장음표시 사용
11쪽
terrae mariaqUe Cruenta Civium SangUine. Herostratus quo nominiS sibi pararet immortalitatom fanum Dianae Ephesias incendit celeberrimum. REcentiUm temporUm exempla consulto omitto. Haec metUunt - haec metuentes metuunt ambitionem, nec praemiis
propositis suscitatam nec fotam volunt. QVamqUam qUid metuant, non satis intelligo. Alsexander ille diruit quod stare non poterat, statuam vetustate deformem igne liquefecit, novam fusUrUS. CaeSar DUctus nimis matUros arbore decerpsit - et si qui mente capti insaniunt, includendi coercendi Vinculis. Haec, inquam, mettiunt. At haec neque nostris temporibUS possunt accidere, neque nostrae juventuti. Huic via interclusa axibus, difficilioribus transgressu muro Sinno, difficilioribus effractu et dejectu turrium Babylonicarum pinnis. Νam omnibus ubique locis obsessis atque oecUpatis a nitentium multitudine, qui Sese commoveat, qui magni quidquam facere audeat, nullo neque ad incursandum spatio dato neqUe ad decUrrendum, vix tantulo tibi possit consistere, quantum pedum plantis tegati - Quum autem nihil magnum soleat effici nisi magna virium intentione, vires autem intendi nequeant sine animi voluntate, quid tandem ambitionem afferre putamus ad voluntatem suscitandam atque corroborandam, qVae, id quod eXperti dicimus, plurimas ad res plurimum et vulset et debet valere. an quum dicimus: omnia posse homines quae Velint, mera verba dicimus. Sed his uteunque intelle tu aut aestimata fuserint, satis mihi videor demonstravisse, - , , praemiorum antiquum illUm distribuendorum modum
Concessi equidem supra praemia eo modo laturos ingeni OSOS plerumque, non eos discipulos, qui diligentes videantur et assidui, idque malum esse. Atque idem contendo minus multo id malUm esse, quam si ii accipiant, qui natura minus muniti nihil nisi magno labore enitantur, nam ingenium promovere Omnia. Sed quo minus hoc incommo-dUm accidat, dUra sane res prae septorum animis et tristis, propterea haec epilogi loco adjicio, quae praecedere debeant atque cohaerent olim ea praemiorUm tribuendorum ratione, quo etiam per anni longitudinem studiorUm ardor Suscitetur atqUe SustentetUr. In quo facile adducor, ut fatear libere, set nihil me novi prolaturum nec quidquam aliunde petitum, quamquam haud ignoro quibus ex libris ea haurienda Sint, vetera Omnia, Omnia memoriter,
Atque primum Omnium disciplinarum instituatur quoquo menso inter discipulos
concertatio. Scripta ea in schola etsi retractabuntur atque emendabuntUr, non tamen eX usu sit reddere discipulorum manibus. Μemoriter corrigant necesse est, quidqUid peccaverint. oculi lubrici sunt, quum simul cum auribus intendi debent, faciunt ut multa discipuli praetervideant, multa non audiant; qui enim fieri dicas ut idem vitium riusdem
in quatUor Scriptis etsi ter rubro notatum qUarto deinceps recurrati Auditionem etiam exer eat puer neceSSe est, audito intelligat, audito Credat. Atque novum Onias hac concertatione menstrUa non imponi magistris liquet, qUippe qui plures per annum scribi jubeant compositioneS. Alter locus est de translocationibus, brevitatis Catisa ea Vocabulo utor, non enim in mentem venit significantius. Secundum eam compositionem menstruam fiat translocatio
12쪽
discipulorum quoque mense ut aut gradus trium linguarum graec. lat. germ.) numerentur aut secundum unam linguam latinam. In quo inprimis cavendum est, ne multi eundem gradum obtineant, qua re mediocritati locus dabitur. Si quando duo scripta inter se ita sint paria, ut a grammatica utrumque Satis faciat, verborum tamen delectus, collocatio, color sermonis discrimen facile fieri permittunt. Quid autem sibi visi sint assequuti ii, qui hunc trausponendi discipulos modum sublatum voluerunt, equidem diSpicere nequeo, tot autem tantaque in eo bona video ut quam primum restituendum censeam. amque primum csertantium studia effervescere jam pridem diximus, sine quibus non multum profici. Deinde vix fieri poterit, ut alter alterum male adjuvet scribentem aut alter alteri per dolum subtrahat atquo ad fallendum data occasione utatur. Qui enim prope assident aequales fere sunt viribus ut alter de altero vix quidquam mutuari possit. Quum