장음표시 사용
311쪽
De rebus Deluenorum. Lib. II. diem obiisset, iucccsti l clectione quidem te lima Adol-sus Natauius. heredi fate,an dominandi libidineAlbertus Austriacus Rodolphi s Hinc noua factionum dc dissensionum fax accensa quae non nisi alterius intentu peni tus ex stincta est Adolphum agnoscebant Abbas S. Galli, Tigurum,Salodorum, omnes Rheni ciuitates Argentina usq; tum praecipuα Germaniae urbes ComitesRudolius 1 Mo- te sorti,MangoldusNellenburgensis, aliiq; extra, & intra Helvetiam plures nobilitate,ci opibus praecipui, tres etiaCiuitates. A'erto contra adhaerebant totaphaetia, Sue- ilia, Et alia, tum vero omnis nobilitas utriusq; pagi urbigeni, & Tigurini. Caeso, secundo Iulij, Adolpho, tenuit solus Albertus. Is numerosa prole , siue inexplebili cupiditate initio statim Imperis de principatu ini eluetia con dendo,oc superioriGermania,cogitare coepit. Et facile via debatur,ut Imperatori ,& hereditatibus paternis admodum opulentisam enim in pagoTigurino possidebat Comitatum K burgesem longe nobilissimulta. In Vrbigeno, Comitatus tres habcbat, Habsburgensem, Badcnssem,&Lcnt urgensem: In Sequanis Landigramatum superioris Eliatiae redebat etiam quaecumq; iurisImperialis,aut dominii, iis in partibus,essent, poste principum Imperij consensu sibi, aut liberis in perpetua seuda conscrri, aut iure proprietatis ad iligna ri. Sed ut procliuius ad desti nata descenderct, primo agere coepit cum Episcopis Argentinensi Iasilienti Constantiens,Curiensi Abbatibus, ct Collegiis S.Galli Eremi, S. Blasj, Disentisi, Fabariae,Augiae utriusq; Vettingae, iuri,interlacus,Certiaci, Seckingae,Tiguri Beronae,Schemusij , Murbaci,&c. ut quam his legionibus iurisdictionem,aut proprietatem haberet, sibi venderent,aut se, libςrosq; pro Advocatis perpetuis, P. &prin
312쪽
dc protectimbus silciperent Pari arte in deuinciendis, ocsubiiciendis Comitibus,1 Vilis otiio a Poten burgo,& ba: ronibus, a gens berg Eschi bach,Arburg,Volla uisen, o c. Vtebaturii inpetrauitq;. si S. Gallum, & Tigurinos demas, quae petierat,pleraq;, totamq; adeo prope Helvetiam iii se conuertit. Nam quis repugnaret novo Imperatori, divictoria Nas uiana insolentiori, totiusq; Sue uiae, dc Au listriae incrementis latepotenti ; Et superiorum discidiora,
dc malorum memoria reces ante oculos versabatur. Itaq;
Murbacentis primus Berchiolaus a Fala henstein Abbas Lucernam,cum aliquor vicinis pagis civendidit. Interia censis tradidit idum Vnderseuam . itemq; Vsipum , - rhomen, Grimmenvvald ultra Brunicum Abbas Eremi Ioannes,& Conuentus ipsum, & eius posteros Ad uocastum recepit. Idem secit Abbaijsta Sechingae, illiq; Glaronam perpetuum Dudum donauit Comites a Vilimnio, dc Roturburgpnses suos Comitatus: B.uones a Vollius ntotam iurisdictionemVolhnsen, Trubatiam, En libiloch, Rusuit tradidere. At ij in tutelam se tradidere ut Comit ad Stra, berg,Nidou,Arberg, Riburg Mirgdorim, dc Duni do
mini, pleriq; nobiles , promittentes auxilia omnia, arce
tuas apertas, ipsum deniq; dc liberos pro fit premis domi'nis,4 indos cnen, habituros. His ita ex animi sentetia con paratis, tum demum oculos ad tres Ciuitates saepius mes moratas Vraniam, Suitiam, det Siluaniam adiecit iamillis pariathi amicus,qtioiNomouiti,ut diximus,souissent. Sed ut eas facilius subiiceret VettingaeAbbati, na Tigurini ab: nuerat, quae apud Vranios habibat traderet sibi persuasit. Idem praepositum, et Collegiti Lucerinu Q faccret, in iis quae apud Siluanios superiores, & inseriores possidebant, adduxit. Beronenses ctia quos habuerant census .d iura in
