장음표시 사용
21쪽
Is I. ANNO 7. ANNO 23. RUM ANNO 334.
rum a nutu discedere est nefas , staternae studio charitatis incens hujus provinciae partem haud gravate suscipimus , intermitiamque ducentis serine ab hine annis historiae seriem repetentes , consequentium temporum com mentarios , si minus cum apparatu , & copia , certe cum fide, curaque latinis litteris consignare decernimus. Verum hujusnodi narrationem exsequenti mihi subit illa suspicio, fore, ut quae de praestantium sanctitatis fama
virorum, ac seminarum vel demtilione animi, vel cultus asperitate , vel in te σrotos , ac pauperes , & infimam plebem ossietis prodentur a nobis, aut frivola, aut etiam sordida videantur iis, quorum videlicet aures magnifieis de repablica , de moribus, de natura disputationibus , vel sumtuosis bellorum apparatibus, terrestribusque , ae navalibus praeliis, & inclytarum urbium expugnationibus ad siue vere. Sed habet hoc utique plii losoplitas. 1μMMi. tim Christi. Nihil primo adsipectu eontemtius, nihil in recelsu divinius . Qui in ad 'Chtistianam pe antinos, non ad sitim caedis, ac sanguinis , vel ad inanis gloriae cup:ditatem, sed ad humanitatem , ac mansuetudinem, atque ad amorem solidae, .nteponendi. ac verae virtutis i flammai: quaeque ab aliis de officio, vel ostentationis, vel etiam animi sepe causa quaeruntur, ea rebus ipsis, ac vita, quam verbis, multo libentius explicat. Ergo Christianae documenta virtutis tanto & ad bene vivendum aptiora , ad narrandum graviora censenda sunt, quanto facta dictis, & pacis munera bellicis artibus antecellunt. Quamquam ialiis etiam Annalibus, ubi temporum ratio postulet, illustrium quandoque rerum argumenta non deerunt, quae sapientium virorum modo de Catho-Itea fide recte sentiant non mediocri jucunditate aures , animosque per-IΛΗrsioli, viii, mulceant. Laetabuntur haud dubie, cum aut exagitandis improborum fee et na iucundis- leribus, pravisque dogmalibus in sei tandis, aut vesanis gentium ritibus,
Gutati. sis & inanium deorum superstitionibus. abolendis egregiam navasse operam Franciscanos intelligent. Aficiet eos rursiunt, atque adeo commovebit in acerbissimis cruciatibus perserendis multorum firmitas , atque conitantia; in Romani Pontificis auitoritate ab hostium scriptis contuine lioss, ac vocibus vindicanda cum doctrinae , atque prudentiae laude conjunista religio. Quarum sane virtutum semina de sanctim ni conditoris legibus, & exemplis accepta ita scivit, excoluitque ordo Minorum , ut uberrimos fructus in unius Dei gloriam , & latium Ecclesiae Christi universae, quodque mirum videri debet, in tanta rerum , qua tenetur, angustia, & egestate protulerit . Ac trium quidem, uti supra memoratum est, seculorum commentariis antiquorum Patrum in rempublicam Christianam merita, virtutesque Naddingus luculenter exposuit. Mihi propositum est ea narratione complecti,
quae ab anno reparatae salutis sesquimillesimo quadragesino hie enim in historia maddingi postremus est annus:) in toto Minorum ordine mem ratu digna contigerunt. Quocirca denuntio, profiteorque jam nunc , me nihil in medium esse allaturum, nisi quod e publicis tabulariis, aut pri vatis avistoribus, iisque praesertim, qui aut Annales Ecelesiae, aut separatim
illustrium virorum vitas ediderunt, accepero . Neque nobis veritate quidquam omnino antiquius vel fuit, vel esse debuit. Nam alioqui neque Deus immortalis, cui nostra omnis uni desiudat industria, commentis , ac mendaciis delectatur et & me ipsium, mortalibus rebus jam pridem valere jussis, fingendi, vel adulandi causas omnes procul habere par est . Sed jam ad institutum aggredior.
II. Occupata per Ferdinandum Cortesium Caroli U. Caesaris auspiciis, i. - . .... - εc Hispanorum adjina imperio Mericana provincia, Franciseani subindet in lai gesta. mulli delecti sucit, qui ἁ vitae innoceatia , & Christianae saeundiae laude
22쪽
II 41. ANNO T. ANNO 23. RUM ANNO 3 3 .
praestantes verbum Dei longe , lateque disseminarent, abductosque a servitute daemonis Americanos Catholicae religionis ritibus, ac praeceptis imbuerent. Hi paucis annis , cum, deorum nefario cultu sublato, ingentem piorum numerum contraxissent, excitatis eorum pecunia templis, coen hiisque rem Divinam quam sanctissime procurabant. Quo factum est, ut amplificatae in iis regionibus observantium familia: non vulgarem virtutis Opinionem, atque adeo neophytorum gratiam conciliarent. Verum, ne
ab effusa istorum liberalitate, & quotidianis largitionibus in paupertatis a majoribus traditae disiciplinam labes ulla manaret, quibusdam initio legibus cautum est, quae sie habent. Decreta Mexicanae provinciae fanta Evangelu.I. Fratres utantur tunica, & pallio quam vilissimis, nudisque omnino, pedibus incedant: quibus per valetudinem, id non liceat, iis ustata sandalia
permittuntur ex arbitrio coenobiarchae .
