R.P. Martini de Esparza Artieda. Theologi Societatis Iesu. Appendix ad quaestionem de vsu licito opinionis probabilis. Continens responsionem ad quaedam recentiorum argumenta

221쪽

esei auctoritati IxThome in quodlibetis , quam alibi,' ed non credo, nec Ereditur communiteria Vertia i Thomae, post aliavdisi uti mones , seu diuisiones casus uo habent putres prHMndas . sub contrarijs circa id 1Magistroruin opinioni x, i si int liget et Araxm babet habens plures prςbendas i coripio iam do conestario, trad

exiscutis cohς tere. Nola cum prima P Quia cum conrei critia diuidatuclion salum in veram, & talia im red etiam in incertam α cor tam 3 Uidetur perinde esse contraponere coniciencie cer- ,

1itudinent, atque si dicerctur; non est vivens , sed iensibile; non init antimal; sed rationale. Sed coli rentiaecum altera particula I. curema videtur adhuc dissicilior. iam enim fieri potessi, ut ha-:ben'LeItitudincm de aliquo , in dii catur nihilominus in quan idὸau circa idem dubitationem . Dubitationem, inquam, & non .scium assultum subitaneu iam rationis dubitandi, que repcllatur ab ipso certitudinem habente , quali fere distinctioni acquiescit Aduanus in eodem loco paulo inserius circa effatum)quoddam siniale Doctoris subtilis. At D.Thomas loquitur de dubitati . ne deliberata , & completa sussiciente scilicci , ut ratione ipsius operatio sit bsequens euadat peccaminosa. Certitudo autem circa aliquid perinde est incompossibilis cum eius imodi dubitat lamicirca idem , atque est incompossibilis claritas lucis cum C bic tale contraria circa idem , vel certe sicut amor erga aliqvcm cst incompossibilis cum neutralitate affectus erga cunucm . V luco

. quid adlaqc oretentas dici possit, & qus a nonnullis dicuntur de sub inrelligentijs ampliati uis, restricti uis; at quod reipsa quietet

intellcctum, occurrit nil. Hac igitur parte, quam non capios dinrisa , atque intelligentiori interpreti commisa , arripio duo alia facile obuia, omnisque ambiguitatis expertia , qui deinde subiungit S.Doctor. Primum , quod pertinet immediate ad Punctum pr*sens, est, id agentem , de quo dubitat, an sit pecca itum , certissime peccare , si agat illud permanente , seu non

222쪽

ειν, III., Art. CLXXXIX.

dum depol ita rite dubitatione ; Et sic si mavente tali dubitatione plures praebendas habeat periculo se committit, o sic procul bιο pecca . Alicrum pertinens ad scopum totius nostrae ,& appendicis , dc quaestionis est, cri posse, ut quis in materia controuersa, & doqim exrant cinnariae magistrorum Opiniones, Operetur luxta opimnionem laxiorcm, quin propterea patiatur diabitationem argui-tiuilial pinu H , ct quod casui est , quin peccet 3, Aut ex contrariis opini Aks in nullam dubitationem adducitur , o sic non eommittιt se dinscr tui. nde peceat. Hoc post naum, quod in eo articulo Dalio ma est planum , ac dilucidum , de facit pro nostra i Cadem qu communi sentcntia, praeternuitatur a P P. Mercoro, & Conet,

aliisque nonnullis aduersarijs nostris,& priorCm partem , quae non est Utque adeo perula, ac perspicua, ad se trahunt renitente expositione, ac limitatione D. Antonini, quam exhibuimus si

modo valde efficaciter, de ex professo. Sylvester ver. Opinio. sub scribens D. Antonino , quem refert cum alijs in eandem rem. Verrii hoc obiter, & regredior ad pHinum praesens. Ah-1So. Rationem , ob quam nocesse est peccare operantem sublub dubio de peccato, dum eligit eam portem, quae sic actitaliter dubia est apud ipsum , indigitat optime D. Thonara , quatenus post illud ; ct se proculdubio peccat, subiungit , Vt te magis amam

