장음표시 사용
4쪽
Ad administranda Sacramenta, utile Examinandis, Examinatoribus, Iudicibus Ecclesiasticis, fiduocatis, de Procuratoribus.
omnes decisiones Iuris Canonici, de materias Sacramentorum, Censurarum, εe decreta sacri Concilij Tridentini mira claritate ,ει breuitate per Interrogationς de Responsionem summo labore digestum.
Illustrissimo,&Reuerendissimo Domino D. Hieronymo Venero, de Leyua, Archiepiseopo, de Abbate Ecclesiae Metrop ilitanae Montis Regalis, 3e Domino temporali CL uitatis, fle totius status, ει prius Abbate de la Sey, de Canonico S. Ecclesiae Conquensis, Consiliario Sancta' inqui titionis, ordinario Siguntino, Regio Cappellano, ha-hitus , de militiae Sancti iacobi de Spata, utriusque luris prolatare.
Dotano Nostro Iesu Christo, Dei para Virigini Mariae, Sanctis Hieronymo, Francisco,' Iuliano II. Ecclesiae Conquenis Episcopo sub quorum protectione fiuctor hunc librum in lucem edidit. Apud Ioannem Baptistam MarJneunti M. τα
6쪽
&Reuerendissimo domino Hieronymo de venero,& Iua Archiepiscopo,& Abbati, Domino temporali totius fiatus benefactori optimo sal tem plurimam dicit.
I in dicendi oratione, illustriis. Princeps,aliquid prosecissem, inqua, non sine laude, per a lici uot annos versatus sum,aut si cognitione optimarum artium v lerem,ad quam meam alligentiam diutius accuratissime contuli, oblata mihi erat occasi Un qua fluctus meorum laborum copiosissime perciperem; sed cum ingenio,ct eloquentia parum possim hic Illustiiss. Princeps eximia habeat a Natura, ct industria adiumenta,cum innoccntia vitae, generis Nobilitate, di aliis virtutibus copulata,pertimesco sane,ne frangar animo, &onetis pondere parum honeste succumbam, sed me pertimescentem maxima consolatio iusseruat, nempe, quod, res de quibus dicturus sum, tam copiose, tam ill uitres tam admirabiles sunt; ut inopiam, de ege statem dicentis compense ut vere possit diei,quod mihi suppetit materia, & modus dicendi dei.ncit, ted inhaerendo summorum scriptorum ptaeceptis, 'eorum insistendo vestigijs, huius itum
litissim Principis, Patriam generis nobilitatem, litteras, sua natavos mores , ingenium , mem Mam luauem,& accuratam gubemationem magnas elicinosinas, insignia aedificia, meo rudi ingenio commendabo.
Hic Illustr . Princeps in utilitatem multorum natus fuit, in Ciu itate Valle soletana anno I I 38. quae Ciuitas est pulcherrima, & amaenissim, & per multos annos fuit sedes Regu Castellar,duobus euminibus circumdatur,in quibus praeter molas frumetarias Ciuibus utilissimas,sunt rivi,de canales, qui irrigant hortos, ct agros ; ornatur etiam pulchris, & magnificentissimis templis , Radibus,ad venustatem,& elegantiam extructis, vijs spatiosis,& directis,& tanta est pulchritudo ut oculi teneantur suspensi. Platea insignis quadra cum opere laborata,& tante admirationis,ut raro,veInulli hi simile aedificium inueniatur in hae Vibe Tribunal Sanstissime inquisitionis ..dem habet. Regium Consiliuin eum suo Prauide, δt auditoribus, pro commoditate totius lilius Prouinciae habitant,ha bet episcopum cum canonicis , di Ecclesia Cathredati, & l raetorem, cum suis gubernatoribus,& Rectoribus, Tribunal dii tinctum ab alijs, ultimo, ut nihil huic Ciuitati deficeret habet publieum studium, & uniuersitatem, in qua omnes scientiae doctissime docentur, de habet insigne Collegium Sanctae Crucis , quod licet ultimo loco nominetur, primus to us , ei iure optimo debetur ipsum enim peperit tot Cardinales, Principes, Episcopos,Praesides, Guber natores, Auditores, Regij Consilii, ut numerari facile non possint, di inter alios peperit Patrem Nostri Archiepiscopi,&suotidie hoe Collegium nouam lucem Hispaniae praebet. Praeterea haec Ciuitas habet Ciues qui semper Regiae Coronae fuerunt fidelissimi,& tempore Caroli V. Imperatoris armisaesisterent,rebellibus,qui Caslesia inuaserant,& repraesserunt audaciam, eorum, qui volebant sibi vendieare Regiam auctoritatem sub nomime libet talis. Tandem hre Ciuitas peperit, Ie quotidie parit filios doctissimos, prudentissimos,milites,& D cra in bella fortissimos,de quibus merito inter alias Vrbes gloriari potest.