a. Coenobia singula in usum sacrificii rasulas duas habeant holosericas, easque simplices, nec acu pictas. Plures , aut pretiosiores ab Americanis oblatas nequaquam accipient. 3. Concionatores , & qui sacris consessionibus audiendis operam dabunt , libris aliquot uti possint: reliquis unus, vel alter permittitur , & ille quidem salutari quopiam exaratus argumento ad animi disciplinam . q. Fratrum domici Ita, quaecunqur contigerit a fundamentis extrui, decernimus ejusmodi esse , ut cubicula, seu cellas habeant pedum odio latitudine, novem dumtaxat longitudine. Una sit interior area cujusque coenobii, eademque similiter angusta . III. Hoc sane rerum humanarum contem tu barbari obstupescentes, certatim, posta feritate, nostros conveniebant, ut Christianae rudimenta fidei,& bene , beateque vivendi leges, & instituta perdiscerent . Quin etiam illud insigne memoratur, ex Augustini , atque Dominici sodalitatibus plurimos , qui aliquot ab hine annis in Americam trajecerant, Franciscanorum commotos exemplis, ut communi genere vitae ad pietatis ossicia vul usallicerent, eundem paupertatis cultum, abdicata bonorum omnium posse Gsione , triginta prorsus annos retinuisse. IV. At nostri decreta sua ad Vincentium Lunelium , qui similiae uniuersiae summa cum potestate his temporibus praeerat, perserenda curarunt. Is, collaudato Patrum studio, litteras ad eos dedit tertio Nonas Maii anno Moxit. quibus litteris, & sibi, & Paulo Pontifici, quicum omnia communicaverat , Lunellus probari maxime significat, quae nuper ipsi de severiore disciplina constituissent. Exemplum litterarum hujusinodi est. Nos frater Vincentius Lunelius totius ordinis Minorum Generaul ni Hre diserisI. Q η um in Domina possumus eupientes, m omnes praemisse ordinatI nea , tamquam Regulae nostrae observantiae convenientissimae, ab omni-- bus nobis Fratribus, qui in panibus Indiariam commorantur, ct resident, obferventur , easdem eamsi utiones approbamus, σ confirmam I, volum ἔ, quod clausula ,seu capitulum de paupertate, quod in illii co tinetur , ab omnibus Fratribas prosinet Ianm Evangelii, praesentibus, ct futurn inviolabii ter obfersetur eo modo, quo in iisdem ponimae: sis e Tona. XVIII. A a eIiam
23쪽
HIam ab omnIbus anarum cuso Iarum, er provinciarum guarumcunque ,
que in poserum erigentur, ad hoc, xt denudati rebus hujus secuti, se Deo armur eonjungendo, tam Meler, quam in eler, quibus etiam duirores sumus , ipsorum exemplo possint facilius Gripum possidere . suod quemadωα- dum immenso Deo, o Domino nos ,'no tuo Patri sancto Franciso gratum erit; ita sanctissimus noser Pater, se Dominus Pausis Disina et mentia D a III. de Apsolica benignitate suam impertit henedict meis omnibus , singulis Fratribus habitantibus in Ilus paritatis, ct regionibus , qui praemissorum solutorum observationi fuerint addicti . II quorum
nos ri incit. Romae apud Aramcarti ν. Maia MDxLI. V. Interea Patres e provincia satiasti Evangelii Mexieum ad comitia convenerant. In his mos erat quod ita Hispaniae Reges mandarant) ut quotannis observantium Minister cum sociis quatuor, quos appellant Definitores, praefectique duarum, quas ante dixi, sbdalitatum cum quatuor item e suis de continendis in osseio neophytis, de ratione disseminandi Evangelii, de procurandis Ecclesiae ritibus in commune consulerent. Consilio praeerat, ubi interesset, provinetarum siummus praesectus, quascunque videlieet in latissima terra post novi orbis conquisitionem Franciceani obtinerent . Quae decreta sument, ea codicillis descripta , adnotato Patrum nomine , tribusque pro familiarum numero munita sigillis ad Regem perse rebantur. Comitiorum ejusnodi consuetudo, quoad in Mexico tenuit, magno tum Christianae reipublicae, tum vero ipsis Hispaniae Regibus bono fuit. Quamquam vero superiori biis annis in provinciali Concilio multa sapienter ab Episcopis constituta , Pontificisque diplomate sancita suerant, nondum tamen discordiarum semina, mentibus injecta multitudinis imperitae, ante hunc annum N XLI. extimcta penitus erant: quo Patres nimirum stabiliendae eoncordiae ratione inita decrevere , in sacramentis administrandis, in disciplina constituenda , in notandis neophytorum vitiis eosdem plane ritus*ac caeremonias, non , ut ante , multiplices, pugnantesque servatum iri.
