장음표시 사용
471쪽
q. c Fiat bolus singulis diebus exhibendus ad
scrophulas, purgando quarto quoque die cumbolo sequenti. . Aquilae albae, Gumm. ammon. ana gr. xv. Trochiscor. alhandal gr. x. Syr. Flor. Persicor. q. s. Fiat bolus. D. Panaceae mercurial. s. Rhei pulver. 3iij. Bal- sam. Copaiv. 8ss. Misce. Fiat optata culus d sis 3j. quotidie mane ad gonorrhaeam curandam. Purgetur aeger tertio Vel quarto quoque die cum pilulis mercurialibus uipra praeseriptis, vel eum sequentibus. i. Calomelanos & Diacrydii ana 3j. Trochiscor. altandat 91. Pulverata misceantur cum s. q.
Terebent,inae. Fiant pilulae pro dosibus qui
Inter caeteras Mercurii dotes commendatur potic. simit m ea vis qua pollet virus venereum expugnandi. Hujus veneni proprium & unicum habetur at Ripharmacum , quatenus scilicet virus illud cum utierrimo lymphae tenacis & viscidae profluvio foras expellit. Nunquam enim venerea lues nisi uber rima halivatione aut copioso alvi fluxu tuto san
Ad salivationem excitandam alii mercurialibus summentis utuntur , alii emplastra vel unguenta mercurialia adhibent, alii vero Mercurium ὸiversimode praeparatum intus sumendum praebent. Ad salivationem sustitu promovendam aeger Tite praeparatus in hypocausto seu cellula ad hoc parata nudus collocatur. Tunc prunis candentibus paulatim injiciuntur Cinnabaris frustula ad xij. vel iij. quorum halitus cutis poros penetrat: noc sumtu incalescit aeger mirum in modum , ac sudat Plu
λ Minusve pro viribus. Singulit. vel alte s.diebus
472쪽
iteratur sussumigatio, donec gingivae tumescere, Scos ulceribus affici incipiant, ac tandem saliva ad debitam quantitatem fluat. Inunctiones vero sic instituuntur. Praemissis pra mittendis, primo ad focum aegrotantis decentibus huic morbo vestibus induti, partes inungendae per aliquod tempus fricantur, donec incalescant & r bescant. Tunc unguento mercuriali inunguntur , prima quidem die pedes, genua dc inguina ; altera, nates, carpi, cubiti & humeri. Inunctiones vel sit gulis diebus vel alternis, pro aegrotantis constitutione, iterantur, donec uberrimum salivae profluvium
appareat, quod singulis diebus librar. iij. vel iv. ei Ie debet. In loco calido, ab igne tamen paululum
remoto , inunctiones peragendae sinat ; ne unguentum vi caloris citius dissiuat. Unguenti mercuri
lis 3'. pro singula vice lusticiunt. Quidam ex prima frictione uberrimam & sussicientem salivationem experiuntur, alii post tertiam; rarissime pluribus opus est: quocirca quotidie os & fauces aegrotantis explorandae sunt , antequam altera frictio iteretur. Superveniente enim Lalivatione os incalescit & exiiccatur , gingivae & glandulae salivales
intumescunt, frequens est expuitio, vasorum sali vallum orificia inflammantur, ulcera apparent quae ampliantur, ac tandem laudabilis succedit salivatio. Verum salivatio nimia admodum pertimescenda est: quapropter si vehementior sit, ad purgationem illi co confugiendum ; eaque iteranda, si neces Iarium
videatur, Sc vestes unquento imbutae deponendae. Quidam emplastra unguentis anteponunt, dc illorum sane tardior est ac mitior cfrectus. Iisdem locis ac unguenta applicantur, S iisdem servatis
Alii tandem salivationem tutius excitari, & selia
473쪽
ει MATE MAE MI DICAE PAR s I., citis, pro aegri viribus, ad Medici nutum foveri ae duxigi Panaceae mercurialis ope existimant; & reveth fumigationes & inunctiones incertae sunt & parum
fidae. Fumigationes enim mercuriales caput aliqua do feriunt, funestaque inducunt symptomata. Inui ctiones vero nonnunquam vel nimiam salivationem excitant, vel etiam quandoque nullam. Nam prout