313쪽
eadem Civitate , quaeq; apud Suitios Artenses, & Cuscrnaci resignauere. Fabariae abbatem Cunradum quam in vico Vcggis, ad lacum Lucerinum & vicinis inrisdictioinem tenuerat, sibi permitteret compulit. Liberam domum Imperii praesect uram Ursariae ad S. Gottharilsi quae morte ultimi Comi stipertiuillae ad Imperium redierat suis liberis in scudum perpetuum dedit; 'ectigalia quoq; a Summitate Gotthardi Lucernam usque, quae Imper j
crant,suis vindicauit. Ita tres Ciuitates veluti retibus aut circumdedit, aut implicuit. Tum vero ad eas legatos pro deditione destinauit. Neque illae iam ut tyranno, aut illogi timo Imperatori aduersabantur. 1ed Imperij R. membra
esse se,nec ab eo alienari posse,non item priuatae potentiς, aut domuiAustriacae subiacere.Lcgati consensu reliquarui Ciuitatum,Comitu, Nobilium, declarare, simulq; ne di- i scessione solae facerent,adhortar omnia humanitatis, dc beniuoletiae signa ostedere,nec minora ab Austriacis prae sdia,&incrementa, dignitatesq;. quam ab Imperio polli irebantur. Illud propter Electorum factiones, in varia ple rumq; trahi, nonnumqua distrahi, & bellis flagrare ciuilistibus:Austriacae similiae eas opes esse . viresq; quae no sola tuendis sitis satisfaciant sed etia imperio pares sint. Protesctores, non dominos sere,amicos non oppretares.Huius regationis principes baro1Liecluenberg gubernator Disatiae,& baro ab Och senstein imperatori a secretis. Respo- sim datu Ciuitates tres in Impersi,& Imperatoris, ut eius capitis,quatu priuilegia permitreret, volutate, & obedi. . tia fore cetera procul habituras. Si quos reditus,cellis,alia iurisdict. ossicia,aut obsequii munera debeat, siue Austri. domui,aut eius clientib. cu fide prestaturas. Alienationes vero ab uniusImperii tutela priuilegiis suis Oib. prohiberi.
314쪽
Quod si aliquid contra Ecclcsiastici. ut alij quibus tenea i
tur consenserint, concesserintq; non icneri se existimare. Rogate deniq; Imperatorcm , ne hac quoqi licet exigua, Imperium parte imminutu velit, imo quas pater, & prae teriti repes,& principes immuni os,& priuilc a,aut de derunt , aut probarunt eadem ips confirmare haut abnueret. Aegrius responsio haec inopina Albertum regem habuit quam aut res postulare videbatur, aut ipse indicia sacerct. Nam Koc modo non ilum se petitione exclusum videbat sed etiam quae ante obtinuerat apud Collegia, &Monachos irrita reddi. Itaque quod, hoc tempore, & b nivolentia impetrare non potuit, alio, & importunitate extorquere animum induxit Quia vero tanti iacere imperij nomen videbantur, ut ab eo: e parari nollentampetii nomine tribus Ciuitatibus Piae sectos delcgit duos re noua,& cunctis attonitis. Caesiero Equiti Suiiij & Vranii a γtributi Siluani Meregrino 1 Laiad cnbergobuenere Issi se des in arce antiqua supra Cuctenacinia: huic supra Siloam Sas 4, infra Rorzcberghabitatio ut suere Arx utraq; collegii Lucerini in iis aiores suos habcbant posteaAustria cis cui tae,& praesidio munitae. Antea tribus Ciuitatibus ius rerum criminalsum, d quae ad Imperium pertinere videibantur,unus tantum dicebat,cuius iurisdictioni plerumque Tigurini,aliaeque liberae,& vicinae Ciuita tes adiiciebantur. Nec illi inHelvetia,nisi rar5,sedes, pleritq; extra agitabat. Quotannis semet,aut saepius,ut negotia postulabant comuciatus agitabat, aut ad eas in uilebat,non aliter aetq;aiunc plerisq; Impetii liberis Urbibus , dc cetera Vicariis de po- puto,qui liberae codicionis essent,administrabat .sed prae ab Alberto dati mites primo,&animis ad humanitatem comparatis mox ad asperiora convcisi, postremo ty
