Quaestionum Petronianarum specimen alterum ..

11쪽

ii quiliis alba vel purpurea suisse scimus, cs. B. Asr. 56) II. X. XXII, 1 coccudicatum. Neque obstat, quod idem, qua aestimatione Vita cultior naturae opera inldiscernat explicans, XXXVII 13. purpuram non minus quam eoccum in laudatissimis re hii numerat. Agit enim ibi non id, ut Singulares quasdam res pretiis inter se ponderet, sedul omnium rerum quae maxime in Suo quaeque genere ex peianiur, demonstret. Itaque purpuram, quam is minore tum pretio, quam c0ccum ae Stim alam, tamen quum inter conchas esset laudatissima, ut e0ccum inter grana ), in pretiosissimas referre res poluit. Sed ut Plinii hic locus parem iribuas purpurae et cocco dignitatem, Siculi Τrimalchionis, hominis stultissime luxuriosi, culcitae aui conchJliata aut coccinea tomenta habentes, Petroii. 38. tribuere videntur: ill0 ceri' tempore, quo primum innotui S Set, coccum c0n Sentaneum est doli calo luxuriae fastidi0 cupiwissime arreptum esse gratiusque suisse quam purpuram. Eaesi autem sententia Versus de uio dispulamus: quae Situs tellure nitor certaverat

ostro. in quo VerSu nii 0r iuerpretandum est ad illud Plinii XXX lli. 7 sincero mi uioa cocci nit0r ) esse debet'; qu esitum autem tellure, aus dem Laude gesticht. poeta c0ccum dixit, ui purpurae 0pp0neel mari naiae. SimilitΡr Plinius coccum IX. 41 in torrena vel terrestria reseri, et XXXVlL 13 iis adnumerat rebus, quae e terra exeunt.') Granis, id quod n0men ipsum eum iussit, Pliniu, coccum et II, 4l et XVI, 8 adnumerat. Νeque dubito, quin hoc qu0que l0c0 adnumeraVerit. Sed 0bliterata est scriptoriS manus. Eius rei signum iudico, quod codex Bambergensis, euius unius auct0riinie hic t inus nititur, in cocco scriptum exhib0t, pro quo in grano cocco scriptum ops riuii 'd ii in illa, quae integra manSerunt, Plinianae structurae exempla in arbore citro, in frutice cinnam0, in radicibus c0St0. Neque ei, quod proposui, adiuugere dubito laseri, ex ο0ntigu0 in la Sere c0rrectum. LaSer ossim, quamquam in suestis erat numerandum, mod0 non in arb0ris aut fruticis fucvis, iam ess n0n minu8 quam coccum generi suo videri putuit restitutum, si in grana relatum e8Sei. Nam qnnm Plinius h0c grani XIX, 3 saba traeia adulterari solere queratur, essicitur niSi c0mminutum ei fridium R0mam non advectum esse, ita uisi delevi reddens gran0rum in granis esse Videretur. T0 iu8 igitur l0si haec existit forma: .Rhruriauioin ipsarum maximum est pretium in mari s Sceditum m η τ' iii8; RSi R ellurem crystallis; ibi a adamanti, smaragdis, gemmis, murrbinis; e iersa Vesse e euntihRS in gi di 0 ου asori; in rebiushua filo serieis vestibus; in arb0re cur0 in frutice cinn3m0, LRSine, am0m03 riiii litiiseis su eo succino, op ibalsam0. myrrhae, thuri; in radicibus c0St0.' Add0, dativus, st

12쪽

Palli a Tisiphone, concisaque vulnera mandu Ad Stygi is manes lacerasus ducitur o bis '

