장음표시 사용
201쪽
se una cum aquoso halitu , quem spar sunt ; illud odoratum soporiferum per aera
volitati atque una eum blando aeris r
frigerio & humectatione somnum faciunt rhybernis mensibus stillatitiae ex his plam is aquae, quae in ossieinis prostant, ill rum desectum supplere poterunt. Unde δι
s. voluit, integras tales herbas , s recens lectae suerint , cervicalibus subiiciendas esse : Crassor mimis madefaciunt spiritum aridum m tenuem, . caligionem quandam sensibus obdocunt e traυe a
&e. Cum autem pervigilium librile , uti o8. dictum suit, plerumque pro sua missa habeat leve inflammationis cerebri initium , non adeo tutum erit ad nareotica statim confugere, illisque aegros sopire. Utienim antea in Commentar. 6. 229. 2. & in curatione delitii g. Or. monitum suit, in morbis acutis inflammatoriis, quamdiu non dum remiserit illorum impetus , suspectus est narcoticorum usus I & Ddenhamur , uti ibidem dictum fuit, observavit, citius data hare remedia profuisse nunquam, saepius vero obfuisse . omni ergo molimine artis inflammationis curatio tentanda erit,& cavendum illius inere mentum : ad quam rem imprimis conducunt pedum balnea, &frictiones, situs corporis erectus, epispastica partibus eorporis inserioribus applicata ;quibus omnibus morbi impetus a capite
revellitur . Tantam spem in se ictionibus posuit Asclepiader Cess. l. 3. cap. IS. pag. Is E. , ut his solis sere somnum, in Phre. nitieis diffieilem, & necessarium tamen, quaesiverit. Voluit enim ut primo di, a cibo, porione, somno absineretur : vesperi daretur ρο- β. 7Ps. 7 Ioatia aequa sum frictio admoveretur lenis, Daiat ne manam quidem, qui fricaret, vehementer imprimeret: mero deinde die, iisdem om-uibus factis, vesperi dareιαν sorbitio aqua, rars que frictio adhibereetur . Adeo autem essu cax ad somnum conciliandum hoe remedium credidit, ut sateatur . nimiam sileationem etiam lethargi periculum adferre . Quamvis
autem nou determinetur ibi, quaenam coris potis partes perfricandae sint, & Aretatis ι. I. de Curar. morb. aeui. cap. I. pM. T . aeque capitis blandum attactum laudaverit, ac ibavem pedum ex oleo eontrectationem rimo & addiderit, potissimum prodesse , fitempora & aures scalpamur, cum & ferarum iram di surorem mollis contremitio capitis auri unaque coerceat ς praestare tamen videtur ad impetum huniorum a capite revellendum, si pedes persticentur , quamvis tamen mollis illa attrectatio e pilis non inutilis uideatur e Loue -- f. pius aliariis prefricandum est, ram aliud δε-
let I maximeque cum a summis, aut a me. diis panibus corporis eυotare materim mimn μι , ideoque extremas paνtes perfricamus
Cess. i. a. cap. 34. p. sto. . Optimum simul est, si eodem tempore linteum posca madidum fronti applicetur. Imo observavit Sydenhamur Sec . i. e. . p. 8s. , si vigiliae ultra febrem excurrerem, cessantibus aliis symptomatibus , linteum aqua rosarum stillatitia madidum , & stigide sincipiti ae tem poribus applicatum, plus prodesse, quam narcotica quaevis. Si vero his omnibus iactis vigiliae maneant, α morbus iam in deeliis natione fuerit, signaque docuerint ab inflaminatione cerebri nox amplius metuendum es.se ; tune anodyna paregorica, narcotica adhiberi poterunt; at lenissimis incipiendo, sensimque augendo illarum do situ , vel sorotiora adhibendo, donec levetur malum.
CONVULSIO FEBRILIS. q. 7io. Onvulso prius destilpta et 3 o. ad 233. hic semper a vitio cere
bri, quod vel ab inferioribus per nervos 627. 63 I. 632. 63ῆ. 642. ε 3. 6 9. 632. 633. 634. cerebrum vellicantibus assicitur ; vel ex inordinato appulsu, trans fluxu, egressu liquidi cerebrosi, quod oriri potest ex omni illa causa, quae deliria, comata, pervigilia creare potest γOI. 7o a. 7 3. O . 7 8. , quare iterum magna hic varietas in aetiologia, dc curatione.