Si a parentum nobilitate, & clara sangui nis prosapia,& a rebra a b eis in bello, di in pace bene
7쪽
-stis Inaumentum Regis Coronae Regum Hispaniarum voluerimus nostrum Alchlahistopri laudar haec dissicultas magna,& superat meas vires, di ingentiam, sed ut meum Oscitim co- oleam aliqua dicam i udi stilii & insulsa minerua Patre habuit D. Andream de Venero,& L ita prolem Collegi; Sanctae Crucis,ubi in sua adolescentia allitus fuit, ' magna cum honesta ic, & udentia vixit, Natus tuit in antiquissima domo de Veneto, sita in oppido de Castillo in valle
de Transmiera apud montanos, quae domus descendit,cx antiquissima Gothorum progenien in tota illa prouincia ha betur in magna veneratione, tanquam caput e turn,qui sequiuitur nomen,& insania Gili standum oppositum,mfretis; ex parte vero matria sortitus est, nobilissimam ta- miliam, de Levira,in qua tot Duccs,generales,in Terra,& Maii tuerunt inter quos non cst obliuioni tradendus Antonius de Leyua ex cuius serore Pater dicti Archiepiscopi legnime descend itiIlu,qui vicit in ligne praesium quod vocatur de priuia, v bi captus suis Rex Francorum Franci lcus Primus,& Rex Nauariae, totus status Mediolanensis sub obedienti a Caroli V. v ue in prae sentem diem quicuit,& si facinora praeli arc* in bello ab hac familia bene gestis mea orati me co- plecti deberem plurimi libri scribendi Alant. Et Pater dicti Archiepiscopi poli quam ex iust de domo Collegis Sancta Crucis capitaliqua ossicia Regia exercere, di bi cui tempore cognita cius virtute, prudentia,& sertitudine ad altiorem gradum ascendit, n. ma Philippol I. I'rudentiu Rege, fustus est Gubernator Praeses,Dux Generaris,inoui Regni Granatenus, apud Indos maris
Oceani,nominatus est,& ni istus magno comitatu, suit enim secundus GubeInator, qui 1 Iam terram nondum subicctam gubernauit, in bello copijs collectis plura pia lia cum inimici S, qui tzrram illam in magna parte possidebati tui superauit usque totum Regnum sub obedientia egPhilippi reduxi ,his finitis,laborem,studium curam, in gubernando In pace,& quiete convcItit, vias in toto Regno aperuit plurima, oppida,& Ouitates de nouo fundauit, audaci Ia,& I riouniri Quitate de S.I c.& Quito, ipsc ire rῆd luit leges municipales cond:dit lanctis Iimas, uattram minos oppidis,& Ciuitatibus cunuibus hodiu terra illa regitur. 1κrdcce,&octo ann Stoin egΗ noui Regna Grana saan poli cum usum, in s illos stios reducit & tant are, S quiete re titistinius minas auri,& smaragdi,' numcn perlatum ipse inuenit, di m labincm,&Ccγmmunc nutilitatcm ipse reduxit vias in toto Regno ipse aperuit, bestias,&Iuimenta ad gemationz In Regnum introduxit cx Hispania expoliauit, redditus Corona Regia an mazriam multa oImmauxit indos seroces, mansuetos, obedientes, & inpoliticum usum iesurit, ita per cec annoS illam terram gubernauit, i vere Pater patrue dici possit, di m Onam iuIam si mI.
