장음표시 사용
51쪽
clipsis solis aut tune omni eo anno futura est cuius numerus a primo anno christi domini ceptus in capite cuiuspiam columne eclipsalis apparet. Tempus autem eclipsis numero succedet de prehenditur tribus constante particulis separatim scriptis quarά,
prima diem mensis qui mox etiam subiungitur ostendit secunda in a iii e boras. erri minutias. quib' a meridie talis diei computatis me dium eclipis euenit Fquitur dimidia duratio que duplici pleruq constat numea
robore videlicet unius ac minutorum: nonnunqua hero minutis duntaxat contenς
ta est Mocamus utem dimidiam durationem id tempus quod est ab initio ecliσpsis pila ad medium eius:aut ab eo medio pi' ad finem Quapropter sialis diis i dia duratio a medio eclipsis dematur:restabit initium eclipsis:eademque ad me dium eclipsis apposita finem eclipsis commonstrabit laris fuerit puncta eius adnotantur:id est quot duodecime ex diametro lumi
r naris deficientis occultabuntur e res etiam figuratione haud incomoda repret sentatur.7Jam quanta pars circuli luminare sgnificantis atramento tincta est:tari ram ex superficie ipsius luminaris nobis obuersa defectura et se pronunciabis: situ etiam deficiemis partis innotescente Onderio quippe luminaris pars deficiet si inferior pars circuli nigel a sit. superior autem si superior circuli portio atra fuerit
eclipsim vero uniuersalem circulus omnino niger significat Ed buc quoq3spectat frabula regionum si aliubi cis in oppido nurembergens degas.Quantum enim sup perius addidim tempori piunctionis vel oppositio sinere aut ab eo detrax diam leum dic quoq3 ad medium eclipta adde aut ex eo minue priat nota.a.vel mutata Aubula regionum apparens admonet.
erum solis locum boc pacto cognosces Antra tabulam solis subflscriptam cum numero anni propositi: quod iuxta eum apparebit adde ei numero qui scribitur in columnula solis ad diem propos, tam:priorem videlicet numerum priori et posteriorem qui est misi tox posteriori tu si summa minutorum ultra Go euaserit: pro -- - - GO. ablatis adde gradum num:reliquis in loco suo dimissis Ie rumin anno communi post diem sancti mathie apostoliisq3 ad fine anni facta ado
det verum locum solis in gradibra minuti ad meridiem ei opo buri autem addi vel in oporteat propter meridiariorum ditiarentiam quom illud
perexiguum est consulto preterimus.
52쪽
Tabula solis Anii e fi Annii ni Tum V m Tinini m
Ocus lune verus facile deprehendes si prius instrumeti lunaris partes dignoscens.est itaq3 in eo instruimeto Sodiacus duodecim signovi suis caracteribus distinctoae. igna trigenos haben gra dus. hic aut rigente loci angustia unuquodvispactolu duas repres sentat gradus iatra odiacum est equator lune numeros ab uno ad sexvltro citroq3 gestans. Edsun etia due rotule mobilea duo bus numeris lunaribus in kalendario positis respondentes:duobusque qui in rabu in radicum tune iuxta numeros annorum scribuntur.quorum prior signa posterior tautem gradus representat. Dis cognitio statuende sunt radices lune ut semel in t f uente per totuin quemvis annum in promptu sint ..Bntra itaque tabulam adicum luridicum numero anni proposm: numeru lune priorem qui signi set gradib' ω stat computa in odiaco ab ariete ubi crux est incipiendo:ita ut aries habeat.' taut rus. 2.gemini. 3. et sic deinceps. hbi autem numerus ille desinctione filum in liruos menti rotulamque maiorem volue donec eaput eius.id est crur sub filo iaceat. et ita Amranentem rotulam fige intrinsecus cum cera talis enim erit situs eius perso orum annum liniliter posteriori numerosin signa odiaci computato floq, ad
53쪽
in talis numeri traducto volis rotulam Morem douec caput eius suo omiteturam eoq3 suus se rorulam ut per totum annum illic manear auones itaq3 locum tune in 3odiaco scire cupis num rum tune priorem qui in kalendario ad diem propoluam scriptus est computa a capite maioris ro , tule ad itemque enas pone filum instrumenti. mox en in sub ipso filo habebitur in odiaco os lunei medius Inde et ver cotinuo emerget si numerum tune posteriorem in kalendario positum com putaueris a capite imitoris ron e nam sub filo ad eritun talis numeri translato in uatore me offerentur gradus addendi ad inediumlune locum upra inuentum si in inferioris ei circula eqin 'toris accipiant. aut imia uendi ab eod An si in superiori ii emicirculos autem noto eos qui iuxta arte tem ac libram incipiunt desiliuntq3. Herum in anno bilis erili a festo sancti marthie ape stoli usque aderitum anni utriqynuauro lunari gradus 3 Iuperaddi oportebit.