202쪽
Quid sit convulsio , quaenam sint variae eius species, & quomodo ae tremore disti guatur, dictum fuit , quando in vulnerum historia de hoe symptomate agebatur, nempe a f. ago. ad usque . Generalis cau. sa tune convulsionum posita fuit omne illud , quod liquidum nervosum vi alterna in musculos pellit . Ouerim tamen consi derabatur ibidem tantum hoc malum, quarenus ejus origo in ipso vulnere haerebat,& pendebat praecipue a materia irritante
nervos in vulnere nudos et vel a nervorum
laesione tali, ut quibusdam fibrillis destructis , reliquae adhuc cohaerentes sustinerent omnem illam vim, quam .omnes simul uni. tae prius ; vel denique quatenus, nimia evacuatione cruoris praegressa, sequeretur hoe symptoma. Cum autem & sebres comitetur convulsio quandoque , atque tunc semquenter aliis causis ortum debeat, meretur& inter symptomata febrilia singularem per
Quia autem omnium muscularum voIun. tariorum actio a cerebro, pendet, & in hix musculis solis sere tantum convulsiones o serventur in vitalium enim ad ionum lae.. sionibus convulsiones sebriles vix locum habere videntur illorumque actio a cerebro pendeat, patet, cerebri vitio convulsionem attribuendam esse e a cerebro enim per nervos derivatur in musculos illa causa, quae illorum eontractionem esticit . Causa ergo proxima convulsionum in cerebro semper
haeret , quamvis causa. remotae in aliis &diversissimis quidem corporis locis esse possint; uii statim patebit . In vulneribus ipsis
autem causae illae remotae haerebanI semper, vel saltem a vulnere tanquam causa Pro ductae fuerant: convulsiones autem libriles, quamvis & a causis remotis alias paries corporis occupantibus nascantur, tamen &a topico cerebri malo ortum ducere possunt . Cum autem convulsio in omnibus
mustulis locum habere possit, atque in pubmone , ventriculo , intestinis , vesica &c. fibras musculosas adesse eonstet; patet , &haec viscera similiter astici posse : verum de his proprie loquendo hie non agitur , cum talia mala ex ' laesis harum partium functionibus eognoscantur sere tantum , e
ternis vero sensibus Medici non semper adeo
obvia sint. Vidimus enim antea, diras an, xietates. a spasmodica constrictione fibra. rum pulmonum , nauseam & vomitum a
smili nitio fibrarum muscularium saucium , oesophagi, ventriculi, intestinorum &C. pro duci ; idemque eon sitit, ubi de ructibus &flatibus agetatur . Praeterea illarum fibra,rum muscularium actiones etiam absque
voluntatis determinantis imperio perficiuntur , & silentibus omnibus cerebri ad ioniabus in profundo somno, vel & apoplexia, pergunt . Convulsio ergo febrilis , de qua hic agitur , in musculis movendo corpori destinatis, & voluntatis imperio subjeetis, locum habet ς adeoque semper a vitio eerebri pendet. Verum patuit ex illis, quae in Commentariis L i os. dicta sueriant, ab
aliis i partibus et emporis assema se posse M.fici sensorium commune, ac si causa physica in ipso eerebro praeexstitisset ς cum tamen longe aliis in locis haereat origo mali, simulque tunc constitit, illam mutati nem cerebro induet mediantibus nervis . Unde causae convulsionis febrilix bisatiam distinguuntur : quatenus nempe, nervis prius in alia parte aflectis, agunt in cerebrum: vel ipsae illae eausae immediate in cerebrum ipso in agunt, non affectis prius nervis in aliis locis corporis. Constitit autem ex illis , quae in vulnerum historia dicta suerunt vide g. i5I. 164. 161. a laesione nervorum & nervosarum partium , etiam in dissitis a capite partibus , sic pose affiei cerebrum , ut violemissimae fiant convulsio. nes . Pariter probatum fuit ex observationibus IVepferi vide Commentaria f. a 29.
a. venena, in ventriculo haerentia, diras produxisse convulsiones , cessantes illico , dum vomitu haec exculerentur. Unde patet , convulsiones sebriles, aeque ac deliria& comata , a sordibus circa praecordia hae. rentibus nasci posse . Sic observavit Galeantis De loris adfectis lib. s. p. 6. t. pag. 93. , quosdam homines in libribus reis
pente convulsione praehendi, nullo praece dente indicio, quod illam praesagiret ; bis lioso tamen superveniente vomitu illieo luberatos fuisse. Verum om nes illae causae , quae inordina to appulsu, transfluxu, egressu liquidi cerebrosi , actiones cerebri turbant , pariteτ
203쪽
eonvulsiones producere valent . uti patet
ex illis, quae in delirio & eomate, a similibus e-sis oriundis , dicti fuerunt . Si e servatur frequentissime in iunioribus, dum
valida febre agitantur humores , convulli nes nasci ; etiam in tertianae vernae , se-brium omnium, si Ephemeram exceperis , maxime salutaris, paroxysmis, a solo violea. tiori motu humorum per cerebrum. Quandoque & in ipso initio ingruentis talis paroxysmi convulsio fit, dum velox, parvus & saepe intermittens pulsus vid. 3.376. turbatam cireulationem satis indi. ear ; adeoque & inordinatum sanguinis ad cerebrum appulsum . Dum nimia sanguinis eopia majora vasa distendente, ob pletho.
ram vel rarefactionem, comprimuntur te. Nerrima cerebri vaci, pariter convulsio fit:
unde sequens praesagium habetur apud Hi
cie florida θηνοὶ NUMιωo corripiuntur. omnia autem haee signa sere nimiam plenitudinem & distensionem in vasis sangui.
neis capitis demonstrant. Verum & nimia vasorum inanitio convulsiones sacere po-
f. I ii. CI diu perseverat, commercio afficit, unde tristia mala .
Quamvis e vulsio semper metuenda st , ubi tamen illieo cessat , raro multa mala relinquit . Pauci sunt homines , qui non aliquando convulsiones passi fuerunt et imprimis in tenera aetate, dum a dolore quocumque, fragore majore, vivida nimis luce, & plurimis aliis similibus causis, quae sensus externos suinto & valide afficiunt , convulso nasci solet. Imo & adultis saepe contingit, ut in primo somni quasi limine
toto corporeiconvulsi evigilent, cum ima. ginatione, ae si ex altero ruerent praecipites, vel afia simili terrifiea idea in mente excitata. Patuit & ex Galena observatis, praeocedenti paragrapho memoratis, subito convulsos in febribus homines vomitu bilis illico liberatos fuisse, & similes easus in praxi e lintea saepius occurrunt. Unde in Comcis Prae ιionibus num. Is 7. Is 8. Torn. 8.pag. 86o. habetur et Convulsio in fibra inua, eodem die δε - , boni . Contrar EBRILIS. f. Ita. 7 Irotest ι sive illam valida haemorrhagia videar a. I sive alia quaevis evaeuatio humo rum produxerit : tunc enim deficit requi. sta illa pressio in vasa cerebri. Unde Hurumerater Aphorirm. ὀ9. Sect. 6. Tom. 8. pag. a p. pro generali axiomate posuit, eo n. vulsiones vel a repletione, vel ab evacuatione oriri. Patet ergo , convulsiones libriles a sint. libus causis nasci ae comata, deliria, pe vigilia : simul etiam apparet , ingentem harum causarum diversitatem esse ; illas. que tamen accurate distingui & cognosti debere, ut aliquid eerti circa prognosin &indicationem curatoriam determinari posisit; cum oppositae saepe causae eonvulsiones faciant, & contrariam medelam requirant . Convulsiones autem in febribus metuendas esse novimuς, si quaedam ex memoratis eausis praegressae fuerint : & imprimissi de litium , coma, pervigilium , aut alia. signa doeuerint , cerebri sunmones turba. tas esse. Tendinum subsultus in manibus, dum pulsum aegrorum Medicit explorant , pro signo imminentis convulsionis merito habetur . Ubi vero adsunt convuIsiones , facile cognoscuntur ab omnibus.
