장음표시 사용
1쪽
Nisi utiles quod facimus, stulta est gloria.
2쪽
Se nouo a me inuento, ad chirurgiam persnente, medicamento, qui hic disseram, an recte faciam, nec satis scio, nec si sciam, dic re ausim. Tanta est nostris in primis temporibus & literatorum nonnullorum in iud,
cando temeritas, ut quidquid ipsis haud sapiat, quidquid vim intelligentiae ipsorum ac notionem fugiat, omnino stolidac quadam imprudentia reiiciant. Sed nos officio medici titisfacturi hominum magis salutem,
quam imperitorum iudicia, quae varia forsitan interponent, respicientes, ad propositum, praemissis paucis, veniemus. Licet balsamum vulnerarium nouum publicae exponere luci superuacaneum esse videatur, cum tam magna medicamentorum in chirurgia sit copia, ut tum medici tum chirurgi saepius, quid aegroto optime conu niat, dubitent, nos tamen lege in natura insita ducti, hoe nostro balsamo chirurgiae in salutem hominum seruire haud dubitauimus, quia experientia teste, edocti sumus, simile nostris temporis balsamum in curandis omnibus vulneribus, ulceribus, scirrhis, inflammationibus externis, reliqua, non inueniri. Nota sunt balsamum Locatelli, SD maritanum, bals unum Arcaei, Statilii, aliorum, nostrum A autem
3쪽
autem, his utrum sit praestantius, an inserius, non intimiorem chymiam ignorantes, sed experientia, ni fallor, docere debet. Ballamum meum illustri hic laude haud me decet celebrare, qui honesti viri officio, cum de illius usu ac praestantia scripserim sufficienter, satisfeci. Eorum,
qui eo utuntur, nunc est, attendere animum, an effectus enarrationi virtutum re ondeant, meque virum sincerum atque honestum inueniant, id quod ego pro summis in hac vita divitiis atque ornamentis semper putaui.
Balsamum nostrum vulnerarium uniuersale optime adhibetur i) omnibus viceribus 1nveteratis, ex quacunque causa ea orta fuerint, qui ulcera inueterata per decem, duodecim pluresque annos aperta, balsami huius auxilio non semel paulatim sanarim feliciter, cum omnia ante in viam adhibita, variaque medicamenta vulneri imposita, id curare haud potuerint. Hoc autem modo medetur vlceribus inueteratis balsamo nostro: aegrotus se cibis aci-- dis, acerbis, difficilibus ad concoquendum, ut brassica sale condita, cepa, allio, ignobilioribus piscibus, carne fumo exsiccata, reliqua, abstinere debet, in primis auteni corpus alui blanda ductione medicamentis balsamicis purgandum saepius. Ad hoc maxime faciunt pilulae balsamicae celeberrimi FRIDER. HoFFMANNI aliquoties tertia vel quarta die, viginti, vel viginti sex, atque adeo triginta numero, tribus post coenam elapsis horis sumtae. Hae ad manus si non sint, earum loco Becherianis, Statilianis, nec non pilulis mercurialibus bene paratis, nostrisque mercurialibus balsaminis singulari opera a nobis confectis,' recte utimur.