autem discipuli sedent aut ordine alphabetico, aut quod pejus etiam, ut fors tulit et animus cujusque coneupivit, primo iti genere boni mali, Strenui ignavi promiscue sedent, magna copia facta est, ut fallant non modo quum scribunt, sed etiam id haud raro fit, ut, si quid interrogaveris alterum, alter qui mente est praepetior, ita praeripiat atque praecipiat responsum ut is qui interrogatur etiam possit respondere, etsi id quod interrogaveris, vix intellexerit. Inde fit non raro, ut is qui tam promptum prope Se habeat assidentem amicum , multis nominibus pro diligentissimo, admodum acuto id est optimo discipulo venditetur. Operae pretium est videre, qui ita ex ore alveriuS pendeat, quam purum procedat, quantum etiam retrorsum. Denique, idque non 'minimi est momenti ad commendandam eam transpositionem menstruam, si quando qui inspici tradi causa scholas Venerint, melius statum classis cujusque perspiciant, si cuique discipulo ex progressibus locus assignatus sit, quam si Ordine alphaboti sedeant. Hoc enim ordine licet quoque de Subsellio unum, plures bonos discipulos provocari nominatim, praetermissis, ut Saepe forte fortuna fit, ignavis, ita speciem quasi quandam mirae doctrinae classi praeferri. Quorum nihil potost fieri, quum Secundum progessus discipuli locum tenent. Tortio denique nomina eorum discipulorum, qui duodenos priores loco8 quibusque in compositionibus obtinuerunt, typis eXpressa honoris causa, quUm amen pUblicum instituitur, et curSus anni scholastici clauditur, publice proponantur. Μelius etiam sit omnium discipulorum nomina perscribere, quum inter Omnes ViX Ullus Sit, qUi nunquamst nulla in re inter duo isecim priores sit referendus, et si sit, nomen sine lociS notandae ignaViae CuUsa nominetur. Ea re, Opinor, assidUitas etiam diligentiae concitatur. Parentes etiam indocti ambigua censUrae, qUae dicitur, vocabula saepe non intelligentes, dinumerare et CompUtare tamen possunt. Ita pater dicet filio, mater: non fuisti diligens, mi fili, bis tantum in latinis, semol in graecis, Caeteris in rebus rariSSime. qUnre aut vires in postorum magis intende aut mitte libros et in fabrica ad incudem consiste vel jungo ad plaustruu boves. En incitamentum pueris, ut quantUm possint discanti ut cum assiduitato discant, non futuriam, si dicatur: non satis profecisse pueros in literis. Quid enim Sutis sit, non cuivis in promptu eSt dicere, et vocabulum admodum planum est ad excusandum discipulo, aut malignitatem fortunae excusanti, se illo die minus valuisse aut
13쪽
iotiam magistri incUsanti, rem propter parentiam in filioS caeciam saepe amorem, magis quam quis credat, credibilem: magistrum iniquo in Se eSSe animo, ei se satisfacere non posse. Haecce falsa indicia ΠUmeris redargUHtur. Erit bonus pater familias, qui omnium locorum, qUOS accepit filiUS, faciat SVmmam, et ea eX computatione conclusionem, filiustis aptus ad literas videatur an ineptus. Discipuli etiam ex his numeris de praemiorUm concertationis eventu judicant. PlerumqHe recte, nam raro acciderit, ut qui saepius primum locum acceperit, in eo certamine Succumbat; quod si factum fuerit, tum vero licet malignitate fortunae Sese ConSolari.
Commode haec scripseram quum allatus est ad me libellus ille Μutgolii, quo diaria rei scholasticae eduntur, anni ΜDCCCLX. mensis Sextilis et Septembris volumen, in quo
Beschmannus rector tum scholae Spandavi ensis. postquam opus iuutile tractare satis clare demonstravit eos, qui gymnasior Um magistri programmata scribant, Ut quae impensae quotannis fiant ad ea scripta typis eXaranda, eae suadet, ad parandos libros augendasque magistrorum bibliothecas adhibeantur. Quam SVpervacanerim Sit programmatu Scribere, equidem haud dubitanter concesserim, atqUe si ita haeo scriptorUm Congeries succreverit, proximo decennio locum defutUrum, Ubi ea Scripta reponant Ur, aUgUror, jam ΠUncingentum in bibliothecis occupantia locum. Ita ne novus sumptus his impensis accedere debeat horreis exstruendis librorum talium, equidem suadeo ut programmata missa fiant
atque pro ea pecunia quotannis praemia discipulis dividunda parentur. Hoc dixi, ne ea qnae Pr0posui a pecunia dicantur laborare.