315쪽
- ς' rannidem habuere. Idq; co confidentius quod undique Austriacis cinctae, nec aliside auxilia, nec ipsi regi, aut domui Austriacae vitibus pares, aut contendere poste viderentur. Itaque leui admodum causa,ad vincula damnare, extra fines Lucernam, aut Tugium in carceres rapere,exactionibus priscis premere, nouas impone e se popularia' querellis obsurdescere, libertitem & eius cetera per vim infringere Omnia conicio, & annuente Alberto. Haec in omnes singularia per libidinem non pauciora. Erat apud Siluanios ciuisHenrico a telintali viro fuit nomen,a valle sic dicta, senecta, aetate, & opulenti, libertatis,iuritq; antiqui,& moris tena multa apud sitos fama.& auctoritate. Ad eum Laiaden rgerus praesectus famulum si sit, qui aliquot bou iuga abduceret, audierat enim eximiae sota maecisse. Negare ille alicuius se culpe adfinem nec quemquam leges inauditum punire aliaq; dicere, quae vim mos aientem retunderent. Exarsit semulus ira, &vecordia, mo- ibas P ad ingenium heri concinnatis stiuae ipsi succederent rustici, aratrumque pertraherent minaci voce infre-hivis. Ostendit Henrici fili ira, Arnoldum nomine, iam annis maturum serui insolantia,&mandat atrocitas, stimulumq; quo boues agebat neum cohuertit, & egregie pullato digitum,fortξ pollicem, excussit,filox tyranni non ignarus ad Uranios fuga dolapsus est,ubi apud amicos destituirtaec sic tamen vindicta no lunata, poena filio parata, in parentem congesta, oculit per vim homini innocen. tissimo capite euulsi. Caetera bonorum ademta. Saeuitia Landelabergerus, effoeni lubidine flagrabat vicarius cius,
nobilis a Volsenschies quem Rotzenbergae arci praesecerat. B in vico Altetele Coradi Mumgarmeli uxore forma,
Vetri regionibus non uulgarem foeminana consipicatus
316쪽
aest uare,praua cupiditate,caepit,mulieriq; , cognita mariti absentia , sib sibi, & sudore per anni tempus diffluenti, Angelberga monasterio Roteten rgam cum duobus iamulis redibat ut balneas pararet,copulit.lamque ibi erat, ut ad cetera cogeretur, nisi Curadi ad uetus interpellasset. Sumtum ab adultero impacta securi,eode loco suppliciti, praesentius quam de Tarquinii filioRomae. Nec Laiaden, bergero praesecto ulciscendi facultas,aut consiliit,infamia superante,sait Eques Caesi erus apud Suitios Vranios quo non mitiori ferocia regnabat. Srcina vicu Mitiorum cum sorte transiret inVerneri Stauffaciteri nobilis viti,&cuius pater Arnoldus supremum magi stratum in eadem Civistate multos annos gesserat, domum paullo sumtuosus,
non multo antE aedificatam oculos conuertit, cuius P ea esset,rogauit. AderatStaussacherus praefectiq; animum de
vultu coniectatus, quem aliis iam saepius notis sibi parum
aequum aduerterat,Vocem animumq; moderas, Regis ea
clinauesse responditicius sele liberalitate,& indulgentia possidere.At ille indignatus, se omnium iam quidem esse