VI. Lunellus, datis ad Mexicanos litteris, ad comitia totius ordinis Mantuam proficiscitur . Eo plus quinque millia nostrorum convenere: inter quos ab novo orbe complures, qui pridem lavacro mystico regenerati Christiana saera susceperant, & Minorum familiam disseminati in iis regionibus Evangelii primitiis auxerant. Multitudini tantae quae ad victum suppeditarent, Cardinalis Mantuanus, genti sique Gonzagae Principes viri pro sua in ordinem charitate liberaliter contulerunt. VII. In his comitiis Ioannes Calvus, sive de Calvo Corsicae oppido, qui ejus provinciae praefecturam administraverat, atque eo temporae familiae rationes in Romana Curia procurabat, Generalis Minister suffragiis Patrum est renuntiatus. Praefectus Transmontanae familiae Germanus Au-bertus creatus, provinciae Franciae Parisiensis antea Minister. Procurator ordinis, egregie pius, doctusque Vir Clemens Monilianus Ligur, qui postea in Cardinalium numerum cooptatus est . Is tum Custos erat Bononiensis provinciae. Procurandis in Romana Curia Transmontanorum rebus Antonius Machicanus praepositus: hujus & natale solum , & provincia, cui nomen dederit, non sunt litteris prodita . Sane Cis non tanus esse non potuit: quippe Leonis X. semctione, & universae familiae legibus cautum est, ut, eum Minister totius ordinis e Cisinontanis assumtus fuerit, unus item e Transalpina similia deligeretur, qui ejusdem negotia, non secus ac Procurat
24쪽
rator ordinis consuevisset, in ipsa Romana Curia administraret. Indicarum provinciarum Praefectus Iacobus a Testera, Custos antea provinciae sancti Evangelii, creatus. Provinciae Balearicae summa cum potestate administratio Petro Sarano Carthaginensis provinciat alumno ad sexennium attributa . Is, quod ita publica res serebat, ejus provinciae praesidere comitiis , Ministros, ac minores Praesectos in ossicio continere jussus . Arbitri, seu Definitores e Cisnon tanis creati sunt, Clemens Monilianus, de quo supra dictum est; Ioannes Barbarus Uenetus, Custos provinciae sancti Antonii , Paulus a Nicotera, Minister Calabriae; Albertus Sartianensis,Custos Tusciae Bonaventura Corsetus, Custos Dalmatiae ; Matthaeus Celentanus, Minister Campaniae Felicis . E Transalpinis Ioannes V in letlerius , Argentoratensis, Damianus Bisqvertius , Tarraconensis provinciae Ministri ; Richardus C nomanus, Franciae Parisiensis Proministro, Antonius Peintius,ejusdem Custos ; Antonius de Aranda, Minister Castellae ; Ioannes Fridericus, Minister Belgicae . Hieronymus a sancto Juliano ex provincia Mediolanens, Creten sis provinciae Minister, Dionysius Saornianus Venetus , Montis Syon Cce nobiarcha, 3c Palestrinae Praefectus, constituti. VIII. Multa insuper Mantuae de creandorum Magistratuum rationestum in ordinis univerit, tum in provinciarum comitiis adhibenda, de vitanda secularium hominum consuetudine de coercendis intra provinciarum limites Fratribus providenter decreta sunt. Quae Lunellus decessor de reformandis Franciae, Turoniae, sancti Bonaventurae. Aquitaniae provinciis constituerat, ea collegium Patrum firma, Sc rata voluit esse . At quae proximis Comitiis Parisiensis provinciae gesta suerant, vim illis, ac robur in t rim abrogavit; dum quaesitores instituti quorumdam crimina ex arbitrio cognoscerent, notarentque . Praeterea litterarum studiis in toto ordine destinata collegia: ex antiqua consuetudine pro Romani Pontificis, Reguminque , ac Principum incolumitate publicae precationes indictae: Fratres, qui ab anno MDκκκου. diem obierant, in tabularia relati numero mille circiter, & sexcenti. Postremo Congregationem, ut appellant , interna
diam in Coenobio Ambaciensi Turonensis provinciae triennio post ; comitia generalia sexto post anno in Coenobio Lusitanae provinciae olyspone habenda Patres decrevere. IX. Calvus antequam Mantua diseederet,datis ad Monilianum litteris, delatum ipsi munus a Patribus confirmavit, quaeque suturae essent ejus muneris partes luculenter exposuit.
