장음표시 사용
71쪽
6 no qua poSSet esse, Senatu S hodierno die sustulit. C. Caesar, qui rem publicam libertatemque Vestram Suo studio, consilio, patrimo aio denique tutatus eSt et tutatur, maximis senatus laudibus ornatus est. 3. Laudo, laudo vos, Pui rites, quum grati SSimis animis prosequimini nomen clarissimi adolescentis vel pueri potius. Sunt enim facta eius immortalitatis, nomen aetatis. Multa memini, multa audivi, multa legi: nihil ex omni saeculorum memoria tale cognovi: qui quum servitute premeremur, in dies malum cresceret, praesidii nihil haberemus, capitalem et pestiferum a Brundisio tum M. Antonii reditum timeremus, hoc in Speratum omnibus consilium, incognitum certe ceperit, ut exercitum invictum ex paternis militibus conficeret Antoniique furorem crudelissimis consiliis incitatum a pernicie rei publicae averteret. II. 4. Puis est enim qui hoc non intelligat, nisi Caesar exercitum paravisset, non Sine eXitio nostro suturum Antonii reditum suisse Ita enim se recipiebat ardens odio vestri.
cruentus Sanguine civium Romanorum, quos SueSSae, qu0SBrundisii occiderat, ut nihil nisi de pernicie rei publicae cogitaret. 9uod autem praesidium erat salutis libertatisque vestrae, Si C. Caesaris sortissimorum sui patris militum exercitus non fuisset y cuius de laudibus et honoribus, qui ei pro divinis et immortalibus meritis divini immortalesque debentur, mihi senatus adsensus paullo ante decrevit, ut prim0 quoque tempore referretur. 5. 9uo decreto quis non per spicit hostem esse Antonium iudicatum Quem enim pos- Sumus appellare eum, contra quem qui exercitus ducum, iis Senatus arbitratur Singulares exquirendos honores Puid legio Martia, quae mihi videtur divinitus ab eo deo traxissen0men, a quo populum Romanum generatum necepimuS. non ipSa Suis decretis prius quam senatus hostem iudicavit Antonium 8 Nam si ille non hostis, hos, qui consulem reliquerunt, hostes neceSSe est iudicemus. Praeclare et loco, se uirites, reclamatione vestra factum pulcherrimum Martialium comprobavistis: qui se ad senatus auctoritatem, ad libertatem Vst Stram, ad uniVerSam rem publicam contulerunt: hostem illum et latronem et parricidam patriae reliquerunt. 6. Nec solum id animose et sortiter, sed considerate etiam Sapienter-
72쪽
aci secerunti Albae constiterunt, in urbe opportuna, inunita, 'o Dinqua, sortissimorum virorum, fidelissimorum civium uue optimorum. Huius Martiae legionis legio quarta imita virtutem, duce L. Egnatuleio, quem Senatus merito a allo ante laudavit, C. Caesaris eXercitum persecuta est. III. luae exspectas, M. Antoni, iudicia graviora Caesar 'rtur in caelum, qui contra te exercitum comparavit. Lavantur exquisitissimis verbis legiones, quae te reliquerunt, uae a te arcessitae Sunt, quae eSSent, Si te consulem quam o Stem maluisses, tuae. 9uarum legionum sortissimum ve-sSimumque iudicium confirmat senatus, comprobat univeras populus Romanus, nisi sorte VOS, QuiriteS, . OnSUlem,on hostem, iudicatis Antonium. T. Sic arbitrabar, se uites, vos iudicare, ut ostenditis. Puidy municipia, colonias,rnefecturas num aliter iudicare censetis' Omnes mortalesia a mente con Sentiunt: omnia arma eorum, qui haec Salvae lint, contra illam pestem esse capienda. Puid 3 D. Bruti adicium, se uirites, quod ex hodierno eius edicto perspicereo tui Stis, num cui tandem contemnendum videtur Recte etere negatis, se uirites. Est enim quasi deorum immortalium eneficio et munere datum rei publicae Brutorum genus et tomen ad libertatem populi Romani vel constituendam Velecipiendam. 8. Puid igitur D. Brutus de M. Antonio iudi-:avit 7 Excludit provinciai exercitu obsistit: Galliam totam
