Caroli Scribani è Societate Iesu Antuerpia

211쪽

I8 CAROLI SCRIBANI Fin re onere in due quam inexercitu. Posset a Romano homine degente sita maius aliquid Θ dura corpora, ratio-miatum Jogenia asparant iuriamum, plus in duce quam in exercitu reponere. Haec qui faciant,qui possideant,qitantos arbitrabimur

2 Tmatiris idem Tacitus: Super solitum belli-rum decus,queaegris Est sina ineptantant in m ior apud Cattos peditum lavi, quam Tencteris equia ingens gloria.

Did .. . De Chaucis etiam maiora: PopulinisterGerma

nos nobili us, quis magnitudinem suam malit im*tia tueri. μι cupiditate ,sim impotentia, quini secreti inui aprouoiat besia, nullis raptibus aut latroci- nise populantur. Id praecipuum minutis ac mirium urgumentum est, quia mi siveriores agant, non priniurias assequuntur. prompta tamenomnibuου arma; si res postat, exerritus plurimum mirorum equo rumo quisentibus radem fama. Hoc viri est non modo in alta barbariesed insiimmaChristianitate; arma iustitia,iustitiam armis tueri,nec extra illa arma nosse.Transeamus ad Cimiros Teutono νι-- Transiere munum, multis mox Romanorum ιμ- M. i. rumi cladibus nobiles. Propius haec Tacitus: Germania simum, proximi Oceano Cimbri t G - --: parua nunc riuitas, sed gloria ingens. mereri fama Iair molia manent, trisy ripo castro, cst 'tis,quorum ambitu nunc quoque metiaris molem -- ης gentis, tam mam exercitus fidem. Sex '

212쪽

o RiciNεS ANT VER PIENS IVM. I9tesimum S quadragesinetum annum irbs nostra et bat, cum primum Cimbrorum audita sunt arma,

Calio Milesio SP irio Carbone CossEx quo si a

terum Imperatoris Iraianiconsulatum computemus, duceti ferme decem anni miliguntur: tamdiu Gemmania mincitur. 31edio tam longi auidatio, multa inuicem damma. non Samnisa, non Poeni, non Hi -

nia Gailiaris, ns Parthi quidem sepius admonuere. Fippe regno Arsacis acrior est Germanorum libertas. uid enim aliud nobis quam caedem Crassi amisso μψρPacoro Ura rimidium delenim Oriens obiecerispAi Germani Carboneω Casso, Scauro Aura lis, Serisilio Cepione M.quoque Manliofusis mel raptis quinquesimul Consulares exercitus populo Romano, Tarum tresique cum to legiones etiam Caesari

ab Drint. Nec impune C:Marius in Italia, uus Iuliis in Gallia , Drusio ac Nero Sm Germanicus insulseossedibus perculerunt . Mox ingentes C. Casaris minae in ludibrium imisa. Ducentis ec decem

anniSGermania incitur, ac ne vincitUr quidem.

tot enim annis dubio plurimum Marte pugnatum. & est seruitutis impatiens Germana virtus: mori potuit,& libera cadere, non seruire integra. laoc demum magnae mentis ingens tessera est,mori posse, seruire non posse.

De Cherusicis & Arminio Principe audiamus Tacitum: Arminius asedentibus Romanis, pus se Marabo uo, regnum assectans, libertatem popula-Cc i rium

213쪽

Σ CAROLI SCRIBANI rium a uersim habuit: armis, tam maria fortuna certare dolo protinquorum cecidit, liberator

haud dubὰ Germania; Θ' qui non primordia populi Romani cui alij Riges Duces Ased forentissimum

imperium lacesserit,irarisse an guin, Blgo no mictus, septem triginta annos mira,duodecimpotentia expleuit: Romanis haud perinde celebris,dum et uera emto imus, recentium incuriosi. Hic ille Arminius e M. a. Vari,trucidatarum , legionum trium otissimi alaru Ssex tuortium victoria ad internecionem n

