Institutiones philosophicæ in usum scholarum ex probatis veterum, recentiorumque sententiis adornatæ a Gasparo Sagner ... Tomus 1. 4. Tomus 1. complectens logicam

발행: 1767년

분량: 209페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

191쪽

Pars PMerior Fractica. I933ω. Qui demonstrat se ab altero non esse reis utatum, is se se defendit : ipsa vexo propositio δε- fendi dicitur, ubi demonstratur , eam ab altero

non fuisse refutatam. SCH. Rui solum infuscienter probat, propositionem ab altero non esse refutatam, is defensionem tentat , sed absque successu. Hinc disserunt. Defensio, b Tentamen defensionis. 3 i. Ut resutationis propositio demonstratur esse falsa u. 33 a. ; defensurus autem illam demonstrare deberet, eam non esse salsam : enimuero cum hoc fieri nequeat g. III. , TeIinquitur , propestionem, qua revera refutata est , defendFnon posse, tames forte ab imperitis defensio tentari possit. 3 a. Defensio recte ad has regulas exigetur ea. Si verborum sensus pervertitur, atque exinde alia - a mente ductoris sententia impugnatur , defensio absolvitur , F verus verborum sensus demonstro

II. Si impugnans Auctori imputat vel principia e ronea , vel argumentandi modum vitiosum, in δε- fensione demonstrandum est, s principia eo legitima , s vitium forma per ignorantiam regularum toxicarum imputari. III. Si impugnans ex propositionibus Auctoris eo equentiam absurdam elisit, demonstrare oportet, vel eam absurdam non esse , vel ex propostionibus

. non fuere. . .

IV. Si impugnans conviciis potius iniuriis rem a-: g t, quam argumentis , defensone nulla opus est , ns is apud plerosque multum valuerit; quo equidem casu, omissa defensione , tum fama Auctoris, tum ipsa Deritas in discrimen adduceretur. Tom. I. N V.

192쪽

I94 . Logic a V. Dum adversus eos, qui argumento ab inυidia du- icto usi sunt , dejensio suscipitur, commiseratio Pstius , quam ira , atque indignatio ipsis significe- 'ιur: pulchrius A auctor Vincet , veritasque tria

. umphabit . .

De Modo disputandi .

343. Wh Isputatio est mutua propositionis alicujus L -Thesis voeatur, impugnatio, δε- fensis. Qui thesim impugnat , etiam oponens , qui defendit, Respondens, qui vero partes respondentis, seu defendentis tuetur, Praeses dicitur. Gmnes autem communi nomine Disputantes appel

lantur. ' .

, 344. Disputatio vel veritatis in lucem pros rendae caussa, vel exercitationis gratia recte instituitur; quod si alio fine instituitur, vitio vix carebit. Porro ad quamvis disputationem non. immerito haec requiruntur. I. Sit illa certi th matis, cuilibet ex disputantibus noti, nec per vatia vagetur. a. Sit civilis, atque inter amicos , qui nempe turbulentis affectibus vacui a conviciis, dicteriisque quam maxime abstineant. 3. Sit de rebus, non autem de vocibus. 34I. QUI DISPUTANT, IN TERΜINIS CONTRADDCTORIIS VERSARI DEBENT . Patet eXinde , quod unus thesim impugnare , alter eandem defendere; atque adeo quod ille affirmat, iste negare debeati in contradictoriis proinde versentur, Oportet . 346. Fluunt hinc sequentia consectaria rL Ulpatantes subjecti, s praedicati easdem notiones

193쪽

Pars Posterior Practica. I93babere debent; cum ad omnem contradictionem requiratur, ut de eodem subjecto idem praedicatum affirmetur, & negetur. II. Opponens explicare tenetur propostionem , qηami Unat, ut appareat , num rectam Jubjecta notionem habeat. III. Luam, siquidem aliunde non habet, ab respondente exposcet.