Mater ver latini cui dicopi D Maiia Η5degatao,&Zarate fuit ex parte masculis a laadaci Lope E ,& Η6 dc gardo Granatesis Reciptoris Generalis,&mpa IIet menIrra fuit filia D. Hieron vine de Zaiate,&nepos Luperlij Dia et de Zarare,secretarij Resii Gahol colli,& b.Inquisitionis Gencratis,natus in Prouincia de Alaua exesarissuria doino,&ta nil Iade La. rate sita in illa Prouintia ,habuit fratres viros eminctissimos in bello, & in pace scilic et Polum do Hodegardo magistru Generale capi,S exercitus in bello contra Pirharrum,qui sibi astum plerat imperium totius Regni de Petu Phein tribus in pugnis,ct proelijs vicit, coepit, & tandon caput abscindit cuius cxeicitus cape & Generalis erat, licentia ius de la Gasca Genera lis inqu sitιorus Consiliarius, ct ultimo Episcopus Segunt imis habuit etiam secundum liatrem Didaciunde Za rate Ducem Infantariae.& equitum iu regnis de Petu,qui ii remae ibi militauit habuit tertium traintrem D.Alphoniam Hondegardo cuius ingenium,& litterarum in iure Civili cognatio tanta luat, tam nota omnibus,ut facile aequaret maiores professores sui temporis filii Archidiaconus Vatiale soletanus,& Canonicus Dodioralis Sanctae Ecclesae Toletanae magna cum laudc,Silati I factione Archiepiscopi ta asparis de Quiroga totius Capituli,& Ciuitatis. Quartum fraemmia buit Lupertium Dia a de Zarate Sanctae Ecclesiae Oxomensis Canonicum Doc oralem,& Cominmissarium Sancta Inquisitionis Vallar soletanae. IIsti duo viri patres dic i Archiepiscopi genuerunt quatuor filios, ct tres filias qui vestigaμ sum
rum maiorum in rendo, illos in ossici; s,ti honoribus non istum ccaequarunt sed maiorcs sortita sunt dignitates,cuna communi Regum satisfactione,& vulgi applausu. Genuenmt D. Carolum de Vclaeio,& Leyua Doctorenim iure Canonico Regium Cappellaniam Receptorem Cappellae
Regiae temporis Regis Philippi II. deitule Canonicum Sanctis Eccle stadi I oletanae, Capellanum Maiorem Regum veterum, qui in Ecclesia Toletana requiescunt, Administratorem,&Guberna-
8쪽
rorem Collegi; puellarum instituti a Cardinale Siliceo;hic vir tantae virtutis est,ut omnia sua bona in distributiones pauperum eroget secit suis sumptibus Ecclesiam Samstae Matiae, de S. C.
brian in Cinitate Toletana,de ad cana deseruiendam cappellanos initituit, cum congrua sustentatione,deinde, ut pius memoriam suorum maiorum suscitauit construendo cappellam, in Ecclesia Monasterij Sancti Francisci in Ciuitate Vallae soletanae, & numerum cappellanorum desi-snauit cum congrua annonae sustentatione. Curam, &administrationem Ecclesiae Maiolis Canonicorum reliquit. Tandcnuanta est huius viri honestas vitae Castitas, Clementia in pauperes antaeque virtutes in eo clucvscunt,ut illi nullum vitium possit apponi. lino plurimae vii tutes clucent imitandae.