13쪽

Xeque Hesperiae nomen non Salis aptum videtur. Plinius enim quum XVI, 8 Hispaniam huius pigmenti feracissimam suisse Significet, tum IX, 41 coccum, ait, circa Emeritam Lusitaniae in maxima laude est. Restat, ut quae reliqua sunt verba laudabat miles in unda, non terelissimi ea fili et quae ipsi nuper reprobaverimus in quaest. Petron. p. 5. in diSpulationem V0cemu S. Primum milites, i. e. Romanos, qui praedalum exissent armati, patet, quum Hesperiae coccum laudasse dicantur, nihil aliud secisse dici uisi ad Hispaniam cocco sp0liandam profectos esse. seu id recte dici et poetae ex instituto apstrium est. ln unda vero quid sibi Velit, subdis scilis nascitur quaestio. Sic positum nim sine attribulo n0n modo dubitandum est, num accipi possit in hoc vulgare in mari aus dem Meere, sed ne hac quidem inierpretatione admissa commodissimam et scit sententiam. 4n navigantibus circumsunduntur conchylia, ita ut milites illos in mari, ubi summam haberent facultatem purpurae, fastidiosos c0cco inhiasse poeta dicere ei potu orit ei debuerit'

V. 1l. 42. Subiectam statuo his Versibus hanc sententiam: extremo et ab occidentesti ab oriente, itemque ex intermediis terris Voces inaudiuntur bona sua accusantium, quod direptores Romanos in se concitaverint. Etiam codicum quodam concentu accusandi verbum commendatur, quum quod pleri Sque in c0dicibus extat accusatius inde videatur repetendum, quod sei et seuS , c0rrecti0niS ergo a Suo quidque auctore ad accusat appicta, in unum deinde consusa sint.

V. 13. Aliae clades sunt, quae aliis gentibus praeter Hispanos, Numidas, Seres, Arabes inserebantur. Poeta enim, id quod obiter in tertio versu monuimus, sic insiliuit, ut quaecunque Romanis ad luxuriam explendam opus essent, haec omnia eos bellis illatis a barbaris auferentes saceret. 0u0 Speciat et quod V. 6 legitur Hostis erat, de quo supra explicuimus, et quae V. 9 et 32 mentio si militum. Rem omnem in commentatione mea p. 47 adn. 41 enarravi; huius l0ci est Videre, quid suerit, cur p0eta omne luxuriae

instrumentum, c0ccum, Veste S Vel lanam VeStium, seraS omnia, ut ipse V. 32 dicit, orbis praemia per milites praedae nomine comparari saceret. - Quaerentes nuper inter hoc poema et Lucani Pharsaliam quae intercederet rali 0, Petronium repperimus poema suum Pharsaliae libro primo ut exemplum opp0Situm V 0luisse, ex quo Lucanum male poetae munus stinctum esse intelligeretur. Qua in re non salis habuit argumentum, silet historicae vinculis exsolutum, ad suam ipsius legem scis li8 g. 6) in Vaticinali0nem quandam sormasse, sed vestigia Lucani intentius perseculus omnium locorum, qui aliquam recipere correctionem aui etiam immutationem viderentur, qualibuscunque faciendis immutationibus cupidissimum

14쪽

0gii censorem. Itaque nactus is cum de luxuria, Phars. I, 160 sqq.) ubi , mundo subaci praeda et hostiles rapinae luxum Suasisse ' dicuntur, temperare Sibi n0n p0tuit, quiu rali 0ue inversa luxuriam Romanis caussam rapinarum extili S Se diceret. Palet utrumque ei per se et cum altero coniunctum Vere dici, Sed Petr0nii magn0pere intersuit, ui quoquo m0d0 adversarium Lucano se exhiberet. V. 14. auro qui exhibent c0 dices l0ngis Si me a Vero ab Suni, pr0pius qui a reo, proxime unus ille, in quo arco extat, iribus Saltem literis de manu poetae servatis. Nam circo non dubitandum est quin Vere c0njecerii H. Stephanus. Hoc autem verbo recept0 quae generalis emet Sit Sententia, hanc ea, quae Sequuntur. Si quis primum intueatur, Speciali in inflexam habere videbuntur, ita ut quae serae, qua in terra, quem in usum circen Sem