347. Posteaquam inter disputantes de notionibus , & sensu verborum convenerit , Opponens impugnationem theseos aggrediatur ; hoc est, propositionem thesi oppositam sormet, hancque vel directe, vel indirecte conformiter ad statutas regulas probare conetur ; in qua quidem probatiinne id curabit, ut singuli syllogismi, quibus ipsa

consti teri t, in forma sigillatim proponantur, quo Paleat , quae principia a respondente admittantur, quaeve porro stabiliri debeant, ut propositio eX certis , arque admissis principiis probata, α evicta censeri queat, id quod hic requiritur. SCH. Ex eo, quod opponens argumenta sua in D ma Hillatim proponet , ipsi disputationi ordo conciliabitur .

348. In disputatione constare debet , num defendens , seu respondens mentem, ac sensum opponentis sit assecutus et hinc praecipitur , ut Pr mum ille integrum argumentum , prout ab hoc prola- um est, repetat; tum vero ad idem respondear. 349. Raespondebit autem defendens , quatenus monebit impugnantem quodnam principium concedat . seu verum admittat , uodnam vero in dubium vocet , ulteriorem ejus probationem e

194쪽

I96 Logica Pars Posterior Pramca. 33o. Probe itaque dispiciat defendens de omnibus propositionibus, ut, quae debito robore gaudent, eas quidem concedat ; quae vero dubiae erunt , eas neget , probationem earundem expetens. Quod si opponens propositionem attulerit non atis determinatam, vel, ut ajunt, irrestri- Etam, & illimitatam, eam defendens determinet, ac restringat , distinguendo, docens , quo sensu illam concedat, quo Vero neget. SCH. I. Supervacaneum fuerit de singulis modis respondendi exempla hic adferre. zuotidiana in Prael Aionibus se se offerunt . SCH. a. En modus disputandi per Suaestiones , o Responsiones, diciturque Erotematicus , item Socraticus , de quo coram ' '

FINIS LOGICAE.

195쪽

INDEX

RERUM IN TOMO PRIMO PRAECIPUARUM.

Numerus denotat paragraphos; ubi vero invenies numerum post p., intellige

pagellam , in qua Nota Addi

tamenti reperitur. AB abere quid sit. I4.

Aequipollentia propolitionum U. Propositio. Ejusdem regulae N. I 8 ὶ p. 39. Annus Magnus Μathematicorum qui sit. N. 36 p. 37M perceptio. Definitio. N. 9 ὶ p. 19. Apprehendere quis dicatur . ai. Apprehensio sine idea

non habetur. 11. Argumentatio vitiosa est ratione vel materiae , vel sor mae , & quomodo a I. : quando per armmentati nem vitiolam ratione materiae in errorem induca mur Σ . e circa hoc improbatur quaedam T schisen hausit opinio ibid. Sch. : quando per argumentationem vitiosam ratione formae in errorem inducamur Σεῖ. e quando vitio sormae argumentatio laborare censenda est. Σεs. 246. 247. 268. 249.

Argumentum ab invidia lumptum quod sit 339. , & quae in eo observanda. ibid. Sch. Attributa quomodo dignoscantur. 2Axioma. Definitio. IΑy. Canones dignoscendi opera vera a falsis . N. 37 p. 182. cartesiana dabitatio V. Dubitatio. Certitudo propositionis . V. Propositio . Illa triplex est

subjecti, objecti, & modi vel metaphysica, vel physica, vel moralis. N. as p. IOI. circulus vitiosus qui dicatur. N. 34 p. Iss. Cogitare quid sit. s. Cognitio. Definitio. N. 9 ὶ p. 19. e scientifica quae dicatur Zoo. : historica quae sit Procem. N. II. , quid Philosophiae praestet N. V.: mathematica quae dica tur N. IV. ;& quid haec Philosophiae praestet N. VI.: philosophica quae dicatur N. III. , elusque cum c gnitione historica , & mathematica discrimen. N. V. N 3 coru-