In Gripo sibi dilectis o Reserendo PMPI Fr. ClementI de Monitis ordinis norum Observantiae Regularis provinciae Bononis , ct ejusdem ordinis Patri probati fimo Fr. Ioannes Cessus praedicti Omdinis Generalis Miniser , ct fersus M Mem circ. CUm juxta ordinis no i insituta virum quempiam instituere dein. beamur , qui nomine omniam , di singularum propinetarum G ont nae nora a familiae, di pauperis nonrae Reugionis, pedibus Ecclesiae Rom 6 prccipue iubem, negotia nostram ordinem concernentia in Romana Curia babeat procurare : hine es, quod eum in Capitulo generali, μη apud sanctum Francisum nuper celebrato, per me, m reverendos Patres
De uorei praedicti Capituli pro tali singularibus meritis , plurimaque in rebus Mendis solertio, probitate, tuendo, prudentia ,suicitudine, fide, fusficien is, ceteririque virtutibus tuis, in Proeuratorem innitus I fuerit , no/ pro muneris no i potesate his pasentibar citeris ιe rite insi
25쪽
3 4 I. ANNO T. ANNO II. RUM ANNO II .
ra tum declaramus: ad curandum fetiacet negotia provinciarum , ct eustidiarum in cisalpinis partibus exisentium , videlicet fanm Francisci, Romae, Marebia, Tusciae , Bononia, Iancti Antonii, Ianuae, MediolanI, Terrae laboris, Calabriae, Siciliae, Iancti Bernardini inuncti meoDI, fano Au-xeII , Candis, Dalmatiae, Mistria, Boseae , Bohemiae, Poloniae, Corsica, Rin i, Brixiae , Bassicatae, Hungariae Salvatoris , Hungari an --riae , Sardiniae, Tusciae, Florentia , fanta Petri in monte Aureo , Boseae Argeminae, faxm Hieronymi de Urbe, Lubaaniae, eumdiae Hierosolymitanae nobis immediate subjectae . cimmittentes tibλ omnem auctoritatem no
Ibam in utraque foro ; simulter omnes, ct singulos iactarum provinciarum
Fratres, ct Sorores etiam cum potesate subdelegandi toties quoties tibIpsum fuerit, in parte, vel in toto: volentes, ct praesentium serie deerenentes , ut omnia, o singula ad conservationem , ct augmentum Regularis Observantiae, O ame dictarum provinciarum, Fratrum , ct Sororum promotionem pertinentia, intra, ct extra ordinem promovere , necnon coram
quibUeunque o universis Auditoribus, Diribus, Delegatis, Subdelegatis , Commissariis, Conservatoribus, Viceauditoribus, O ciatibus, ae aliis Pud cibus quibuscunque, Melasgasicis, di secularibus, ac eorum Loeatenentibus, quaeanque fungentibus auctori ate, contra quascunque prsonas Scelestas eas, Religiosi, e seculares, communiter, vel divism, jura, vel privit gia , vel indulta ordinis nobi impedire, vel perturbare volentes, pini, ervaleas novor processus Incipere, ineastosue prosequi, ct conficere, causas, querelas, lues, controversas circa negotio earundem movinciarum motas , seu inovendas fusistere, defendere, coπPerire, exrapere, pro uere , ν
nere , appellare, appellationem istimare, er Wosequi, vos las cum insantia semel, via murier sulare, renuntiare, concludere In causa, beneficium obstationis similiter , ct ad esutelal recipere, strocuratorem, vel procura tores in praedictis insiluere, di institutor revoeare, o breviter omnes actus judiciarios generaliter, veloecialiter Quare, exequi ρ ι, omniaque
agere in foro contentios, quae ordinatione juris scripti, privilegiorum uens rerum nobis concesse sunt. Luae omnia, di singula pro su eienter exprins haberi solumus r nam
ct nos , ut in cunctis procedere e caciter valeas, te ad omnia supradicta rite peragenda , non m eum plenaria parastite Commissarium in Curia Romano instituimus, ae sis instituism per praesentes denuntiamur, omnes commissiones, procurationei aliis factar, adit eommisses penituI revocando ; mam
danter , ct mccipienter omnibus, ct singulis dictarum provinciarum Putriabus , ae FraIribus in virtute Spirutis sancti, ut iam is praemi s humititer obediant, or pareant cum essem, nihilque a Sede Aponuica sine tuo consilio, assensu procurare, vel, cum ad rinam Romanam Curiam accesserint , abrique tua licentia domo exire praesumant. Inhibemus Insuper omnibus, ct singulis tam Ofmontanis , quam intramontanir Fratrihus, ut nullum negotium totum ordinem eoncernens in praedicta Caria abrique tuo flua, eremsen foliuitare attentent. Iumtis itidem, quod jurare de eriumnia, ct quodcunque Drome tam iacitum, si opus fueris, maesare valeas : socios vero anum, aut plures tam ex ultra, quam Ofmontana familia nosra assumere ρ s tibi grator , quos tuae curae immediate subjectos relinquimur ; volentes etiam, ut quocungue se Caria receperit, abire , praefatissae omnibus, e singulis auctoris tuus ihi ad unguem gaudere debeas : duos etiam ρ curatores, Budicol, I arco moι , efiissimus, qui eleemo nai a te Hor eommisset exigan or te
