Quaedam de agricolarum morbis dissertatio inauguralis ad medicam lauream in caes. Reg. archigymnasio Patavino rite obtinendam a Ronzani Joanne habita

1쪽

AGRICOLARUM MORBIS

DISSERTATIO INRUGU Mas

HABITA

3쪽

Ρostia omnia exornans amoenam Turis, ram duleibus verbis pingit, et nunc in pingues campos, nunc ita ridentiari sicli Via aut io piet rios moutes no transfert, ubi natura variis sominis induta superba hicamque sese prodit. Poeta etiam beatam pastorum vitam, puras mitesque auras canit, quae in organis vitae vim ac sala tem infundunt. Poeta abore εgricolae celebrare non oblivis ei tu , illius agricolae, qui cupidines divitem Excruciantes nota agnoseit, qui tu ob scaenis voluptatibus explendis tempus nota tarit, qui insanus illud non sequitur metallam quod tot pro IdoIo habent, ita ut ad ejas aratri tranquillitatem, vitam honoeomque immolent illius ageteolae , qui ad ille ras nati quam operam

navavit, ude mens defatigatur, viresque orporis infirmantur, illius agricola , qui parco vietunutritur a labore solum condito, nec ullius Ia- cryniis madenti illius agricolae, qui stimulos conscie ullae nunquam pavet. Sed si natura tot bona ipsi tribuit, non tamen malis mutuo ex pot-

4쪽

lem voluit; nam in satis est hominem vitam ducere dulcedis mellis ne non amaritudine se

Ii conspersam.

Morbibusti eos vexantes huius dissertationis aria gumentum constituunt, et ita eorum expositiona summam doctrinam, ob parvas infirmasque meas cogo liones, non ostent ho et solum illa prinei-Pia sequar, quae a scientia hae usque didiei. Spem foveo lectores patienter mea verba tolerare; nam non a lautia , sed inveterata consuetudine coaetus, ad Latio quumtuo que elucubratio ne ii deveni.

5쪽

4 laetiones, quibus agricoIae laboraui, vel a loco

tu quo morantve, vel ab operis nimis protractis, quas exerceat, vel a vicissitudinibus atmosphaericis, vel ab aere noxiis elementis praegnaute, vel a me a pravis et his ac potubus, quos sumunt, originem dueunt. Domorum constructio et arvindem positio ad hominis sanitatem admodum conserunt. Coloni oti indigentiam domus aptas, ut tristes amovea Leneetus a Galatibus locisque delatos, erigere nequeunt ast eo uni tuguria construere coguntur Ioeis saluti non idoneis Agricolae domus imis a relatae ad exhalationes varius sive a iuxticorum collectione sive i, animali hus ad proprium nu- tr mento in vel ad eorum opera in inservientibus, objiciuntur, et bene lieo ventorum influxu auraeeorruptae mulationi aptorti in ei elicine haud minus utili Leis solaris , quae luiti aditatem ex . si eat, amat, et unus ex stimulis ad vitae omes ouditiones ad sui timum evehuntur gradum , sive magna a copia conseruntur, ipsis muli diversi generis urata parant. Ob am remisi tu eolon hethus heu malicis , morbis muta

giosis, Variisqu2 aebex iis devexantur. Gamquam rusticorum labores admodum sint aves, tamen orgauismo cin Ueniunt salutemque usseruul, et per ipsos omnes perffectiores fiunt Deliones Mala e laboribus nimis adauelis orta minus sons frequenti. illorum, quae a vi a