Honia aur nonusti queritant ista in usi om venariapta: Dabetque iuna plurimuit altis in ea re aliis atq3 liis recepta signi : no absentaneu vides hic attexere generales quasda signo* proprietates. quibuiqi partibus humani corpis singula accomodar soleant: ut queuis breui ac crasso quoda argumer ira apta ineptaque internoscant 'Pleniore itaque hui' rei tractam alibi reddem kAgitur Aries uri bibent auctores - calidus et siccus est atq3 igne' caput heis totu sibi vendicas aptus incisioni pene is si Tauruo dus siccu terreusmadcol humidus aque':pectori stomacho pulmoni q3 accomodatur vare in minutioe sanguinis sieone calidi et sicca sneu esse perbibent.dorsu ac latera respiciente: periculosiam anguini emitte ri
54쪽
Hirginis signit frigidu siccu terreeq3:ad ventre ac intestina spectae uidisserens de ne secande fibra calida humida'erea umbilicii lumbos inferioraque ventris sortitur: otilis sanguini minuendo. Scorpis frigidustumidus aquaticuique m. hdenda gubernat: incertus ad dena incidenda d agittario calido sicco et igneo: co te adscribunt: Nili ad incisione vene i capricornus frigidus siccus ac terreus habet genua: ad sanguinis aut minutione inutilis existit. I, quartus calidus huιmdus et aereus:ad crura refert: indineres vene incidende. 1 Disces quoque indifferentes sit frigidi humidi et aquatici: pedesq3 in tutela recipiut. Illud aut no est obliuione pretereunda Φ etsi luna in signo quopia fuerit ad mi nurione sanguinis jecto: no in attingi debet pars corpis eide signo allegata Prese 'terea iuuetuti quide luna crescens: senibus aut decrescens eligi consueuit.
T quantitate diei ubiuis agnoscenda propria exposita est tabula in cui stote numeri quida tatuunt eleuatione poli borealis significantes.in laterib aut citremis signa odi aci internis gradibus suis adiacent Ollic ergo ad quavis die accipe signu et gradu solis illa e directo ipsius sub numero eleuationis polaris apparebi trun titastpis semidiurna in horis et minutis suis si sol in liquo signe
ruborealia fuerita aut qualitas testis se nocturni si in aultrali quopia extiterit: qd temp'seminocturnue e. in . horis ablatu relinquit quantitate pissemidiurni eo aut qualitate duplicata totu tem p diurnu conflabis L aut dies, nocte suas. mul viginti quattuor Doria stent: si quantitate diei ex vigintiqttuor horis demas quilitas noctis relinquet cibit gradus solis no appareat in alterutro extremoruordinu:cos derabis duos iuxta eu viciniores. Na penes situ eius ad illos proportio naliter coiectabis quantitate pio semidiurni inedia quod amodo inter duas quati i tates dieru duobus illis vicinioribus gradibus respondentes Pὸrro semidiurni temporis quantitas indicat qua hora sol occidit: sicut et seminocturnu tempus ortu Tolis declara . Hi aut signori caracteres agnoscas hic apposita est tabella costcdco
56쪽
57쪽
Orolos iu bori3c mala in quavis habitatione hoc modo conficis. Dillansis pedibus circini ad latus quadrantis horologi i hori3ono talis in planitie quada circulu describerculus diametro designata alterii semicirculox spatiis horariis desigiaadis accomoda eius
laque ei nicirculi arcu diuide per mediu. et a puncto medie incisioo iis ad centru circuli duc linea recta:que erit dore duodecime dia meter aut cireuliiud lineata duplicitore sorte tridelicet antemeridiane et postmeridiane inseruiet. Que res ut definiti' exponi possit rara semicirculi oppone pecto ri tuo ita ut linea hore duodecun aduersus te porrigat. Sic ergo diametro circuli in duas semidiametros resoluta inextra quide semidiameter hora sexta antemeridiana representabit. sinistri r sexta postmeridiani. Reliquas aut horarum lineas hoc pa to inscribes. me filum' iadrantis ad scalam latitudinum