captae sint dem0nstretur. Beluam Sane ambigi p0lest elephantum p0elaiau le0nem dixerit; utrasque enim bestias Plinius Η. N. VIII, 7. 16. auctor est inde a medio septimo urbis seculo haud ita raro in arenam missas esse, atque id nonnunquam etiam gregati m. Quarumtamen venationum quum nulla magnis centior apparatu fuisse Videatur quam illa, quam Pompeius secundo consulatu in dedicatione templi Veneris Victricis edidit cs. Cic. oss. 2 lsi hanc sacile quispiam a poeta hic respici dicat; ex quo, reor, porro hoc c0lligatur, beluae nomine non leones, quamquam numero sexcenti suerint, sed Viginti illos elephanios signiscari, quippe qu0rum lamentabili interitu Pompeio eliam crudelitatis invidia constata sit. cf. Plin. H. N. VIII, 7. Cic. ad sani. VII. l. 3 Sed ita rem exp0diri mili 0r elephaniorum natura vetat, quae respuit illud , dente ad mori es pretiosa quod quum in hac orationis temperatione nihil aliud valere possit nisi maxime idoneum esse adim0rtifera vulnera infligenda. potius in ligrim aut leonem et pantheram cadii. Praeterea sane quam mirum flaret, Si poeta unum genus ferarum in eam ludorum pariem exhibuisset, qua serae aui inter se aut cum bestiariis pugnabant. Nam de illa eum parte h. l. dicere argumento est tigris separatim ei ob id inductus v. 16 18ὶ ui bibat humanum populo

plaudente cruo rem, quae verba ad damnationem ad bestias reserenda esse, G. Her- mannus ) recte vidit. Itaque epexegelica, de qua adhuc disputaVimus, orationis c0nsur-

3 In epiSiola. cuius mentionem in quaest. Petr. p. 5 seci. Ex ea epist0la. Si quae aliis etiam uSui esSe poSSent, Visum est omnia huc transScribere, quae ad Petronium pertinent. V. 17. uber den Sie S. 41 Sprecheu, scheint mir der Dichier gesciri iuben Zu baben: ne desit bellua denti Ad mortes pretiosa inmes: premit etc.

15쪽

imalione abiecia. alteram, quam palere Videmus, interpretandi viam ingressi, surae nomine pantheras et leones, beluae elephantos designari censemus. Atque ad paullistras quidem ei leones monstrandos nemo noti intelligit solam circi mentionem Suffecisse; c0nstat enim

V. 47. V. quaeSt. Petri B. p. 5.

16쪽

has bestias, inprimis pantheras, etiam in modico aedilitatis sumptu exhiberi solitas esse; elephanti vero unde cognoscerentur peculiari ac certa opus erat nota. Quae nuta ne deesset. beluam poeia prop0suit, cui dentes lanium sacerent pretium cs. Plin. H. X. XXXVll 13 Ex iis quae spirare conveni: animalibus in ierra maximum est prelium) donlibus elephantorum, in mari testudinum c0rlici' in ut ne mortis quidem pericula ab ea venanda deter rerent. Hanc enim sententiam et ipsam sub illis Verbis subici p0sse . non est quod pluribus exponatur. V. t 6. Poeticae ratio postulat, ut premii verbum cum tigris nomine coniungatur. Itaque comma post classes delevi. Bestias Vero ipsas quis credat p0elam in auratis caveis inclusas navibus Romam advehi secisse Restituendum est ex emendati0ue Brouckhusii aerata, idque eo minus dubitanter, quod uni luxus generi alterum immiscere ab instituto

poetae abhorret.

V. 19-27. De his versibus quae in commentalione p. 44. adn. 31. dixi, iis haec nunc addere habeo. Quid lacerint Romani luxuria diffluentes, non quid passi sint, poeta demonstrans non sata, sed facta, quod ipsum Burin annus scriptum Voluit, scripsisse existimandus est. Accedit quod sala vix dici p0ssunt peritura. Sed haec plana atque

aperia: iis, quae inde a V. 24. sequuntur, Iehementer offendor. Superiora enim recapilu tali 0nis causa breviter perstringens poeta cur circensium non meminit 3 - Puto, quod hoc

luxus genus nullam habebat animi mollitiem. Ergo, dixerit quispiam, in hanc voluptatum

17쪽

seriem omnino non reserendum erat. Dicam quod sentio. Videtur de sex illis versibus 13 l8 deliberandum, an sede, quam p0eta invito nunc obtineant, moti p0st V. 38 collocandi sint. Cui transpositioni etiam hoc saxei, quod qui undequadragesimi est Versus furor campi iam

nactus comparet, cum quo apte comp0 natur, circensem quendam surorem.