nervorum facile totum genus nervosum vero: Conυινυιο is febre nata sedat fibrim
dem die , aut postero, aut terris. Si vero remur, in quo incipis, tranet rediatuν , e, non desinae, malum est. Ubi enim diutius durat , sie turbari potest sensorium comm ne, ut omnes ejus actiones mutentur miri.
see, & horrenda mala sequantur. Quam is vis. enim quandoque smul & semel totum eorpus in febribus convellatur , saepius t men in hae vel illa parte corporis solent prima eonvulsionum vestigia apparere et dum tendines in manus subfiliunt, facies distra. hitur , oculi miris modis distorquentur . aut immobiles & rigidi , tetano quasi aD
sectis musculis oculos moventibus , manent . Postquam haec aliquo tempore adfuerunt, solent & aliae partes amet, tandem. que torum eorpus misere eonvelli; toto genere nervoso iam affecto, per commercium nervorum , uti vulgo diei solet . Nervos enim tale commercium habere, ut uno aD
204쪽
I. 7II. 7I 2. secto turbentur & reliqui, certis observatis constat; uti in Commentata o I. dictum suit. Quantum tamen ex Anatome constat , videntur omnes nervi singulares decurrere, non vero minores ex majoribus exire, tandi quam rami ex truncis suis; ut in arteriis& venis fit, in quibus cava ramorum cum cavis truncorum communieant. Maiores enim nervi, qui truncos reserunt, fasciculis mi noribus, una communi membrana involuistis, constant, atque hi fasci uti iterum ex minoribus aliis componuntur , sic ut nondum subtilissimorum etiam Anatomicorum industria hie finem invenire potuerit. A que hoc etiam videbatur requiri , ut subtilissimum liquidum , encephali fabri ea secretum & per nervos motum, distinctissimis viis ad omne punctum totius corporis deserti posset, ad lenium & motum perficiendum . Adeoque videtur illud commer cium inter nervos ope encephali, unde singuli originem ducunt distinetissimam ab aliis
omnibus, perfici. Ubi ergo, prius convulsa una parte, postea & aliae similiter afficiuntur, novimus illam causam, quae prius malum fecit, etiam ad alia sensorii communis loca propagari ; si nempe topica in cerebro fuerit convulsionis causa , inordinatum appulsum , transfluxum , egressum liquidi cerebrosi efficiens. Vel si nervi, in quibusdam corporis locis irritati prius, nullo malo topico in cerebro haerente , idem essecerint . scimus & hanc eausam se invaluisse, ut totum sensorium commune , a quo omnes motus voluntarii pendent , in suis functionibus turbetur. Quanta autem , & quam tristia mala, diu perseruerantes convulsiones sequi possint.
dictum fuit in Commentariis f. 233. ubi de
eonvulsionum effectibus agebatur . Tanta enim quandoque tristissimi huius mali aee bitas est , ut Medicur Praesens atque aspiciesr,
nee ad vitam, nee ad doloris levamen, neque ad figurae emendationem quidquam opis adferre possit. Nam si membra diruere υρ is, viυentem sane hominem disraxerit diDems ritque: igitur vitas a morbo nihil ultra sub
veniens comristatur duntaxat . me υers est
Medici magna infelicitas Aretaei Cappad. de
f. 7 Ita inflammationis cerebri signa praegressa subsequitur convulsio, fere lethalis. Si post urinam crassam prius emissam mox aquosa, pellu- lucida, exit, dein convulsio fit, pessima est: si in febre post magnas evacua- . tiones oritur convulsio , & haec fere lethalis : ut & quae cum delirio perpetuo.
Quamvis autem semper perieulosa sit eon.
vulsio ob pessimos , qui inde sequi possunt,
effectus, in se,ibus tamen inde adhue major metus est . Febrem enim eonυulsioni uccedere praestat,quam febri convulsionem , p. Focrat. Aphor. 26. Ses. a. t. p. pag. 68. . Varium tamen discriminis gradum cogno. sejinus imprimis ex diversitate causae cognita, aegri aetate , & convulsionis vehemen. tia & duratione . Longe enim major spes curae superest, dum a bile corrupta, V. g. circa praecordia haerente cerebrum afficitur, quam si in ipso capite topica convulsonis causa haeserit. Longe facilius curatur conis
vulsio a nimia plenitudine facta, quam it. Ia . quae post validas exinanitiones orta suit; eum citius per artem possimus tollere illa, quae abundant, quam restituere perdi. ta.' Sed & aetas varia aegri multum distri. minis in prognosi facit . Iunioribus enis a devioribus etiam causis convulsiones ste. m. III.
