Marci Gatinarie De curis egritudinum particularium noni Almansoris practica vberrima. Blasii Astarii De curis febrium libellus vtilis. Cesaris Landulphi De curis earundem opusculum. Sebastiani Aquilani Tractatus de morbo Gallico celeberrimus

발행: 1509년

분량: 445페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

401쪽

De vilitate et pluralitate.

eam medelm applicare queadmodum Gal.vI.interiorum de passione renati et colica dicit. et septimo miamir de diacodion.in libro nici de interiorib'di cit * licet in principio sint difficiles ad cognoscendu non tame tuc diuerse medicine sunt necessarie. et pocidem primo interio*. sed in bocndop3 tempus conterere . nam boni sciunt practici quomodo una lini plea medicina diuersas sanat egritudines et maxime prouenietes ab una causa imo et a divcrsis vi de melle dicitur ada partemanu. similiter b agarico aloe etc. vi a Galla tmesiae accipitur.et ita de multis alus medicinis quas longu3 sit enumerare. patet iam quant' tum valeat bec forma arguendi. Queculam laudat

Hal.in elepbantias laudat Avicen .in lepra.Igitur elepbantiasis apud Gal. est:lepra apud Aui.Sed qr apud istos babel difficultas de viperis.na3 extraneu videtur illas prodes ebuic egritudini quas tantum laudat Ua.in elepbantiasi nisi elephantiasis sit lepra ideo videant et attendant ad proprietates carnium perarum et desinat admirari. undecimo nam desim plici medicina allegato capitulo excalefaciete 'exici cantem babent virtute et sumin opere diasoretica pre/parat B ad cutim materia per ipsas. Preterea simin euacuando. ciiij.terapentice.vbi de curatione multe carnositatis est sermo mirabiliter subtiliandi xprie tatem tribuit istis carnibus: imo et sali sparu3: et ideo arteticis doloribus puenientib'ex grossis bumoribsunt couenietissimu remediu quo fit ut sint multum

destructiue cutanea* passionu3. 'QAd ultimu3 et bistoricu3 argumentsi dicis primo m

opitulat elephantioso et ide3 opitulat leproso. igitur

402쪽

Devnitate et pluralitate. 19

unus est alius.sed sic d3 cocludere. igis opitulans leproso est opitulans elepbantioso. qo concessimus. Et ex hoc non sequit munus fit alius: conceo illo min tertia figura accipiant omnes particule ne videa mur sopbiste.nam ut paulo ante dicebam' una et ea dem medicina diuersis ydest egritudinib et fi fit senmo de medicinis copositis instatia est de tiriaca que multis egritudinibus ydest ut scit unusquisq3 etiam pa* in medicina eruditus. sed istis longe melior eet requisitio quomo sanguis bumanus et tiriaca diuersis Nntegritudinibus. sed certi rii debunt arprie rate occulta.et fi nubi licet exclamare o medico* insamii ola puertete3 i occultarprietate facere itaq3 etc. QItem bonu esset si quererent modu3 pparationisbumani sanguinis: et tuc manifeste videret multa et in fabulis scripta aliq sulciri veritate.s de bis alias. nascba but' tractatus ps nras planat aures quare priocapiti fine ipono Deo sit laus gloria et bonor Ame. CDe unitate et pluralitate bm5i morbi. Caput.2.

Imittens sere omnes illos c5positionis modos preter unu qb tetigit cal. primo inmia de morbo.de illa tantu3 compositione lo/-dquar qua3 comuniter medici intelligunt.

vlam ipsi querentes an talis morbus si composi/tus querunt an plures morbi de facto adinvice coimplicetur: omittedo similiter illud qb aliquando confringit. qr nulli dubiu est * interdusebricula queda3 suboris et taliter aliqsi consuevimus dicere pleuresim morbucopositu. Si mist nec nuc sermo sit de ppone respcu itia* orationu3. Et qr plures acto es in uno

403쪽

De visitate et pluralitate.

aut pluriesia orbis manifestissime ipediuntriὁ mor/bi plures accipiat. Scoo dila3 esse iter morbu et pastsione3 quale3 ponim' inter via3 et terminu sicut distu/se declaratu est a Gal.tertio b morbo.et scho b igenio sanitatis l3 aliqu terminis abutamur. Ite accipias et tertio ιν aliqd dum e in via pol et d3a termino accipe denotatione. p36 et aliquatulu3 exercitato in pbilo sopbia nati.Adbuc urto supponat op accntia q cope . tunt ipsi passioni recipiant a medico ac si ppeterent ipsi morbo. pS de dolorib' multoties acclitib' du3 in fieri sunt apostemata. Ex qbus insert elepbatia si3 eevnu morbu doloresq3 ibi acclites no sacere morbum distinctu ut si dicerem' ibi coniunctam esse arteitca3 passione: imo tales dolores psequutur elepbanta ut

