De saxis, acubus, ferreis, vitreisque frustis, non exiguae molis, variae superficiei & figurae, aliisque plurimis rebus, plerumque per vomitum, aliquando etiam per inferiores partes ejectis, tum & de miris animi & corporis morbosis affectionibus ...

171쪽

. 3 sci

praefaret, quorum novitata iamiratisnem stat hactenus ita ementavit , ut tam plerique a Daemone obsessam esse, pro ι dubio iudicaverint. Quod eum mihi ex diligenti, atque prurira repetita , investigatione compertum sit , exploratamque habeam , non intermissam in ridem tot m tiplicium malarum frequemotam, Te nune de hisce per litteras certiorem facere, congru- duxi. Profecto patbemata omnia , ut ingenue fatear, qu- ο Te adamussim observata , sedula morbi enarratione eo laxus es , adeo cum iis , quae subindo assequi potui , cisa rent, ut nihiI magis , eum jugiter , es modo modo frequentius , modo sub diversa suis , se se invisem excipere vi deantur . Equidem sive melancholicos , maniaeosque insudus

attendamus , eosque incerta Iege recurrrentes , sede extraneortim corporum vomitus, iliorumque in sitas per inferiora excretio nes , sue eaetero, iisdem prorsus , ut antea , aerumnis Patientem nostram etiamnum detineri plane. α'mo. An haec , iret eiust odi sent, ut fide pene, apud nonnullas, careant, a Naturalibus tamen caussis derivanda esse, merito ostendisti . Id enim aperte eonstat ex eruditiusmis animadversonibus , quas

faueis fui mustri mi, aeque Reverendismi Antistitis nostri

istis indulgeres J ante num e Patria discessum, rumulauarie e raveras , ac eas magis magisque illastrare vitro decreveras. Sententiae porro Tuae, utpote solidis innixae ratiociniis, Usentiri haudquaquam dubito; libenterque intellexi , in eumdem penitus mssimcsse scopum Praeelari mum Virum, Comitem Franeiscum Roncaui Parolinum, up - eleganti I us ut laelucescit,

172쪽

IFIeturescit, qua Curii Ciariae meo, Martiis mi O, Diseipinis sim τυο, iudiciam, eirea Emplexa hau phaenomena, ab Eodem sciscitanti, Deit satis. Et sane IIIum summa ingenii vi, atque perespicaeitate verum attigisse, saepe saepius miratus sum; eum caeteroquin, ex praecipuis, afunctissique,transmissae ad Eum Histoeriae, notionibus, in utraque militantibus sententia Peu pro naturatibus, seu pro Iupernaturalibus Viribus evincendis J ali quid creti salui facile non posset.

Quamquam aurem a Te plurima, nee parvi momenti, pro cfferti ni veritate, in propatulo posta sint, 'di teque enuclearat, patiaris tamen, quaeso, Humanisme mir, quod nonnulla, exercendi tantum ingenii gratia, innuam, ex quibus me nihil omnino a Te discrepare , quirique dignoscat . AUt enim , ut credam, insuetam rarissimorum istis Odi ompromatum seriem, in recenseta Iuvene, a supernaturali fonte emanasse

scum a naturalibus principiis deduci ea jure pisse, censeam JIicet apud non paucos, de inusta Ipsi, at Amasio , essetnaeisne, opinio alae tum erit. Non debemus quippe s a sinu

admodum docente Zacchidy a) plus tribuere publicae voci, & famae , quod hujusti6di morbi essent ex

Veneficio , quam tribuamus Naturae ipsi . . ., non existentibus ergo aliis indiciis , publica vox, & fama, quae aliquando ab ignarissimo, ac maxime credulo Vulgo originem habet, nihil operari debet, ecfrustra videmur alias caussas inquirere, ubi naturae