26쪽
is teneans , is omnia alia, quae esu nostri Deorum, edi Ordinisχπdiei inaarcouomi, procuratores , fusubsuati exererre, discere lem, faeiaut, σ exerceant, ct tibi ire quocunque eommisse ob quamur . Es ut labor, di
fluuitudo magis cedas ad meritum, mandamus tibi pariter, in injungimur ad meritum obedientiae Plutaris , ut demum procuratianti O cium pro gratia tibi a Domino talista diligenter, frenue , ae fideliser exequaris, Me na ρωmia percepturus: is quorum ammum, ct singulorum fidem bas no-sxas manu propria, em majori orianti sigillo obsignatas tradidimus. Daturarin Deo nonro finHI Frane F intra Mantuanam eisitatem In expeditioneno i Generalis Capitati xv. Poti mox L . H. Dones qui supra manu propris . . X. Delatam Calvo praefecturam, & acta nostrorum in Mantuano coetu Paulus III. Pontifex Maximus rite , sancteque approbavit υ I. Kalendas Augusti; atque ipsum deinde Calvum eximia prudentiae laude sibi probatum ad Lusitaniae, Galliaeque Reges Apostolici Legati ornavit munere,suo que nomine paci inter Carolum Caesarem, Regemque Galliae conciliandae navare operam juist .. Idem Calvus Generali Concilio , quod Tridenti subinde coeptum , intersuit; in eaque urbe magno bonorum dolore decessit
prefecturae tuae anno quinto. XI. In Mantuanis comitiis memoratu digna res contigit. Franciscum Borgiam Gandiae Ducem , & Gotholaniae Praetorem, qui postea Societati Iesu praesuit, ac pinstantium virtutum inclytus fama in Sanctorum numerum relatus est ἔ ejusque uxorem , ac liberos Generalis Minister , datis ad eum litteris, in communionem vocavit Ductus illius, qui christianae pietatis operibus , quaecunque homines agunt univeriae similiae, ad animorum eripiationem, atque salutem Dei beneficio dimanat. Hos etiam Calvus ab eharitatis in Franciscanos ossiciis egregie dilaudat, & communi nomine, quae ab illis in nostros prosecta sunt ornamenta, nulla temporis longinquitate deleri posse testatur. Litterarum exemplar hoc loco subjicio . In Chri ρIurimum ditem is, ct Illum init Dominis, ae Dominabus Domino Franciso Borgiae Marchiam Lambos, cithaloniae Prores, ac Dominae Hunorae de Castro refugI, Domisae Nannae de Mensis ori , Dominis Carola, Ioanni, Alagro, Ferdinando , IIdesns de Borgia eorum fidis, ct Dominabus I bellae , Ioannae, Dorotheae , tabus, παποπDominae Beatrici de S a combriae , frater Ioannes Calvus totius Ord nis Minorum Seraphici Francisi Minser Generalis salutem in Domino
CUm in summa rerum penuria animi promptitudo latere non debeat, i
dignum profecto censemus , ct ingratI animi visio sugulandum , si
quam tantis ve is erga nos meritis retributionem non reddamus, quorum
judicem muIII in nos charitatis affectum, certis beneficiorum induiti, experi mur . At vero ea flut in no I Religionem insiluit τεRM Bumanitatis o Ga , quae temporali as rebus nutus , quibus ab inita prose ne renuntiau mur , remunerari queam. propter sum duinum sesse, qua Servbici
nutrit Mini Francisi Ob manus Aus prosequimini , pio mentii osse prospicimur, nos, qui, neu immeriti, supremam trifariae Religionis ejusdem apicem obtinemur, 'aenominatos sol omnes lar nos ae eonfraternitatu
inrtium , ct dum visam agitis, O sua pariter functor , cero rearito D
e seanum praemelare anImatullis
27쪽
amsre, eua fungimur auctoritate, reeipimur. Ne sero quisquam nil auim
OUbi desideriis desit, Haula etiam quaeque ejusdem ordisis suffragia, om
nifariam in per bonorum quorumcunque spiritualium largitionem vobis liberalius impertimur; ut multiplici suoruιorum adjuti praesidis, o in praesenti augmemum Divinae gratiae, ct in futura aeternae gloriae praemia mereamini. Datum Mantuae in sacro Conventu sancti Fraxesia , in noris Generalibus Comitiis die X. Punii MD XLI. . Fr. Dones ρωμ ra manu Arostris ἀXII. Hujus vero in optimum virum voluntatis propens, Franciscano rum scriba publicus meminit ille, qui acta Borgiae descripsi, cum a Sede Apostolica de cooptando eo Divorum in numerum ageretur. Profecto necessitudinis, quae Minorum familiae cum illa intercedebat, caulla saere multae, gravissimaeque. XIII. Quippe in Gandiensi coenobio nostrarum Virginum conanguineae Francisci duae, nobilissimae seminae , asperioris disciplinae patientia, vir tutumque pulcherrimarum laude per id tempus florebant: quarum altera ipsius avia, Maria Henriquesia, Ferdinandi Hispaniae Regis cognatione patruelis, defuncto viro Joanne Gandiensium Duee secundo humanis rebus valere jussis, eo pedem retulerate altera Mariae filia Elisabetha , Francisci amita, quae a prima adolescentia disciplina, quam diximus , profitenda