beneficium temporale, quam propriam salutem . Nempe dubitans , anacti O , Vel omissio, de qua exequutioni mandanda deliberat, sit peccaminosa, dc nihilominus illam exequens , non potest ama re sor maliter honestum , sed solum iucundum, aut utile cum vilipendio honestatis, & conformitatis cum voluntate Dei. In c'inpossibile siquidem est dubium de malitia actionis, idemquoi dico de omissione, cum iudicio determinato de honestate eiusdem actionis . Quia hoc iudicium per seipsum Qrmaliter est de positio, & abicctio illius dubita tionis, utpote consistentis ex suo conceptu in suspensione iudicii circa obiectum praeapprehen sum, secundum eam rationem sormalem , secundum quam draeo dubitatur . impossibile autem rursus est , ut voluntas seratur affectu saltem deliberato , dc esticaci aci obiectum sub ea ratione formali, sub qua nil de illo iudicat. Quia nil volitum , quin praecognitum. Quod utique principium verificatur cx commu ni omnium conicnsu ae praxognitione iudicativa, ac deliberata respective saltem ad volitionem efficacem , ac dedi hcratam, sequa sola hic agitur. Impossibile igitur est, ut operanS, cum du bio de malitia suς operationis, habeat pro mortuo bonum notae stu ui, seu conminutatem cum lege Deis ac proinde necesse est,

223쪽

etos Pars III. Art. C X C.

ut moueatur , vel utili, vel delectabili, utque hoc amet ratione sui , atque interim negligat, & pro nihilo habeat honestatem, &eonirmitatem cum lege . de qua dubitat. In hoc autem ileglectu , & parvipensione honestatis , ac legis diuinae ad eam adfirm-pentis , Consistit tota malitia Opcrantis cum notitia etiam certauit nestatis , dc oppositionis cum lege , ut diximus ex commu ni,'exposuimus lib. 3. curLTheol.quaest. 23. art. . eodemque

constri tota inibi quaest. ap. Necesse igitur est , ut eiusdem generis malitia insit actioni operantis cum dubio. acanest actioni

operantis cum certitudine de eadem malitia actionis eiusdem, . nisi quod in hoc posteriori malitia est intensiue malor propter maiorem voluntarietatem ex maiori cognitione malitiae, ii nem De coetei a sint paria. Alia longe ratio est de opea ante cum opinione probabili circa honestatem suae operationas . Muta qui probabiliter Cpinatur de honestate suae operationis, redit magno nixus fundamento eandem operationem esse licitam , ac nonestam, & conssirmem logi Dei, ac proinde moueri potest ad operandum ex honestate operationis, eiusdemque conformitato

cum lege Dei, nec hanc legem negligit, ac parvipendit, qui cum tala fundamento credit illam non adeste. Discrimen illud inter dubium, & opinionem redditum superaus fuit indubitabile artic. 8 . ac deinceps 3 atque de conditione speciali opinionis probabilis dictu iu cst latis quoad punctum praesens ab art. I , .

Occurritur rationi paritatis a dub' ad probabilia.

ARt. I . Concesso itaque autecedenti argumenti Propositiari. et Sp. nego consequentiam. Ad primam Cius probationem

concedo dubium usurpari promistue m iure; tum pro dubio stricte tali, nempe pro suspentione Omnis iudical diiccti circa obiectum, vel neutraliter, vel suasiue, siue in alterutram, siue mutramnae partem praea relicissum ; tum pro dubio late, ac mi' proprie tali, nempe pio enunciatione determinata, unius partas contradictionis abs e certitudine de eiusdem veritate, & cum, vel sine ratione aliqua tu contrarium, At ad mitti nequaqua votest eariclem dubii vocem semper ,α ubique in aure praeterim

canonico sup nere pro opinabili, vel solo, vel inopinabili quo-nue simul comprehenis; idest nunquam viurpari in stricta,atque omnino propria sua significatione. Hoc enim cum si sponte incredibile respectu maxime Legislatorum, de quorum munere est , ut loquantur iuxta planum,,uλ suantum fieri potest