et moue indice id est nodulum filo adherei rem ad eleuatione poli in scala signaram.Deinde tras lato indice ad lineam dore prime habebis in arcu quadrantis extremo inter filum extensu et latus sinistrum quadrantis distantiam pinus borea meridie. quam dististiam circino acceptam traduc ad seimcirculum dorologii futuri figendo scilicet alterum pedem circini in inemo puricio linee dore duodecime alterius autem circvducti virinq3 vestigium nota in arcu semicirculi. duoq3 pucta sic facta cum centro horologii continua per duas rectas: quarum retra quidem undecimam horam lignificabit: finistra autem primam post meridiem. Rursus pone indicem ad mea hore secunde: et dabebis distantiam duarum besai uiu a meridie inter filinia extensum larusci quadrantis. ξ aia distantiam transfer sicut antea ad circumferentiam horologii . factisque duobus punctis. ac ipsis cum ceni roborologii copularis ede Graquidem mea erit hore decime: simitra aut bore secunde. Non aliter enicies reliqs horologii lineas posito indice suscereras horaru lineas in quadrante. Ad bucinoqdu semicirculus Dorologii duodecim boraru spatiis distinguis. Guu aut dies estiui pluris que duodeni constet boris:reliquas horaru distantias hac via deprehedes Quata est intercapedo quinte et exte horaru in circularetia horologii: tantii officio circini adstinge triq3 dore sexte facti' per pedem circini vagum duobus p ctis:ac eis cuin centro per lineas rectas copulatis: dextra quide horam quinta ansite meridianam: sinistra peroseprima postmeridianam representabit. Stem sumpta similiter intercapedine duari horarum quarte exteq3: ac ea utrinq3 ad hora sexia adiunera si ut prius duas ratas duxeris: dextra quidem horam quartam antemeridianaim simitra octaua postincridianam comonstrabit ceterum descriptis iam ii neis borariis pone filum quadrantis ad numerum eleuationis poli in habitatione
tua:qui per tabuiam regionum deprebendii more nun ap. arebit angulus quida
58쪽
filo ipso et latere quadrantis graduato tentus . cui equale fac ex tabula lignea raut ex lamina ferrea. eiique angulu ad lineatore duodecim e sic app ica ut cuspis ei cucentro horologiij coueniat. supficies aut anguli rectissime innitas planici borologii neutrorsu videlicet declinas. Poteris etia si libeat ex centro horologii educere filuferreusin quantitate anguli memorati. eritq, usus eius id eiu usu anguli utriusq3 umbra horas indicare.' actenus de fabrica nuc de positione horologi tractanduque haud comode sine linea meridiana comparat est aut vulgaris linee meridia ne inuentio ad bac fere moduLBn plano ad equid istantia dori3ontis posito destrisbe circuliquatvlibet in cui'centro fige stiliterete sic ut cacume eius qua querim e qualit distet a circuserina circuli ea aut longitudine sit stilus ut umbra ei' breuiis ina quesita meridie intra circulu terminet. Obserua itaq3 duas stilivmbras eqles antemeridiana et postmeridiana:quaru delicet utram ad circularentia circuli desinat: factisque duobus punctis ad terminos umbraru arcus interceptus per qua Pt uidas punctusque medie incisionis cicentro circuli copulet: que quanti icunque etiam utrinq3 extensa erit linea meridiana qua querebas curia supinrpone linea bore duodecime horologi ita ut semicirculus norarius ad septentriones spectet. Solo itaq3 radiante umbra anguli supra memorati aut fili ferrei horas indicabit. Potestris aut ex ima linea meridiana qοῦ facillime innumeras alias elicere. Na in ipso puncto hore duodecim ubicuq perpendiculu ex manu demiseris: si in umbra fili duo puncta obiliber suptai recta copulaueris: ea noua erit linea meridiana. Practu aut nore duodecime ministeritu' ad horologiu adstas tibi obuis absenti pronuntiabit.