matri prativerat. Haec, Franciscae a Jessi ; mater, Mariae Gabrielae nomen accepit. De Francisca illud memoriae proditum est , eam coelesti monitu praesensisse futurum, ut Ioannes germanus frater tolleret filium, qui & Franciscus appellaretur, & virtutum splendore non modo familiae suae, sed etiam Eeelesiae Christi, ipsique adeo coeli tum regna magnum esset ornamentum aliquando allaturus.. XIV. Id enim vero propalam praenuntiatum exitus comprobavit. Nec minus avia praepotenti freta Numinis patrocinio , Joannam Francisci matrem , quemadmodum Ribadenetra tellatur , coelesti juvit auxilio . Cum enim haec inter parturiendum aegre spiritum duceret, inque praesenti vitae discrimine versaretur, misso tum a parente Maria, quo utebatur, seniculo praeeinxit ilia, seque , & infantem a manifesto vindicavit interitu . Harum precibus cum servatus initio Franciscus est, tum vero cohortationibus, exeinplisque adolescens ad sanctitatem informatus . XU. Plures e stirpe Borgia in aliis aliae coenobiis insignes seminae Franciscanae cultu paupertatis in Hispania excelluere; quas hoe loco non est necesse commemorare . Illud vero praetereundum non est ,' Franciscum Borgiam , non auctorem modo instituendae Matriti nostrarum Virginum familiae , sed in ea quoque mirifice amplificanda adjutorem fuisse . Cum enim Ioanna Austriaca Caroli V. Caesaris filia , & Sebastiani Lusitaniae Regis
mater, quae , conjuge extimsto , Hispaniae Regnum patris nomine .administrabat, susceptum de coenobio aedificando consilium cum Borgia communicasset, ille nimirum, collaudato Reginae studio, nihil e m niagis e Christiana pietate , nihil Deo gratius facturam asseveravit, quam si Virginibus Franciscanis, quae severiora vitae instituta profiteantur, coenobium sundaret : multa excolendae hujusmodi disciplinae passim in Hispania Procerum liberalitate constituta, in quibus excalceatae serores sie enim a nudis pedibus appellantur quamvis genere nobiles, ac deliciis olim assuetae voluntariae paupertatis tolerantia, dc assidua propitiandi precibus Dei consuetudine coelestem plane vitam in terris vivere videantur:si ita Reginae placeat,
28쪽
amitam suam e Gandieta coenobio ad Matritense migraturam , ut ibi tene ras Virgines tamquam novella germina in eximiae spem sanistitatis efforescentes adhibita cultura foveat, perpoliatque. Joanna igitur Francisci hortatu ejusdem consanguineas Matri tum evocatas novis aedibus auxit, eisque amitam praesciendam curavit ex Toletani Antistitis auctoritate ; quam ut annis provectam , ita oremium virtutum absolutum exemplar sistori Sas fore magnopere confidebat. Exinde ad eas libenter ventitare consuevit Borgia , jam mirus idem in Societate Iesu sui corporis domitor , & humanae gloriae contemtor eximius; initoque de rebus Divinis colloquio , seminarum industriam magis, ac magis acuebat in diex; iisque austor erat, uti se a contagione seculi quammaxime abstraberent , purissimisque spiritibus mente penitus immiscerent. Pistra de Mariae factis, dictis, & moribus Andreas Schoitus exsequitur in vita divi Francisci Borgiae . Nos duobus , vel tribus contenti sumus; quae non vulgaris innocentiae, Deoque probat ar gumenta certissima videntur esse . Illud in primis memorandum, Ignatiam Corellam virginem nobilem Consentanorum Comitis filiam, pronecessitudine, quae sibi maxima eum Maria intercedebat,ab aegrotante illa cum flebili obtestatione petiisse , ut ne moerentem in hoc exilio desereret; sed quando , quod esset reliquum vitae, id permolestum sbi sore cognosceret cum ad beatos Dei complexus decessiliet, migrationem subinde suam incensis charitate precibux impetraret. Quod cum Maria caste sinisteque pro-imisisset, brevi post obitum intervallo spectandam. se per vigilias Corellae obtulit: quo illa viso mirifice recreata, mortis propinquae nuntium conjecit esse ζ mox vot, compos ecteta , ad perpetui cum magistra convictus felicitatem evolavit. Ferunt eandem Borgiam obitus diem sui praenuntiavisse, sentibusque sbroribus edixi lse, ut laeto carmine , quo Dei laudes, ac beneficia extollere consilevit Ecelesia, situm illae ianus prosequerentur; 8c salutis auctori Christo gratias agerent immortales, quod eam scilicet corporis vinculis aliquando solutam in illam, ut quidem spes erat , aeternam sedem quietis, ac tranquillitatis eduxerit. Cum