173쪽

I alium caussarum efiicientia est manifesta . Proth Ormis certe hujusce Aegritudinis faeies , piurimorum mentem, animos

que primo intuitu ita perculit, ut, re parum pensitata, eam a Daemonis actione emergere, arbi rarentur. Quod etiams in . imperitos plerumque cadere meat, tamen iis quoque, ratumque est, qui penitiores rerum P0 sicarum latebras per d- dere reuuentes , Naturae potentiam angustis nimis terminis coercere non dubitant . Sed quantum toto mela aberrens, dilu

ride satis ostendit sagacissisus ejusdem Sertitator, Plinius, dum

ait: sa) Mihi contuenti se perstasit rerum Natura,

nihil incredibile existimare de ea. Cum autem incon gruum, meo videri, sis, de genuina peeuliaris phaenomeni e iuspiam caussa, meta impetu, Sentensiam ab aliquo, tanquam ex Tripode, proferri', ideo Mum, eum Lucretio, sic opportune admonere, aequum censeo: b

Desine quapropter novitate exterritus ipsa Exspuere ex animo rationem: sed magis acri Iudicio perpende, tibi vera videtur,

Dede manus: aut si falsa est, accingere contra. Hoc pacto, se qMis ad trutinam remeet Cremonenses hujuste Iuuenis lasoriam, 'miori statis tala concepta de ea opinis, nee ad Daemonis opem inconsisto eonfugiendum esse, satius eae rimasit. Et sane, si praeter coetera, quae in 'stericis, seme, ut Hunt, ex ineri vitio Melancholicis , atque Maniacis Minlieribus

sa) Plin. Naturat. Histor. lib. II. cap. 3. 0 Lucret. de Rerum Natura lib. 2. V. IOAO.

174쪽

IMIieribus eveniunt, tomata , ea Praeci te perpendat , quae ob mentis multiplices perturbationes fiunt; facile intellimere , poterit tot , tamque miras earum Hectionum vicissetudines . Enimvero ob vitiatam FomodoIibet, ab H erico somite, Me niugum rexturam , rectas quoque Animae amones laedi', necessum es; unde inconcinnartim idearum ratio emergit. Id. eirco a labefactatis phanta e viribus absurda exmiri quis neget , quoe interdum per se adeo nova apparent, ut verbis ef

ferri Dis possent Θ Qiiidquid enim hac parte peccatur

uti cum Bonero Med. Sep. TOm. I. pag. Is I. innuit

Celeberrimus Heequet) sa) imaginationi depravatae imputandum; turbatur illa vaporibus ex hypochondriis ascendentibus, ut fingat ea , sibique evenire credat, quae nusquam neque pies a sunt, neque scripta. Hine

Nemo, ut arbitror, ad incredibiles pene, Insanientium quoqus modo, mentis emotiones, arrectis superciliis, obstupescet, quae, eum insuetisfiateant pathematibus, Divinum mehercIe illud, ab Hippocrate, in Mulierum praecipue morbis, adnotaturu- , redolare videntur. Hoc in Θmphamaniacis distincte se ob ni senodidit Ambroseus Stegmannus, dum Epidemicas in Coemitatu Mannsfelaiaco grassantes, Anno Iss 8. Aegritudines exponens, praeter Melancholiam, Maniam, ct Furorem Uterinum, plane nulias alias aftiioves , Mense Funis , Iulis, πAugusto, extitisse indieavit. Ex his enim ait ipse b) quae

175쪽

dam nil nisi obscoena proferebant verba, Venerem, que intendebant. Quaedam insemnia phantastica recitabant ; & modo nunc, modo illum Sanetum, I. Principem, l. alium Magnum pro Sponsis habebant. Aliae cantabant, saltabant, sc modo in caput, modo in pedes se conjiciebant, variaque absurda immiscebant. Aliae Rythmos componebant, totas paginas e Bibliis recitabant, & Chiliastas se profitebantur.

in υero immensam, prope dixerim, eversae rationis potentiam, ad mirandos producendos eventus , paucis perstringam, atque non obscuris noris adumfrem, fas mihi sis, prae reliquis, ea dumtaxat intenta cogitations reviavere, quae in Melancholicis nonnumquam contingere narrat supra recensetur Zacchia,

dum inquit : a) Fiunt autem interdum ipsi Melam cholici, hoc est, Melancholiae vitio laborantes, fanatici, & futura praedicentes aliquando etiam ex illitteratis litterati, & quod mirum dixeris, etiam alienam linguam per nant, absque eo, quod illam didicerint; quos essectus licet a Daemonio semper procedere, vel ab alia supernaturali caussa Vulgus

credat . tamen etiam a naturali caussa, nimirum

a simplici humore melancholico procedere posse , docent Conciliator, S alii apud Schenchium tit. de .