passo nihilominus elephantiast3 sequerentur.p3 per Iertiu et quartu psuppositu. Et pyboc soluit dubita tio multo* v3 si elepbas etl is morb':via e g multo tiens existunt dolores et tamen nulla apparet in cutidi Drmitas. Datet respolio ex tertio presupposito: eenim in via ad terminu3 acquirendu3:ideo elepran/tiasis appellas esto * tales pustule nunt exeant vel appareant in dato bomine stante tamen tali materia sic expellenda ut diximus quemadmodu3 siquis moueret ad albedine, et nutam efficiatur alb' ex impe/dinaento contingente:contingens auteni ex daubus principalibus causis inequaliter se babentibus fieri in proposito impedimentum ne huiusmodi pustuleeueniant presentibus tamen doloribus aut enim a natura expellente per aliqua3 aliam viam Q per crutina materia3 pustularua aut beneficio artificis extrin

404쪽

De vilitate et pluralitate. qς

feci educentis materiam. Si vero quis vellet aliam

viam tueri dicerem bunc morbu3 esse compositum rnon reputo eius lententia dignam vituperio: licet alia pars me plus delectet. Illon enim nunc is ani mus mibi est alicui contradicere: sed potius parteo nostras defendere. Sed queret amplius esto *tνles dolores non laciat copositum morbu:vnde ame/nit * tales egrotates a ta sevis doloribus cruciant. Respondeo q1 exquo natura semper tentat mundi ficatione3 sanguinis vi in libro de colera nigra dicit Gal.excernens qd prauu est aliqu ad ventre3 et intestina quadom ad eam que extrinsecus superficie. Et earum que expellunt aliqua sunt subtilia. aliqua sunt crassiora.quedam vero non si quidem subtiliora. bee peransensibilem transpirationem resoluutur aut pensudores. Si vero crassiora aut tanta crassitie * cutis densitatem transire non posuit: et sic operantur aut carbones si calida fuerint aut cancros si non calida. Si vero crassa sed non tante crassiti ei sed medio ut ita dixerun modo posita licet cu3 difficultate pertri fire cutim talia operantur elepbantia si3.anam igitur ut dicebam cupida mundificatiois sanguinis et to/tius corporis transmittit in proposito ad superficiem exteriorem conatu quo potest nocivam materiam. At cub grosso corpori opus sit ampliori via quedu3 sit nece ne est causari continuitatis solutionem: et tanto maiore quanto corpus fuerit strictiorum meatuus aut sensibiliora membra habuerit ad que grandis se quitur dolor. vr quia na fuerit consueta transmitterebumiditates ad articulos corporis bumecta noe intdigetes: mittat nuc binoi supnuitates in abuditiori copia: ex sibus dolor causas ut terua y tu illa a fibris.

405쪽

. ' Demo curationis.

e. r. dece3 tractatuin declara i a Uali. Dee breuiter dicta sint quantu ad caput .v. tano excitametaqda cum iam tempus sit ad ultimum propositu accedere scilicet ad curam. CDe mo curatiois cu aliqli pseruatione. Caput .3. Utcunq3 animu induxerint ad cura sicut uis egritudinis necessariu e illud poculis senis beant qb Gali. i de ingeniosa

nfecte curationis morbi baberi no possit nisi curandi morbi diffinitio puemes dea illa scil3 in qua coiter conuemut oes.si Ex locis igit allegatis et maxime ex libris de dissinitionib' collegimus diffinitione Melantis. Dicamus igitur op elepbatiasis e passio crana et pustulosa dii pargibilis precipue Fin corporis ex trema colore biis pin oculoz albedinem emittes aluquantula iurauitate liuida et male olente ex stemategrosso aut ex nigra colera proueuiens dictaq3 ad si militudin e3 pellis elefantis. Ex qua quide3 non ficatione primu omnia signa apparent fiue illa sint pro/pria siue accidentalia. que omnia suo ordine deductaiunt in prima particula et ideo illa amplius non re/petis h poli' ad ea* delerminatione mededu. Si exilegmate grossio aut nigra colera euenire bunc mor/Dum dixerat diffinitio:cause pin medicos et maxime Galle.m tertia disserentia consistunt ut ad presens attinet negociu3. quasdam nanq3 proca tarticas dicamus.quasdam autem antecedentes aertias quibus