bilis, haud procul Teutoburgensi saltu, qui etiam

. nomen retinet, mana illuitris clade,&victoriqcCgnomine campus i lytus ad oppi,

dum Hornam in V Ves halia hic ilicia quo G - .ina qui quadraser imum iam tumstipendium tarendi

aut imperandi habebat, cum auadraginta cohortibus Romanis tantum-non caseuses . ac ni oiectus inlim ne porta catarorum. miseratione, cum per corpus legati eundum esset, clausisset miam, caesus Castrisque exu-π-. tvs fuisset. Hic ille,qui Contra Germanicum, manu, mota, ulnere sustentaui pugnam a quinta hora aeria noctem: quique die altero auis est conserre manum, conlato gradu vario eventinctim hinc a tergo palus Romanos,flumen autem boues clauderet. atque inde mirisique necessitire in loco 'es in minute, Dim ex lictoria: nec minor Germanis animus, imprompto licet Arminiosi continua pericula , ω ac pium mutnus. quin Sm Inguimerum tota molitantem

214쪽

o RicisS ANΤVERPIENSIUM. 2Item acie fortuna mam quam miram destruit. Magni viri, Principes magni, si laudator accedat, qui tam alienae, quam virtutis sit propria admirator, praedicator. Iam Caesar in Philippicis campis, in quibus Vrbis, Imperij, humanique generis fata commissa inclaman quorum manibus victoriam retulici quorum ausu Pompeianis destinatum trium phum vertit in interitum8 Germanais nimirum

cohortes tantum in e fusos equites 'cere impetum, itiis esse pedites, hi menire equites σωι mtur. Hanc fragem fugientis equitatus, leuis armatura ruina comitata est tunc terrore latius dato, turbantibus inuicem conse, re u 'Urs quasi mia manufacta est.

Ergo Germanicae cohorteS,Pompeiam robur exercitus equitem loco pepulerunt, ac in effusam

fugam: & quod miraculo proximum, equitem pedites inde tamquam turbine reliquus impulsiis exercitus,quantam destinato Magni Pompeii imperio ruinam dederit; quam latam ad illud Caesari viam strauerit, quis ignorat Z In bello deinde Alexandrino, equites Germani distersi, mari luminis quarentes, partim rimissioribus ripis flumina transenarunt; legionar , m Dis arboribus excisis, qua longitudine miramque ripam attingerent, oi diis repentino aggerrisiecto flumen transierunt.quorum impetum adeo pertimuerunt hostes, it in fuga spem salutis colluarent: sed id stris: namque ex ea

215쪽

22 CAROLI SCRIBANI

fuga auri ad Raegem refugrrunt; lam omni multi tudine intersecta. victoriae proinde Caesari initium' ut in Philippicis campis a pedite, sic in AEgypthsab equite Germano. Felicem Caesarem Germano milite, cuius manu Vincere potuiti . Venio ad Gallos. Ad militandum omnis alas

Marcia.

o. v. missima : pari tectoris robore sinex ad procinctum ducitur, adultus gelu duratis anulus imbore assiduo multa contempturus ε ormidanda. Nueorum aliquari quisequam,clut in Italia munm Mamrium pertimescens posce ibi praescidit, quos iocul riter Murros uppellant. Etiam in senibus vivida

virtus, & in extrema aetate iuuentae robur. turpe

vinci in ipse prope capulo ab aetatis flore. Quid

haeres ρ Semper Galli florent, ac in aeterno sunt robore, iuuenes, senes. nulli hic Minci. vincere, mori,eademum gloria est.ac Gallias imum is Domitio Fabio nepote Paulli qui Allobrogicus iocatus est intratas cum in ritu accepimus; magna mox ea sed clade Romani afectaris amiserunt. Evincemus Vetera. Nam&mrbem, eferro, nibus, solo aquatam legimus ι & cum Dictatoribus aetate sua primis, magna utrimque data acceptaq. Clade, depugnasse: in agro Albano cum M. Furio, in ipsa prope porta Colina cum Q. Seruilio, Cum C. ipitis ancipiti diu euetu;ac Camisi non tam virtuti quam inexsipectatae rei superuentu Cesserunt. Cum Fabio & P. Decio pugnarunt Ut viros