224쪽

pritim verborum sensum 3 obseruatum praeterea,atque ostensurua nobis est art. Ir . I73. ac deinceps in teXtibus canonicis, qui solent induci circa praesentem controuersiam, dubium supponere pro eo praecise, quod proprie, ac stricte tale est, quod sullicit pro re nostra . Universim dici potest vocem, dubium,supponere in iure, saltem ut plurimum, pro opinabili,vhi sermo est directe de intelligentia, ac interpretatione legum s at non nisi pro dubio propriE', ac stricte tali, seu suspensi uo animi totaliter, ubi serino est directe de incertitudine'facti, dc narrationis , ac probationis eius, atque indirecte de extensione, aut restrictione legis circa idem factum . Ratio est,quia vix unquam contingit excitari du-hinna circa intelligentiam legis, eiusdemque secundum se, vel

ampliationem, vel restrictionem,quiu interpretcs reperiant pro tinus rationes desum 8tas ex contextu, ex scopo, dc fine, ex qualitate materiae, ex simili, ex contrario &c. quae ad probabilitatem alterutrius, vel utriusque partis nissiciant, eo vel maxime, quia leges ratione constant, ac vigent; cum ficta saepe sint irrationa

hilia , ideoque ratio nil quoad ea perducere adprobabilitatem possit. Qua de causa iure optimo P. Gobat. tota illa in. s. applicat ad probabilia textus praescribentes partem benigniorem in dubi js, seu incertis circa legum intelligentiam, ac interpretationem ; sicut nos restrinximus ad dubia stricte talia textus adigentes ad tutiorem in dubijs, seu incertis, utpote talibus ex incertitudine facti. Verum hoc obiter,& paulo post plusculum eadem

de re aliquanto explicatius suggeretur. Art. tui. Ad alterana ciuidem consequentiae probationem, dico imprimis comparationem non esse instituendam inter paruas , dc ilia gnas hinc, & inde rationes, seu fundamenta, sed inter dubitantem, & Opinantem ; ac deinde comparandum similiter non esse periculum cum periculo, prout Cil in rebus 1 undia tu se precise, sis prout apparet operanti. Quia argumentum ducitur

ex dubiis ad probabilia, Ic ex qualitate opcris electi subdubio , ad qualitatem operis electi sub opinione probabili. Materialiter autem se habent magnitudo,& paruitas rationum, seu fundamentorum ad disterentiam dubium inter, & probabile; nec ele ctiones specificantur ex robus, ut sunt in se, sed ex eisdem, ut ap parent in intes lectu , & proponuntur voluntati. Sicut enim ad homicidium nil refert, an magnum, an paruum vulnus insti-ctum sit,& an stylo, an gladio, vel lancea; an fune, ata funiculo peracta sit suffocatio; sed an vulnus fuerit laethale, aut laethalis compressio faucium ; ita ad dubium nil refert,an aliquae rationeSoccurrcrint, an nullae 3 an paruae, an magnae,stu an facilis,an difficilis

225쪽

ro 3 Pars Art. π XCI.

si ilis secundum se solutionis; sed an suspensivae fuerint, an in-iductivae iudicii, dc enunciationis alterutram determinate partem amplectentis actu , vel reiicientis . Similiter qui furatur gemma in credens esse Vitrum, paruum eatenus peccatum furti comis

mittit s magnum ero si credit e conuerso; & nullum , si accipiat rem alienam Oredens hona fide esse suam ; & sic de oppositos periculum etiam in bello , quod reipsa est magnum , ac insuperabile, prudenter aggreditur, & laudabiliter , qui cum bono fundamento credit esseduperabile, & concipit bonam spem superandiues& sic de opposito e conuerso. Concedo igitur ita cominparari magna fundamenta cum magnis fundamentis contrarijsicut parua cum paruis, & nulla cum nullis , si nil praeterea spe cialiter adsit ex alterutra parte,vel utraque; eaque de causa, dum agerem superius ex professo ab artic. I 23. de clisione ritu tua, dc non mutua molitiorum inuicem pugnantium, nullam rationem habui magnitudinis, vel paruitatis corum. At concedi minime debet nullum eme, aut etiam esse paritum discrimen opinantis cum probabilitate, licere, quod agit, a dubitante, an sit illicitum, vel, quod eiusdem fere rationis est, a suspicante, aut leuiter , ac temere Opinante csse licitum . Magnum namque discrimen intercedit inter haec duo extruma quoad caurulam in operando,

