e graviter accusaris. Pro Mur. S. 6. ,Ego autem has partes lenitatis Et misericordia - semper gi libenter, illam vero gravitatis severitatisque personam non appetivi. pro Roso. Comoed. S. 6.-Quod apud omnes It v e et infirmum Est id apud iudicem ga a vis et sanctum Esse ducetur λε
Adde pro quint. 1. 7. 5. 76. promur. 4. 11. 38. pro Rosc. Com. S. 49. Postremo ne illud quidem negligendum est, denis multo saepius a librariis mutari in de vis, quam vice versa devii in denis ut testatur Goerenetius ad Cic. in . p. 178. id quod multis exemplis comprobari potest Utrumque vocabulum iunctum reperitur p. it. T I, 24, 83. ,,Medici deviter aegrotantes leniter jurant, ubi nonnulli libri MSS. et impressi leviter iis Ierperam Exhibent. GL Meusing ad h. I. Quare non prorsus damnaverim Tusc. III S. 67. scripturam inde a Gebhardo repudiatam: Defatigatio igitur miseriarum
aegritudines quum faciat deviores. Ad meren n. d. m. 13. S. 22. d. Lind. x illud
genus orationi debet hahere gravitatem, de nitatem GEqq. quam in Cripturam sui iure tuetur Grellius Asmin, loco des In v. I. S. 27 ubi devitat ex in codice eid. non debebat recipere cichuet Zius simul quo hoc loco motanda est i indΡmanni inconstantia ac devitas, qui quum Rhett. ad Meron n. . 8, 22. devitatum cum Schuctgio aliis quueditoribus aetinuisset atque in motis probasset, hoc gemino doces libro D des Inventions Ienit tm scripsit. eamque scripturam illo loco allato ita de fondit, ut ibi lenitat m, quod antea improbaverat, degendum censeret orat. S. 3. Elaborant alii in de nitate et in equahilitate. ubi in ed. Nox. Iovitate Ierperam scriptum est; coli. 4. 10. ubi Iovitates logendum cum eiero in Mosero, quod etiam Grat. II. S. 201. recisendum est ex cod. Quintil. Turic. IX, 1, 27. coli orat. III S. 17 . Collocationis est cori ponΘreve a sic ut neve asperi eorum concursus neve hiulcus sit, sed quodammodo Coagmentatus et levis. Munc enim locum spectat Cicero S. 201 coll. 1. 90 CL de opi geri. orati. S. S., ubi ex cod. x Schuetzius et rellius laevitatem Tec Eperunt. - orat. II,
rellius in scribendo voeabulo Ilvis in constans est. Ibid ei levia. mat. D. I g. 66. I HV e. Ibid. II g. Ita Iaavitatem . .
19쪽
S. 45. Arrisit hie Crassus leniter Mai. eviter. coli. in I S. 26. Rep. VI q. 12.,,lenite arridens sine GVarr. Sic orat. S. 40. lenite et erudite repugnante te ' codd. scripsErunt Schuelgius et rellius i. Cap. V S. 14. Quam ex Sonam iam B QUOTIDIANA VITA COGN.sCITI recuperatores, mulierum assentatoris, cognitoris viduarum, defensoria
nimium litigiosi, CONCITI AD RIXAM, inepti ac tu Iti in te vix os, intex mulieres periti iuris et callidi hanc imponito Aebutio. εQuum antea in omnibus editionibus legeretur: , Ex quotidiana cognoscitis vita, quam Exhorum collocationem Vindobh. quoque codices tres exhibent, nisi quod tertius habet ex Cottidiana cogno scatis vita. rellius ex optimo Cod. P. T. cui assentitur Tlartensis, eam quam supra Proposuimus verborum collocationem, iure recepit, qui ea tamen in re nimium progressus est, quod quotidianam vitam inimi alicuius deperditi inscriptionem esse putat, in quo persona Aebutio similis primarias egorii partes. - Nulla est enim idonea ratio, Cur eiusmodi mimum umquam extitisse, aut, si extiterit, Ciceronem eum significasse Statuamus; nam si in hanc opinionem eo inductus est vir doctissimus, quod orator dicit , ,hanc personam imponite ebutio, ε evissimum hoc est, aut nullum plane huius coniecturae firmamentum. Etenim quamquam persona vocabulum proprie des faci ficta histrionis atque E partibus, quas histrio in scena agit, dicitur, tamen saepissime nihil aliud nisi munus a negotium aut mores alicuius Natth. ad Sull. S. 68. significat, cuius generis exempla Iurima attulit Nizotius . . , quorum ea tantum transscribimus, in quibus verbo imponendi, sicuti hoc loco iunctum est rp. Sulla S. 8. ,Ηanc mihi tu si propto es meas gestas imponis in omni vita mea perso ,,nam, Orquate, vehementer erras. Ibid. Denique istam ipsam personam vehementem et acrem, quam mihi tum tempus et respublica imposuit, iam voluntas et ipsa natura