magis nomen cause competit coniunctas.Si vero

huiusmodi morbi causas procatarticas qrimus quas

406쪽

Demo curationi . iss

sub alio termino principiatiuas dicimus nullidubium multis modis contingit assignare Fm ω bec egri/tudo potest diuersimode in populu3 serpere. nam aluquando ex ipsa aeris insectione. aliquando vero non ex insecto aere sed ex ea qui medici contagionem nicunt: et breuiter ex omni eo qd sub tali causa ptinet quorum ommu in diuersis locis inter antiquos inuenitGalieanfectionis. aut primo compronu3 auctoritate torpoc.h. epidimiaru .et tertia particula alis. cometo.xu .et. h. maxie ubi tempora bumida pcesserint stantibus etia3 australibus ventis et moderato superueniente calore de facili corrumpente que3 im spiramus aerem. Ex istis itaq3 dispositionibus sum' mopere causatur putrefactio ut prima quarti Auiti 'primo de differems febrium.et.xi .ierapentice decis, ratum est qua pestilentiale constitutionem olis acci dira memorant in Cranonia ciuitate vexata egritudinibus memoratu borribilibus quarum qui notitiam desiderant percurrant predicta loca cu nubi animus fit pro viribus prolixitate eultare. Si vero de conta cione loqui velimus sicut de eo qo in conuersando contrabitur ut de elepbanitastixi .de simplici medici na. dixit Galiasta ad tactu3 principast reduceda sunt me mediate sive imediate. Et isto modo coitus dor mire assidue prope elepbitiosu3 et ipsum tunc temporis tangere sumere lac a patiente elepbantia sim possunt esse primitive cause per contagionem. Et si que/ratur: becque iam inuasit ad qbborum magis redici debet.an ad ipsam aeris insectionem vel ad moduquem contagiosum diximus. Dicit q1 magis ad contagiosas dispositiones qb etiam modus propagatio nra declarat manifestissimeana fere omnes qui μ

407쪽

Demo curatiots. egritudinem passi sunt aut illam per coitum cum elepbantiasii3 patiente aut cum illo dormiedo ut dicto est vel lac lugendo contraxerunt aut aliquo alio corutagioso modo.

G Aliter accidit ex insecto ia3 aere. et ipse Ioppo.dibcit de babitantibus Cranone3 urbem ob Doc tamenon negatur bunc epidimicu morbum posse ex aeris

infectio e causari ut diximus.et credo bac tempestate aliqualem infectionem aeris concurrere. nam precedentia tempora si recte meminimus minus bumi/da precessere ut p3 in longis et frequentibus alluvionibus et caliditate sequente:licet non imoderata exirisseu que si modu3 nimis excessisset cum tanta bumiditate ii eit dubitandu3 quin aliqua nepbanda et letalis pestis sequuta fuisset. S3 questio est a qua magis causata est talis passio: quia de facto nunc ualia vexata est yterum queret aliquis unde apud antiquosertet memoria quandocv mcepisse egritudines ali quas a pudendis ut hunc maiori parti egrotantium accidimnespondetur m qui citiam Gahe.et toppo. dogmatibus diligenter ituduerit nullam bac in re c6trouersiam babebit: siquidem in primo opplexioi du3 resert nepbandas illas egritudines gentis Cra' nome dum inquit. Et peruener ut in pudendis c r/hunculi in estate et morbi alij buiusmodi generis qui putredine nascutur. quem verba sint toppo.circa principium secundi epidi nataru. Item et tertia assorismo rum particula.xxij. At vero genitalium putredineo non siimplici absolutam ratione euenium: sed ii bu/mectior sit. Et si adbue queratur que causa est curta . les cgritudines per corpus serpentes ex putredine

genitas quas sudamina dixit torpo.sic icipiut a pu

408쪽

Demo curatioto. 107dendis.Respondet ibide3 Gali. ex caliditate.cet bu. miditate illaru3 partium que ex parua etia3 causa putredine3 gignut. Et si adbuc queratur cum illa loca sint neruosa videtur deesse ibide materia .soluit Gal. propter bumidita tem ad illa loca emanante3 non νsuapte natura bumida sint. Ex quo patet op comnio de dic incipiat talis morbus deinde percurrat semitta corporis. S3 si adbuc queratur que causa est cnmbuiusmodi pustule incipiunt utplurimu in facie aut anteriore parte capitis apparere. Respondet ex bumiditate residente in capite.Na3 cali. dicit in epate abundat colera in corde sanguis in cerebro degmavrsi rectius qs vocare velit pituiti magis in stegma ut secundo naturaliu virtutum dicitur: abudantiori igitur existente non miru si ibi pre appareat. Adbucet anterior ps capitis bumidiore posteriore vi secudo complexionu et secudo tegm scriptu e unde ad facie3 et ad alias ibi apparetes particulas citius bumiditates dessulit. Mursus siqs qrat cur p coitum ista lueo facilius pirabitur. Mespondet op state in pudedis bumiditate nimia ut dictu E ex motu il fit in coitu: tunc illa loca magis calet quo fit ut maior copia bumidutatis trabatur que citius putrefit.stem etia3 et xpier apertionem pori membri virilis: qr tunc vapores corrupti citius a matrice eleuatur ut bene tangit cociliator differentia superi' inducta .Quib' sic ordine declaratis lacillime duiuo egritudinis babeat ci antecedes pariter et conlucta. Siquide aiicedens causa a yca tartica costituitur ut in introductorio Gat.bec aute3 et quilitate et qualitate esse potest ut abundani ita melancolici sanguinis aut stegmatisque a multitudine nutrimeti aut bis que fili masna sui paeni