tortatur ad bellum ipsam sua sponte suoque iudicio excita-am. Si consul Antonius, Brutus hostis. Si conservator reimblieae Brutus, hostis Antonius. Num igitur utrum horum, it dubitare possumus IV. Atque ut vos una mente unaque, Oce dubitare vos negatis, sic modo deerevit Senatus, D. Bru-Hm optime de re publica mereri, quum Senatus auctoritatem Npulique Romani libertatem imperiumque desenderet. A quo lesenderet nempe ab hoste. 9uae ost enim alia laudanda lesensi08 9. Deinceps laudatur provincia Gallia meritoque 'rnatur verbis amplissimis ab senatu, quod resistat Antonio. Puem si eonsulem illa provincia putaret neque eum reeiperet, 'adgno Scelere se astringeret: omnes enim in consulis iure et imperio debent esse provinciae. Negat hoc D. Brutus imperator, consul designatus . natus rei publicae civis: negat
73쪽
Gallia, negat cuncta Italia, negat Senatus, negatis vos. Puti illum igitur consulem nisi latrones putant 8 9uamquam ne hquidem ipsi, quod loquuntur, id sentiunt, noe ab iudicio omnium mortalium, quamvis impii nefariique sint, sicut suaddissentire possunt. Sed spes rapiendi atque praedandi oe
eae eat animos eorum, quos non bonorum donatio, non agrorum adsignatio, non illa infinita hasta satiavit: qui sibi urbem, qui bona et fortunas civium ad praedam proposuerunt:
qui, dum hic sit quod rapiant, quod auferant, nihil sibi defuturum arbitrantur: 10. quibus M. Antonius - o di immortales, avertite et deteStamini, quaeso, hoc Omen i - urbense divisurum esse promisit. Ita vero, Puirites, ut precamini eveniat atque huius amentiae poena in ipsum familiam qu eius recidati seuod ita futurum esse confido. Iam enim nos solum homines, sed etiam deos immortales ad rem publiea conservandam arbitror con Sensi Sse. Sive enim prodigiis at que portentis di immortales nobis sutura praedicunt, ita sunt aperte de nuneiata, ut et illi poena et nobis libertas appro pinquet, Sive tantus con Sensus omnium sine impulsu deorum e SSe non potuit, quid est quod de voluntate caelestium dubitare possimus 11. Reliquum est, se uiriles, ut vos in ista sententia, quassi prae vobis sertis, perseveretis. V. Faciam igitur, ut imperatores instructa acie Solent, quamquam paratissimos milites ad proeliandum videant, ut eos tamen adhortentur, sic ego vos ardentes et erectos ad libertatem recuperandam coh0rtabor. Non est, non est vobis, se uirites, cum eo hoste cestamen, quocum aliqua pacis condicio es Se poSSit. Neque enim ille servitutem veStram, ut antea, Sed iam iratus sangui nem concupiscit. Nullus ei ludus videtur esse iucundior quam cruor, quam caedes, quam ante oculos trucidatio civium. 12. Νon est vobis res, Puirites, cum scelerato h0 mine atque nefario, sed cum immani taetraque belua, quae quoniam in foveam incidit, obruatur. Si enim illinc enaerserit, nullius supplicii crudelitas erit recusanda. Sed tenetur se remitur, urguetur nunc iis copiis, quas iam habemus, mox iis, quas paucis diebus novi consules comparabunt. In cum bite in causam, P uirites, ut facitis. Numquam maior eost
74쪽