Habuerunt filium D.Didacum de Venero, & Leyua qui ab ineunte aetate militiae operam dedit, in quo tanta fuit bel; ica sol titudo,ingenij acumen ,ut adeptus sit honorem ducis, de Capit nei Infantari ε Hispanice, d tribus vicibus fuit Dux equitum, & militauit in bellis Flandriae, Franciae, Italiae, & in bello Astensi . Quatuor habuit sub se cohortes equitum plura vulnera recepit in sciuitium Regum. tandem suit Gqbernator, Dux Generalis in Ciuitate de Mesilla in ino Aphricae quod ossicium, tam prudenter,& sortiter gessit, ut plures reportaret ex mauris illis Victorias. Fuit habitus,& Militiae Sancti lacobi de spata,& habuit Gubernationem Civita-eti de Llerena ordinis Sarneti Iacobi,ncc non in Ciuitate Vallae soletanae fuit unus,ex Rectoribus illius Ciuitatis, nec non,& CΡnfrater Constaternitatis, seu Hospitalis de Perana ules, que Omnia
ossicia magna cum laude exercuit . . fHabuerunt etiam filium Fratrem Petrum de Uenero,& Leyua ordinis Sancti Dominici Coulagam Colleg a Complutensis eiusdem Collegij duabus vicibus Reetorem. Priorem Luciun ij, ct ibi Lectorem Titeologiae Sanetae Inquisitionis Consultorem,&Inquisitorem ordinariu. Dcinde nit Prior in Ciuitate Conchensi, fle Pampilonae, in Curia Rrgia totius Prouintiae Procurator Ceneralis . Postea Generalis Inquisitionis Qualificator, Praesti, a tus, & Magister ordinis quae cia tanta prudentia gessit,ut omnes cum desiderarent,& nullus cum odio habuelit. Habuit filiam D. Ioannam dc Vcnero, & Leyua quae nupsit cum Don Ioanne Velarquea: de Velasco, Domino Villarum de Villa Vacchurinnsnoua, Almendros, j ijuelo, Villa sechito, futtinales ordinis Sancti Iacobi,Comni dator Commendae de Pena Auxenda, militauit in Golet ta eo tempore,quae oppressa,& diiudia fuit a Turcis deinde in partio Naualis,de in pta lio de Na. rino,ittenue, Dux insentariae segessit suit tempore Philippi l I. spiarii ni,&intelligentiarum se. cretatum super intendens Generalis C siesianus. At Generalis Dux Prouimit Guipuχq;& C. stelli de tuente stabia. Vltimus qui hoc ollicium cum auctoritate Generalis Ducis gcssit in quo sub suo dominio,ct potestate habuit duas Copias Navium in Maii, o unum excrcitum in terra, paratum prosedanda seditione Aragoni ε orta. . Ex hoc matrimonio relicta suit Proles non contemnenda, nam Ortus fuit D. Andreas Vela mez de Valasco,& Venerodauius viri ingenium,stentium, taciturnitas, cognitio lingue Latins, Crpcς,Gallics,Anglics,de Italice, Arabicq non sacile explicari potest nam in omnibus iis linguis tegebat, Scribcbati&loquebatur. Fuit Ordinis Militi e Sancti Iacobi de Spata Commenda toede Mirabel, vestigia maiorum suorum sequutus militauit in triremibus Hispanicis sub Duce D. Martino de Pad illa maioris Hispaniae Adclantato,ibi per plures vices omncs triremes sub tua cuiara habuit varias pugnas, ex Anglis Olandentibus, reportauit plura spolia vi abstulit deinde in magna classe Nauium,quam mast Rex Philippus lI. Contra Reginam Angliae Elisa istam ipse non paucas copias militum sub suo dominio habuit,qui postea cum Domino Ioanne Fernando de Velaaque1 auctae Contestabili Mediolanum ic contulit, ubi perplures vices ob ini firmitatem dicti Contestabit is totum statum magna prudentia gubernauit,& fuit Consiliarius Consilia Secreti Mediolanensis,reuersus in Regiam Curiam situlaetus super intendens generalis spiarum,& n potiorum scaelorum,maiore auctoritate,quam p ter habuit,& suit Consiliarius Consi ij Militigandusta Curia, quae omnia ossici ii tanta intelligentia gessit, ut sui memoriam posteris res iquei it,& immatura aetate ob ijt magna populi tristitia,nupsit cum Domina Iosepha de Gu1man, ex N bilissima familia,& Domo de Toral, reliquit filium, Ludovicum Andream de vesaet queet, & Guia man, qui hodie est in aetate duorum anno um. . , P tres nostri Arehiepiscopi habuerunt duas filias, Hieronymam de Zarare, di Marianam de
Vmero,&Leyua, monialos in oppido de Madridia Monasterio Regali Sancti Dominici v bl
9쪽
yitam magna cum satin ate,& exemplo degunt. Vltimus numeratur noster Archiepiscopus licet fuerit natu primus, quia de eo fieri debet longior oratiis.
