장음표시 사용
1쪽
3쪽
VIn PROBISSIMO, MEDICO EXPERTISSIMO,
eLementer animus mihi gaudet, quod propitia mihi occasio, in qua meae erga te existimationas et reuerentiae ublicum tibi perhiabeam testimonium, osseratur Trepidus quidem, ut Moenem Fronem decet, hasse,agesias legum jussu publici juris eram facturui nunc emtu exomatas nomine indulgentiam mihi com- Paraturas vero judicium enim quod de ipsis feretur miinus erit acrius vectatissimi tui patrocinii gratia Materiam, quam mihi pro Dissertationis themate eooluendam rUosui jam tibifunditus innotescit; neque me fateri pudet consiliis tuis potissimum auxilium recepisse. Ignoscas, quaeso, si labia mea aliquando lau-
des tuas cecinerint sileat modestia tua sine
4쪽
animum meum gratum et reυerentiam me ulgare nimis enim mens orerimeretur mea ubi mihi silentium praeceperis Perge claram qu Πιtibi jam stratisisti iam medica ars Patria, homines laborum tuorum firmissimo fruentur emolumento. Vale.
5쪽
ANNO BIB-59. Diem hane exoptatissimam quum desiderio sestinarem, aliqua me semper sollicitudo de argumenti pertractandi delectu corripiebati Postremis autem hisce mensibus nuper elapsis, lac mabili quodam lato evenit, ut ipsum patriae telluris infortunium necessitati meae ut ita dicam opportunum occurreret. Quin juvenis modo academicis disciplinis difficultatem novitatis demonstrare laborem, sponte sivit me hinc discessurum, ut in posterum aliquid in artis medicae incrementum Proserre valeam, non vero, ut hodie tradam Loci uti medicinam sacere, morbum describere ibi nuper gra saniem oratiunculae meae thema fiat; et quamvis angustum plagae ambitum peragraverit, nihilominus observationes inde possent hauriri, quae ad vastiorem soli extensionem conveniant. Venia mihi quaeso concedatur, si nimio patriae ductus amore, id vellem et caeleris alicujus sacere, quod mihi potissimum evaditi Situm topographicum Bovedae, Tyrolensium pagi, aliquantisper cognoscere alicujus erit praetii, ut et qui
locu in non videriat, influxum intelligant, qui morbum, de quo sum disserturus, sorte promoverit, vel saltem efformatum et evolutum sustentaverit.
6쪽
Juxta montis inclinationem pagus conditur plagam respicit meridionalem habitacula ita construuntur, ut locum ingressus emineat soli conversus, cubicula autem interna septentrionem respicientia humi cons diantur. Propter soli necessitatem demissae sunt
sae, rigidae, nulla vel parcissima venulatione laetae. Incolae immunditiei, propter rerum inopiam obnoxii,
Communem, ob proximitatem, cum domesticis animalibus aerem respiranti Priusquam materiem adgrediar, grates mihi sunt reddendae clarissimo medico Vectori Corazetola, qui mirabili cum sapientia, spectabili cum humanitate et solertia morbum epidemico- contagiosum in modum novedae grassantem ejusque sequelas avertiti Ab eo
enim necessarias notiones accepi, quibus Dissertatio mea superstruitur. Morborum epidemicorum aut contagiosorum attenta observatio medicinae semper maximam attulit uti is litatem eruitur hinc medicam experientiam magis oculis, quam libris adquiri. Vidimus nostris diebus celeberrimum Rasori in sedemia genuensi, illustrem mmasini in typho hycterode americano et liburnensi describendis, medicorum omnium admirationem sibi comparavisse propter corollaria practica quae inde sunt deducta Absit a me arrogantia illorum gloriam
neque mente concupiscere; exemplum enim eorum Se-
qui solum me lubet, virorumque praeclarorum studia imitari fas est. Morbi forma, quae Rouedae anno 3838-39 saeviit, valdo affinis est illi, quam volares synochum Putrem nuncuparunti febrim mucosam Raderer et Wagier, febrim aden meningeam et aa amicam Pinet, se-
7쪽
brim entem, mesentericam Petit et Larrey, gustro enteritidem ad innamicam Brousinis, febrim Τρho deam Lovis et homel, Dothienteritidem Bretoneaux, ite dichtiditem Bali dixere.