quoad timorem Dei, & quoad amorem , vel odium periculi ci ca transgressionem legis Dei. Quia qui opinatur cum probabilitare licitum esse, quod agit, credit reipsa ,se non esse transgressurum legem Dei, tametsi id agat, & concipit bonam spem no transgrediendi, idque credit innitens fundamento magni momenti, & quod sibi persuadet tale esse omnibus hinc, & inde diligenter consideratis , atque inuicem Collatis , quantum pertinet. ati unumquemque , Vt Consideret, atquc conferat iuxta die a , oceae posta superius in locis nuper indicatis de conceptu probabilitatis, & de differentia valentium per se ipsos, & non valentium

discernere momenta, & aequi ponderantiam , aut praeponderantiam fundamentorum hinc.& inde pugnantium. Hoc autem nec sor maliter , nec aequi ualenter. 'crificatur, Ut per se patet , dc ex nuper die is est manifestum, de dubitante, dum haeret in dubio , Qualiacunque demum sint fundamenta, & rationes dubitandis idemque dicitur, quoad praenotatam rationem disterentialen probabilitatis , de suspicanti, aut leuiter, aut utcunque imitobabiliter opinanti. Perspicuum porro est magnam esse dimerentiam quoad amorem, aut: odium periculi peccati, quoad dc dem neglectum , dc est. .enem despicientiana , ac neglutiti'nem , aut disi carem circumspectionem, dc timoratam praecaultone na

226쪽

transgrediendi legem Dei, quod est punctum , de quo agitur.

Perspicuum, inquam, est magnam quod hoc intercedere differentiam inter operantem cum assensu usqueadeo bene fundato de honestate suae operationis, de Cum spe usqueadeo hona notia, transgrediendi legem Dei, & inter operantem absque tali assensu , dc spe. Quia qui operatur cum eo assensii, dc spe, quatenus assentitur honestati operis, potest moueri ad operandum ea ipsa honestate praecognita, di credita ἔ quatenus autem assentitur cum fundamento magni momenti, & cui inest, unde praeferatur ijs . quae militant in contrarium , idque omnibus hinc , & inde diligenter consideratis, non patitur remorsum constientiae, & nuctuationem de non adhibita dιligentia, quanta Congruit conditi ni naturae, ut nunc est, humanae, deque ncglecto, aut non magni habito negotio salutis aeternae 3 ac demum quatenus praelia beat

spem bene fundatam non transgrediendi legem Dei, non potest dici amare, aut nihili facere , seu parui pendere periculum transgrediendi. Omnia haec desunt dubitanti de malitia sui operis. nec non leui ter opinanti de eiusdem honestate, ut liquet ex nuper praemissis. Patet igitur nullam csic paritatem ex dubiis , aut etiam opinabilibus, sed leuiter tantum , ac inniere, ad probabilia , seu opinabilia cum nragno funda me uto, dc ex ijs legitime deducto, qualia plerumque non fallunt. Art. tua. Nec obstat opinanti probabiliter saepe obuersari in an,