quenter accidunt: adultioribus raro, & non , visi validae eausae huius mali accesserint . Unde Hippocrates s Io Prognosticis t. 8. p. 68 Et in Coae. Praenot. num. 3 6. ἶs .pet 8 i. dixit: Pucris vero convulsiones fiunt , si febris acuta fuerit, s venter non dejiciat, . υigilant, o perterreantur , O Utilent , colorem immutent, ex viridi pauidum , aut
Iiυidum, ant rubrum induant . Haec aute-premptissme accidunt puerulis recens natis ad septem annos Qque , adultiorer autem pueri , ω υisi , in febribus jam non prehenduntur cou-
ωαυlanibus , nisi υehementissimorum pess. morum H orum quid accesserit , . qualia impενenitide fiunt. Puerorum autem illa princlivitas in convulsiones a facili mobilistate totius generis nervosi pendet ; unde & in adultis , in primis sceminis , quae similem temperiem habent , a levioribus causis convulsiones nasci pote. runt, adeoque etiam saepe minus lanestae ,
205쪽
uti & Aretaeas De causis G signis morboriacuι-L I. c. 6. p. monuit . Forte ideo Hippoerater in textu modo citato mulierum non fecit mentionem , sed simpliciter duxit, adultiores pueros & viros rarius conis
velli i in febribus . Alibi etiam In Prom
. rustericis απυulsionerfaciles esse : verum &addidit, siue febre. r, quia certe maius &in his periculum est, si febre laborantes conis
vellantur : interim tamen inde constat, in similibus mulieribus a levioribus etiam cau-ss convulsiones metuendas esse . Quo au. tem . vehementiores fuerint convulsiones , eo perieulosiores esse, facile patet . Dura. tio autem huius mali non .sea,per .eandem prognosin dat e literi enim prima fronte appareat, eo peiorem eventum esse exspectandum, quo diutius convulsionum causa in cerebrum egerit , si tamen diutius ex. currat hoc malum, fgnum est, tam vali. das esse corporis vires , ut sustinere possint tantas agitationes ; atqne aliqua spes la .
perest , . naturam de morbo triumphare posse ; imprimis si nulla signa docuerint, cerebrum in suis iunctionibus quotidie ma
gis & magis laedit quod novimus, si deli.
ria , comata, pervigilia, πιασμησῖα &e. quae saepe convulsiones comitantur, non augeantur, sed minuantes potius; simulque vires vitales adhuc honae .suerint, quod ex pulsu & respiratione imprimis cognoscimus . Numquid Daenhamus in symptomatica phr
nitide febrim acutam continuam comitanis
te, postquam ad debitum moderamen se. bris impetum reduxerat , optimam spem
concipiebat, si affectus ille in diuturnita.
tem aliquam excurreret imo diserte monet , hanc moram , quantumvis etiam perterre saceret adstantes horrendum hoc symptoma, non tamen mortem intulisse statim , sed indutias ferre posse ae solere tale malum, modo nec cardiacis , nec e
lidis remediis datis , accendatur febris impetus Ddmbam. Ses. I. cap. q. p g. 8 . 8a . . Admodum ergo verosi miIe videtur,& in convulsione , quae a similibus causisae delirium librile nascitur , tales induiscias locum habere posse: & probe memini plures mihi in praxi occurrisse casus , qtu hane irem confirmant . In . nobili. iuvene. febre continua aeuta decumbente, subsultus tendinum jam sexto morbi die aderant; sequebatur tremor totius corporis ; decimo quarto die omnes musculi totius corporis eonvellebantur; sustinuit tamen ad vigesimum & primum diem horrenda haec mala ;tuncque cessaverunt convulsiones, & ex periculosissimo hoc morbo evasit; licet omnes adstantes conclamatum . crederent, & seria irascerentur mihi, quod aliquam adhue spem in sinu foverem, & oblatis remediis moleissus esse in aegro , quem iamiam periturum firmiter sibi puersuaserant. Nisi fidelis se. mulus strenue iussa exsecutus suisset, cruda isti amicorum commiseratione petiisset aeger. Habentur autem apud Hippocratem quaedam hanc rem confirmantia. Sic dicit, epide-micam constitutionem deseribens Di
initio e atque febricitabant, febribusque conυutrisiones succedebant; eratque haec plurimis ε rum diuturniora quidem, sed innoxia, nisi his , qui ex omnibus . alii immieiose haberent. Quinimo in ipso tetano adhuc spem superesse. , patet ex Hippocrate . Dixit enim Aphorism. 6. Sect. s. t. 9. p. I97. : Qui tetano corripiauntur . intra quatuor dies intereunt: los υπο si, sugerint , funi fiunt. 'Et alibi De Morbis L3. c. I p. 387. m jorem adhue diuturnitatem horrendo huic morbo tribuit a se enim habet: Hic tertis, aut quinto, aut septiamo , aut decimo quarto morbi die perit: hos si essuerit , convale eis. Similia sere eodem loco affirmat de opisthotono, cujus diuturnitatem tamen alibi adhue magis extendit De ioterinis assin. cap. 33. tom. 7. pag. 6. 8. : Hic vero morbur, ut Iovissme, ad dies quadraginta detinet s quor si effugerit, conmissis . Quam horrendae autem illae . convulsiones sint, ex deseriptione, quam in locis citatis deviit Hippocrates , patet s uti etiam ex
illis, quae apud Arra m De causis oessen.
morb. a r. l. I. c. 6. p. 3. 4. habentur.
