장음표시 사용
171쪽
172쪽
173쪽
De causa lucis in phosphoris tam naturalibus quam artificialibus, exarata Ad Provocationem celeberrimae Regiae
In Galliis Butdegalensis Academiae. Ioanne Henrico Cohausen M. D. Reverendisi Celsiss. Principis QEpiscopi Monast QPaderbornensis D. Francisii Arnoldi Alchiatro Horstmatio Ahusano Amstelo d. a ud Io Oster. ych MDCCXVIR Notum est in Rep. lirieraria versatis, in Academia Regia bonarum literarum, scientiarum&artium, quae Burdua est, a serenissimo Due de Diorce factam esse fundationem praemii seu bravii, ruod consistit in numismate aureo trecentarum li- rarum gallicarum4 singulis annis illi confertur, qui argumentum, quaestiorsm sive thema ah Ae demia
174쪽
demia Programmate publieatum omnium optime exactissime enodaveritis explicarit. Cum igitur anno IIII proposita esset explicaiida causa lucis in phosphoris tam naturalibus quam artifierualibus, ingenii sui vires experiri, de singulari dilugentia nobilissimam hanc materiam elaborando,
cum certantibus pro praemio aureo concurrere voluit, quem quidem tractatum Amstelodami char ctere nitidissimo impressis Mantificiosissimisue nibus exornatum ipsi Serenissimo Due Academiae Protectori Praesidi, Magnificis Amplissimis Dominis Decano Seniori Coeterisque gravissimis Collegi hujusce Aquitanici Messoribus perquam et ganti inscriptione, quae in ipso libro euivis legenda
Patet dedicavit, ad quam ex Iussi Academiae Secretarii perpetui Domini de avarae rescriptum sponsum hic meretur propter nitorem singularem adscribi.
Colendissimo viro Domino de Cosa m.
Quam ad Nos de Phosphor misisti dissertationem a mensibus aliquot accepimus Domine C tendissime. Opus mirata est universa Academia tanta Eruditione plenum tanta exaratum diligentia, totin tantis exquisitis exemplis, experimentis iulustratum. Mirata est, sed magis laetata, magi que gratulata sibi est, quod esset suo nomini eonia secratum. Hoc unum doluit Vir ornatissime, quod ad concursum disiderata sit tua Dissertatio Exitimi aliunde operi tuo duo deerant, ut possit contendere, alterum quod ad Certamen accederet a tempe
175쪽
tempestive, alterum quod esset manu setiptum Libellum tuum accepimus jam exeunte mense Aprili typisque mandatum. Ea vero Academiae nostraeciscreta sunt, nempe opera, quae post primam Ianuarii diem accesserint vel impressa fuerant, non concursura esse ad palmam. Si posthae igitur subeat animus scribendi aliquid simile, quod sane pergratum nobis accidet, paucis aperiam quid ferat consuetudo. Prima Mensis die post electionem
operis, quod Academia judice dignissimum cympei tum est, ad judicatur palma Tum in annum
sequentem distribuuntur Programmata Dissertationis scribendae Argumentum Continentia. Per Pto grammata duo potissimum admonentur contendentes, primum ut curent suas dissertationes reddi ante primum Ianuarii sequentis diem, vel iplamet prima Ianuarii die, quoninam labentes quatuor menses ad primam Mandiem in examine operum impenduntur ab Academia, dum convenit. citerum ouod contendentes monen rur,ut illud sit novum opus, quod ambit praemium, ideoque nondum
ptiel commissum. Et vero quae juris publici ante eratDissertatio, non ei tribuit Academia Mercedem, sed eam donat palma quam publicam facit. Haec Domine eruditissime in amplissimam gratiarum actionem, Min summae qua te prosequitur benevolentiae significationem, Academia voluit ad te scriberet.
Addictissimus tibi O bsiequentissimus Burdigalae die ia Aog Regiae quae est Burdigal ean. IIII. scientiarum, litterarum
artium Academiae a Secretis perpetuo.