409쪽

. Demo curatois.

in tales bumores babitudine3babeant ut transnilo tantur causata sunt vel prefati dumor eo qui tale3ca

Iraxerunt dispositionem ut quamuis quantitate non multi sint tame quales sint faciliter poterunt in coniunctam trafire ut.Lmalignitate sua ad extrema cor/poris transmittatur.

Conlucta vero ca elephatiasis est ut supra patuit colera nigra aut stegma possu3 actu talem egritudinent facientia esto multoties cal.nominet mel colicu3 sanguine. v bi est aduertendu3 ιν merito bu/iusmodi cause coiuncte ex intentide Gai .venari possumus elepbantiasis differentia.Ina3 si ex ipso fleg mate proueniat elepbantiasis alba generatur. Et ppterea apud auctores multotiens inuenitur eleborumederi elephatiasi albe. Ubi vero a nigra colera ad mixta sanguini eueniant subrubee elephantiasis species accipientur ut in de colera nigra Gal.Ino. n. qu niger bunior qualitatibus sobri' fuerit sanguini omisi'subrubea elepban liasi3 opatur.Itide dicam si a nigra colera puemat tuc subnigra egritudine opaLCI starum aut egritudinu et speru3 prima est et miti' ut ita dixerim maligna existens licet crassiores et pinguiores efficiat pustulas que vi alias dictu3 est tune temporis plurimu invadit.Melique vero malignio.

res existunt. Sed apud Daulu3 elepbas ex melicolico et seculentiori et quasi luto sanguinis aut naua co lera aut bile virisq3 vltra modum adustis fit.nec met tionem facit de negmate quo fit ut diuersimode incipiant elepbanitasim. S3 de his satis.na3 tempus, est iam ad curam accedere.

CDicamus igitur curam tripartitu3 actum esse ut Eal. placuit.i dieia.sarmacia.g chirurgia. Per die

410쪽

Demo curato io. sys

tam autem non solum intelligere debemuo adminis stratione potus et cibi veru et debitam administrationem omni si que sub rebus no naturalibus continenturqueadmodu3 primo ad glaucone3 accipit cal. Et propterea dicebat dietam qua vivendi regulam dicimus esse medicini aut medicine parte3. I nuetionem aut boru ommu rei ipsius natura denuclat. Cotinens nos igitur aer de quo medicus magna debet babere solertii vi.xij .cotinentis q. ti.terapen. scriptum est ad calidu3 declinare debet.na3 causi facies bunc morbu3 frigida est. Et quia opus est tractioneque ad exterius ne patientes in sestentur a tam lauto doloribus. Et quia talis materia est grossa et compacta que postin venerit ad extrinseca exiccatione indiget: i5 ad siccitate3 aer tendere debet. Eo firmat boeexperientia. na3 omnes qui tali morbo laborant lon/ge deterius se babent in byeme m in e state: licet in actu preseruatilio ad tempera metu aere alterare dethemus ubi inequalis fuerit et tantum itum possibile est et tandem ad illas qualitates debet declinare si declinauerit que imi ' sint genera nue materiei laci iis banc egritudine. Exercitia pariter siue sint exercitia solum sue exercitia et opera meliora sunt que vetbementia dixit Gai seruatis tamen conditionibus dictis ab eo in primo et secudo sanatiuo*. boc autem esse dicunt cu letitia ut sunt venationes .ma3 quead

modu3 dicit Gai in libro de ludo parue iubere multi liberati sunt ab egritudinibus gavisi solu3.Quare illa exercitia maxime comedanda sunt in quibus cor Ius et anima simul exercet cu3 leticia et propterea tu us parue pile multu ibidem cd menda idem dicatur etiam tu preseruatiuo actu nisi * no ita vedemen

SEARCH

MENU NAVIGATION