dominum voce,vultuq; pro animi affectione compesitis, iactauit,neq; vltra passuria, vi quo vellent modo, taquam possessores agerent, habitarent,aedificarentq;: factis verba
mox comyrobaturii. Staiast icherus qui, quod spicatus erat,aperte se psecti malevolentia premi cernebat,rebus suis consulcre, & libertati iam in ultimii adductae remedia quaerere constituit.Vrania ea ob caussam prosectus, cum quae ibi gererentur perconctatus esset,non minusGaesierio diu tyrannide etia maiore,& superbia, quae omni crus delitate intolerantior cordatis) offendit. Getesterus enim praeter quod arce supra Altortam, Vraniorsi maximia viscit condebat qua in irrisum,& ini uria gentis, Vraniorum
317쪽
De rebius Helvetiorum Lib. I l mi
iugum vocabat,ceteroru mal E conscius, cum inde col piratione & insidias metueret, Alior iit,loco publico, propς ulla imposito in pertic1 pileo eu, qui imperatori&sibi de
beretur, exhiberi honore, additis custochbus,praeceperat, negligentes, aut abnuetes in vincula duci. Hoc animiς exsiplicandis haut vulgare symbolii ratus. Accidere haec circa thsestu Iacobi,n ense Iulio. Igitur secreto cu ValterCFurstio et cccvi. antiquo amicostraustacherus super reru statu collocutus
Alnoldu quot a Melchial quem Siluania eo sugi se diximus, in conssiliu auxiliu adsumere placuit. Hi tres iureiurando, sua sponte,adacti nisi excisa drannide vita no tosteraturos,libertatis tu quid et chioipprima cosilia iniere. spes ab initio obscurae; onanib. vicinis voltitaria ieruitute obligatis, summa Imperatoris potetia, rebus floretib. Pospulariu contra viri's,& rcscni si odia animos rursum ais tollebat. Coparados facinoris socios, no defore successus Nemes aggri. stis Libertatis oppressae desideri u grauius csse: pro ibrtunis, a iis & socis certatib. vires semper suppeditare. imperatori ste,& Imper , non tyran nisiara meto, & legib. teneri.Nihil magnil sine periculo est His,& similibus inter se disputatibus, cel ita te,dcstinatis exsequedis, po tius nihil esse videbatur. Sed arccs Siluaniae duas Arn oldus ostedebat locis naunitis,praesidiis firmas. si iis expugnadis tempus ponendu sit, rnox adiutur0s vltores, & hostes, tu vero scinditus pereuita u. Animis irritatis iusta sore tum in ei tremam seruitutem redigendi causam. Astu paranda quae vires negarent. Id facile esse si ad Kalendas Ianuarias
sequela tis anni mora fiat. Strenis enim tum deserendis ars cis portas, uulsa magna custodia, oin nibus promiscue patere. Interea stibi quisq; quos posset optimos, &fortiss. nos in conscientia, fidei, tam egregij operiis adscisceret
318쪽
Placuit consilium,sicque discessum est. Ista sunt libertatis Hesuetiorum scindamenta,tribus his auctoribus, Vernero Stauifacbero Suitio,Valtero FuinioVraniensi,&Arnoldo a Melchiauiluanio,his nempe de caussis,Iure , , & necessitare,ne quis a furiosis,&rebellibus rusticis, Apod inique
ivilia quaedam mancipia calumniantur,sachim putet, cri- iguo adparatu, & loco obscuro,Rutielismaiten nonac est,
prope Mitterstein,e conspectu serme Brunnae vici Suitiorum,quae sundamenta, Scinitia non solum Helvetiam omnem complexa,sed magnam Sequanorum , Rauracorupartem, Rhaetiam uniuersam,&Valesia, Germaniae urbes non poenitendas,in eam se altitudinem, & firmitatem e tulerunt, via nemine hactenus subrui, aut debilitari pituerint acta sunt haec anno Domini α . ccc. v M.-mense Septembri.