4쪽
Si ulcus inueteratum per tres, quatuor, pluresque annos continuo apertum fuerit, corpusque impuritatibus ab umdet, sola laxantia, licet plane sint necessaria, haud sum ciunt, sed praeter ea usus decocti lignorum, per tres vel quatuor hebdomadas, requiritur. Hunc autem in modum ibgnorum decocto utuntur. R. Sas D. lign. iuniper. gua- iaci, rad. Sarsa par. chinae, pimpinei. alb. aa. q. s. scindantur ac misceantur, in aquae fontanae mensura una horum lignorum manipulus dimidius super imposito operculo, eoque, quod melius, massa ex farina, aqua M oui albumine subacta, agglutinato, per dimidiam horam coquatur, la mane loco potus theae dicti, aegrotus calide bibat, vel qua
tam vel tertiam mensurae partem secundum corporis proportionem, id quod eadem die, hora ante coenam, repeti potest, si necessarium esse ,ideatur. Alternis diebus mane simul guttae triginta, vel quadraginta tincturae antimonii tartarisatae accipiuntur, in decoctum vel sacchari frustulum destillatae. His medicamentis interne in sanando ulcere inueterato, re principali, opus est, quod hoc modo expeditur. Linteum mundum carprum, quod nos dicimus, balsamo nostro illitum in ulcus imponatur, bis in die, mane & vesperi, quo facto fascia ad locum ulcere laesum apta, vel fascia lata, textoris arte ex filis lin-
mιxime, quia obseruaui mercii rium dulcem a plaarnaaespoeis non ita parari, ut omnis eius exedendi vis tollatur, quo in casu plus mali viam boni essicit. Deinde mercurius ex commercio salium, quae saepius in pilulis mercurialibus cummunibus admiscentur, venenum euadit; idque eo magis, quo diutius saliacum mercutio contulicta & in compositione simul trita fuere. Nostrae autem pitulae mercur. ales sunt merae balsaminae, mercurius vero dulcis ita paratus, τt illa vis depastens plane delisueta sit, pitulaeque eaedem maneant, etiam si per tres annos seponatitur. Laxant satis bene, de ubi multas in intestinis of. . cfendunt impuritates etiam purgant, sed sine omni molestia ες torminibus. In eo sum, ut de earum via ac praestantia mox planius exponam.
5쪽
que nodus, neque sutura, neque filum crassius, si forte fascia cum eo circumligatur, ulcus offendat. Hunc in modum aptetur fascia, ne nimis constricta sit, tamen ut contineat. Praeter ea pelles aliaque saepius super fasciam, ad ulcus ab aeris iniuria defendendum, recte adduntur. Hoc fiat quotidie bis usque eo, dum ulcus inueteratum maxima ex parte sanatum sit, circa finem curationis autem semel in die balsamum de nouo in vulnus imponere sufficiet. Eodem vero tempore ac inueterati viceris sanatio cum balsamo incepta, medicamentis etiam supra di. ctis interne simul utendum.
Licet balsamum nostrum inflammationem ulceris sua iam virtute auferat, neque minus tamen, ubi ulcus magna laboret inflammatione, sequenti ea tollenda cataplasmate. lapid. calaminaris, litharg. aa. Ii. fiat inde puluis, qui cum aqua calcis libra una misceatur, & super ignem ita calefiat in lebete, continuo massam agitando, ac aeger ferre calorem poterit, quo facto inter linteammta ulceri imponatur. Maneat per duodecim, viginti vel viginti quatuor horas in ulcere, totiesque repetatur usque eo, dum inflammatio, vel omni, vel maxima ex parte sit ablata. Notandum in usu cataplasmatis necessarium quo
que esse balsamum, quod continuo ita adhibeatur, ut prius id linteo carpto illitum viceri, δι super hoc cataplasina imponatur. Quod si ulcus haud porrectum, sed prinfundum, tur dae balsamo illitae in id inserendae. Quia autem facile iurundae, iustam si figuram non habeant, recteque accommodentur, male faciuut, longe melius cautiusque est, balsamum ad ignem miserate liquefactum
6쪽
infundere, vel mediante stringe immittere. Si casichr .ma, seu, ut alii dicunt, caro luxurians, quod saepius fieri solet, in vicere adest, aqua calcis, cui parum mercurii sublimati admixtum, id humectatur, vel lapide infernali, ut
butyrum antiinonii, crystallos veneris, oleum arsenici,mu, taque alia caustica taceam, aliquoties in die usque eo tam
gitur, dum id omni ex parte exesum sit, vel si satis eius magna moles, linteolum vel gosiuium in aqua phagedaenica, id est, aqua calcis cum mercurio sublimato, madefM. hum, canchremati imponere usui erit. Caeterum notum est, nullum ulcus inueteratum, in quo canchrema haeret. nisi id prius depastum ac vicus in vulnus mutatum sit, sanari posse, ideoque eius ademtionem plane esse necessariam. Signa autem canchrematis haec sunt, vel omni sensu, si tangatur, vel maxima ex parte caret, facile sanguis emulsi