196쪽

308 INDEX.

compilator qui sit. 298. Conclusito quae dicatur. Io . U. Syllogismus. Conscientia late sumpta. Definitio. N. 9 in p. t . consequens, & consequentia Io . Sch. V. Syllogismus: In ter ea discrimen. N. χο ὶ p. 63. Consequentiae immediatae, & quatuor earum Eenera. 134. Consequentiarii qui sint,& Consequentiarum fabrι 338. Sch. Conlequentiis refutare , vel impugnare qui dicantur 338. e quid ab his observandum. ibid. Sch. Conversionum species diversae 99. Sch. : earum regulae.

coniiciis activa & passiva quae sit 32I. Sch. et a posteriori quae dicatur 324. Sch. : a priori vel ostensiva. Vel apogogica quae sit 323. : convictionis persuasio falsa quando sit 33 r. ad quae advertendum ne is accidat. ibid. Schol. convincere, & convinci qui dicatur 32 I. r quomodo alte cconvincatur 922., sive auctoritate 323., sive experientia 32 ., sive a priori 326. : convincendus tamen a priori qui esse debeat 327. , & quid ipsi praestandum 318. r convinci probabilitatis qui dicatur. 32'. Copula propositionis quid sit. 8 i. corporum existentia contra Μallebranchii opinionem propugnatur N. 26 ὶ p. Io3., & probatur tum ex iis

quae intimo nobis sensu constant n. I. , etiam cum reluctamur n. 2. , tum ex id eis exteriorum rerum

menti praesentium n. 3. : nec obest quod his ideis nil quandoque extra respondeat, vel quod possit illas Deus supplere n. 4. ; primum enim est falsum, si ideae sunt constantes n. s. ; falsum & alterum , quia corpora realiter existere exigit creationis fi

nis. n. s. a

Credere qui dicatur. 2II. Craterium falsitatis . Definitio Ιε4. ; in quo constituendum, & quid in ejus usu observandum. ibid.criterium veritatis . Definitio 162. , aliud intrinsecum, aliud extrinsecum ibid. , in quo constituatur ibid. οῦ in ejus usu quid observandum I 63. Tschirn hausianum quale sit 167. Sch. r. , num debeat admitti ib. Schia 2.; item Cartesianum quale, & num admittendum. ibid. Sch. 3. Defendere se quis dicatur 3 o. Defensionis regulae 342. Desendentis se leges 348. 349. 33 Definiens quibus terminis uti debet εα r definire ne-

197쪽

INDEX.quit , qui rem distincte non novit. 6 I. De itio. Definitio 37. , elus notae quae sint 38. ., quibus ea conveniat ibid. Sch. , latior & angustior quae di cenda 39.: pro definito sumitur 6o.; in ea tamen non concedendus definito locus 6q.: eam vitiat circulus 63.; quibus ea indicandis destinetur 66. , per quae con datur, si ignorentur essentialia 67.; essentialis , & ac cidentalis quae dicenda ibid. Sch. 2.: eam non ingre diuntur modi 68. descriptiva , propria , accidentalis quae dicatur N. Is p. 46. , & nominalis, realis 69., hujus caussae a quo noscendae 7 I. genetica quae dicatur 7o. , & N. I8. ) p. 47., dc quomodo sormetur 26I.: Definitiones quomodo eruantur a poste

riori. Σε .

Definitum quod dicatur. 37. Demonstratio. Definitio 147. , & 18 r.e a priori, & a post eriori quae sit ibid. , & N. 28 ὶ p. II a. r directa sive ostensiva, & indirecta, sive apogogica quae sit

indirecta Σο8., & hujus vis in quo consistat Σο9. ἔν uae sit habenda accuratissima a tr. , ejus leges quae in t Procem. N. XX. r in ea locum habent regulae syllogismorum 2 .: in eadem quando circulus com

mittatur. 21Ο.