Ino, atque adesse in mcnte nandamen irm itidem magnum in contrarium, cum apparentia etiam excessus,& maioritatis ex hae' ipsa parte contraria. Quia oportet videre,an fundamenta utrimque apparentia sint inuicem homogenea, ac similia , an ether genca. ac dissimilia . Si enim sint inuicem similia, nil refert m Anitudo illorum , aut paruitas . Perinde namque haeret dubius iudex, siue adsint centum testes ex una parte, 6c centum ex alia, siue adsit unus pro una parte, dc unus ero alia, siue nullus adsiepto alterutra parto, dum nil specialiter tau et alterutri parti uiu; dc sic accidit unicuique in re sua. Ni autem fundamenta sint in ubeem dissimilia, uti necesse est esse, quando subsequitur determinatus in alterutram partem assensus , datur excessus saltem se cundum quid unius partis supra aliam, eumque excessum accipit tanquam excessum simpliciter,& absolute praeponderantem, quicunque de fusto realiter opinatur alteram partem determin te sub tali fundamentoru conflictu mutuo, atque hanc candem partem praefert omnibus in contrarium occcurrentibus. Quae quia sunt exposita ex profesto, atque in rem praesentein accurate

227쪽

applicata in praeindicatis articulis 3 23. & I32. ac deinceps , nil necesse cit hic denta eatenim si peracdere .. - . Art. I93. Hoc solum animaduerterim praeterea portune , quo motiua utriusque parris inuicem dissimilia sunt iuniora 'ac v gentiora secundum se,eo esse maiorem ex flvm .secundum quid fundamentoria utriusvis parti supra fundamenta partis alterius, ac proinde eo etiam esse maiorem apparentiam excessus limpii citer corundem supra eadem'. Quia utrahibet fundamenta nan .ciscuntut eiusmodi mutuum excossu in secundum quid per i tam , & solam rationem suam ditarentiatenvspecificam , quam Pater esse maiorem, seu maioris perfectionis in unoquoqaonan .damento, quoipina fundamentum est nisius secundumse', sed maioris perfectionis, ac proinde excestum sectivumquId virtus uis parti S supra partem oppositam esse ii militer maiorem su hea dem proportione, υ tpote constri utum formalite et adaequale pigrotam, S solam periuctionem dincrentialem duiusque cicii da. Macrati; opinabilis autem', ac falli Dil Ix apparentia excessus sim v liciter in v tris bis fundamentis supra sin amenta oppos ita otis Iur ex reali, ac infallibili excellii secundum quid in iisdem supra eadem , ac proinde illi iuste commensuratur , ut patet consideranti. Qiria vero quicunque opinatur, eo magis,. ac sit mitis ad hae rei illi parti, cui assentitur, quo excessiis fundamentorum , ob quae:as enti tur supra fundamenta opposita, apparet sibi, atque Umnino videtur esse maior'; concluditur auctores contrariarum inuicem opinionum eo constantius suam quemquc opinionem. tueri , & amplecti plenius, atque oppositam vehementius reprΩ-hare loquendo per se, & ex vi sola tendentiae directar, quo fu

'damenta utriusque partis sunt maiora, ac digniora seorsim, ac secundum se, ut usu venire videmus omnes in Celebotrimis Qui-husque controuersiis, & coniicere qui uis facile potest multiplici

indicio , instituta comparatione inter eos, qui in uiceni pugnant argumcntis petitis ex locis analyticis, aut ex principijs reuelasis , quique solis topicis negotium tibi inuicem, facessuiar; atq,. idem unusquisque certius obteruare experimentaliter potest, si serici flectat stipra gradum adhaesionis suae non solum affectivae , sed etiam intellectualis ad ea, quibus assentit ut ob argumenta' prioris genevis, nempe gratiiora,& ad ea, de quibus persuadetur ob argumenta generis posterioris, nempe leuiora, tametsi consciuS ubi sit adhibe i pto parte quoque opposita argumenta eiusdem Aproportionaliter generis, eaque non minus consideraueritiquam: argu menta, quibus cedit . Mea ccrte de me experientia taliS cit-