Muniae. & Lemnius , & FOrestus 8 c. Innumera fere super hisce,similibusque phantasiae Iudibriis, pioseant in eruditissimi a) Zacch. Qu. Medico Leg. tom I .lib. 2. tir. I. qu. I 8..

176쪽

quae, si ratιonum momentis a curate expendantur , a brari, pro lubito cuique licebit. Verumtamen, eis hujustemodi mala a pravis Daemonis thecnis scum insolito ordine progrediantur J Hielenua esse, pigrimi certo certius a ment; nihilaminus nonnullas , ipsis detentas, Feminas , e Moresemis sed incassum J expiatas , Me secus , filo remediorum usu squam vis id non semper, ae aeque facile contingat J prisinae sani tali restitutas esse , testantur gravissimorum Authorum monumenta , Q quae statuatim reconsere, supermacaneum arbitror, . ne Poma, ut fertur , dare arcinoo videar. Hine miracula histe circumstantiis ostentare, vani erit, minussus recte cogitam iis ingenii. Ex minueti namque monito b) ii faut distimguer te merueiIDux du mirarie, I 'inexplicabis du Iurnatu

reι , r ineomprehen Ie du divis; ce qui est surprenant,n est pas miracle, quoique te miracle stit surprenant; ce qui est inexplicabie a la ressen, n est pas r jourssirnaturet; ensin re*rit humain se perd dans disin; mais touin est pas divin, quoiquit ne se comprenne potui. Ut vero ad rem propius accedat Cordatismus author, atque ex omnium ansmis, ubi de Hystericorum morborum aetiolagia , sermo sit , errarem penitus mellat, haec

doctissime subdit: Les fatis .... parmi les Convulsionab

177쪽

sis ires Ont surpris les espriis; Les jugemens se sint pre- .cipites; est ii elonnatat apres cela, que Pon ait prispour miracle ce qui n'εtoit tour au plus que merue illeux; que i 'on ait adopte pour surnaturei, ce qui aparu inexplicabie, & qu ' on ait respecte comme diviη, ce quon a cru surpasser Ies lumieres de l'es prit humain ρ Poremtorium ego magis eum Eodem H disdirim , si Feminae nunquam hujusmodi vexarentur morbis seviri istin naturalis, ct ussidua inbaereat caussa, a speriati Viscerum fructura dependens J aut ab illis immediate, atque facillime emergerent , quin in eosdem amplius, oblata occasione , relabe

rentur.

Quae cum ita Int, me prorsus a ratioue athorrere , Nemo crediderit , s ob praediliam Meningum ,'proinde phantasiae labem, ab inserico fonte eruendam , tot vices , complicationesque vWias , in Iuvene mora, contigisse , Tecum non immerito decernam , unde ea modo moesta, atque solletudinis amans , modo fanatica Domo egrediens , modo pietati addicta, modo illam prorsus refugiens, modo ecfariea , seu a sensebus avocata, modo in se, alio que finitanda evaserit, modo tandem Iuturmenti crebrae , mustiplicesque se se oficerent rerum species, e que se intueri putaret, ae si plane ante Ipsus oculos versa' rentur. Nec quempiam latere opinaFer, inde ortum nancisci potuisse extraneorum corporum appetitum, quae, revertentibuS dementiae periodis, iamiam devorse, non abs re es conjec'