6쪽

inerti prodeant, quapropter iactetione propter exereitii depectum langueat. Nihilominus eo lotiio ma Coos labores ab ero iis, a luxationibus, as a luiis, a vasorum rupturi corripi possunLO Operuo natu eam ad atmosphaericas vicis situdines ex pociantur, quae iuxta aeris mutationes diversarum suo specierum, et a Tectiones ab

ipsis promanantes indole sunt varia, si aut x H-gore, aut a calore, aut ab hamiditate scatent. Frigus primo Oucitat viresque adauget sedgi eius actio certos praetergreditu limites, plus tande in Glori corpori vigenti et ea hitur, quam eodem tempore per vitam renitentem restitiis potest, ut igiti ir desieiento paullatium priueipio positivo, processus vitalis magis ci agisque lan- sumi, et rigescentibiis organis, vitae tandem flamma penitus extinguatur Tristes essectas, quos Digus edit, e corporis humani partem eiusdem injuriis maxime expositam, hine et per vehiculum, ex quo agit, adcuratius definiuntne . Prast aliis organa respirationis et ut s externa et canalis alimentaris frigoris impetu patenLRespiratiociis organis frigus exter um per ae rem spiratam adplicatur qui rigidus non solum

membranam horum organornm mve am, sed et ipsum respirationis opus suo modo aggreditur. Membrana muccisa, quae vias respirationis obvE- Lil ab aere frigidior esse tum stimulantem Tinperitur, secretio augetur, et levis inflammatio ge ea tarrhus, e estatu . Ipsum expirationis opus

per uerem frigidum , e toroquin purum et sic cum potius impellitur, maior Oxygenii copia in pulmone sertur, et sanguis hoc elemento dives,

7쪽

diathesis is inflammationem prona generatur, an da pneumonati des, ronchilides, pleuritides, quae in villieis frequentiores sunt, oriuntur. Culis externa frigoris esseetum etiam percipit,

perspirationem cula eam omnino detinens et supprimens. unctione cutis laesa, summa vi in organis propter dynamistum Diagonismum acige tu aetio, et in hisee increscentibus seeretionibus, vita sensifera ae irritabilis simul exaltantori idei eo magna ad inflammationes alarrhales heu

maticasque proclivitas saetio consequitur, qui mo hi apud rurieolas familiares sunt, uam gravibus oboeibus desaligantur, quos sub d o pedibus saepe nodis sustinent, quibus in operis uti iunctio reseit, quae retentatur aut supprimitur quoties ad Digus sex exponunticinalis alimentaris per frigoris a tum non mnis sieeribus subiici bur, et speciali tum cum gelidus potus hauritur, corpore adhuc calido as: et eoia quaeumque tempestato in laboro concalescit, aestatisque praecipue tempore, quo calor valdo adaugetur, et ut hanc uimiam caloris quantitatem imminuat, ipse gelidas haurit potiones ast id suae saluti detrimetitu es , Dam potus rigidiores

per oesophagum ruentes vasa ervo a pulmonum graviter afficiunt, et haemoploe, iustam mationes nunc acutae nune chronicae, supparatio,

ibist aliaque mala non ita respiraulibus so-1um , sed et in aliis quibuscumque organis T

eiuntur.

Calor ad vitam sussuleiauda in summi est momenti, sed eumdem temperie gradum non sem

8쪽

etiam ad angi potest, et Loee tu eas causa a lui hominis insensa si morborumque sons Age iaeola, qui ut campestres exerceat abores, aestivo tempore ad ardentem syrium exponitur, nialos esseeitis ex eo disssuetates persentit, speeia lim mea- sis tempore. Apud rusticos ergo Eneephaliti destum eum solis radii caput pereulitici crebrae sunt et philialmitides, quae gignuntur cum oculi nimia luce stliguutur, seu cum sui lato pulvere, irritantur. Ob calorem ad se bee gastri cas, ad illosas, ad vomitum, ad choleram , ad dia rehoeam, a dysenteriam summa dispositio adest. Plures medici, et inter eos rapolli, ra te autumabant, insolationem unicam esse uini , ex qua pellagra oriretur Ast plurimi Medicitiae scriptores posteriores, inter quos Gheria dini, Fuciaris, Sarambio, aliiquo sortibus a gumentis demonstrarunt, insolationem uuaquam huiusce morbi praecipuam esse ea fiam, nam omnes campestribus Iaboribus dieati atqua soli expositi illa assectione corriperentur, et lautummodo pluantur, i solationem ausam esse ad vitiai tu ut e uoti vero ad universalem morbum progignendum. Humidita ruricola inissi est et multos eo stiluit morbo illum vexantes. orem humidum transpirationem ut aneam imminuere, is augui Ne partem auosam augere fibrasque reIaxare crediderunt veteres. Sed hoe noti sui si illa midus aer ad hominem vivum relatus, minus electrieus est, et huies num potius electrici con-