detraxit. Sic. . Mur. III, 6 de leg agrar. II, 18, 9. U. I, 28, 97. Vexx. II, 7, 43. Neque in verbis, e quotidiana vita quicquam inest, quod inscriptionis coniecturam
confirmet cf. orat in is XXVI, 64. Num etiam in hac quotidiana vita splendorem tuum, cuique es infimo ac desperatissimo antelaturus λ Nec denique in sententia ipsa aut in orbis quicquam est, quod fabuIae cuiusdam personam esse signiscatam indicet; immo vero multo aptius et ad rem accommodatius Ιoquitur orator, si Aebutium non fictactpersonae similem esse dicit, sed unum ex eorum numero, qui in vita quotidiana usuque communi multi inveniantur atque tales homines, qui mulieribus calliditate sua imponerent, Romae quin illa aetate fuerint, quis dubitat I - Quod denique rellius coniecturam a Weishio propositam et in verborum ordinem receptam cognovistis vel potius cognostis probat, errare mihi Videtur; nam hae coniectura, quamquam propter litterarum ratilinum est facillima, tamen nequaquam necessaria. Nam alibi quoque praesens huius verbi tempus apud Ciceronem reperitur, ubi facile perfectum quis requisiverit. At vero hoc interest inter praesens et perfectum, quod illud cognoscendi actionem inceptam sed nondum finitam, hoc eam finitam significat. Cic. Verr. III S. 228. Arationes tota, , Sicilia deserta atque a dominis relicta esse cognoscitis obi umptius relli coniecturam Cognostis Contra omnes Codices in verborum ordinem recepit verr. Iv, S. 144. , , quo cognoscitis nobilissimos homine atque innocentissimos securi esso percussos. εuhi Manutius Coniecit cognostis, quam coniecturam duobus codd. Guelfffirmatam Zumptius praeter ne CDs Sitatem reCepit. p. Ont. S. 4. ,VOS, qui in s non interfuistis, Causam una , , Cum populo Romano Coanis Citis. Ieg. Man. . l. Tametsi cognoscitis, , au Ctoritatos Contrarias fortissimorum virorum, tamen omissis auctoritatibus ipsa Te Et, ,ratione X quirer possumus veritatem. Ibid. S. 68. Est Cn. Lentulus in quo omnes summam gravitatem esse cognis Citis. Ubi reli et Matth. ex cod. Εrf. cognovistis SCripserunt. Ad Herenn IV, 26, 35. ,Mea in istum beneficia ignoscitis. rellius ConieCit Cognostis, Da coniectura non esse opus vere Intellexit indem annus Cati . III S. 10. , Tum ostendi tabulas Lentulo, et quaesivi, , cissimi s Cer et me Signum. Annuit. εEx quibus exemplis quum sit perspicuum, hoc quoque, de quo agimus Ioco, Iaesens tempus esse retinendum, concidit etiam rellii illa d mimo suspicio Etenim a Cicero fabulam aliquam Spectasset, ex qua iudices personam illam, quam describit, novissent,
20쪽
dii amario cognostis exat dicendum, quoniam iudices Mitrio In theatro poctato noti m rit iIlam fersonam, ructioque cognoscenti erat sex lecta et absoluta; scd in vitre lana durat maec cognoscondi actio, quoniam mova ridentidem occurrunt iusmodirum exempla, Quae denique seriptura in God. i. legitur contriti indri itiam eam Peyronio duce rellius Tecipere debebat nequo arm miram dixisset, 'itaindam in alter, codice optimo Erfurten i Teperiri compertum habuiss t. ad Rogiam eum lxx. Ei quoque tres Vindobb. habent . ita ut Iam nulla possit oriri dubitatio. uera sit et