Me noticia bor artan equinoctialimi
e quadratum horarium huic libello insertu horas dierum in qua tuis babitatione facile discernes si prius ossicia partium instrum cliperspexeris. est itaq3 scala latitudinu cancellatis strata lineis qua rumque inuicem equid istant eleuationes poli definiunt: numeris suis ad dextram adnotatis: que vero ad angustiam descendunt quasi concursum petentes signa odiaci denosque eorum gradus distinguum litteris signorum initialibus opportune subnotatis. Dil cretionis autegratiara libet equid istantium vocetur odiacus habitationis. quoniam unaqueque earum in signa gradusq3 secta est per lineas inclinatas deorsum venientes. Sub
hac scala est numerus horarum duplex: antemeridianus quidem superint pom meridianus autem inferior: nuta suam quisque horariam lineam scirem autem linee videlicet hore duodecime adiacet scala breuibus quibusdam distincta sin tiolis:quorum singula denos gradus representant. eradus inquam signorutri: querum etiam litteris suis primariis adscribui miri Talem autem signorun
59쪽
gradui qj contextu baud iniuria odiae merid ei quispia appellauerit. 68redictis luteis supriscubit brachiolu quodda mobile. cuius hue que poce man demissu est perpendiculaecust filo adferet nodulus quida doraru index. Porro in suprema linea instrumenti aut e directo eius ad sinistra figendii est aliquid sumbra iacia isoli oppositurquale poterit esse granu cereu vel nodulus aut aliquid, nuscemodi f An quataque igit babiratione fueris diligeter animaduerte odiacu tuu na in eo sint mali' dicta ultro citroq3 decurret Og ergo manu pone ad gradu solio iii odiaco habitationis tue. filoq3ipediculi libere demissi ad gradu solis inbodiaco meridiei aptato traffer nodulu filo adherente ad eunde solis gradu ciuili sic dispositis sinistru instrumeti lat oppone soli radiati ita ut umbra cerei grani ad suprema insiti linea porrigat. abolent sirus noduli inter lineas horarias quesita indicabit hora. Rctenus omne borarii copuli rettulim'ad meridianii hoc est pela meridie vel a media nocte initia supputatiois fecim'. Ba si libeti d/ψyi3vnxem referre:qm plerisque mos est ab occasu solis horas
copulare: nonulli etia ab oriete sole horis diurnis iuuiu facere cosueuer ut: ad occasum hoc modo educes horas a meridie ceptas. Subtrahe t. semidiurna ex nuero norarii a meridie incipientiu
dia nocte fuerint copuine: deme semidiurnu duodecim horis suoadditis Eictu relinquet numer horaru a principio noctis copulandara. Ad ortu aut rediges h rao a medio noctis exortas si ex eis remp seminocturnu detraxeris cu suppleme to erit mi utiquattuor horaru si alioquin detractio fieri no possit. Aineris vero incipientiu subtrahe seminocturnii duodecim supadditis horis. et hactenus quideola de horis equinoctialib':quas vulgo equales vocat:accipita sunt eas aut facile couertes in horas temporales que et inequales hodie nuncupanaenosa strumenti ad hac rem expositi addiscas. Pone igit filu insti umeri sua numeruilporis semidiurni in limbo deprebensi: promoue nodulu ad arcu hore duodecime Deinde transfer filii in eode limbo ad horas equinoctiales propositas sed a meridiano hac uel illacrid est ad oriente erius vel occidente prout res admonet computatas. mox eni inter arcus horarios nora temporale nodulus indicabit Meru cum Duplex illic numerox series apparear: superior quide ab L. ad. 5. antemeridianis horis debetur:inferior aula. γ. ad. 2. postmeridianis erut authore remporales