Patet ergo , in convulsione sebrili magnum semper .discrimen adesse , neque ta
206쪽
. in Si inflammationis cerebri praegressa subsequitur eonvulsio , sere lethalis. De signat enim tunc causam inflammatoriam tam validam esse, atque adeo prosunde adactam in vasorum cerebri angustias, ut ipsa 'medulla cerebri afficiatur. Uti enim consitit ex illis, quae in vulnerum capitis hi. storia dicta fuerunt, meninges eerebri &ipsa eortiealis substantia saepe laeduntur ,
absque convulsionibus sequentibus; ubi ve. ro medullaris substantia laesa fuerit , tunc& eonvulsiones adsunt . . Tota enim spes curae in ' cerebri inflammationibus consistit in eo , ut benigna resolutione concretum inflamamatorium in fluorem redigatur: verum 3.386. demonstratum fuit , inter alia ad resolutionem inflammationis requiri , ut causa obstruens non nimis solidata fuerit, &obfructio parvas imprimis' in arteriis , vel initiis lymphalleorum . Verum ubi convuI.sio morbum inflammatorium cerebri sequi. tur, novimus ultimis corticalium vasorum angustiis impactium esse illud honeretum in flammatorium , ademur vlla exspectari ponse resolutionem : cujus difficultas adhuc au getur inde , quod alteriar hic tunieis ela-
meis destitutae iacilius distendantvr , & ,
impetu a tergo urgente loca obstructa quam vis imminuto , non valeant' repellere im. meabiles moleculas versus, latiorem vasis partem: εο inde in maiores truncos; . a quo' tamen repulsu inflammationis resolutio ni uti tum pendet'.. Unde Aetius ζω. Medicis. . lib. s. cap . III. ρ. 67. vel terrab. a. serm. I. p. a 86. de eonvulsionibus febrili. bus agens , dixit: Fit autem conυuso obexodeutem siccitatem p sequitur autem maxime pereicissas phrenitides , tum propter febris mehententiam , tum ob intentur oe' agrestiores moturia, ex his, qui H απυαisi sunt, ne mitrem , δενυatum i . vidi . neque audivi, qui vita re, Signa, autem inflammationis cerebri ex illis haberi possunt , quae de inflammationis signis generalibus 382. die a sue. runta uti etiam ex illis , quae postea g. 772.
de phrenitide adhuc dicenda erunt. Si post uritianii crassam 'prius emissam mox aquosa, pellucida exit dein convulsio fit, pellima est . Per urinam novimus expelli de eorpore sales de olea, sanguinis quae jam actiorae reddita nocuissent , si diu. tius in corpore mansissent. Auicta vero circulationis velocitate sanguinem resolvi in sales &olea volatiliora & acriora, dictum fuit f. Ioo. Patet ergo in febribus malo. rem adhue necessitatem esse , ut per urinae vias talia eluantur; unde etiam in febribus urina acrior coloratior, spissa saepe & contentis saturata mingitur , ob majorem a Niritum liquidorum ad vasa & inter se , de auctam humorum acrimoniam . Si ergo , post uritiam crassam , prius emissam , mox aquosa & pellucida exit, novimus retine. ri in corpore olea & sales sanguinis acrio. ra reddita, illaque, circulantibus humoribus mista dum manent , imprimis nocitura
illis in locis, ubi tenerrima vasa sunt, id est, in encephalo. Ubi ergo convulsio talem urinam seqoitur novimus ab acribus retentis irritari cerebrum s adeoque summum discrimen esse, ne destruantur brevi tenerrima & pulposa haee vascula, dum au. Elo per librim circulationis' impetu aere τbumores per illa' pelluntur . . Merito erga damnavit Hippocrates in P Postis.--8. pag. 637. 63s urinas albas & tenues tanω quam admodum vitiosas, & in phreniticis maxime tales urinas apparere dixit Aphori. 72. sect. q. m. s. pag. I 8a. : addiditque Galenus in Commentariis in hune Aphorismum se nullum phreniticum sanatum vidula. qui, talem urinam emisisset . In alia autem loco i Lib. de urinis Ga-Ieuo adscripto cap. 4. rom. 8ἰ pag. 3l8. dieit et si in ardente febre tenuis & alba urina appareat , designat phrenitide in ; si vero jam adest phrenitis , & talis urina appareat ,
praedicimus mortem . Forte & talis . utiisna exit , quia' per morbum laesis eerebri iunctionibus incipit totum genus nervosum turbari et nam videmus in hysteries &hypochondriacis, dum paroxysmus instar, ln-i credibilem copiam tenuis & pellucidae urinae excerni : adeoque talis urina videtur de pessimum signum esse, & .simul nocere ur causae', quatenus tunc acria in corpora
ab ' hac causa convulsio fit; uti videmus in mactatis animalibus , quae paucis ante mor-N 4 Iem-
207쪽
tem momentis validissime convelluntur . Praeterea curatio convulsionis a magnis e. v Icuationibus natae requirit, ut subito reddantur corpori illa, quae perierant f verum hoc efficere difficillimum est in febricitanti hus. Licet enim ingerantur exhaustis talibus aegris optima quaevis, requirunt tamen haec viscerum & vasorum actionem , ut induanthumorum nostrorum indolem: cum autemper febres a sanitate multum recedant saepe omnes , vel saltem plures , functiones , patet
difficultatis ratio. Videantur & illa, quae in Commentar. 3. 2ῖ4. 4. dicta fuerunt.
Quamvis motus mulcularis voluntarii exe citatio a cerebro pendeat , atque idearum ortus, ex objectis in sensus externos agen .
tibus, vel ex immaginatione, illarum dein combinatio; & iudicium inde natum, ani. nilque affectus , ἰsimiliter in cerebro suam sedem habeant: constat tamen observatis, diversis locis eerebri distinctas adeo actio. nes exerceri . Quandoque enim per febres affecto eerebro delisum adest, illibata ma.