corporis aegrotantis pori curanei patentiores sunt, vel angustiores, malor vel minor Hydrargyli copia corpus penetrat ; quod quidem nonnisi eventu dignosci potest. At vero ea est Panaceae mercurialis utilitas ac praestantia, quod exigua dosi ptimo exhia beatur, & sensim auseatur, donec procedat dcbita salivatio & ad quantitatem requisitam, quae quidem augetur vel minuitur, vel in eodem statu sustincturac fovetur ad Medici arbitrium absque ullius per euli nutu. Attam non prorsus rejiciendae s valiae salivationem excitandi rationes, quae quidem nonnunquam intermiscendae sunt, prout res post lat. Saepe enim tardior est Panacea , ita ut una aut altera levi inunctione opus sit ad promptiorem &debitam salivationeM promovendam. Itaque in P bustissimi temperamenti viris inunctiones promptiorem & uberiorem salivationem excitant, quae postea Panaceae mercurialis ope fovetur. In delicatioribus sola Panacea exhibetur, vel ad summum aliquot emplastris mercurialibus sthnulatur. In tuis Venereae curatione, ubi adsunt dolores aceibi Mpermanentcs, nodi & exostoses; ibi quaeque emplastra feleti ter applicitatur. Iis quibus scabies, herps res, crustosa ulcuscula, & pustulae verolicae per i
tum corpus diffunduntur , unctiones mercutiales ponuen unt. Tan/em suffumigationes utiliter ui
ctionibus vel usui Panaceae intermiscentur, ubi a sene inera, veIrucae, condylomata, aut alia hujus,
474쪽
DE Fos II LIBUs. 26 semodi in ano vel pudendis. Ea est autem salivati Dis excitandae mel nodus, Panaceae mercurialis ope. Una aut altera venae lectio celebretur pro aegro tantis plethora & viribus. Altero post ultimam v lectionem die potione cathartica corpuS CVacu
tur, & jusculo duabus abhinc horis exhibendo infundantur Tartari stib. gr. vj. vel Panaceae antimOnialis guttae xv. Postridie ingrediatur balneum aquae tepidae semel aut bis in die pro vitibus. Tandem post sex septemve balitea Panacea mercurialis exhibeatus. Sic praeparatur corpus aegrotantis: humorum cra L samenta primis viis contenta evacuantur, Vasa laxantur, liberius fluit sanguis, fluidiores fiunt succi,
fibrae vero minus rigidae. Cavendum tamen ne sanguinis missione aut ni mio balneorum usu corpus nimis debilitetur, ita ut salivationem debitam perferre nequeat. Nec pluries iteranda est catharsis , minuit enim salivationem Malvi fluxum provocat. At vero licet alvi fluxu sanc- tur quoque lues venerea, tutior tamen est per salivationem hujus morbi curatio Azgrotanti sic praeparaso, postero ab ultimo balneo die, Panaceae mercurialis grana X. mane, Vesperi vero gr. V. exhibeantur, Altero die mane pr. XV.& vesperi gr. viij. 3'. die mane gr. xx. VesperI gi'. X. 4'. die mane gr. xxv. vesperi gr. xv, Et se in dies
augeri potest Panaceae dosis a gr. v. ad x. singuli diebus, ad libitum, donec salivae fluxus ad 3. vel 4.
librarum mensuram devenerit, aut alvi profluvium eidem quantitati respondeat. Tum a Panaceae exhibitione abstinendum , donec evacuationes minuantur. Quod si minuantur priusquam tuis venereae symptomata eVanuerint , Panaceae usus repetatur
locipiendo a dosi praecedenti aegroto nuperrime e
475쪽
266 MATERIAE MEDICAE PAR s I. hibita , eamquς continuando donec de perfecta curatione plane constet. Si vero, interrupta Panaceae exhibitione, salivatici
augeatur & nimis urgeat, medicamentum purgans pro re nata praescriptum exhibeatur & saepius itere tur. Si vero in Panaceae usu alvi fluxus iuperveniae vehementior cum torminibus, δc dysenteria immineat; clysteres detergentes, lenientes & roborantes
Per totum curationis tempus satius est aegrota