228쪽

-caloe est, qualem Vnimersaliter esse asserui. Nec dissido, qui iuiaec obseruatiuncula valitura non parum sit apud perspicacem . liniveatuanta minimε protervum Lectorciat, ut firmi aer credat, quod dicebam, non ala comparari magna cum magnis fundamentis, sicu i parua cum paruis, aut etiam nulla cum uultis, si simul cum magnitudine, & paruitate adsit, & consideretur mutua lunc, ct inde dissimilitudo , ac disserentia specifica, nec coim ineatur intellectus ita perspiciendo , dc conserendo confuse magnum,ini magnum, paruum, & paruum Vt sic, dc praecise in s nere ab ueratione 44ccisica ultima hinc, atque hinc dissimila ri., uti diem per, ac necessario eueniti cx dictis superius respectu cuiusuis opinantis de facto. Quae equidem oportet bene Com

Costentati, o m d. bis,m opinione certitudo requisita ad

A Rr is4. Scistita etxς.tu interea cum admiratione . qui fieri possit, ut cohaercat ceσitudo, q ualem asseru inius, bonitatis, di malim i ectiudicum G Ode malitia operis,1 c cum opia. Riorae ac bonitate ciusdem I atque ut ex dubio Me peccato subin- cieratu quod citMirabilius, certitudo de Codem peccato, d Glisuliter subinseratoricertitudo de bonitate operis ex opinione de ouiem bonitate In coo bello nimirum esse apud omnes, dubit eicinem circa a Muid e . prorsus incompossibilem cum certitudine circa ident in eodem. inrillectu 3 atque in consesso pariter Escapud nota dii alios plures ea,dictis lib. 6.cuts. Therat.qtraditaui.

sinitiem, incomposibilitarim opinionis sum qualibet notitia is Coruli de eodem obiecto in codem intellectu . Esse vero in m .fossi lex sirmiori otium, ac unam inii omotum consensu 3 Cons 'ucias non posse cuadς certius, quam fuerit suum antecedens, nullumque certitudinis gradum obtingere illi posse, ubi nulla mi lu c certi rudo: praebiit. Scrupulus isse biccps tolletur adhibita ouplici obaeriuatione, cu distanctione mauisestativa duplicis am

Λα. Is . Obseruandum itaque primo est, ali .d esse. considera se honitatem , de malitiam electionis cuiusque rei di ad cius Ohi ctum secundum se, aliud relate ad dispolationem animi praeexsectentem ex parte subiecti, seu relate ad praecognitionem de eo-idem obiecto ιectandum sq, quae de facto inest ipsi cligenti. Cum αnim unuinquodque obicuum, si usquc bonitas, ae natiuio s.

229쪽

cundum sedistinguatur realiter ab eodem obiecto, eiulque -- nitate , di malitia,ut praecognitis sic, vel sic ς fieri prosecto facile

potest, ut cognitio directa de bonitate, aut malitia obiecti alicum ius secundum se, non sit omnino certa, aut sit valde incerta, a proprie, & stricte dubia ; & nihilominos cognitio reflexa de ea dena bonitate, aut mali tra prout sic , vel sic determinata repre laniata per cognitionem citrectam , seu potius do bonitate, aut malitia electionis hic, & mmc. α sub tali determinate Cognitione directa, sit nihilominiis certa , aut non usqueadcoinccrta Quia nil obstat quominus cognitiones diuertisatis, aut tiam scontrarietatis eiusinodi mutuae componantur inuicem in eo dum intellectuac circa idem, sed non secundum idem. adia quat aut non sub eadem ratione formali. Dubitatio autem,& opinio probabilis, de quibus disseruimus, & quas inuicem contulimus, Ilint cog itiones tendentes directe ad obiectum electionis, secundum se ; cum dictamen ultimum conscientiae, dc actus post rc mus praeceptiuus prudentia , vel maxime proprius, cuius in alte-Tutram determinate partem,certitudinem auetuimus sub stibio ,