Nente motuum muscularium exercitatione:
aliquando etiam & convulsiones absque delitio in febribus observantur , quamvis rarius . Plerumque enim delirium ades simul, vel saltem convulsiones antecedit. Si leve delirium sit & per intervalla , minus ina Ium est ; ubi vero perpetuum delirium convulsiones comitatur, novimus, cerebri omnes actiones turbari , adeoque summum discrimen adesse. Videntur tamen & Veteres Medi ei obseris vasse eonvulsiones validissimas absque de Iirio. In tetani enim historia , quam exa
enis morbor. acutor. lib. I. c. d. pag. 3. O' 4.
nulla delirii mentio sit : uti neque apud Hippoerarem de Morbis lib. δ. cap. I a.
To.7. pag. 387. De interae. affecti . cap. 36.
ibid. pag. 678. . Ubi vero episthotonum describit , addit et quod quandoque nugentur tales aegri . Contigit & mihi tetanum
videre absque ullo delirio per totum morbi decursum ; cum autem rarius haec morbi
species in his regionibus oecurrat nisi a su nere laesis nervis vel tendinibus productus fuerit . no a inutile duxi, brὲviter hic adis diro , quae in miro hoc morbo viderim . S nissima & optima temperiei virgo, triginta
annos nata , mane surgens vidit sinistram faciei partem tumere , palpebram superiorem oculi sinistri depressam , angulum labiorum ejusdem lateri sursum retractum. Cum au. tem in reliquis omnibus lanctionibus optime se haberet , & Montalgiae ex eariosis dentibus obnoxia saepius subito tales tumo. res faciei experta esse , nihil mali suspieabatur, sed per triduum solitos labores exeriscebat, quotidie per plateas incedens. Quae-ta die me consuluit, & accurato examine nullam causam procatareticam invenire potui, quamvis aliquid maligni latere suspie rer. Instituta venae seAione satis larga , purgans antiphlogisticum dedi ; atque incepit minui, his factis faciei tumor , & labii reu elio, & palpebra superior magis attolleb tur . Verum sexto die febris accessit, & simul sentire coepit i insolitam cervicis rigiditatem , & difficulter maxillas ab invisem duducere poterat. Altera venae sectione insti tuta, mollissimo emplastro cervicem, col.
Ium , maxillas tegi iussi, & emollientissimis
decoctis totum corpus replere conatus fiat: septimo die firmissimae cohaerebant .maxilistae, & octavo die ad os sacrum usque una cum cervice totum dorsum obriguit ; .&in manibus pedibusque instantis tetani mi. nas sensit ; sacies turgida & inflata apparebat, febrisque manebat eadem. Undecima die deltiades musculi in utroque brae,
ehio tuo idi & rigidissimi Erant , & mirum
in abdomine motum se sentire querebatur, qui, dum vel minimum loqueretur , ad ea diam adstendebat : levamen a compressi ne moderata abdominis percipiebat : dor. mienti manus convellebantur, & oculi mi. ro modo eircumvolvebantur. Duodecimis die omnes. artus rigidi erant: decimotertio tensio in nucha incipiebat minui a simul ac dormiturire inciperet , summo cum terrore
evigilabat , & in faucibus impedimentum
sentiebat , ae difficiliorem' deglutitionem is meimaquarta die incepit brachia , & eoulum movere, deglutitio melior erat, dorismienti diducebantur ab invicem maxillae ;eonstrictae denuo, simulac evigilaret. Decimasexta die mirum in abdomine motum percepit cum summa anxietate , absque dolore tamen et in inguine utroque dolorem
208쪽
molestissi iniim dilacer intena quasi sensit ;
totus truncus corporis tetano rigescebat ;crura tame in melius movebat, & maxillas
parum diducere poterat ; vidique linguam uigmatibus albis , dolentibus , obsitam es.se . In .eodem sere statu .mansit usque ad diem decimam nonam: tune incepit febris augeri, simul pullus plenior erat, & eutis
ubique rorido madore persundi : artus melius movere poterat , & maxillas plus di ducere sed truncus eorporis adeo rigidus manebat, ut , dum in lecto erecta sedere vellet, a binis mulieribus magna vi & repetitis nixibus elevari deberet , sicque corpus antrorsum flecti ; quod tamen absque dolore fiebat, licet tanta vis adhiberetur tappetitus insurgebat , liquidos tamen cibos
tantum sumere poterat , nquia manducario adhuc molesta erat. In somno tamen oculi rotabantur & iacies distorquebatur. Uigesima die pruritus per totum corpus ade x t , & dolor quasi . dilacerans.in utroque inguine . Vigesima prima die febris minuebatur , omniaque iis: melius tenderet vide bantur. Vigesima secunda die ieirca cardiam molestum dolorem habuit, uti & in dorso ad eandem eum cardia altitudinem. Uigesi ma tertia die maxillae iterum difficilius aperiebantur &i in solo dextro spinae latere rigiditatem sensi, & dolor ille cardiae evanuerat . :Vigesima quarta die dolor a lum.
bis ad humerum dextrum usque, qui lava. batur compresso, abdomine . Febris interim sensim decrescebat, uti & rigiditas index.
f. III. TN curationem prius pervelligatida est causa singularis 7io. , &. locus a primario affectus, unde convulsio ortum habet IO. )de in Ocyus medicamenta applicanda illa, quibus acre leniri, impactum resolvi, contactum laxari possit. Unge diluere, laxare, re ellere, lenire , fere sanare solent convulsiones haste, unquam specioso antis pasticorum titulo fides adhiberi debet.