antemeridiane si quin cuales antemeridiane iuerint et si ba istine lana )j potu ris ille quom postmeridiane erut 'o aliter dies si filo ad tempus eunti uria Mila nodulu ut antea ad reuiores rodecis me perdureris hora'3 equinoctiales propositas a medio sociis hac uel ita cita sputauerae De sut bore qu2uo pristimebant qui dies quoscunq, ac etiam noctes in
60쪽
d iodemo nouo constituebat. Sed et eas hora a gubernemento luminariu ac plane ta ij distribuebant incipientes a prima nora diei satumi: qua saturno ipsi supremas obtinenti sedem dicauere secunda iovi. tertia marti et fico inceps ordine scruaro oam horarique planetap. nocturnas etia noras diurnis subiungetes ita ut pcursis ' viginti quattuor noris planetisque quotiens oportet repetitis vigesimaquila hora id est prima postere diei quarni ex ordine planeta adsciscat. Eic prima hora sequetianis ei: id est dominice ad sole attinet.et que deinde succedunt utilius planetis suta accomodant. Sed ne in re puulgata die teramus: sia: bet scire cui piallere debeat hora quelibet proposita: scias in primis cuius planete sit oleo presens Tale auteplanete babent succenione per dies septenos: Saturnus Sol una miars mero curius Bupiter Henus die sabbati saturno assumente ceteriis dieb' ad ceteros planetas ex ordine rebatis. Quo cognito statue prima hora diei in nota interiori primi articuli indicis: secunda in nota secudi articuli: tertia in nota terti . quarta in ca cumine indicis: quinta in nota exteriori tertii articuli:sexta in secitdo: septima in primo articulo extrinsecus. reliquas aut horas si que sinta similiter ad articulos seque eiu digito adapta: digitoque qui hora proposita suscipit animaduerte. Iad sti primo articulo talis digiti intrinsecus planeta diei silles et mirentibu articulis sequetes planetas addicabis donec ad sedebore proposite veniestillic planetam nore dum deprehendes. Dec qua nucuq sint monteii adnotasse no fuerit alienu quadodidehorraii tractatu ad diac fere scriptione adducti sumus. Quis hoc quoque simul iniim testat cur septenis diebus a septenario planetarum umero appellatione in uiuaim
bus no seruet planetraru ordo qualis in celo est: sed a saturno verbigratia ad solenas quo ad lunam: ita deinceps binaria sema interra latione fallias fiat. Biem vi I genequaterne bore quibus singuli dies nocte', constant factat eas planetarum' distributione eligunt. Quippe hoc succc fu vigesime quiure hore: id est exordio pos aere dici quartus a priori planeta duobu iam preteriris allegatur. --- Et colunula in extremo faciei dextre calendari nup addita cuius risi e ascendes inscriptio trinis distina numeris .habentis. P .m. Gin fronte. In qua ultimo numero; in ordine oriens sue ascenρ' densigni suusto gradus sua hori3onta quibuscunq3 di men siu in meridie deprehendis. ex aduerso in celo occidens Gradusti directo in solis colunula mediii celi: in cuius aduersa parte angulus terre.: si recte animaaduerteristin celi circulo euidenter inueniunt. Quot autesur horas vel post vel ante meridie ide cupis scire horas postmeridianas tertias addere antemeridianas futuras demere oportebit ex horis et minutis in suo ores ne ad die proposito positis. Si aute ex additione huiuscemodi fore q. superexcrescerent.illas abice uel si subtrahi nequirent hore superadditis. 24. Numerus c. alrcrutro restans horax: ei in serie hora et minuto est qucrendus. consimilio Rr
ubi ille inuent'fuerit iuxta a dextris si adtici horairposita ostendi signi orientie