V. 27 32 exhibui nunc ex dispositione Gro novi ana, quam BuecheleruS quoque probavit. In undetricesimo autem Versu renidens moneo perperam ab . interpretibus cum ostro coniungi, quum epitheton Sti mensae, quae levigata ac polita imagines sei Vorum ministrantium et stragulorum purpureorum instar speculi reddere dicitur. Sequenti Versu, puto legentes facilius careant, quam quisquam eum emendaverit. Νam non solum ex numeris laborat. sed etiam 'priora eius haec verba quae sensum trahat, praeterquamqu0d n0n salis plana sunt, leviter assuta orati uni comparent, quasi quoddam 8Jrma Vesti adhaerens; po Sleri 0ra ero certe supervacanea sunt. Sed his incommodis quam opponerem medicinam, frustra adhuc quaesivi j. Denique duoeli ricesimo versu quod Buechel erus es furit recepit, non video quomodo miles praedandi caussa in orbe terrarum pervagari idemque accubare tu epulantium turba dici possit. Ex t ruit iam necessarium est, ut Si is nullo esset codice ex coniectura reponi deberet. Flagitat enim orationis contextus hanc sententiam: apponuntur in citreis illis mensis omne genus cupedia, undique terrarum a militibus conquisita. Neque potuerunt militibus aliae subito

partes tribui atque ab initio egerunt, ut luxuriae essent ministri. V. 34. Ne deesset, unde iugenium gulae cognosceretur, obruta Scripsi pro eruta, h0c poetam dicere ratus, 0 Strea cum arena sua h. e. glebis ostreariorum adhaerentia iniri clinia inferri. 0uod dicentem eum non insolentius loculum esse apparet, quam in proximo VerSu, ubi Scarum aequore mersum apponi dicit. Explicui de hac posteriore locutione in commentali 0ne p. 58 seq., quo eodem loco in adnot. 53 ei vendunt v. 35. quam in Sententiam accipiendum esset, docui, et quid me adduxerit, ut V. 36. remo Vent reciperem,

tum quidem ex un0 cod. Τragur. enotatum, nunc vero post Buecheleri curas etiam externa auctoritate Sali S munitum.') Una Saltem ex parte ut afflicto mederer, quum seiunctum interpunctione ab antecedentibuS hunc Versum ita c0nmrmassem: duae censum trahat, hoe sterile ac male nobile lignum Turba sepulta mero circumvenit, desiderare in his coepi signiticali0nem et elus, culus lacerare bona convivae dicuntur, qui debet esse dominus epuli, et caussae, cur mensa Sterile ac male nobile lignum appellaretur, quae alia esse nou potest, nisi quod Ius anum magno empta rem familiarem exhaurit. 3

18쪽

V. 51. In hoc versu sanando quum quidlibet audendi potestas grammatico esse debeat - nam quod postremum eius verbum codices omnes habent. praedam alucinalionem librarii Oscitantis prae se seri - quum igitur ad supplendum hunc Versum coniectura opus sit, cui codicum vestigiis insistere non liceat, ego R0mam scriptum velim. Nam pridem, cuius caussam olim in commentatione p. 44. egi, nunc tam Super acaneum esse intellig0, ut correctum ex praedam non possit non iudicari; plebem Vero, quod Burmanni comm0ntum Buechel erus recepit, propterea improbo, quia et geminus ille gurges et se noris illuvid sususque aeris ad universum periinei p0pulum. Adde, quod comparatio rei publicae cum nave apertior est, quam ut expressa, quam plebis Verbum habet, Significalio personarum ad milli p0sse Videatur. V. 61 - 66. Alienos esse hos versus ab hoc poemate et forma et sententiis, argu mentis ceriissimis in commentatione p. 9 Seqq. docuisse mihi videor. Neque eo pulerunt numine a suspicione fraudis vindicari, ut Lucanianae de triumviris exposiliunt l. 82 970pp0sili dicantur.