tem justulis & ovis sorbilibus aut panatellis uti quam alimentis solidis. Panacea sub pulveris forma ingeratur cum aliqua confectione permista. Post unamquamque Panaceaedosim superbibat aeger exiguum jusculi cyathum ,εc per tres aut quatuor horas ab omni alimento absti
Expedito tandem Panaceae usu , bis terve pur. Eur aeger, cibis euchymis reficiatur, & ad diaetam leam confugiat. De humoris per salivationem evacuandi quantiatate nihil certi statui potest. Quidam enim post uberrimam salivationem vix sanati sunt, alii vero post levem prorsus restituti fuere. De salivationis itur duratione prudens Zc peritus judicet Medicus. ledici quoque prudentis est decernere, num aegrotans salivationem ferre possit, ubi venerea lues aliis affectibus implicatur. Sic enim in constitutione ad hecticam febrim vergente, in qua sanguis nimis solutus per cutis poros sub sudoris forma magna copia diffunditur, maxima tandem fiet humorum dissolutio ab Hydrargyro, & .ita cum succorum reliquiis per omnia corporis emunctoria fugiet. In scorbuticis affectibus, in quibus humores len-
roris ac spissitudini. aςcusantur i intesta tamen est
476쪽
α saepe lethalis Hydrargyri exhibitio. Cum enim
his in affectibus salium in humoribus redundantium major sit copia, majorque causticitas quam in lue
Venerea, eorum energia admodum debilis est, dum . suceis spissioribus & fere coagulatis innatant: V
rum si Hydrargyri ope, fluidiores fiant succi, tunc non tardiori gressu, sed magno impetu abrepti s
lium aculei, in membranas irruunt. eas dire lai cinant ac dilacerant. Hinc scorbuticorum diri cruciatus , haemorrhagiae , ineammationes & ulcer tiones , quae ex mercurialium remediorum exhibiatione priri solent Nervis prorsus infensus dicitur Hydrargyrus ;membrorum debilitatem, tremorem, paralysim in ferre vulgo existimatur ; sed non tam Hydrargyro quam pravo aut miniis cauto illius usui tribuenda sunt haec incommoda. Nam ab exigua ejus dosi, incaute exhibita , humores coagulati inaequaliter solvuntur, ita ut grumi superstites a soluta succorum portione abrepti in tenuissimos corporis me ius promnantur , ibi inhaereant, fortioresque pariant obstructiones, quae per tempus magis ac magis firmantur & insuperabiles fiunt, vel quibus
partium tonus prorsus debilitatur aut destruitur. Quaeritur unde pendeat illa Mercurii virtus salivam movendi & syphilidem curandi. Frustra nomnulli ad hanc virtutem explicandam ad acidum aut ad aleati confugiunt. Quandoquidem in hujus morbi curatione, nec acidorum , nec alcatium instar. operatur illud medicamentum i eos3em enim prinducit essiectus , sive acidis salibus saturatum exhibe tur , sive cum alcalibus permistum ingeratur, sive absque mistura per cutis poros frictioninus aut QR fumigationibus intromittatur. Nec verisimilis est opinio evrym qui acidum esse virus venereum a
477쪽
x 68 MATERIA MEDICAE PAR s Llumant, cum aegrotantium lue venerea infectorum saliva copiose essiuens nullum acid itatis argumen tum praebeat , quinimo alcati potentissimum se praebet: 'rupum enim violaceum viridem incit, cum acidis liquoribus effervescit, & lixiviorum instar cuprum corrodit. Non igitur existimandum est Hydrargyrum tunc absorbentis vel alcalici medicamenti vices gerere, acidum nempe Venereum virus absorbendo, quod quidem aeque pariter & rectius alia absorbentia medicamenta essicere possent. Sed veritati magis consentaneum est omnem. Hydra
2 ri vim dc energiam a duabus potissim tim ejus qua-atibus pendere; scilicet summa divisibilitate, At
figura sphaerica, quae tenuioribus ejus molaciais denegari non potest.