216쪽

oxicit PS ANTVERpIENSIUM. 23 viros decuit, cum caesis ex Deci exercitus immiLlia ; ex Fabi, mille duceti. ac ni Samnites prater aciem Gasiorum, reis sis in dimicatione socist aa castra roseo se contulissem cur μ, ingens accepta clades millet,

quae alterum Cannense nomen dare potuisset.Taceo Flaminios , Manesios, Aenobarbos, Manlios, Valerios; cum quibus varie pugnatum. Quid referam proelium no modo praesentibus msu, merum Sm ι. ceteris auditu horrendum: in quo cum Attilius C5sul cecidi siet, Aemilius vicit Θ quid Camertinor im agrum, quid Arctinum, in Lucius Consul; quid Fccultinum, in quo RomanorUx millia

desiderata, reliquis fuga diti s 8 Quid Hannibalis

victorias, quae fere Gallorum virtute partae nam Cum apud Trebiam Sempronio Cos. ρauci ex

Afris Hispania cecidissent, plurimi ex uis, tanti agminis ductoribus victoria concedi debuit. &apud Cannas clim ex Afris His an E iis milli quin i,ὶ Galgis quatuor circiter millia Hilerati. Hi

nimirum primi, hi exercitus duces, quorum sanguine victoria parta. Spectarunt Carthaginense spectauit Hannibal, vicit Gallus, magnum l. n men Hannibali dedit: apud Thrasimenum Vero Consul ipse Flaminius is Τὰ circumuentus occidit r.in qua pugna Cum ex iniuersos Iaesi bassis exemcitu missi dumtaxat S quingeti cecidissent, magninm parte Galli fuerunt. Quid magnum fuit Afro

Vincere alieno sanguinet magnum tamen fuit victoriam

217쪽

24 CAROLI SCRIBANI Ehostiam illi dare suo sanguine. Iam ille ipse Hananabal cum iter in Italiam parat, destinatumque Romanis fulmen, Saguntino conflatum igne, ab illis fabulost altitudinis nivibus,tamquam de cimio rapit, ingenti mox fragore per medias Alpes

exercitum in aequum ducturus, in tantum perisuis cum exercitu incidit,it ab extremulemisis nihil admodum abesset, ni obiectu Elephantum Gallos terruisset: ingens tamen hominum equoram n merus peri'. Narrat Hirtius paucorum equitum rem mmmoria digni ssimam. Accidit res incredibilis, tequites xxx. Galli Maurorum equitum i I.millia heo μι μη δε lerint,irrerema is oppidumaudax factium: At ne-

dam ante portam oppidi Gallus, ut per manus fui aepicis transditas glebas in ignem de remone turris Oisti bat,sicorpione as latera dextro transiectus exanimatusque concidit. Hunc ex proximis cisus iacentem transgressus,eodem illo munere fungebatur: eadem mitione iusicorpionis exanimato altero,successi tertius, tertio quartus nec ille prius est ἡ ρron auribus cma tuus relictus locus, quam restincto aggere, atque omni

partUubmotis hostilus is est pugnand actus.Fadta

nus memorabile: & in mortis pro patria Contemptu, Curast,Horati', aequandum. Dc uniuersiis vero Gallorum ingenijs quid semserit Caesar, videamus. Singulari militum nostrorum mirtuti

218쪽

ORIGINES AN TvERPIENSIUM. 2ymistuli consilia cinusis modi Gallorum occumbant, em est summagenin solistis,atque ad omnia imitam da, atque scienda, qua ab auoque traduntur,apti mum. Ouid Hirtiusρ Gasios homines apertos, mini.

mei inflato os,qui per mἔrtutem,non per dolum dimi- care conseruerunt. Fefellit illos nimia non semel virtus. nam si quando bello superati, dolo plurimum aut structis ante insidiis. Hic si quis curiosior Germana robora, Gallamque componi velit virtutem, Caesarem audiat: non potuit ab alio censere seuerius, non potuit