caro saepius rubicunda, sub atra etiam 3e subliuida, quae aptato caustico quodam in superficie alba apparet. Si quis aquam calcis ex pharmacopolio longo spatio
distante ad dictum cataplasma comparare non possit, suo marte eam hunc in modum parare facile potest. R. cabcis recentis puraeque libram unam, extingue eam cum
octo libris aquae feruidae, M per horas octo vel decem sepone, quo tempore elapso calx in fundo iacet. Hoc facto aquam claram paulatim defunde & chartae bibulae ope cola, Se sic ad cataplasmatis usum parata est. Qui Maquam mercurialem ad exedendum cantarema ipse parare in animo habet, vel coactus est, ad libram aquae calcis addit scrupulum mercurii sublimati, qui aquae colorem sub flauum inducit, bene agitando aquam in vitro. Saepius ulcera ita sunt inueterata, ut in iis emundandis δe hac mercuriali aqua uti debeamus. Eodem tem-
7쪽
, pore quo eanehrema depascimus & balsamum nostrum iis in locis adhibemus, ubi id non adest, hoc si omni ex
parte ablatum, balsamum iterum ulceri toti applicatur, mane vesperique, tali modo, ut super linteum carptum, balsamo illitum, vulnerique accommodatum, emplastrum imponatur, eum tantum in finem, ut melius contineat, fascia deinde obligetur, id quod fit usque eo, dum ulcus inueteratum curatum sit, quod non iterum recrudescet, si massa humorum interne simul bene purgata fuerit, atque ab eius impuritate in posterum nobis caueamus. Hanc ob causam eiusmodi hominum personae, quae per plures annos ulcera aperta habuerint, adhuc per aliquot annos, his in anno aequinoctiorum temporibus, vere M autumno, supra dictis mediis baliaminis laxantibus ac decocto lignorum, ad purificandos corporis humores, uti debent. Hoc recte si faciant, non habent quod timeant, ulcus iterum hiare coepturum. Nam si hoc accidit, signum est. corpus in sanando ulcere interne simul l non bene fuisse purgatum, vel postea de nouo collectas humorum impuritates non recte per aluum, urinam & corporis superficiem euacuatas fuisse. Natura enim, quae aliquot annorum spatio humorum impuritates per ulcus apertum, eticere assueuit, eodem loco iterum apertionem molitur, si ea, quae denuo impura, excernere velit. Cum igitur impuritates per alia nunc M naturalia loca, medicamentis adiuuantibus excernantur, nulla adest ratio, cur ulcus iterum recrudescat. Hac enim ratione naturam e pristina consuetudine, impura loco incommodo excernere, recedere Se in statum naturalem iterum redire quasi cogimus. - IIII Neminem operae suae, quam quotidie bis in sanan-
8쪽
do ulcere inueterato ponit, taedeat, neque longi tempo-poris, quod huic rei, ad pristinam sanitatem restituendam, tribuendum, impatiens sit. Si enim contra ulcus inueteratum vim suscipere, M ante quam sanitati consert, annosam apertionem sanare haud dubitamus, plus corpori detrimenti quam emolumenti per festinationem importamus. Experientia sumus edocti, eos quorum ulcera inueterata annosa festinanter sanata fuere, in grauisti mos incidisse morbos, atque adeo ad mortem mitas fuisse, inprimis cum corpus internis simul medicamentis purgatum plane non fuit. Prudentes igitur aegroti doctorum medicorum admonitu persuasum sibi habeant, ulcera inueterata annosa plane festinanter non esse sananda. No' strum balsamum, de quo dissierimus, hac gaudet Virtute, Vt inueterata ulcera paulatim coalescere faciat, eontra ea recentia vulnera cito sanet. Causa effectus huius haec est e multas ad se trahit corrigendo impuritates balsamum, cum igitur in ulceribus inueteratis, natura iam assiueta sit sordes ibi excernere, balsamum huic naturae conatui auxj-lio est, ita ut adhibito balsamo longe plus impuritatis, quam
ante, per Ulcus inueteratum excernatur: quam diu igitur balsamum impuros humores inuenit, tam diu etiam ulcus inueteratum non coit, id quod etiam nullum vim ad san, talem corporis afferret, sit citius, quam corpus interne bene purgatum sit, fieret. Quare neces te est, ut ad purificationem humorum interna medicamenta simul adiu mento sint, ne nimium temporiS consumatur. Aegrotus qui psr sex, o ho, Ze decem annos, ulcere inueterato laboraverit, non habet quod queratur, si intra nouem, dia decim, vel decem & quatuor, menses, omni ex parte bc caute sanatur.