Symplomata quae reseram sententiam meam o firmabunt. Indefinita aegritudo universa, quam leves turbae concomitari solent scenam aperit succedunt mox nausea, alimentorum horror, vagantia tormina, alvus per vices diarrhoica, sed brevi, quae pluries et abit et redi Interea aegritudo molestior fit, prosternuntur vires musculares; artuum dedolationes, et praesertim cephalaea, intolerabiles evadunt; febris continua remittens evolvitur. Abdomen quidpiam tenditur et dole Pulsus initio sortis et frequens morbo decrescente, plerumque debilis et irregularis. Urinae clarae et parcae morbo ineunte, deinde turbidae et sedimentosae Lingua muco albido-lla vicante obducta per he his domadam circiter duratura, sormam solum gastricam morbo induente; stadium nervosum vero fit supervenerit, albo utilans et arida lingua fit Periodum ne vos a si medicus praecaveat, aut nisi acciderit, lingua usque ad morbi decrementum et terminationem ea dem Semper remanet, neque arida valde evaditi Sitis semper et apud omnes clamosa; alvus saepe cum lum-hritis, di arrhoica, vel saltem in ida Cutis initio maris more et urens finem versus madida et aliquanti per calens; eruptionibus numquam laedata, duos si excipias casus in quibus, saeviente stadio nervoso pe- techiae comparuerunt Pectus phaenomenis morbosis εemper immune observatum es Vigilia pertinax, somnus primis horis interruptus, in aliis inquietus in aliis autem stupor somnolentia, baryecοj contige-
8쪽
runt. onnulli delirio atque tendinum subsultu coris repti sunt horum autem illi qui stadium nervosum ingrediuntur; atque etiam apud hos tranquillum fuit vaniloquium .aristis omnium adspectus; emacialiola labilissima brevi et temporis spatio occurrit. In epidemico abdominali typho Bovedae febri peculiaris comes plerumque suit helm in thiasis exitus conis sueti, vel magis frequentes, observati sunt hydrops, phlegmon metastaticum, miliaria, petechiae, in iis solum, qui morbum aut neglexerunt, aut exasperaverunt, vel remedia recusarunt: praesertim autem in individuis, aetate vel prava dyscrasia humorali, praedispositis, tanquam in sene quodam metastasi phlegmonosa mulctato praelaudatus Doci Coraggola observavit Morbi duratio a quarta ad sextam usque hebdomadam protenditur Crisis ordinaria per sudorem urinas, diarrhoeam, cessantibus sensim sensimque praefatis nuper symptomatibus, contingit Monuisse hic juvat, quod egregius professor Palaκκini medicus mantuanus jam adnotaverit nempe eadem ratione, quan virium muscularium prostratio, cephalaea stuporn tinnitusque aurium symptomata constantia suere,n quae febres epidemicas petechiales, quae omni hiennii vel triennio ab anno 1776 in agro viadanensen in mantuana ditione olim grassala sunt; sic tum in hac quoque febri hujusmodi phaenomena Superveniant per analogiam typhus abdominalis novedae in
epidemiarum nosocomialium aut contagiosarum classem similiumque redigi potest. Neque modo ab observatis ovedae, sed etiam morbi hujus symptomata cum assinium phaenomenis conserentes, eruimu ty- Dum abdominalem, quem Roche gastr emeritidem
9쪽
follieularem acutam appellat, morbum esse contagio-Sum, quacumque CauSa procedat Bretoneaux unum et individuum hoc morbo laborans in populum sanum transvectum contagium promovere posse arbitratur; uret et Gendron eandem sententiam professi sunt. Causarum duplex distinguitur ordo remotas neminpe, et proximas seu occasionales. Primis adscribuntur: η Dominans anni constitutio, nec non vicissitu dines almosnhaericae aestas scilicet calida et sicca. venti australes Apricus et soli expositus Bovedae situs, qui quum constitutionibus corporis biliosis multiplicandis faveat, iacilius sebres biliosae diarrhoeae et colicae biliosae erysipelata febresque intermittentes evolvebantur.
2 mominum, pecorumque et jumentorum sordes nauseabundae circum habitacula coacervatae contunua mephiticas exhalationes emanant, laetorem intolerabilem inducentes. Habitacula in situ inclinato constructa, unde superius humi confodiuntur, angusta, humida, rigida, malo ventilata, unde homines animalibus domesticis proximi degunt. 3 Hominum ae dumque sordidissima immunduties, quae quum hos apud incolas ab antiquo sere in consuetudinem radicatam transiverit, dissicile tolli 4 Pravum et deficiens nutrimentum ob frugum
inopiam, labores diuturnae et defatigantes, et hasse propter causas animi tristissima pathemata. Quam ob rem, quum ovedae incolae hujusmodi remotis causis morbosis, aerem respirabilem foedantubus aut valde adficientibus, exponantur, necesse eSt ut in eorum organismo turbas patiantur, alterationesque
10쪽
pathologicas subeant, quarum causa in iis morbosum sui generis principium, quale contagium typhoideum est, evolvatur. Neque abs re puto celebris Palloni Liburnensis verba hic referre, quibuscum a S8 erit, propriis observationibus ductus, se cum J. Huciter aliisque febrim carcerariam aut nosocomialem tamquam sebrim astric typhoideam exanthematicam e sentialem , aut variolarum morbillorumve ad ii star, principio sui generis constitutam considerari deberet Corpus humanum subjectum datis circumstantiis su-
seeptibilitatem adipisci praelatum miasma producendi quod in alia individua propagatum eumdem in iis
morbum suscitare valeat, qui humores animalesie vertendo, sibiliue, ut ita dicam, assimilando, ad super ficiem corporis, atque praesertim systematis capillaris minimas extremitates adpulsus multiplicatur, oppo tuniorem D Casionem ad organicam hujusce miasmatis productionem in hom num laesa valetudine adfecti. loco angusto, sicuti in carceribus navibus, nos miis, castris, Pauperum tabernis , et sic porro Consi
Causa proxima, sicuti Τisso sua in epidemia Lo- sanae adserit, hujusmodi febris gastrico- typhoideae omlasmate morboso est re Detenda ciuod animalem oeconomiam invadens, systema gasu hepaticum et gau-glionare abdominale, intestina tenuia, praesertim du denum, primitus irritat, principium in iis phlogisticum promove Hoc repetitae cadaverum sectiones plurium celebrium medicorum antiquorum et recentium comprobarunt; et inde desumitur forma morbosa superius deseripta, ejusque contagiosus character in eo constituitur, quod homi ea temperamento, aetate, Ousu Dissilia πιν Orale