9쪽

Ia sectat per respirationem illud, quod ad de

hilum processus vitalis vigorem continuo requi ritur, non suppeditando, et e cutem principii illius positivi, quod ex vita natam vitam iterum sustinet, subtrahendo. Inde nota amplius obse rum erit, quar anni tempug et lima humidum Lominum saluti deo insensa sint, ut quae o horum omnium ex vita Ianguore et PraevaIente se eis in illam imperio profluentium, sontem uberrimum aperiunt unde elaucholia, hypo-poehondria aliaeque asseetiones. Sub caelo semper laborat ruricola , saepe domo sua admodum ab sens, et ad fortuitos imbres quandoquo exponiatur , ut nullo modo eos vitar possit, et quum humidas vestes diu servet, sanetio cutis plus minusve supprimitur, morbi rkeumatici arthritides aliaque huiusce generis mala eat eui. Inlo damrurieola longis de satigatus operi hos diu ruo tem poro locum quaerit, ut a sabo sciat membra, et

hospitali umbra ab artio eo argit proficit, tibi sese prosternit obdormitque Suismi periculi hie

usus est, et gravia incommoda, ut ischialgia rheα- mali mi tam acuti quam chronie , variaeque t taui species exsurgunt, imo et graviorun mor horum utaneorum pulmonumque persae pu au sa evadit, forsan et saepe mortis inopinatae, quum sub umbra arborum et mephiticus facilius De quentiusque latitet, quod venefictae quarumdam ae horum exhalationes sit umbris fiant. Una inter praecipua causas, quae t agricolisti orbo spec ei diversae procedere quandoque possunt, aer est principiis noxiis Praegnaus. Ae eleme utum est ad humanam salutem cou-

10쪽

servandam necessarium ob ipsu in in es Pga

nisui sun et oties perficiuntur, et ejus uecessitasa eo elicito , ut absque aere vita minime exi stero possit. Quum hia noee varias procul dubio sib, lure desumitu e quantum in vita ae inhumana valetudine Summa sit aeris potestas uam illius corruptionem mox bi haud raro subsequuti lur. Quamquam opera sua aere aperto exerceat agricola, qui se eo semper purus ac bonus est

exhalati ovibusque eassus, alta mea non a P ΟΠ-

tineii, ut illa in p. lustribus locis atque metis

morari conatus sit, si vo ne ob putridos vapores nonnullarum hulla ι tam mage ratione, sive in aliarum altu a Par OiTum patu

Paludes depressa sunt loca aqua stagna tio pleta, tu quibus ici numera vegetabilia et antiam alia aquatica crescunt atque vivunt, quo dum reliquiae in hisce a qu s lacerantur ac putrefiunt, et quodam tempore aliqua a delegunt altem illarum superlici erat in . sin aliquando inundeat. Hae vegetabilia tali pacto eorrupi impuram insalubremque reddun aqua ui, uue quum se in per supersit stagnans, nec renovari possit, ubi eumque tu stas ex liatationes spargit, quae in suis principiis aerem atmosphi, ericuli tui mutant, et omni hos ipse ex linii acu cliari, cleribus, qui aerem uti vitae alime talum eouslituere possunt.

Elapsi temporibus paludum effectus nocentes jam proditi stigio II ippoerales de his verba fa

hus auctoribus, ut Astisenua, bancisi Nicolao, Massa, libor ullisque admissa sunt.