14쪽
nusses ist die Erinnerung. - Als Prufungsarbellen schrieben die pro term. Ostern ge-pruston Abiturienten liber das Thema: Nur B eisierung und Selbflausepserung habenGrosses fur die Μenschlieit volibraelit; die pro term. Μichaelis gepriisten Abiturienten: Stronge Eretiehung ist ein Segen und eins Aussiatiung sir alle Tage. Der Di rector. 2. Late in. 8 Stunden. In 2 Stunden: Wiodorliolung der Saletlelire. Syntax der Μodi; Einubung derselbeu durch Extemporaliun und ligustiolis Arbelten. Die Themata gu denhelen, auffutirlicheren Arbellen waren: 1) Quibus robus exortum est dissidium inter Caesarem et Pomprium 2 2) Quae post mortem Alexandri quaeque interfecto CaesareeVenerunt, inter Se Comparantur. 3) Patriae irasci nefas est. Κlausurarbuit.) M Ptole-lemaei quibus potissimum rebus effecerunt, ut Aegyptus laetius quam antea floreSceret i53 Μithridates Sullae felicitato, Luculli virtuto, Pomprii magnitudine fractus eSt. 6) Amicus certus in re incerta cernitur. Κlausurarbell). 7) Pompέο, Cassio, Bruto, . Antonio, quos omnes trans mare secutum est civile bellum, haud prosperi exitus fuerunt. 8) Gliscens inter Lacedaemonios et Athenionsos dissidium quomodo in apertum bellum eruperit, explicetur. 9) Quibus temporibus populus Romanus maxime probaverit dictum illud Virgilii: Tu ne cede malis sed contra audentior itol - Die pro term. OStern ge-
16쪽
menti allos Ubel gu gehen scheint. Saller.) 4) Warum liat Caesar seine commentarii do bollo Gallico goschrieben und horaiasgegeben i 5) Invidia Siculi non inuonere tyranni majus tormentum. Horat. Epist. II. lib. I. v. 58. 6) Erhenne Dioli solbst. 7) Vox populi, vox dei. Oberlelirer Dr. Μ ueller. 2. Late in . 8 Stunden. In 2 Stunden: Einabung stilistis her Regelu durch extemporii te
U0bungen. Die Themata gu den Delen auffutirlicheron Arbellen waren: l) Duo cum faciunt idem, non est idem. 2) Adsentatio, quamvis perniciOSa Sit, nocere tamen nomini potest nisi ei, qui eam recipit atque ea delectatur. 3) Literae non sinunt esse feros. 4) Quae sunt causae, cur Caesar bellum Gallicum susceperit 3 5) Νec recis
17쪽
praccipiunt, qui ita jubent amare, ut si aliquando esset osuru8. 6) Capsaris percussores paricidii accusantur. 7) Omne tulit punctum, qui miscuit utile dulci. 8) Spernoro sosporni. Extemporalien, haustiche Arbellen und schrifilicho Uobungen im Poriodotibau In 3 Stunden: Cic. Tuscul. disp. lib. I. und III. cursoriscli und lib. II. stataris h. In 3 Stunden: Horat. carm. lib. I. und Epist. lib. II. 1 u. 2. Oberlelirer Dr. Μ ueller. 3. Griochi sch. 6 Stunden. In 3 Stunden: a) Grammatili. Wiederholung der Syntax
cum: b) Romani orbem terrarum sub suam redegerunt potestatem, quod in rebus advorsis de republica non desperabant. 6) Numa Pompilius alter urbis conditor. 7) Populus Romanus quid debuit suis rogibus' Gelusen murd0 Liv. lib. XXVI. u. XXVII. 1 - 30;Virgo Aeneid. lib. I. und II. Horat. carm. lib. I. 1 - 20. Oberlelirer Eichner. 3. Gri echi sch. 6 Stunden. 111 4 Stunden: diu Woribildung und Syntax der Rasus und Eitiabung dorsolben durch Boispiete aus Rost und Wastomantis Anteitung. Haus-licho Arbuiton. Μemoriren voti Vokabein. Gelesen murde Xenoph. Μemor. lib. II.
18쪽
und III. Oberl0hrer Eichner. In 2 Stunden: Hom. Odyss. lib. XVI. XVII. XIX.
III. XIV. lib. I. 1. Religion. 2 Stundon. a) Fiar die katholischen Schuler kombiniri m1t Unter-Tertia): Die Lehro voti den huit. Sinramenten und Einistrung der gottesdiensilichen Hatidiungon