9쪽
a V Quia nonnulli rem, haud felicem exitum, ubi ulcera inueterata cito ia non adiuncti debita cautione sanata fuerint, habuisse, experti sciunt, in aliam minime verisimilem opinionem adducti in uniuersum haud e re eme, vice ra inueterata annosa sanare, credunt, id quod tum sanae rationi, tum experientiae, contradicit, ideoque hic nec resutatione dignum. Qui secundum hic praiscriptam methodum apertioni annosae, vel sua, vel chirurgi manu, m detur, sua erit experientia conuictus, Ionge melius esse, corpore inturo sanoque, prout alii maxima ex parte homines, gaudere, quam Vitium ad mortem usque incommodissime ferre, ut taceam, plerumque in fine grauissimos morbos, inflammationes, gangraenam, spiracelum superuenire.
Euentus docebit, omnia ulcera inueterata, qualiacunque sint, balsami huius ope, prout supra docui, tinati podis, nisi iam omnia funditus deprauata sint, aegrotusque senio ita confectus, ut naturae vires ad secernendas excernendasque humorum impuritates,carnemque resarciem dam, haud sufficiant. Experientia teste videbimus, hoc me. dicamentum ulcus bene inare, purgatumque hoc in statu conseruare, impuros humores corrigendo extrahere, dolores sedare & auferre, M in primis impedire, ne gravia symptomata accedant, qui summa cum fiducia persuasum mihi habeo, omnes, qui eo utuntur, exploratum habituros, nubiam inflammationem, si in tempore balsamum adhibeatur, neque in gangraenam, neque sphacetum possie degenerare. Deprehendemus etiam balsamum hoc, si satis magnam impia
10쪽
impuritatum copiam extraaerit, eaque decrescere incipiat, carnis accretionem valde adiuuare.
Antequam de usu balsami aliis in morbis dicam, conuenit adiicere, utile esse praeter pitulas balsaminas, nostrasque mercuriajes, & lignorum decoctum, si ulcera inuet rata venerea sint, aliquoties alternis diebus ti mercurio dulci, sed optime parato, sumendo semel quinque vel sex grana, Vti, qui optima veneni venerei antidotus reperitur, si bene ad usum accommodatus fuerit, quidquid nonnulli medici ex praesumta animo opinione contra mercurium dulcem dicant.
Eodem modo hoc balsamum optime adhibetur II
omnibus uulneribus recens factis, quae satis cito sanat, si impuritates eiecerit, Vel pus mouerit ortumque extraxerit.
Linteum carptum superillito balsamo vulneri imponitur, vel etiam in forma emplastri applicatur, si vulnus . prius vino calido, vel sublimato, vel spiritu vini restificato bene sit elutum. Quod si vulneratio magna sit, ita ut haud exigua singuinis copia emuat, Vulnus aequaliter ex utraqUe parte comprimendo, vel puluere sympathetico, id est, vitriolo radiis solis calcinato, id conspergi, Si sic iam minis profusio compesci debet. Si parua arteria incisa est. sanguinis profusio non aliter, quam Vini alcohol, vel stypibea aqua LEM ERY, supprimitur, quibuS linamenta, vel gos sypium, immersa, vulneri imponuntur, eo recte aptata fascia compresso, quo facto plerumque, si omnia re fiant, sanguis intra dimidiam horam, vel horam ad summum, quiescit. Cauendum hic, ne sedato sanguine, cum
linteum vel gossypium detrahatur, vi hoc fiat, indequst B de