vero Dux Gandientis parentis ianus cum sacerdotibus duceret, Angelorum concentus a virginibus primum , deinde a reliquis exauditi: cumque sacris operaturi sacerdotexstentium, uti fit, indixissent, quod eam virginum symphoniam esse existimarent; neminem tum mortalium cecinisse compertum est, creditumque divinitus editam cantilenam fuisse. Quod saepe in beatorum hominum su-nere sinistus Gregorius Pontifex accidit se commemorat. XVI. Plures etiam viri ex Observantium familia per id tempus Francisci Borgiae consuetudine floruere . In his Petrus Alcantarensis admiranda vir sanctitate, de cujus vita cum a Luca maddingo in volumine X v. striptum est , tum a nobis accuratius, ubi res seret, agendum erit. Joannes
item ab Angelis, Ioannae Austriacae a sacris consessionibus , quem Maddin-gus Ministrum provinciae sancti Iosephi suisse, vulgatisque ad animorum disciplinam libris excelluisse testatur; in quibus ille de fruinuosa ratione meditandi orandique praeclaras observationes,& saluberrima praecepta con scripsit. Franciscus a Turre concinnator egregius , & anctitatis opinione in Hispania conspicuus; Marcus Boroxius; Ignatius de Loyola ex nostris , quos vocant, Excalceatis Episcopus Paraguajensis; Lambertus a Spe, aliique plurimi Francisco Borgiae, qua eonsilio, qua exemplo ad illustre illud, atque editum Christianae sapientiae eulmen viam stravere. Sed prae ceteris familiarissimus ipsi , ac plane in intimis suit Ioannes Texeda , de quo saepe in actis Borsiae fit mentio . Hujus etiam Arturus a Monasterio in Martyr Tom. XVIII. B logio
29쪽
Texedae ortus Ee adulescena Ia .
logici Franciscano, Nicolaus oriandinus in Historia Societatis , Iulius Nigronius in ejusitem Regulas, aliique meminerunt. Fuse autem de illo stribit Antonius Daeta noster in quarta Chronicorum ordinis parte. Sed istorum nemo persectam, absolutamque rerum ab eo gestarum historiam comtexuit ; quod multarum , ut accidere solet, memoria interciderit. Alvarus tamen Ciensu egos, Romanae purpurae inclytum decus, & ornamentum plura de Texedae vita, atque factis accurate, eleganterque Ilispanicis litteris consignavit. Facturus itaque operae pretium sum, si hoc loco narratione complectar, quae de laudibus tanti viri scriptores multi prodiderunt. XVII. Natus est igitur Ioannes Texeda honesto loco Torrejone in oppido agri Placentini in Baetica . Adoleseens cum esset, amore solitudinis
ineensus, in speluncam sex millia inde passuum Oeessit; ibique se inopiae
summae tolerantia , & quotidianis amictationibus biennium domuit. Dein Barcinonem prosectus , inter alumnos observantium adscribitur: cumque litterarum rudis, & ignarus ad sacerdotum munia minus idoneus videretur, in infima laicorum, quos vocant, serte, interque servilia ministeria Angelicae plane vitae tirocinium posuit. Somni parcissimus duas nee amplius horas quieti dabat quotidie, precationibus undecim : quo tempore non iemel a sensibus alienatus in altissimo quodam excelsu, obstupescentibus non tam miraculi novitate , quam assuetudine Fratribus, aliquandiu peritabat . Quo me orandi usu cum magis, ac magis in selida virtute proficeret; sebat proinde aptior in dies ad nova omnipotentis Dei charisinata capienda . In quibus fuit illud eximium. Cum enim coenobii praesectus Franci-stum Borgiam Gotholaniae praetorem officii causa aditurus, Texeda comite uteretur; hic Borgiam conspicatus, cognitaque instinctu Numinis indole magni viri, disertis verbis praedixit fore , ut is conjugi Eleon orae superstes postea sacerdotio initiaretur. Agnovit praetor sanctioris vitae magistrua libi divinitus destinatum. Itaque optare se , atque adeo vehementer pete re, ut sanctae neces studinis ineundae causa cum permissu coenobiarchae apud se diversari ne gravaretur. Id vero eum libentibus familiae Praesectis, atque etiam, ut a quibusdam traditum est, annuente Pontifice Maximo impetrasset Borgia; cum Ioannis convictu magnopere delectatus est, tum sermonibus exemplisque ad asperioris disciplinae cultum incensus. Cum sancto etiam Ignatio Societatis sese conditore Texedam Romae familiariter egisse, eundemque antio Christi Moι. obiisse Nigronius refert. In Hispania vero non
Borgiam modo , sed alios quoque Societatis alumnos conjunctissimos ipsi benevolentia suisse oriandinus testatur. In his praecipui suere Franciscus Onuphrius in Gandiensi Collegio litterarum professor , & Andreas ovietus eiusdem Academiae Rector, qui postea Hierapolitani Antistitis titulo decoratus, & ad Abais num Rathiopiae Regem a Pontifice est missus: quo in Regno inter vitae difficultates, & incommoda quotidiana, charitatis , M obedientiae gloria clarus, divexato miris modis, A fatigato corpusculo tandem