178쪽

tari. In nonnuliis enim Veniνknti morbis imagistratonis aerionem plurimum valere, concedendum est, ut manisse pater, rum ex aliquorum es lentorum fastidio, quae Animus, tormquam noxia, aversatur, tum ex intento rerum, flae qualitate, e quantitare peccantium studio, quo Pisa, ct Malacia Iaho'rantes perdite rapiuntur. Idcirco assectus hic admirabilis sana

existit f quemadmodum sentit Diemerbrare ius J μ) utpot cujus tanta vis est, praecipue in Virginibus, & Mulieribus hae quippe frequentius, quam Viri, ea infestantur, quamvis etiam his nonnumquam Oboriatur ut modo farinam, modo cretam, modo fistulast Marias, modo terram, modo carbones, modo calcem, modo picem siquidam, modo carnes crudas, modo fructus edi in selitos, modo Vivos pisces, modo hominis viventia aliquam carnosam partem, modo Iapides resert Sennertus se novisse Mulierem, quae quotidie circiter duas libras lapidis molaris comedebat, sicque traditi temporis fere totum lapidem molarem voraverat) modo alias absurdas res , a na rura hominis alienissimas, summo ac stupendo cum' desiderio appetant, & magna copia comedant. Eo

que autem perversarum ideariam vis quondam potuit, ut Mu

Venti

179쪽

Vensi teneretur eupiditate, quem ore aperto e follibus λυεν sis, propria manu motis, excipiebat. Nam ex ptantqsiae errore eum depravatum sequatur judicium, Patientes nullo halito diferimine, in obvia quaeque, licet incongrua ea sint, miserrime feruntur, iisque vesci admodum gestiunt, ae si exqui iis dapis bus fruerentur. Non tamen insistas iverim, ad morbosos hoste appetitus excitandos, aliquando haud parum conferre Iperialem gastricae Lymphae, nervea Ventriculi stamina vellicantis, dii thes , unde peraliaris in illis sensatio emergit, quae phanto sum, ad objecta impe=isius exoptanda, percellere potest. Earpropter non sene ratione animasiertit praedis ius Diemerbroe

e ius, quod a) Pica laborantes sint plerumque nomnihil melancholici, vel tales saltem , quibus acres fecinentacei succi solito copiosiores, & acriores in Liene, Pancreate, & Ventriculo generantur, unde etiam cum incipiunt esurire, acrius esuriunt, & res

quaslibet ingestas longe facilius digerunt, quam alii, imo quam illi ipsi aliis temporibus sic Muliere m.

graVidam nOVi, quae cerasa matura avidillime desiiderans, una Vice quinque, sexVe libras; aliam, quae triginta placentas; aliam, quae haleces salsatas crudas comedit, & bene digessit, cum alioqui aliis temporibus minime edaces essent, ac ne quartam, imo Vix seXIam earum rerum partem edere , aut digerere po

ruissent 'hujus ratione sit, quod tunc cibos copio

Diemerbroech Malom. lib. I. cap. 7.

180쪽

sos, vel etiam res absurdas triticum, crudos pisces, carbones, cretam &c.) durae digestionis aliquot vicibus mediocriter bene digerant, vel sillem talia ipsise Ventriculo sine noxa essiuant. Quid autem praesare valeat vivida imaginatio , di quod arctis se circumscribi non sinat limitibus fui non pauca super hae re sceo pede praetera mittam J satis apte deduci posse plurimi autumant ex signis Foetui impressis, iis distincte in Iocis , quae Mater , aliquid vehementer expetendo , religit , ut, inter caeteros, opinatur Femelius , a qua formae etiam, atque erigiel smilitudinem cum Plinis Lib. 7. Naturat. Histor, cap. I a. deducere

eontendit. sa) Hujus enim sinquit Ipse tanta vis est , N

potestas, ut sicuti plerumque corpus Cogitantis inmmutat, sic & in conceptum semen vim suam cons rat. Alia tamen dictoriam sigmatum ratis, ct potiore iure, a DomVsmo Blandeuo b) asi natur, quam vel a pa ticula

rum Umietate, diυersaque earum unione, vel a laesa quomodo . cumque Corporum orgarizatione sive ob vitiatam nutritionem,

Ipse ob aIiam eaussam J eruendam esse flatuit. Praeterquam- quod 'stericarum quoque Convulsonum, quae Epidemicae , seu contagiosae vulgo nuncupantum D Endemicae melius, ut placet minueto , quia Feminis , ae praesertim Virginitas propriae J genuinam magis originem se assequi posse nonnulli censenta

tion des Femmes enctantes fur te Fetus. chap.