sensus vester in ulla causa fuit: numquam tam vehementer eum Senatu consociati suiStis. Nee mirum. Agitur enim non qua Condigione victuri, Sed victuri ne simus an cum supplicio ignominiaque perituri. 13. Puamquam mortem quidem omnibus natura proposuit: crudelitatem mortis et dedecus virtuS Dropulsare Solet, quae propria est Romani generis et Seminis. Hanc retinete, quaeso, Puirites, quam vobis tamquam hereditatem maiores veStri reliquerunt. f uamquam alia omnia salsa incerta sunt, caduca mobilia, virtus est una altissimis defixa radicibus, quae numquam ulla vi labefactari potest, numquam demoveri loco. Hae virtute maiores vestri primum universam Italiam devicerunt, deinde Karthaginem exciderunt, Numantiam eVerterunt, potenti S Simo S reges, Dellicosissimas gentes in dicionem huius imperii redegerunt. VI. 14. Ac maioribus quidem Vestris, Puirites, eum
eo hoste res erat, qui haberet rem publicam, curiam, aerarium, consensum et concordiam civium, rationem aliquam,
Si ita res tulisset, pacis et foederis: hie vester hostis vestram rem publicam oppugnat, ipse habet nullam: senatum, id est Orbis terrae consilium, delere gestit, ipso consilium publicum
nullum habet: aerarium vestrum exhausit, suum non habet. Xam concordiam civium qui habere poteSt, nullam quum habeat civitatem y pacis vero quae poteSt eSSe cum eo ratio,
in quo est incredibilis crudelitas, fides nulla 3 15. Est igitur, Puirites, populo Romano, victori omnium gentium, Omne
certamen cum pereuSSOre, cum latrone, cum Spartae O. Nam
quod se similem esse Catilinae gloriari solet, scelere par e Stilli, industria inferior. Ille quum exercitum nullum habuisset, repente conflavit et hic eum ipsum exercitum, quem aece Pit, amisi L Ut igitur Catilinam diligentia mea, senatus auctoritate, Vestro studio et virtute Degistis, sic Antonii nefarium latrocinium vestra cum Senatu concordia tanta, quanta numquam
suit, felicitate et virtute exercituum ducumque Vestrorum brevi tempore oppressum audietis. 16. Equidem, quantum eura, labore, vigiliis, auctoritate, consilio eniti atque emeere potero, nihil praetermittam, quod ad libertatem veStram pertinere arbitrabor. Neque enim id pro vestris amplissimis in me beneficiis sine scelere sacere possum. Hodierno autem
75쪽
366 IN M. ANTONIUM ORATIO PHILIPPICA V.
66 die primum reserente viro sortissimo vobisque amici S Simo Μ. hoc Servilio, collegisque eius, ornatisSimis viris, Optimis civibus, longo intervallo me auctore et principe ad Spem libertatis exarSimUS.
Quum D. Bruto consuli designato Gallia citerior a C. Caesare data esset provincia, eaque res a senatu post caesaris necem confirmata esset, tamen M. Antonius, ut suas opes augeret, ei concedere noluit eumque eo tempore, quo novi consules C. Pansa et A. Hirtius talendis Ianuariis anno P. u. c. 711. senatum in templum concordiae convocaverunt, Mutinae inclusum atque obsessum tenebat. Quum igitur consules eo die de omni statu rei publicae referreat, necesse erat mentionem fieri etiam de Mutinae obsidione et rogari quid patribus conscriptis de ea re placeret. Et quum Q. Fufius Calenus, qui fuerat couSul anno P. u. c. 707., primus sententiam rogatus, quod M. Antonio favebat, legatos ad Antonium de pace mittendos censuisset, M. Cicero, quum post eam sententiam rogatus esset, vehementer ab eius sententia dissensit ac nullos legatos mittendos, acta M. Autonii rescindenda, praemiis eos, qui contra eum rem publicam deseudissent, adficiendos censuit, eamque sententiam ea, quae intra Scripta eSt, oratione accuratius exposuit sto defendit.