V. 69. Cocyta aqua insolentius sane dictum neque cum talibus aequandum, quale est Romula tellus, sed tamen quod c0dices maximopere commendent, ei sorma huius nominis, quae adiectivi verbalis est, admittere videatur. V. 70. essu Sus ne orali 0nem magis oneraret quam ornaret, poetam cum furit, non cum spargitur coniunxisse existimandum est. llaque Bue cheleri interpunctionem non p0iui quin reicerem. V. 7l. Recte inierpretibus nonnullis offensioni suit, quod auctumno tellus diceretur virere. Mihi praeterea ne aut quidem serendum Iidetur, non praecedente cui respondi alaltero aut, atque existimo pro eo neque scribendum fuisse. lain vero quum p0eia id agat, ui locum, qui Sterilis et tristissimus aspectu meram moriem repraesentet, de Scribai clarum e si eum hunc locum aptissime dicere ei copiis auctumni et amoenitale eri S carere Aique in hanc quidem ut caespitem herbosum ei virgulta avium cantu personantia exhibuit ita illas eum arbitror pomis rubentibus significasse, in quibus resti luendis literarum nec

ductu nec sono nimis longe me a c0dicum scriptura recessi S Se omne S. Spero, cun Sentieni.

V. 75. circum tumulata paene miror interpretes non protinus ad saxa retulisse in hanc sententiam: tumulorum instar saxa toto campo sid est enim circum)exsurgunt. Est autem tumulandi verbum singulari exemplo ei propria sua xi p0silum, qua tumulum sacere vel in tumulum extruere Significare credendum eSi.

19쪽

V. 76 sedes, quum minus apte dictum videatur de l0co inhabitabili ac deserio, nescio an pr0pter lucium. quo p0ela hunc locum vestivit, in sordes mutandum sit. V. 80. Genuinum hunc Versum censeo - praetermissus est autem in codicibus haud paucis - n0n qu0d abeSSe n0n p0SSit ab hac Sententiarum complexione, aut quod non habeat quod iure reprehendatur, sed quia reddens illud Lucanianum summis negatum stare diu. Phars. I, 703 Petronii manum indicat. Is enim quo facilius carmen suum Pharsaliae oppositum cognosceretur, n0n S0lum in mutandis et corrigendis, sed etiam in relinondis atque imitandis Lucani sententiis Versatus est. Cuius generis exempla compluria ex hac ipsa 0rali0ne Ditis petere licet, vetuli quum nimium pondus Romae Petronius attribuit hoc versu: ecquid Romano Seniis te p0ndere Victam 82. perspicuum est eum cum Lucano concinere sic illic de caussis belli civilis explicare pergente: nimioque graves sub pondere lapsus. Atque etiam quae insequuntur apud Lucanum: nec se Romus e reus . iis haec Petroniana: nec p0SSe ulterius perituram extollere molem ' 83. quamvis discrepent Senientia, tamen Videntur SuperStructa. V. 92. Gemere sere ea dicuntur, quae onere imposito laborani, ut apud Virgil. Λen. VI. 413 cymba Char0uis recepto Aenea. id, pulo, cogitans auctis Delbenius pro haustis scribendum coniecit, male memor Versus 87., in quo aedificiorum in montibus extructorum iam factam invenimus significalionem. Accedit, quod montium antra gementia nihil prorsus pertinent ad inseros, qu0rum sedes a R0manis luxuriam explentibus templari Pluto queritur. Has autem Sedes Vehementer dubito num in proxima Vicinia montium; qui potissimum habent antra, poetae placuerit hoc antr0rum Vocabulo nominare. Itaque claustra scripsi, viam monSirante et qu0d praecedenti S VersuS mendum est austris, et quod h. l. unus exhibet codex an Stra. Dictum autem Volo claustra gemunt de moenibus vel parietibus orci excisione m0nlium concussis ac rimas agentibus. Ceterum si quis graecam huic p0etae V0cem c0ndonandam pulei, et ballira obtulerim, cuius qu0ddam interpretamentum Sil antra.