integra haec scriptura; conciti ero, quod praeter duos illos codices o lanos omnes adhuc noti, etiam Vindobb. Praebent, aperte a librarii manu emendatricoditum est quum hoc vocabulum neque apud Ciceronem usquam inveniatur, squo verbis ad Rostiam iunctum idoneum habeat eXPlicatum Attamen illud mihi non prohatur, quod Peuronius contritum ad Regiam otiosum quemque hominem appellari ixistimat. )Nam uum ipsum conterendi verbum ad hominem otiosum describendum non satis sitantum . quia, quo conteritur, multo labore et usu a Vi externa consumitur, debilitatur. texendo quas in minutias redigitur, - idquod non in otiosum, sed potius in laboriosum et semper aliquid agentem ac molientem quadrat hominem, tum ipsa otiosi hominis commemo Y alio ad Rehuti personam disignandam non est accommodata. Contritum enim praemium Cicero pro Sext. S. 6. appellat id , quod contemptum et longo usu aut ab usu nullius fer viatii ist: sic sin ΙΙ. 4. I. OT III, 4. 77. 4,eontritum vetustate proverbium. IGoemani ahgenuteti. Orat. I, S. 137. communi et contrita praecepta. tu uamquam Lael. E. 104. 4, o tio Sum tempus conteri dicitur tamen itiosus homo vix diei potest coni xi ad Regiam. litigiosum vero hominem et in controversiis ac litibua .aeaantem describi oportere ex toto ententiarum tenor intelligitur ; atques suum Cicero orat. I S. 249 , Quum in Cau is et negotii et in foro conterimur. oo, eontexi dicat, qui causis agendis, contro VPrsiis su Cipiendis, negotiis gerendis implicati sint, eontriti ad Regiam ii fortasse appellabantur qui controVersiis ac litibus, iraesertimininoaethuc et humiliorum hominum, opexam Habant, atque ON hanc aem ad mogiam,
nescio quam convenire solehant.
Cap. XX. S. 56. QUID IGITUR. isti homines Latine non loquuntur 3 Immo vero tantum loquuntur, quantum satis est ad intelligondhi'. o 1 tintatem quum sibi hoc OP su erint, ut me Testituas, sive TUM L. Vileiae exis sive tuo Tum quispiam, si V servorum, sive mi Corum, ut
'saevos non numero distinguant, sed a P Pellent uno familia nomine. In eriptura huius loci constituenda ita ab Orelli, dissentior, ut primum quid ara deinde tu me scribendum exi timem. Nam nulla plane excogitari potest idonεa. xatio eu ex uno conice XOn et edd. Venet, 1483 ed Venet. 1480 Quid ergo praεhoi. γε Iunt. Quid igitur recipiatur etenim Odicum auctoritate levissima, ct nulla fero. Miuuae illa scriptura, quum codices XX inter Pessimos numerandi sint, et quum alii, multis modis , tum commutandis eiu dem ignificationis vocabulis in deterius ah stant. Commutantur autem particulae igitur stergo Propter compendiorum scribendi simili L oiudinem saepissime g. g. cf. oeren Z ad in P, 94 neque quidquam est in ea in torro Vindobb. A. i. exhibent, sandi torma. quam omne fere eo dices. Erfurtensis quoque et i, quo standi possit Similiter enim , 50. dictum est Quid ergo Θ S. 39. Quid ergo hoo quam habet vim sqq. Egregie horum Verborum usum explicuit Boi erus ad Oss. III, rio . 81. - Quod deinde rellius tum et e editione Venet. 1483. Venet. 1480 hahot 64. In suam transtulit, haec forma a Latinorum dicendi consuetudine plano abhorrot, utebatis est Iocupletissimus Priscianus XII, 5, 23. Primae quidem personae omnibus adiung ueeasibus mei, ut egomet meimet, mihimet, memet Secundae vero Persona obliquis V, dis tuimat, tibimet. NominatiVo autem ideo non additur, ne dubitationem faciat, cum etiam ethum intelligi possit, si dicamus tumet. A dde Donat ad Terent. Adelph. III. r. a. ad Andae. IV. 4, 6 Cod Vindob. Λ ut, sive me tu dei e C 'riS Vindob. 13. ut, si von Px a Penoni sententiam Mota ius horreo novo Vol. Ι, P. S.