di opinion , sit eognitio reflexa iudicans cla obiecto prour subest praedictae cognitioni directae, deque eiu sidem obiecti elcctioneis facicnda, veI omittenda hic, & nunc , di sub eadem cognitioni directae. Nulla igitur est in dictis a nobis, iisdemque communi bus assertis contradictio. Adde maioris claritatis gratia, siqua adhuc desideratur maior, eadem ratione fieri facile poste,dc saepei accidere, ut cognitio dilecta de obiecto, quod sit bonum, v malum, eligendum, aut reij ciendum,quae est postremum Conse queuS totius prudentialis consultationis directae, sit falla, & nihνlominus sit vertim ultimum conscientiae dictamen immediat regulatiuum electionis, tametsi idem astirmet, aut get. Nam

si quis directe iudicet leuare sestucam, quod est exemplum Diui

Thomae esse peccatum tantiale, cognitionei cateniri habct proculdubio falsam ; & nihilominus cognitio certistimo VcIRO , quae reiicxe affirmat leuare &stucam stante chismodi praeiudicio directo, seu dum ipsum perseuerat , esse peccatum larthalc . Si millini fallitur, qua iudicar directe se teneri mentiri, ad tuendam vitam innocentis; dc tamen non fallitur , quatenus iudicat se ad id ob eum finem teneri manente elusio odi, perstia licii di

recta, & sic de si nul ibus ia Sic ergo & in re nostra p piariis

haliter ωΛrt. 196. Ohseritandum rursus consequenter est en ciationem

directam de bonitate , aut malitia cuiusque obiecti non compa rari cum ultimo dictamine rellexiuo conscientiae, quod ad cam

230쪽

cognitionem directam subsequitur, tanquam antecedens curru, fuci consequenti, sed tanquam materiam. dc obiectum partiale cum cognitione, & consideratione sui. Nempe duae istae cognitiones clependent ex principiis longe diuersis, di inseruntur per discursus pariter diuersos. Cognitio riamque directa dependet ex praedicatis intrinsccis cuiusque rei, & operationis, dc insertur paer citcursum comparativum mediorum siccundum se, cum es ramidem fine secundum se. Dictamen autem reflexivum conscientiae dependet ex praedicatis intrias is cognitionis eius dire- , adeoque extrinsecis obiecto cognitionis ciusdem , ct inseretur per comparationem cuiusque cognitionis practicae particu laris cum cognitione practica uniuersalissima, dc per se nota, aut cola.Vnde cognitio directa practica praeiens asu nam quemque electionem regulatur his principiis: Declina a malo, ct fac bonis rem e GDod tibi non vis, aberi nefacias, Se similibus, de considerarconformi tatem, di disconfbrmitatem cuiusque agi bilis cum prima regula obiectiva morum iuxti ea , quae dixi de ipsa lib. 3. rLTheolMugst. roin a I. Vltimum vero dictamen renex iuum conscientiae regulatur per illud Apostoli. 22uod non est ex fide, peccatum es, & per id , quod huic Apostolico documento subiungitur in p.raeteras de rest. spOl. post med. uia. id fit contra conscientiam,avificat ad gehenηam ; & per similia;atque considerat con-sbrmitatem , dc duconssirmitatem prioris cognitionis directae , nec non simpsius cum prima, ac uniuersalissuria regula forma'li, & proxima morum iuxta ea , quae inibi dixi q χχ. 23. & a quaeque in toto illo opusculo prosequimur. Mirum igitur noucit, cette non est impossibile, quod ex duabus cognitionibus us que adeo inuicem dissidentibus materia, & icopo, principijs, ac tegulis , licci altera, quae praeit, sit vicunque inccrra , aut priar ius dubia, ac suspent tua ; altera nihilominus, quae dcinde lubie

qui ur,cuadat certa, aut minuS inserva, ac decisiva.

Superadditu 1 terror declaratio certitudinis , . incretit u-- . . Ir i dinis rudentiae huma . .esi

ARt. I97. Certa, inquam, aut minus incerta. Quia non est

conditionis humariae pro in lici lito naturae lapsae, 6c corruptae stat ,. ut veritatem dc certitudinem prorsas infallibilem veritatis clica singula agibilia perpetuo assequi ullo pacto possit siue quoad cognitio ui cli rectam de honestate . auc inhonestate obiectiva cuiuique agibilis secundum se , si quoad cogatrio