an vero in aliis corporis . locis adsint talia, quae nervos irritando cerebrum afficiunt ;
tro spinae latere , sed ingratum stuporem sentire ineepit in eodem loeo , qui etiam sensim minuebatur. Vigesima nona die se. bris aberat, optime appetebat, maxillas diducere poterat, & linguam exserere; quae tamen tumida & ad latus quasi ulcerosa apparuit. Sensit simul , ae si numerosissimianiculi in dorso dissilirent , absque ullo tamen dolore: atque quadragesima ab initio morbi die gradus adscendere &deseenodere potuit s posteaque integre restituta a tam dissicili morbo sana & incolumis jam
per triennium vixit. Toto autem morbi decursu 'mens persectissime e stitit, & urina copiam sedimenti satis aequatalis quotidie sere deposuit . . Postquam aurem binis venae sectionibus institutis videram tale adesse febris modera, men, ut a nimio eius impetu nullus me.
tus esset; blando victu sustinui vires, epis- pasticis pedibus applicatis impetum a superioribus averti ; .strictam '. nimis alvum clysmatibus mollissimis bis vel ter sellicit vi rigidas tetano partes lamentis ot lini. mentis mollissimis lavi ; mollissima deeo.
ela, & emulsiones similes dedi ψ additis subinde lenioribus nervinis medicamentis ; &sub finem morbi, cum vigiliae molestae essent, lenibus anodynis somnus conciliavit i. Magnum commodum dabat , quod per cario-ibrum hine inde dentium interstitia potus &liquidi cibi transite poterant, toto illo tempore , quo maxillae pertinaciter claudebantur Cum ex dictis aduenio. patuerit , diver-sssimas , imo re oppositas omnino causas convulsionis librilis obtervatas sui sis , cessari uin erit. illas sedulo investigare,
eum studiu medela applicari possit. A nimia enim repletione aeque, ac ab inaniti ne vasorum , convulsio fit , adeoque quod in uno casu sanationem , in altero lae Pe mortem faceret . Simul etiam requiritur , .ut cognoscatur locus primario ast ectus ; an
nempe in cerebro ipso topica causa haereat, casu frustra capiti medicina
v. g. circa praecordia fluctuansiit tali enim feret. Dum acrior & copiosior bilis actiones cerebri tu bat, vomitorium datum talem convulsionis
febrilis causam tollet cito : ubi vero , im- meabili sanguine in sarcto cerebri cortice , idem symptoma adest , vomitu augeretur
malum s dum inter vomendi conatus manifeste videmus. sanguinem maiore impetu
209쪽
S eopla eaput petere . Signa autem in prae. cedentibus recensita suerunr, quibus variae
convulsionum causae distingui poterunt, &detegi locus, in quo haerer origo mali. Hoc facto , & non prius , de medicamentis cogi.tandum est ; in quibus ergo, pro varietate causarum& loci affecti; magna diversias requiritur . In genere tamen statuere possumus,
quod prosint illa , quibus aere leniri , imp
ctuna resolvi, contractum laxari possit. Excepta enim illa convulsionis specie, quae a subita & magna vasorum depletione fit, Sesolis replentibus curatur, haec remedia semper locum/ habent e habita tamen' ratione singularis aerimoniae , . & variae indolis itilius, quod impactum vasorum angustiis hae. ret. Sic enim in junioribus, solo lacte se. re viventibus, colostrum caseolam in ventriculo vel intestinis haerens, atque in aetidam acrimoniam degenerans, irritando nervosam ventrieuli & intestinorum fabricam, eonvulsiones produeit . Sapa, Venetus sol. Vendo haec coagula ; absorbentia terrestria enervando acidam illam aerimoniam ; l nia purgantia quandoque& vomitoria , excutiendo hane saburram, adeo prosunt .
Ubi vero putridi humores , sive ante se. brim praeexistentes , sive sebris tempore aur per febrim nati & collecti, cirea praeeordia fluctuant, purgantia quidem & vomitoria prosiant , verum putrida illa acrimonia acidis emendatur selieissime , quae
in priori cata noeuissent . Sie alia- reme dia requiruntur , dum sanguis densitate in. flammatoria immeabilis cerebri vasis impa.
Eius haeret, quam s stigidi mucosi hu
mores per febrim moti simile obsaculum erint, uti in leucophlegmaticis de senibus, quandoque fit . Spasiro autem contractis, partibus, laxantia imprimis conducunt : de quorum insigni utilitate videantur illa, quae in Commentariis β. I 4. & q. 224..di
Diluentia enim humores ad facilem meabilitatem disponunt , omnem sere aerim viam enervant, & vasa sc laxant, ut facilius transmittant liquida; urinae & sud ii vehieulum praebent, ut commode per bas
vias de eorpore' exire possint nocitura. o-
si mul leaientia, decocta ex emollienu
tibus herbis parata, einulia farinosa , olea pressa blanda , victus ex hordeo, avena, oretibus mollissimis pariter hic condueunt ;quatenus per hare blandis liquidis eorpus
impletur , omnia acrimonia obtunditur Se enervatur , simulque omnia vasa laxantur . Illa autem , quae impetum & copiam humorum a capite derivant Arsus alia loea corporis , revellentia dicuntur aguntque vel minuendo vasorum res stentiam in illis locis , vel augendo celeritatem motus humorum in iisdem . Balnea hine pedum , epispastica , frictiones , clysmata mollissima sepe applicata , tanti usus sunt. - Ex Veterum Medicorum monumentis apis paret , quod in eonvulsionibus curandis sinitia remedia adhibuerint: uti colligi poterit ex illis , quae in Commentar. f. I 64. & g. 234
3. habentur . Est tamen unus' vel alter I cus apud Hippocratem horism. EI. oens. F. t. s. p. aos. a Io. uim frigidae e
piosam affusionem laudat ad eonvulsiones , quamvis paulo ante Aphorism. III 38. ses. s. ib. ao4: frigidum convulsiones,,& tetanos neere illudque inervis , eer bro; dorsali medullae , inimicum dixerit . . Per frigidae autem copiosiun assusionem
eonstringi vasa , & densari sanguinem ,
notum est et adeoque haec methodus videtur directe repugnare illis remediis , quae modo laudata suerunt. - Verum , uti patet ex loeut eitato Apiari 2I. Ses. s. ib. 2 6.fiigidae affusionem quandoque tantum pri desse monuit .;- & i quidem in tetano absque ulcere., in. lu'ene carnoso Ze media aesarei neque videtur' majori frigori, partibus convulsis conciliato hune emisium
adscribe e , sed idici i tantum : frigidae eo.