Descriptis quas dicatur. 68. Sch. Determinationes ex essentialibus constantes quae sint. 26. Differentia nuine rica, specifica, generica quae sit. 21. Dilemma Definitio. 137. Diversa quae dicantur. 22. Disputatio. Definitio. 343. : quae requirat. 344. Dii putantes qui dicantur 3.13. , in terminis contradictoriis v striari debent 3 3. : ad quid teneantur 346., inter se quomodo procedere debent. 347. Discens quae praestare debeat. N. 8 p. I 8 s. Dividentia membra quae sint 72., divisum adaequare d bent. 76. Divisio. Definitio 71., physica, logica quae dicatur.73., e jus leges 77. Diessum quid dicatur. 72. Docens perspicuitatem colat 3Ia. , qui esse nequeat 3I3., quid scire teneatur 3I ., quid praestare debeat 3II., quid exponere 3I6., quid resolvere 3I7., qua vi pollere 3 18. , & N. 38 p. 381., explicans librum ad quod teneatur 319., quid diseenti ingenerare debeat . 2O.. L . N Dο-

198쪽

etoo INDEX.

Docere quis dicatur. 3o I. v Donum docendi. 3I8. Sch.

Dualistae qui sint. N. 26 3 p. xo3. Dubitatis Cartesiana expenditur N. 33. 3 p. 242. ,& reji-- citur quia inutilis, & impossibilis n. a. , & quia noxia n. 2. e nec obest, si dicatur non nisi peream to Ili praejudicia omnia n. 3.; hoc enim nimis proba ipcum per ea tollantur & ea, quae non Ossiciunt consecutioni veritatis n. r nec etiam quod non nisi per eam possint vera a salsis discerni n. s.; evidentia enim, quam circa quaedam habet mens, ad id sussicit n. 6.: nec tandem quod non nisi per eam Ovidentia possit obtineri n. 7. , nam evidentia saltem immediata absque illa per se menti lucet. n. 8.

Eadem quae dicantur. 22.

Ens. Definitio I 8. , eius essentialia quae sint ibid. , & jus attributa ibid. , sive propria, sive communia I9. ejus determinationes quae dicantur 23. , sive eaedem, sive diversae ibid. , sive similes . 24. tbimema. Definitio I 32.: quomodo dignoscitur, nutri iraeo desit major, vel minor. 133. Entia eadem attributa propria, vel communia habentiae quae dicantur 27., ejusdem generis, vel speciei quae

sint. 28.

Episellogismus. Definitio. IAI.

Epitomator qui sit. 298. Errare quis dicatur. 233. Error. Definitio. 233. Essentialia quomodo dignoscantur. 236.

Et imologia quid sit. 69. Sch. Fallacia a dicto secundum quid ad dictum simplicite Σ Sch. 2. , a dicto simpliciter ad dictum secundum quid

248. Sch. 2. , sequi vocationis 24s. Sch. , compositionis,& divisionis 246. Sch. , consequentis 249. Sch. , igno rationis elenchi asI., petitionis principit. Σ32. Sch. Fides. Definitio χΙχ. quando caeca, Oculata , certa , pro babilis 2II., in ea, quae sint stipra rationem , secundum rationem , contra rationem N. 3I p. 131., cui ea praestanda sit 2I7. a I S., & quae regulae hac in re observandae 22q.: historica quae dicatur. 2r6. Fides, oe scientia num possint de eadem propositione haberi quaeritur II 3. Sch. I. r a firmativa sententia pr

pugnatur ibid. , cc exemplis confirmatur N. 3

199쪽

INDEX. MED. I 29.: nee obest, quod fides, & scientia sint actu diverti ; non sunt enim oppositi Sch. a nec eitiam quod repugnet claritatem , dc obscuritatem simul esse in mente posse ; id enim vere dicitur tantum de obscuritate positiva , non autem de negativa. ibid. Figurae syllogismorum. V. Syllogismorum figurae. Historia naturalis quae sit, itemque artificialis , civilis , ecclesiastica, privata , litteraria 28 I. naturalis partes ibid. Sch. , huius finis, & quomodo obtineatur s8 .: artificialis finis, & quomodo obtineatur 22 tlitterariae finis , & quomodo obtineatur 287.: politi- eae, finis, & quomodo obtineatur 288. t ecclesiasticae finis , & quomodo obtineatur 289.: privatas finis , &quomodo obtineatur 29O.; in historia quando ordo habeatur 284. imperfecta quae sit reputanda. 29 I. Homoumia quid sit. 69. Sch.