Primas litteras didicit,compluti, in domo Doctissimi viri magistri de Segura, Ae in rethorica tantum proiecit, ut breui tempore eam publice interpretaret loco sui magistri, applaudentibus suis Condiscipulis. Deinde in eadem uniueisitate Dialacticam didicit, 'postquam eam perstete audiuit admidia Iuris ciuilis Salmanticam se contulit,ubi s ei fictus,&doctissimus in utroque Iure euasit,deinde Romam se contulit ubi fuit Cubicularius secretus Gregorij. XIII. Pontificis Maximi,&ab eo plurimum honoratus,& dilectus,qui illi dedit Abatiam della Sey, dignitatem in Ecclassit
Concnensia Sixto V. Suinmo Ponteiice obtinuit canonicatum in eadem Ecclesia in qua vixit tri- sint an Sex annos, ct in ea lites plures superauit, ad Reges missus maiora negotia Ecclesiae tractauit semper cum Iclici succcsu,6 cuciuuin Hispaniam reuersus, fuit consultor Sanctae Inquiis stionis,habuit habitu bancti Iacobi de Spata in Legionensi conuentu fecit prosessionem solemnem suit Regius Cappellanns de escistus vicarius Piouinciae Legionensis a Philippo III. Hispaniarum Rege potentissimo electus,denominatus Archiepiscopus Montis Regalis Romam pers naliter venit rigoiosum examen subijt in presentia Pauli V. Pontificis Maximi in quo tantam sui acquisiuit gloriam,vt omnes Cardinales qui aderant mirarentur,& Summus Pontifex eum publice laudauit,magno i. e illi fauoic siccit,consecratus fuit ab Illustrissimo Cardinale Mestino in Cappella Summi Pontificis Pauli IlI. sita in Ecclesia Sancte Mariae maioris anno Ioas .die xxiis Mensis FcbruariI. Tandem in hunc Archiepiscopatum personaliter venit anno is ro. tertio die Mensis Aprilis Iusdem anni magna cicii, ει populi alacritate exceptus , in principio sui regiminis misit manum ad sertia , Synodum Diocesanam congregauit , decreta sacri Concilij Tridentini
xxecutioni mandauit , cicium icto auit, di rei Ecclesias parrochiaIes diuisit consessores Iraelibato examine viros doctos, Re virtute piaditos elegit, Ecclesia Cathedralim Metropo ita nam ornamentis,' paramentis pretiosis exornauit cantum figuratum in ea instituit,tecta, di Campanas vetustate diluctas refecisiviam quae ad Panhoimum ducit hominibus, de bestin dissicia Ium curribus facilem reddidit,magno labore, & expensis sentem ad portam Sancti Castrensis de nouo secit,toto populo utilissimum, Monasterium Sancta Mariae della Rocea,Ordinis eremitarii Sancti Augustini a fundamentis erexit Ecclesiam condens puIcherrimam,&monasterium magnificum,patribusque praedia circa monasterium emit, ut in victu quotidiose adiuuarent. Mona-nerium etiam monialium sub cli scis lina Sancti Benedicti , ct subiectum Archiepiscopo ceptum Illustrissimo Cardinale de Cardo deo vetustate funditus euersum a fundamentiε erexit, tam ea magna,pulchritudine,& commoditate, ubi habitant nonaginta soroles cum exemplo sancti
Set narium Clericorum visitauit, resemauit,redditibus auxit, Ecclasiam Sancti Cataldi sub rectam Archiepiscopo Montis Regalis cum suis redditibus seminario uniuit, di horrea prope taminarium in commoditatem seminariJ emi Hortum qui vocatur de Venero eis ad eorum recreationem dedit, ibi domum pulcherrimam extruxit,undecim copiosissimas sentes ex aqua ab eo inuenta magna amaenitat incredibili pulcritudine extruxit opus ta ratu,& magnu,quod in tota Sicilia non stet simile,&Ciuitas Pahormitana in magna multitudine venit ad recreandos animos. Et ut dictum Seminarium litteris maioribus augeretur Cathredam philosophiae instituit in COIIegio Societatis tela cum iussu,& mandato Prapositi Generalis totius ordinis, in qua multi Iuuenes plurimum profecerunt viginti untiis eam dotauit singulis annis soluendis a Praetore, deauratis huIus CiuitataS.Cathreda sacrarum lagum instituit,& dotauit in medietate Zappae Aquae, quae pro salario magiuri singulis annis vendi debet, ad maiorem firmitatem bullam a Summo Pontifici Urbano Vii I. Impetiavit eamque in Rcgno executoriauit anno ioa 6. Indictione s. domum Ciuitatis in