I. 1. Nihil umquam longius his Kalendis Ianuariis mihi Visum est, patres conscripti: quod idem intelligebam per hos
dies uni cuique vestrum videri. Pui enim bellum cum republica gerunt, hunc diem non exspectabant. NOS autem tum, quum maxime consilio nostro subvenire communi saluti Oporteret, in senatum non vocabamur. Sed querelam praeteritorum dierum sustulit oratio consulum: qui ita loculi Sunt, ut magiS. exoptatae Kalendae quam serae eSSe vide-
76쪽
ntur. Atque ut oratio con Sulum animum meum erexit Spem ive attulit non modo Salutis con Servandae, Verum etiam
lignitatis pristinae recuperandae, Sic me perturbas Set eius ententia, qui primu S rogatus est, nisi vestrae virtuti con- . tantiaeque confiderem. 2. Hie enim dies vobis, patres:onscripti, illuxit, haec potestuS data eSt, ut quantum vir- utiS, quantum conStantiae, quantum gravitatis in huius or-linis consilio esset populo Romano declarare P0SSetiS. Re rordamini qui dies nudius tertius decimus fuerit, quantus
ham Sitis a populo Romano laudem, quantum gloriam, quantam gratiam consecuti. Atque illo die, patres conscripti, ea con Stituistis, ut vobis nihil iam sit integrum nisi aut ho- ne Sta paX aut bellum necessarium. 3. Pacem vult M. Anto-dius 8 Arma deponat, roget, deprecetur. Neminem aequiorem reperiet quam me, cui, dum Se civibus impiis commendat, inimicus quam amicus esse maluit. Nihil est profecto quod possit dari bellum gerentii erit fortasse aliquid quod concedi possit roganti: II. legatoS Vero ad eum mittere, de quo gravissimum et severissimum iudicium nudius tertius decimus se geritis, non iam levitatis est, sed, ut quod sentio di- eam, dementiae. Primum duces eos laudavistis, qui contra illum bellum privato consilio suscepissent: deinde milites veterano S, qui quum ab Antonio in colonias essent deducti, illius beneficio libertatem populi Romani anteposuerunt.
4. Puid legio Martia i quid y quarta, cur laudantur 3 Si enimeonsulem Suum reliquerunt, vituperandae sunt: si inimicum rei publicae, iure laudantur. Atqui quum consules nondum haberetis, decrevistis ut et de praemiis militum et de honoribus imperatorum primo quoque tempore referretur. Placet eodem tempore praemia constituere iis, qui contra Antonium arma ceperint, et legatos ad Antonium mittere 3 ut iam pudendum sit honeStiora decreta esse legionum quam SenatuS: si quidem legiones decreverunt Senatum defendere contra Ant0nium, senatus decernit legatos ad Antonium. Utrumhoe est confirmare militum animos an debilitare virtutem y 5. Η0e dies duodecim profecerunt, ut, quem nemo praeterco iam tum inventus sit qui defenderet, is habeat iam pa-
77쪽
tronos etiam consulares' tui utinam omnes ante me sententiam r0garenturi - quamquam Suspicor quid dicturi sint quidam eorum, qui post me rogabuntur - facilius contra
dicerem, si quid videretur. Est enim opinio decreturum ciliquem Antonio illam ultimam Galliam, quam Plancus Obtinet seu id est aliud omnia ad bellum civile hosti arma largiri primum nervos belli, pecuniam infinitam, qua nunc Eget: deinde equitatum, quantum velit. Equitatum dico Dubitabit, credo, gentes barbaras Secum adducere. Hoc qui non videt, excors est: qui quum videt decernit, impius. G. Tu civem Sceleratum et perditum Gallorum et Germanorum EXercitu, Pecunia, peditatu, equitatu, copiis instrues Nullae istae excusationes sunt: Meus amicus est. Sit prius patriae. Meus cognatus. An potest cognatio propior ulla es Se quam patriae, in qua parentes etiam continentur Mihi pecuniam attribuit. Cupio videre qui id audeat dicere. Puid autem agatur quum aperuero, facile erit Statuere quam Sententiam dicatis aut quam sequamini. III. Agitur utrum M. Antonio facultas detur opprimendae rei publicae, caedis faciendae bonorum, diripiendae urbis, agrorum SutS latronibus condonandi, populum Romanum Servitute opprimendi, an horum ei sacere nihil liceat. Dubilate quid agatis. At non cadunt haec in Antonium. 