XVIII. At Borgia ex frequenti cum Texeda colloquio certior factus, opportunum maxime sibi sere, si ille non praeceptis modo, ut ante, tradendis, sed animi sui λrdibus expiandis cum sacerdotis potestate praeficeretur; nihil
antiquius habuit, quam ut eo munere laicum hominem honestandum curaret. Ergo ad comparandam Iitterarum notitiam ejus hortatu Ioannes , matura jam aetate vir, elementarius fieri non erubuit. Ceterum ad illa spinosa rudimenta grammaticae capienda, edistendasque verborum inflexiones , & nominum cum alia erant ei impedimento, tum illud precipue , quod
30쪽
quod animum ad rerum coelestium siensia concipienda longo jam usu prom tum, & agilem si amandi vocabulum, aut alia quaepiam ejusmodi vox admonuisse ι eorum , quae pie , ac religiose cogitare , & commentari consueverat , subito prae abstractus a sensibus in contemplatione Divinarcharitatis, ac sempiternae beatitudinis tota mente raperetur . Ex quo fiebat, non solum ut nihil novi mandare memoriae posset, sed etiam ut, si quid antea impressum esset, idipsum concursu novarum , & praestantiorum imaginum illico deleretur . Id porro cum rescivisset Carthaginensis Episcopus, cui Texedae innocentia, & simplex animus, atque in sapientiae Divinia
schola multo , quam ceteri, exercitatior, eomperta erant; ah inani liberatum contentione distendi sacerdotem creavit. Joannes deinde eo munem
re sibi delato sanctissime sumstus est apud dorgiam ; diuque tum sacramentis administrandis, tum illius pietati per exercitia, ut ajunt , spiritualia corro
boranda: egregiam navavit operam. Cumque mortua Eteonora conjuge
Franciscus deliberaret, cuinam familiae piorum hominum adstribi se vellet vota statemnia nuncupaturum, hortante demum Texeda Societatem Jesu delegit. Auctor est Daeta , de quo supra commemoratum est , Ioannem pramuntiato divinitus mortis tempore Ualli soleti excessisse , ibique in co nobio divi Francisci sepultum; sed idem neque figuram tumuli, neque locum , neque diem ipsius obitus indicavit. Ceterum Texedae nomen Hispania tota miris laudibus celebratum . Illum Philippo Regi hoc nomine secundo , ac Reginae ejus conjugi apprime carum fuisse a multis traditum .
Laurentius vero a sancto Paulo natione Suecus in vita, quam latine conscripsit, divi Petri Alcantarensis Joannem refert singulari Dei munere consecutum , ut, quando Petrum locorum distantia prohibitus corpore praesens alloqui, & intueri non posset, ejusdem spiritu repente objecto, manifesta luce perfunderetur, &in eo coelesti prorsus intuitu non sine summa animi voluptate conquiesceret. XIX. Inter haec Petrus Alvarus, provinciae sancti Gabrielis in Baetica Proministro , Mantua in Hispaniam reversus Ioannis Calvi litteras attulit; quibus litteris Ludovico Carvajali ejus provinciae regimen demandatum , quoad comitia rite haberentur . Minister erat divus Petrus Alcantarensis , qui ad Mantuana comitia profecturus cum se dedisset in viam , Barcinone repentino morbo detentus ad ea, permisi jure suffragii, Alvarum miserat. Ergo cognitis provinciae rebus placuit Ludovico , apud oppidum Uillae novae comitia haberi . Joannes a sancto Bernardo in Petri locum suffectus, qui mores illius , A egregia studia aemulatus, rigidae paupertatis instituta mordicus tenuit. Interim Petrus ab hominum consuetudine plane semotus d mando miris artibus corpusculo, animoque coelestium rerum contemplatio ne erudiendo operam dabat. Ab his prosecta magistris eorum Patrum disciplina est, qui dicuntur Excalceati, ac procedente dein tempore non Hispaniam modo , verum etiam Americae, Indiaeque regna, insueta quadam victus asperitate praestantes, admiratione compleverunt. XX. Dum haec in Hispania geruntur, eorum Fratrum sodalitas , qui ab exacuto capitis tegumento Capuccini appellantur, in Italia majorem in modum radices egit. Incredibile dictu est , quam facile coaluerit; cum partim homines contemta seculi vanitate ad eam familiam consuerent, partim ex observantium coetu Franciscini, missione non impetrata , dilaberentur. Quocirca Pontifex Maximus coercendam ratus istorum levitatem ,& inconstantiam , publico diplomate cavit, ne Capuecini ex Observantibus quempiam reciperent, praeter eos , quibus e migrandi, aut ordinis Mo
seerdix avoealtie perpetua mentia alienatione rem umque ecaeles Qeontemplatione.