piose i prosim aseris revocationem effficit . Quod autem calori potius etiam in hoc ca- is curam tribuit , patet inde , quod mox subiungat sequentia I: ealor autem bine Diavit . In altero' autem 'Aphorismo as. Sect. s.ibid. pag. aio. videtur hune essectum
adseribere stupori a stigidae affusione nato
qui nervorum imminuram actionem supponit . Cum autem in eonvulsas patres spis ritus per nervos impetuosius ruant, apparet , quomodo haec methodus quandoque prodesse possit ; in illis nempe casibus, ubi ab inordinato spirituum motu convulsio.
210쪽
nes fiunt s uti v. g. in hystericis et tunc . enim subito illo horrore & concussione im Iius corporis, quae frigidae affusionem sequi solet, poterit mutari illa spirituum dire. ctio, quae jam adest, oc convulsiones sa. . cit; videmus enim compesci in tali casu
saepe illico haec mala, dum spiritu salis am. moniaci, eastoreo vel aliis smilibus nervinarium irritantur tantum . Sunicit enim
. in hystericis illis eonvulsionibus, quas sa-
.eiles hinc Uixit Hippocrater,'uti ad praecedentem paragraphum notatum sui t) tapequaevis mutatio nervis inducti , ut prae- . sens tantum sensorii communis conditio removeatur. Unde & aquae Frigidae asper- . sio tales spasmos saepe illico solvit: in convulsionibus autem febrilibus curandis ini.
Ex omnibus illis, quae in hoc capitulo dicta
suerunt, evidenter apparet , nullum dari remedium antispasticum universale , sed de. cantatissima quaevis et alia,' vel omnino nihil efiicere, vel nunc prodesse, nunc nincere , pro varietate causarum , a quibus convulsio ortum duxit. Plethoricum juvenem, in febre acuta convulsum , depletio sanat: immodicis uero evacuationibus exhaustum curat repletio. Dum topica inflammatio cerebri acutam febrim comita
tur, & convulsionem facit, venae sectio,& alia remedia, quae febrilem impetum compescunt, optima sunt: & contra monuit Hippocrates Coac. Praenot. N. II 8. JF9. T. S. P. 87I. , quod convulsionem DIυar se. fris Ioperveniens acuta, quae priui non fuit ssi vero Derit prius , iam exacerbata. Sic &alibi habetur hor. 17. Secit. 4. φ. 9. p. I7I. :. Coa et ussione aut retano laboranti febris succe. dens morstim Alυit. Quando nempe per se-brim illud, quod stimulo vel obstaculo conis vulsionem produxit, enervatur aut solvitur
vide 3. 178. . Sic in terani historia , praecedente paragrapho enarrata, decima nona
die febris augebatur; sed & simul omnia in
melius tendebant . Observavit laden mus
Io Dissertatisve Epistolari p. 4s p.), insantes saepius convelli in primo stadio variolarum& morbillorum , antequam nempe per se-brim versus corporis superficiem protrudatur morbi materias monetque, millenos
petiisse, dum . clysmatibus saepe repetitis , aliisque evacuationibus, Medici curam tentarent ; sic enim depriniebatur fibris, per quam variolarum & morbillorum eruptio promoveri debebat ; & qua eruptione facta illico cessabant hae convulsones . Pater ergo,
nullam fidem adhiberi posse speeiosis illis
antispasticorum remediorum titulis .' Si enim examinetur ingens s milium sarrago, quae ab autoribus laudantur, patebit, plurima ex illis acidum absorbente vi praedita esse; unde etiam infantibus, ab acido convulsis, prosunt; qualia v. g. sunt pulveres illi Comitissae de Κent, Marchionis,
mater perlarum, margaritae &e. quaedam omnino inertia videntur , ut rasura eboris , ungulae alcis , cornu cervi &c. si nempe cruda sumuntur ; combusta enim in calcem acquirunt vim acida absorben.
di. Alia iterum, in convulsionibus hystericis optima quidem, stimulante dcxalesa ciente vi febrilibus convulsionibus saepe nocent, imprimis ubi inflammatoria san. guinis spissitudo, vel nimius impetus se-btilis adsunt: uti v. g. spiritus cornu cervi, eboris, sanguinis humani . , sales volatiles oleosi, eastoreum &c. Absorbentes
illi pulvisculi, & specifica illa ex unguisla alcis, ebore dcc. parata remedia, tuto
quidem exhiberi possunt ; imo & saepe debent, ut agris vel adstantibus satis saeiat Medicus, nihilque ab illo neglectum videatur, cum plenis buccis saepe alii, in
consilium vocati, haec extollant, imprimis in aulis; cavendum tamen, ne his adhibita fide negligantur alia longe esticacio. ra remedia ς atque multo magis adhuc , ne in usu vocentur talia, quae ex cognitione causae singularis convulsonis febrilis
f. 7Iq. I autem caput primario affectum deprehenditur, debet euratio fieri
Si autem constiterit, causam convulsio. illud primario affectum esse, conducent il-nis febrilis haerere in ipso capite, adeoque la , quae in delirii febrilis curatione lau