Neq; vero minor in nobiles, & praecipuae auctoritatis, opumq; Iraesectoru insolentia erat,Nobilissimi apudVr mos barones abAttinrausen.abVtetinge a Schumisberg. Equestris ordinis, nobiles aSilinio os,Sedor Spiringe Maiores ab Ortdsi id, a Burgien,plurimi alij. Apud Siluanios nobiles a Rudens,Hununt, Vestersberg, Maiores Sarnen, Sachueniuoclis,alij, apud Suiuos nobiles ablberga Statistacher. Hunen. Hi omnes non mitiores habebant Praesectos,& Austriacos , quod sua priuilegia tuerentur,quod se ab Imperio auelli non pateretur,quod se in clientelas alienas tradere recusarent, quod plurimi
tota Helvetia,ut vidimus,fecerant, quod etiam a popula ribus itarentillinc eos rusticos,&agrestes nobiles , ex rustica progenie,censuq; ,α moribus per ignominiam vo- cibabant,ut his, & aliis iniuriis ,& contumeliis incensus baro Atthingui anus , tunc Landi manus Vriorum ius
319쪽
tapius in has voces proruperit, Maiorem vim , dc insoleretiam esse quam viri ferrepossint. Sed dum ista passinage runtur accidit Vraniae res admiratione dignissima, si eue, tum spe las;miseritudine,si periculum. GulielmusTellim Burgien vico Vraniorum oriundus, duobus supra Aliors sum circiter passuum millibus, loco honesto, & familia, i sorte pileum praefixum in foro Atto .ut uidimus,praeteri
Lierat, nec alium honorem praebuerat. Incertum mandati. ignarus,an incogitans,ves suapte industria. Nec mora rapit ur,in vincula coniicitur. Aduenit post aliquot tempo-i ris,xxx. videlicet Octobris Gaesteriis, Telliumq; in iudiciu producit: multis interrogatus cum eorum nihil, quae pratebantur aperuisset,lubit Praesecto consilium quod vel aequininum, dc firmissimum animum labefactaret. Erant
G uliel aio liberi quos paterno amore diligebat,ex quibus minorem tenerrime complectebatur. Ipse Sagittandi illa
regione,& tempestate non ignarus habitus.Eum puerulu ex matris sinu abreptum, ea condicione, Grilems tradit patri,ut vel pomum destioli vertice, certo spacio , fagitta deiiciat, vel secreta promati Anceps periculum animum distrahebat,amore metuq; pariter confiictabatur. Adfirmit cane omnium se ignarissimum, condicionem autem quae anteposita citet,omnem humani animi naturam,captumq; praecedere , nec fando auditum simile quid a ne-sariissimis Urannis cxcogitatum : se potius quibus vellet cruciatibus de medio tolleret: mori quam paricidio masnus contaminare praestabilius esse. Quid multescompellitur ad utrum Velit. Ita arcum contendit,inuocata* Numinis praesentia pomum ex capite decutit, intacto puero, cunctis adplaudent ibus aetitiaq;.oceommiseratione vix alacrimis temperantibus Aed quae I llium, cetero'. me
320쪽
i Te rebus Helvetiorum Lib. II. γο
edocuit,tum latitabundus Vraniam deuolutus est .Locus caedis memoria pariter nobilitatus.Occasiones erant,animi supererant familiares Garileti trucidati,aliosque tyram
nidis suspectos,aut administues finibus eiiciendi, sed Silvanientes arces nondum captui opportunae. Ubi Kalendae adsignatae illuxerunt, die eius mentis Lunae, demum in
potestatem venere. Rotzenberga ita occupata. Ea in arce
ancilla erat,qua per libidinem iuuenis Silvaniensis furtim abutebatur: Nocte inter alias condicta, quae Kalendas praecedebat, idem iuuenis adsumtis secum XX. sociis, solito signo, aduentum suum significat. Nec illa iners,aut ignara adulterum sulae,quando vectibus,& trabibus, celei a clausa,& firma tenebantur,uti consuerat, in arcis fenestra attollit.Congrediuntur.Non multo post, tamquam aliud acturus,cum spe reditus,cubili egreditur, & sociorum usnum,quos non procul abdiderat, eadem machina, & scinestra in altum pertrahit,qui deinde reliquos. Ipse ad isto, ut omnis suspicio abesset continuo regrcssus est. Portae,&omnes arcis exitus ne effugiendi, aut factum diuulganti locus osset,lantisper custodia , & armis obsi sti donec de altera arce nuncius adferretur. Nec illa minori dexictita, te,aut arte intercepta. Quinquaginta numero , eodem Kalendarum Ianuari j die primo mane conuenerunt. Eorum viginti donis, & strenis plus solito onusti recta Sarnam tetenderunt, reliqui in Silua proxima , quae ab alnis nomen tenebat Erlinshollet, subsedere. Obvius illis factus non multo extra arcem Landen bergeriis, iuuenesque inermes conspicatus, cum praeter donatiua aliud vi tra nihil suspectaret, omnibus collaudatis, arci succederent imperauit , Ipse institutum iter prosecutus cst.