Ex Hydrargyri summa divisibilitate & figura
sphaerica sequitur,quod ad extremos usque corporis recellus transvehi possit, sanguinis & lymphae massam pervadere, & intra horumce liquorum mole-culas vel arctius condensatas penetrare,eatque proinde dividere. Cum enim tenuissimi mercuriales globuli moleculas lymphae crassiores subierint, non solum earum contactam immediatum praepedient, sed etiam earum fluxum expeditiorem essicient, interpositis nempe inter crassiores & latiores lymphae moleculas sphaerulis tenuissimis & solidis Insuper eaedem crassiores lymphae molecube, vasculorum orificiis aliquantisper haesitantes,&mercurialibus globulis intermistae, valida vasorum contractione dc ast duo lia
quoris motu protrusivo conteruntur, dividuntur, ac tandem satis fluiditatis adipiscuntur, ut tenuiora co poris vasa permeare valeant. His positis , attende ad corporis emunctoria , quae ivmpham viscidi rem Sc crassiorem percolare possunt. Duo tantum
caerUt, intestitiales liseicet, & salivales glanduri
478쪽
lympham elabi sinunt, ob vasculorum exilitatem rquapropter hoc in affectu sudorisera medicamentaminins proficiunt , cum tenuiorem & fluidiorem tantum lympham percutis poros propellant, nec crassiorem nimisque densatam diissolvere valeant. Verum salivales aut intestinates glandulae crassum hunc succum ambae secernere Valent. Sic ad hibito Hydrargyro, emunctorium utrumque simul, vel alterutrum tantum, hanc lympham viscidam
excernit, prout soluta lympha majori vel minori copia per corpus diffunditur. Ut plurimum saliva les glandulae hanc lympham fundunt; quia cum sint masis acuti & exquisiti siensus quam intestin tes , acrioris huius lymphae vellicationibus velis
mentius convelluntur & contrahuntur, ita ut succos contentos exprimant, novosque continuo allia
Pro diverso irritationis gradu, huius lymthae ev cuationem per salivales vel intestinates glandulas promoveri facile colligitur, ex eo quod vehementiori in glandulis intestinalibus medicamenti purgantis ope excitata irritatione, salivatio sistitur, &numor per intestina foras elicitur. Ex Mercurio varia fiunt linimenta & emplastra, ad sequentium instar.
N. Hydrargyri E Cinnabari revivificati Jij. T
rebenthinae Venetae jss. Simul agitentur inmortario , donec Hydrargyrus extinctus sir. Tum paulatim adjiciantur axungiae sitillae in sulfae Jiiij. Misceantur exacte ; 8c erit unguen
tum ad inunctiones in lue venerea.
K. Massae emplastri Dyachylonis simplicis 3xij. Liquato misceantur Hydrargyri puri Terebenthina extincti 3iiij. Fiat emplastrum rite
479쪽
a o MATERI .E MEn re ΡΑRs L partibus applicandum, ad salivationem prom6
Praeter Argenti vivi usum medicum, eo utuntur quoque artisices, tum ad vasa deauranda, tum ad aurum molendum, & ad speculorum confinionem. Sed major ejus copia ad aurum de argentum e suis mineris separanda absumitur.
DE METALLI RΜΕτAxxuM dicitur corpus minerale , durum . splendens , ignis calore liquabile , frigore concrescibile, malleo in incude in longum & latum ductile, cuique Hydrargyrus facile consociatur inritimeque permistetur . vel ut aiunt, amaIgam
Metalla dividuntur in impersecta seu ignobilia. α perfecta seu nobilia.
Imperfecta habentur, quibus in ignis examine multum decedit, qualia sunt Plumbum, Stannum, Ferrum, Cuprum; eademque ignobilia dicuntur, ex eo quod inter homines minoris sint pretii. Perseiacta vero dicuntur, quae ignis examen absque ullo detrimento sustinere possunt, ut Argentum de Aviarum ἔ quae quidem cum ab omnibus hominibus multi aestimentur avideque appetantur, nobilissima praedicantur.
480쪽
CAPUT PRIMUM. De Metallis imperfectis.
De Plumbo, is ejus recrementis. PLOMaυM Uc, ἀδας Gracorum: Plumbum nugrum Plinia: Rafas Arabam : Saturnus Chim corum. Est metallum vilissimum, molle , ponder sum, lividum, quod manus nigredine inficit, o tusiorem reddit sonum, & in igne cito liquescit,ant quam ignescat. Graeci, Latini, Arabes , Plumbum dc Stannum designantia vocabula sepe confundunt, & indifferenter usurpant. Quamplurimi Καασlτερον Graecorum Stannum interpretantur e Plinius tamen xαως--
de Plumbo albo docet accipiendum, quod etiam a Stanno diversum facit. Quinimo Stannum facit senus Plumbi nigri , & ex eadem vena Stannum illud, Argentum & Plumbum fluere scribit. V rum aut vana est haec differentia inter Plumbum album & Stannum a Plinio constituta : aut Stan num veterum nihil aliud erat quam Plumbi pars purior & nitidior . vel etiam mistura Plumbi albi μ nigri, aut Plumbi nigri & Argenti. Africola, de natara sumium, tria Plumbi constituit genera: unum candidum, quod Stannum nunc ocamus ; alterum cinereum . quod Bismuthum ;tertium nigrum , quod Plumbum est proprie di
Plumbum purum in fodinis rarissimὸ reperitur. Excoquitur ex plumbaria vena, quae diversa est :