7. Hoene Cotyla quidem dicere auderet. Puid enim in eum non eadit qui, cuius acta se deindere dicit. eius eas leges pervertit, quas maXime laudare poteramus. Ille paludes siccare voluit: hic omnem Italiam moderato homini, L. Antonio, dividendam dedit. Puidy hanc legem populus Romanus accepit' quid y per auspicia ferri potuit 8 Sed augur verecundus sine collegis de auspiciis. Puamquam illa auspicia non egent interpretatione. Iove enim tonante cum populo agi non esse fas quis ignorat Τribuni plebis tulerunt de provinciis contra acta Caesaris, ille biennium, iste sexennium. Num etiam hanc legem populus Romanus accepity quid promulgata fuit quid y non ante lata quam scripta est non ante laetum vidimus quam futurum quisquam eSt Suspicatus 3 8. Ubi lex Caecilia et Didia 8 ubi promulgatio, trinum nundinum3 ubi poena, recenti lege Iunia et Licinia 2
78쪽
USSuiatne hae leges esse ratae sine interitu legum relia taurum v Eccui potestas in forum insinuandi fuit Puue, Hro illa tonitruat quae tempeStaSi ut, Si uuSPicia M. Anto, irini non moverent, Su Stinere tamen eum ac ferre se OSSentum vim tem 'estatis, imbris ac turbinum, mirum videretur. ianua legem igitur se augur dicit tulisSe non modo tonuntelo VE, Seu Drope euelesti clamore prohibente, hanc dubi lubit contra nuspicia In tam confiteri y 9. Puidy quod cum eo collega tulit, quem ipse secit Sua nunciatione vitio Sum, nihilnenci nus 'icia honus augur pertinere arbitratus est y IV. Sed nuΚuiciorum noS fortasse erimus interpretes, qui SunmS eius Collegae. Num ergo etiam armorum interpretes quaerimus Primum omnes sori aditus ita saepti, ut, etiam Si nemo Ob- Staret urmulti S, tamen nisi Saeptis revulsis introiri in forum nullo modo 'OSSet. Sic vero erant diSposita praeSidia. ut quomodo aditus hostium urbe prohibentur, ita custellis et Oseerihus ub ingresSione fori populum tribun OSque plebis prouulsari videres. 10. Puibus de causis eas leges, quuS M Antonius tuli Sse dicitur, omnes cen Seo per vim et contra ciu- aDicia latus iisque logibus populum non teneri. Si quum legem de actis caesaris confirmandis deve dictatura in uerpetuum tollenda deve coloniis in agros deducendis tulisse M Antonius dicitur, easdem leges de integro. ut seo 'ulum teneant, Salvis auspiciis serri placet. Quamvis enim res bonus vitiose per vimque tulerit, tamen hue legeS non sunt habendae, omnisque audacia gladiatoris amentis auctoritaten OStra repudianda est. 11. illa vero clissi putio pecuniae publicae serenda nullo modo est, se er quam SeStertium SQ-ptiens miliens salsis perscriptionibus donati inibus alie ax Er-tit . ut portenti simile videatur tantam pecuniam 'opuli Romani tam brevi tempore perire potuisse. 9uid η illi immanes quaestus serendine, quos M. Antonii tota exhausit domus Decreιa salsa Vendebat, regna. civitateS, immunitates in aes accepta pecunia iubebat incidi. Haec se ex commentariis caeSariS, quorum ipse auctor erat, agere dicebat. Calebant in interiore aedium parte totius rei publicae nundinae: mulier sibi felicior quam viris auctionem provinciarum regnorumque saeiebat: restituebantur exSules quasi lege Sine legesIc. II. 3. 24