Vanum lapidem oppositum arbitror saxis, quibus aedificabatur, quae saxa montibus hausi is signiscantur. Τres enim suisse res poeta dicit, cur Romani in viscera terrae

ad orcum descenderent, ut sundamenta sub Struclionum insanarum iacerent, ut saxa quadrata peierent, ut gemmas quaererent.

V. 93. Virgilius simili in re Aen. VIII, 246. manes facii immisso lumine trepidantes. Εum seculus Ovidius Metam. et II, 261 ei V, 358 eundem lucis horrorem inseris tribuiι

20쪽

ui miremur hoc commentum, quo manes penetralibus orci retectis quasi sui obliti costium sperare dicuntur. Magis etiam salendi verbum offenderit. Quid enim quos intelligimus

vi adactos esse ad inanem spem coelestis perfugii, hoscine non improbemus nihil acerbam suae spei necessitatem queri, Sed aequum prae Se serenies animum ac paene laetum spem in coelo se habere pronuntiare - Haec secum agi lanii in mente iubentur, quamvis correctionem redoleat, tamen recipiendum videatur. Sed 0mnia sunt recte. Pluto enim quum regna sua peti queritur, n0n modo h0c queritur, qu0d perladienda terra compages Orci rumpantur, manesque Diio Sedium Suarum perturbato inquieientur, sed magis etiam, quod propter nascentem ex hac perturbatione spem coeli cum Orco commutandi, ipsi metuendum Sit, ne regno Suo excidat. Quod autem coelum Speranies poeta manes introduxit videtur doctiores aetatis suae homines risisse, qui sprelis de Orco opinionibus ad philosophos quosdam se applicantes cs. Sen. epist. 79, 9) c0elestem esse quae mortem insequeretur vitam statuerent. Certe eam hic Versus habet sententiae c0nsormalionem, quae peculiare quoddam consilium scribentis arguat. V. 95. Bue chelerus mendo quodam Guelserb. cod. inductus sic scribendum coniecit: Rumanasque acies nostris da sun era regnis. Λi commoto qui Plutonis est animo magis contorta ei acris convenit, quam tracta et fluens oratio. Atque etiam quod Fortuna v. 117 - 19 de caedibus mox suturis promittit, id eam statuendum est aptius pr0 millere, univerSe ui caedes Romanorum efficeret rogatam, quam proprie ut totas morti daret legiones. Denique haec verba Romanosque cie quid valerent ne dubitari posset, praecautum est antecedentibus muta pacatum in proelia vultum: ita ui hic versus, quem codicum etiam memoria omnibus partibus sanum testis catur, nulla templandus coniectura , ideatur. V. 96. iam pridem persundimus, praesenti suapte vi posito. ut in Graecis illis enuntiatis παρος ου Γι θαμίζεις, παλαι σκοπoos λ, similibus, quae explicans Kruegerus in gramin. Gr. V0l. II, g. 53. adn. 1 non magis recte periphrasim quandam imperfecit narrat quam h. l. Λni0nius praesens pro persecio positum arbitratur. Ego sic explico: iam pridem non persusi ora nunc non persundimus, Vel dudum est, quum ora non persundimus. V. 107. Romanis arcibus si quis contulerit cum eo, quod infra legitur v. 293:Νescis tu. Magne, tueri Romanas arces Epidamnia nomina quaere, de quo in comment. p. 39 disserui: haec igitur si quis inter se contulerit, hoc . opinor, loco arcium vocem non satis quadrare ad rem iudicabii. Λccedit, quod plerique codices