Fuit antea tempus cum Germanos Galli minute rid. superarent,ω ltis bella insemni, ac propter hominum multitudinem agris inopiam trans Menum colonias mitterent. Ea Taciae uas: Validiores olim Gasi rum resfuit summus auctorum diuus Iulius tradit eos credibile est etiam Gallos in Germaniam tra refm. At nunc quae Vis,quae dextera bello potiorZnihil dico. eunt in orbem non raro commeantqtie

animi,roboraque ignavo iape otio fatiscentia:vsii di quadam potentiorum attritione firmanda. Quidquid siet, stabit illud Taciti: Soli Galli fra disia ternitatis nomen cum populo Romano Uurpant. Et Gallorum quidem fortissimi Belga. nemo id potuit certius testari Caesare. ut nulli notior silicis duritia, quam qui assi ictu didicit, qui vulnera retulit, qui cicatricem ostentat. Eadem reperies Dd apud .

219쪽

26 CARO LI sCRIBANI Lib.xv. apud Ammianum Marcellinum: Gallorum omnium apud Qveteres B, a diabantur esse forti c&apua Tacitum, GermanicuS magnuS Imper rara i. tor,non obscurus Belgicq testis virtutis: tr. enim

'simant, Qui Belgamm,q-mquam osserentium,d ιm istud Gritia oduenisse Romano nomini, compressisse Grmania populos. Glorientur Belgae se olim Caesaris testimonio Gasiorumforti πιήων manici deinde iudicio,idoneos & validossubuenire Romano nomini, comprimere Germania populos;& ante illa tempora se solos, qui omni Galba m

Teutonos CimbrosX intra ines suos inmatro'

M.Li. hibuemni. Quid egemus verbis, rebus diuitesΘPercurramus Prouincias. quis posset 2 paucaS aliquot, equibus reliquas metiamur. AN. hic si vetera m moria repetam, dubitem an ulla umquam pugnatum quam apud Neru S atrociUS: Veteran rum enim hic manus gradum retro dedit, ac pudore magis quam virtute restitit Quare furentiquam imperanti similior Caesar primam in aciem procurrit, prope inermiS,Cum nequidquam antEprensasset fugientes,C5firmasset oculis, manibus, clamore: ut non defuerint qui in illa trepidatione eo Caesarem vultu dicerent,quasi occupare manu

mortem vellet. Audiamus illum ipsum: Casar, ibi Hos rei, signisi h in eroum locum cogatu duoacima ligionis milites confertos sibi ipsis ad a Mam

220쪽

ORIGIDES AN TvER PIE NsIVM. 27wm esse impedimentor, quarta cohortis omnibus rem turionibus occisi ignifero interfecto,signo amisso, relia quarum cohortium omnibus fere centurionibus aut ulneratis, aut occisis, hostes neque Uranu ex inseriore locosubeuntes intermittere, ερο ab miroque lasere instare, rem esseis angusto missit c fugato ante equitatu castrisque captis) scuto ab nouissimis e ni militi detracto in primam aciem processit, cuius aduentu pautabum hostium impetus tardatus. accursu deinde duarum legionum , quae imped mentis praestidio fuerant, ac legione decima a Labieno in substidium transmissa, cesserunt Nerus: tantam tamen, Gesaris confessione, in extrema spesalutis minutem praestiterunt, mi, cum primi eorum cecidissent roximi iacentiis insisterent,atque ex eoru corporibus pugnarent: his deiectis, ε' coaceruatis cadaueribus, qui siveressent, x t ex tumulo tela in no- ros conjurent, μι intercepta remisterent cit non nequiquam tanta minutis hominis iudicari dis

rant: ausos esse transire latissmum flumen, astandera altissimas ripas,s ire iniquissimum locum: qua facialia ex discillimis animi magnitudo redegerat. Intueamur propius, ac quasi Collato pede rem e ploremus. De suorum cadaueribus tamquam de Vesto ac aequiore loco pugnare , hostium telis

hostem ferire, latissmum flumen transiredi, paratum ex adueris hostem adoriri ι asceare allistimas

ripimac ex iis citeranum militem,rccetem, bene.