79쪽
370 IN M. ANΤONIUM ORMIO PHILIPPICA U.
quae nisi auctoritate Senatus rescinduntur, quoniam ingressi in spem rei publicae recuperandae sumus, imago nulla liberae civitatis relinquetur. 12. Neque solum commentariis commenticiis chirographisque venalibus innumerabilis pecunia congesta in illam domum eSt, quum, quae vendebat Antonius, ea se ex aetis Caesaris agere diceret, sed senatus etiam consulta pecunia accepta salsa reserebat: syngraphae obsignabantur: senatus con Sulla numquam facta ast aerarium deserebantur. Huius turpitudinis testes erant etiam exterae nationes. Foedera interea lactar regna data: populi provin ciaeque liberatae: earumque rerum salsae tabulae gemente
populo Romano toto Capitolio figebantur. Puibus rebus tanta pecunia una in domo coacervata est, ut, si ' hoe genus in unum redigatur, non sit pecunia populo Romano de sutura. U. Legem etiam iudiciariam tulit, homo castus atque in teger, iudiciorum et iuris auctor. In quo nos sesellit. Antesignanos et manipulares et Alaudas iudices se constituisse dicebat. At ille legit aleatores, legit exsules, legit Graecos. O consessum iudicum praeclarum i o dignitatem consilii ad mirandam l 13. Avet animus apud consilium illud pro reo diceret Cydam cretensem, portentum insulae, hominem au' dacissimum et perditissimum. Sed fac non esset num Latine scit num est ex iudicum genere et forma num, quod ma Ximum est, leges nostras moresve novit num denique h0 mines 3 Est enim Creta vobis notior quam Roma Cydae. De lectus autem et notatio iudicum. etiam in nostris civibus ha
beri solet. Gortynium vero iudicem quis novit aut quis nosse potuit Nam Lysiaden Atheniensem plerique novimus. Est enim Phaedri, philosophi nobilis, filius: homo praeterea festivus, ut ei cum M' Curio consessore codemque collusore facillime possit convenire. 14. Puaero igitur, si Lysiades citatus iudex non responderit excuseturque Areopagites eSse nec debere eodem tempore Romae et Athenis res iudicare aecipietne excusationem is, qui quaestioni praeerit, Graeeuli iudicis, modo palliati, modo togali 3 an Atheniensium anti quissimas leges negliget y lui porro ille consessus, di boni: Cretensis iudex isque nequissimus. 9uem ad hunc reus ad leget y quo modo accedat 3 Dura natio est. At Athenienses
80쪽
risericordes. Puto ne Curium quidem esse crudelem, qui Ericulum fortunae cotidie faciat. Sunt item lecti iudices ut fortasse excusabuntur. Habent enim legitimam excusa- oriena, ex Silii causa solum vertisse nec eSse postea resti-itos. 15. Hos ille demens iudices legisset, horum nomina I aerarium detulisset, his magnam partem rei publicae cre-iclisset, si ullam speciem rei publicae cogitavisset VI. At-ue ego de notis iudicibus dixit quos minus nostis, nolui
ominarer saltatores, cithari Stas, totum denique comi SSaonis Antonianae chorum in tertiam deeuriam iudicum scitotes SQ coniectum. En causam cur lex tam egregia tamque praelam maximo imbri, tem yestate, ventis, procellis, turbinitus, inter fulmina et tonitrua serretur, ut eos iustices habe-emus, quos hospites habere nemo velit. Scelerum magni acto, conscientia maleficiorum, direptio eius pecuniae, cuiusatio in aede Opis consecta est, hane tertiam decuriam ex-ogitavit: nec ante turpes iudices quaesiti quam honestis udicibus nocentium salus desperata est. 16. Sed illud os,llam impuritatem coeni suisse, ut hos iudices legere auderet liuorum lectione duplex imprimeretur rei publicae dedecus:
inum, quod tam turpes iudices essenti alterum, quod pate-aetum cognitumque esSet quam multos in civitate turpes taberemus. Hane ergo et reliquas eius modi leges, etiam sitne vi, salvis auspiciis, esSent rogatae, censerem tamen ibrogandast nunc vero cur abrogandas censeam, quas iulico non rogataS
17. An illa non gravissimis ignominiis monumentisquemius ordinis ad posteritatis memoriam sunt notanda, quod inus M. Antonius in hac urbe post conditam urbem palamecum habuerit armatos: quod neque reges nostri secerunt teque ii, qui regibus exactis regnum occupare VoluerUnt. Innam meminii vidi Stillam: modo caesarem. Hi enim tres ost civitatem a L. Bruto liberatam plus potuerunt quam Niversa res publiea. Non possum adfirmare nullis telis eostipatos fuisse: hoc dico nee multis et occultis. 18. At hane eStem agmen armatorum sequebaturi Crassicius, Mustela, tiro, gladios ostentantes, sui similes greges ducebant perorum: certum agminis locum tenebant borbari sagittarii.