H pothesis philosophica quae dicatur Procem. N. XXII., qu modo ea Philosopho utendum. ibid. N. XXIII., α

Idea. Definitio 7. V. Notio. Idealistae qui dicantur. N. isti p. Iog. Idem per idem exprimi quando dicatur. 63. Idiomata, vel idiotismi qui dicantur. 3 7. Ignoratio elenphi quae sit, & quomodo ςommittatur Impugnare, vel impugnari qui dicantur. 332. Impugnatio directa vel indirecta esse potest. 33s. Sch. 2.

Indi υiduum. Definitio. ΣΙ. Inductio. Definitio I 1. , completa, incompleta ibid. , quo

fundamento nitatur. I 36. Intelligere quis dicatur. 46. Sch. 2.

Iniimus sensus. Definitio. N. 9. p. 19.

Iudicare quis dicatur. II. Judicium. Definitio 3I., ad illud quae requirantur Is. ἔquando sit a firmativum, negativum 7s. singulare

89., universale 'O. , Particulare 9 I. ideterminatum, in e terminatum se . , categoricum , hypotheticum 96., verum, aut falsum I IO.. conceptibile ibid. ; pamticulare quomodo fiat universale 92. , etiam ope sensuum 262. t quomodo universale formatur 263., &horum usus, & necessitas proponitur, & firmatur N. s u. ) p. 361., intuitivum quale sit I77., quando pro certo hoc habendum aso. , & quid ad ejus certitudinem requuatur 19 I. I92. , quomodo certum

200쪽

circa sensibilia fiat I93., quomodo eius certitudini

magis consulatur I96. , ejus certi tuaini obest mentis aestus I9 ., & desectus in organis sensoriis I93. ,& vitium lubreptionis Iv.: quid in eo valeat eΜΠΕ-rientia I98., quomodo unum altero probabilius esse possit 127.: immediate singulare quod sit 233. : quodvis verum est vel falsum Is I.; unde dignolcatur verum esse, & certum II 8.: ejus veritas quae dicatur Iso , quae logica dicitur ibid. Sch. L, ejusque item falsitas. I O.

Lector libri notiones eo sensu debet accipere , quo Auctor et ς'. 3oa. , in scriptis Auctoris, quem legit, versatus esse debet 3o3., quo sensu voces ab Auctoro non definitas accipere debet 3oq. 3oy. 3o6., Auctoris mentem quomodo assequi possit 3o7. 3o8., quibus rE-gulis de veritate rerum in libro contentarum dijudicanda uti debet. 3O9. 316. Liber historicus qui dicatur, & qui dogmaticus , quique dogmaticus historicus , & dogmaticus scientificus

23α, historicus quando probandus 282. , quando rem

probanda 283. , & quando probabilis censendus ibid. , ejus legendi finis , & quomodo obtineatur 299. ,ejUS Auctor quando jure possit offendi goo. V. Le tor.

Logica. Definitio. IL, ejus nomina ibid. Sch. I. , est artificialis, vel naturalis, haecque vel connata, vel a qui sita; utraque docens , vel utens ibid. Sch. Σ., qu modo pertractanda 1.: ante ceteras disciplinas est

tradenda. q.

Logomachia. Definitio 336 , quomodo evitetur. 337. Major. minor. V. Terminus, Propositio , Syllogismus . Methodus. Definitio 29 . analytica , & synthetica ibid. , hujus leges 29s. , philosophica quae sit Procem. N XVIII., ejus lex suprema N. XXL, scientifica. N. XXV. Modi figurarum V. Syllogismorum figurae.

Modus. Definitio ΣΟ., quomodo dignoscatur. 237. Notae rei quae sint. 42. Notio. Definitio 7. deceptrix quae sit 32. , Clara q2., Obscura εἶ. , distincta , confusa is , quae clara est non iccirco distincta q6. , distinctae notionis praerogativae

46. Sch. 2.: notio completa, incompleta 68. , ad fg quata , in adaequata 49. . singularis, universalis 1o. ,

SEARCH

MENU NAVIGATION