176쪽
Insiripti Epistola erat. Colendissimo, Eruditissimo viro D mino Mausen M. D. nec non Celsi simi Principis h piscopi Monasteriensis&Padetbornensis Archiatro meritissimo. Praemium igitur libri tam excellentis nedum in
comparabilis autor quia contra statutum senis dationisin ultra terminum Scrutinio praefixum tran missus est, obtinere non potuit, sed assignatum est& datum cuidam Abbati nomine Dorious de Mais gran, qui duorum qnoque antecedentium annorum bravio potitus est Cujus Dissertatio cum per laudatum Secretarium autori nostro quoque transmissa est, iuvat hie brevem ejus facere analysin. In principio opellae fere ad meditullium usque longum de luce in genere format discursum, despenitus affert aliodria se pressione aetheris artesiana, quam ad longum refutat, de emissione eorpuscul rum, quae pingunt in fundo oculorum imaginem, quam sententiam approbat, scribit autem se penitus ignorare, quomodo hoc fiat, dum ait mais comme et ara est Our a Dit incomu i vove, Mis me mi reduit a ne pomoi rasonne de limature
de lumiere, que fur de simples probabiliteα. est ossi
recrue, Meo peu rasa ablement demander, dans une question urement 'sique, O fur laqueste la Geometria ne sauroit quasi troum aucune prist. Sub hue inscitiae supposito pergit iandem ad phosphorosti noctilucas vulgares, quorum tantum abest, ut apendi modum asserat, ut etiam ejus indaginem inutilem iudicet, eum tamen Academia illi un- 3 taxat
177쪽
taxat statuerit praemium, qui ejus ausas riendi modum omnium optime explicarit. Audiamus ipsissima Dorious verba; post quam phosphoros aliquor
nempe vermes .muscas lucentes, lignum putria -dum, pilos, sanguinem, carnem, adamantem aliquando lucentia thosphorum Κunkelii lapidem Bononiensem pyrophorum Hombergii saltem nominetenus adduxit, sic concludit L Dessein, querat eu osce Du denombrement aere de Dircam cemi te pia genera de la nature dansi productionis D lumiere des bosphores is circi est omen plus D utile e mattere de Physque de attacher a amasserra des fatis, Hacbercher es explications. Quod Mmen e diametro contrarium est Academiae intentioni. Tandem ut videatur aliquid dixisse, statuit, in omni phosphoro tam naturali quam artificiali dominari materiam uniiuiosam& sulphur optassem ut tale in ligno putrido ostendisset , necessariam esse accensionis ausam nempe subitaminviolentam fermentationem seu effervescentiam. Sed quis unquam talem in lapide Bononiensi, in hosphoro Balduini, in vermibus lucentibus, in Mercurio
Phosphorescente observavita mirum quod pingues di unctuosae Cerevisiae, vina sulphurea sola sermentatione non abeant in phosphoros. Quis vidit solis radios eum lapide Bononienfi aliisque phosphoris effervescere addit e sulphur exire ex suis parvis carceribus, in quibus clauditur is evadere per istum motum eorpuscula sphoerica se meros globulos lucidos it possint agere in visus sensorium. Pro qualia paradoxa quales hymaerae visiones potius diceres dormiales, quam speculatione physicas. Et tamen Mario aureo potitus est. Longe
178쪽
Longe sanius aliquando visus est somniasse viequidem Ecclesia iliciis, qui tecto de phosphoris tractatu sic ait Autorem scripsit Hac nocte evigilanti seruiti cibausenus cum phosphoro, huic amplas laxans Cogitationum habenas Phosphorum scripturisticum ad ejus imitationem me posse abri-Care putavi, cuiu quem communico posset esse titulus: Lamen novum siriptura accensum,
Se Phosphorus Scripturisticus, In quo de omni lucis genere in scriptura passim obvio Philosophice, Theologie disseritur Quam jucundissimus cli amplissimus mihi dissstendi campus hic se offerat, ictu oculi perspicies de specimen darem, nisi tempus mihi am deficeret. Ita ille, sane se opus eonscribi posset novum
Possem hujus tractatus, nisi brevitati hie esset sudendum, & ab his laudes, e ab aliis vili aestimium necensere, quia ad captum lectoris habent sua sata libelli Non tamen silendum in actista sensibus Phosphorum iactum esse jejunum Excerptorem Cavillatur ab Autore statuta quatuor elementa, quae tamen tantum allegata sunt modo loquendi vulgari ceu matricesibosphororum, cum
in aere , aquari terrari igne tales inveniantur. Pergemus nunc itaque ad secundum concertamen,
quod pro palma sequentis anni Autor noster in e
179쪽
Dissertatio Physico innatomica,
Seu Glandularum enalium, In iisque Secreti Liquoris Verus ac genuinus usus in foro medicoHactenus controversus, obscurus Concatenato Rationum d experimentorum Ad provocationem Regiae in Galliis Celeberrimae Burdegalensis Academiae Clarius quam hactenus unquam demon
Anno MDCCXvllLEpistola uncupatoria taeeli is nobilissimo Viro Domino de avarre Burdegalensis Academiae Secretario perpetuo inscripta sequentis fuit
Ρ miitre Vir illustris, ut vi ab ignoti manu Epistola e remouori climate ad te mittaturvi praesens
180쪽
praesens de Capsulis atrabitatus Dissertatio non praesentetur tantum sedis celeberrimo tuo inscribatur Nomimi, jam primum quidem ob temporis brevitatem rudior calamo exarata, typis tamen nitidissimis deinceps brevi exscribenda. Non est quod praesentationis hujusce causam Tibi altis referam utpote cui vel vis hoc sche. diasmate ignotum haud uis, ex famigeratissimae Λcademiae Regiae vestrae Decreto permissum esse ueDillertationes pro aureo bravi comentaturae ad te libere destinentur: Dedicationis vero fortassis audacioris potior causa neutiquam est subiicenda, quam certe hoc tempore non aliunde quam a nominis tui celebtitate, meritorum in Remp. Litterariam splendore, officii in tam famigeratissimo per orbem collegio perpetui dignitate fas est accersere. In primis vero haud dubito, temeritati meae veniam a te facile concedendam, ubi ex literarum inui alium praefixactim enodatione nomen meum aliunde tibi dubio procul a cognitum aliquando innotescet, nempe eundem rursus esseDistertationis hujusce Autorem, qui priori anno lumen novumphosphoris accendit vestraeque celeberrimae Academiae submississime inscripsit, sed eui ob libri tardius editi serovenientiam fortuna fuit iniquior, ut ad concursum pro bravi aureo non fuerit admissus. Quod fatum ne huic Dissertationi quoque ut coeteris tardius missis libellis contingat, sicque omnem Authoris operam rursus eludat, tua virillustris qua erga exteros, d inprimis eruditos emines benignitas imploranda sitit, ut quanto usEerae mature satis, Academiae vestrae Manu scriptum
hoc, se a sine hae Epistola ne authoris nomen quod praecipitis, Censoribus innotescat Te curante