Vias,de Plateas Ciuitatis expIanauit,sontem apud monasterium Carmelitarum fecit. mpore pestis quae infectauat Vrbem Panormitanam per duos annos incipiendo ab anno Ida viquc ad annum. I 61ο. quam sedauit,& totaliter extinsit D. Antonius de Pim et Marchio
10쪽
chio rauarae,Ptoret,&Gr Hralis Capitaneus huius Regni Sicilia ,vir tantae Prudentig virtutia ct intelligentia ,vismilis illi pauci inueniantur ,&licet Ciuitas Montis Regalis distet a Panor
m 3 per quatuor miliaria commerciumque inter has Ciuitates sit magnum tanta fuit diligentia industria magnificentia in pauperes,ut per septem menses, Ciuitatem a contagione liberauit, &postquam,pestis ngressa fuit ipse fecit laetaretum quod magna cura administrabatur, constituit annonam omni bas pauperibus,ut non exirent a sua domo, Ciuitatem muris muniuit, portas Ci vitatis seeit,ei sine custodes adhibuit, infirmis Sacramenta administrabantur, medicinae eroga.hantur alimenta ei dabantur,&noster Praelatus pestem non fugit, neque ossicium boni pastoris reliquit,ita quod intra tres menses,& quatuordecim dies pestem exterminauerit, adiutusque processionibus or:tionibus,& Auxilio Sanctissimi Crucifixi siti in Ecclesia Sanctissimi Saluatoris huius Ciuitatis .mago magnae deuotionis a die quo processionaliter in publicum exivit usque ad Lesentem diem haec Ciuitas incolumis a Deo facta est. D inan Archiepiscopalem absentia Praelatorum quassatam, portas,&senestras dirui has,res cit,conda his aquae fractos de nouo fecit,atrium construxit, plures cameras, & cubicula de nouo adiecit,&ia tanta pulcritudine, si perfectione omnia potuit, ut hodie regium censeri debeat ha-hitaculum
vitia a geniam ad illud quod omnia opera alia exeedit,Clerici huius Ciuitatis erant quasiode; dspersi si a d ecclesi i,siae benefieio, Deus miseratus hanc suam plebem, quae per tot annos, vitie itur hoc detrimentum,misit hune pastorem qui congregauit gregem dispersum,& Eccletiam ollegiatam in Ecclesia Sancti Saluatoris instituit cum horis canonicis diuturnis,de nocturnis,e ais nauit pro distributionibus quotidianis, ex suis proprijs bonis,& non Archiepiscopalibus xeseentam, v viginti une lax redditus singulis annis, & alias quinquaginta unitas,quae sinsulis innis in nouos prouentus applicarentur in augmeutum dictarum distributionum, prout in sensitione cautum est. Viginti quatuor Canonicos irestituit in quibuς est. Poenitentiarius D ct irais,lcmagistralis,&ita tanquam Canonici saeculares Collegiatae Ecclesiae cum magna animi eonsolatione,populi utilitate, frequentia Sacramentorum quiete, & pacifice vivunt. Et in his omnibus operibus ex suis proprijs bonis expetidit,& erogauit triginta duo millia aurea,quasi voluerit diuitias suas Coelo condete ubi nec erugo,nec tinea demolitur. Plures orph anas, & virgines quae periculum patiebantur nupsit eas dotando. Infirmos ad-tiuauit elemosinis opera charitatis exercendo,oficium boni pastoris nunquam reliquit,&hoc librum vocatum Examen Episcoporum magia studio secit,ut viris doctis,& in maioribus negotiis occupatis effet adiumentum, & viris nondum doctis , esset clara, & facilis distendi di sciplina, Quia meo continentur omnes dissicultates iuris canonici summa claritate magna breuitate. Tandem, ut unde mea oratio cepit reuertatur, tu illustrissi ne Princeps omnes antecellares
tuas in operibus,& beneficiis in hac Ciuitate factis Archiepiscopos excedisti,ingenio, de litteris
propriis abundasti, generis nobilitate fratrum, & maiorum tuorum ornatus es. Nobis restat
Deum plateare ut tibi donet in hoc mundo longissimae vitam, di in aliam gloriam aeternam. Dissili do by Cooste