장음표시 사용
11쪽
tu; e quae aptare baeis loro nihilo usposses Iscitote nouum boe se arginum ti penses, ae sne exemplo mibisusceptum: Ut non tam turpe t omise se aliqua zquam pulchram hae ipsa imen se . Quamobrem nihil dubito gratum bos opus ineenuis sectorisus fore: nam δε eom nibtis medicinae Liudiys mecum contane sumt: nihil video, cur haec nosra, quae medico et Mi plurimum neceν ria, a nemine tamen hactenus sta memoriae maritata sunt, avide illi lecturo non te si citro δειris prudentiam pro tentur: spero etiam, dum per nos ea jacile habibunt, quae antea ab alijs, nec ita Meliter petenda Derant: b d dtibur illossi sui os esse, nubis laboribus non mediocriter Miratos Disse. Si denique careris disciplinis dediti sunt: sses quoque es, librum hunc meum, quem non
induora varietas commendauit, sitis iucundu ore . Eos vero ,s quijunt aquos arat inuidia , t odiam , aut alia quaepiam mentis aegritudo m ahena lauis dis detraritionem acriter imptiterit, nihil curo e contemnenda enim malia ieentia est, quae non ἀ indicio esta ab animi vitio pro ciscitur. Immo, in fatear, HL-rum angores nescio quid me magis erigere, atque excitare valent: nam iιlos nisi qua honese, ae praeclarefactasunt, nihilpraeterea commouere, ae tractare po-ie L . His igitur aemissis, qvi inani tantum latratu molesti sint: vos, ingenui hctores admonitos vetime me, boc in opere, quod musram gratiam emitto. hoe praecipue eonsitum suscepisse: ut aliquid tandem meis laboribus ferrem , quod medicorum posteritas proficuum Iibi esse sentiat. Nec me vanasse det Aneri conidicis; nam, ut alia taceam: id equiuem pro teri posum , mitis argu . menti opus nusquam antea, quod sciam, in lucem venisse: ut vel hoc uno a iatiam a nonnullis sim imi rus. Praeterea inscribendo illum ordinem fertiam,
quem misi dod binae ratio ultro mon abat. Cum enim earum rerum occa nes, de quitas medici referre solent, partim ad vetuentes bomnes, partim ad mortuos pertineante ilias tribus prioribus libris e bas quia to, aesto emo comprehendi . LAIque siti actuae quoniam alias; nam exuipropriaesunt, aliae omnibus communes: illis tertium librum dicam. Triorum vero, quae quidem
ad salubrem medicinae partem quodammodo referuntur, primo libro dissostiirhis interim secundo collocaris, quae ad morbose asseritionis vina redigi qumnt. Haec ecio quaecunque sunt, grate accipite: acs quid dictum a me Hi , quod in .
iram approbationem meruerit: magnum ram tum meorum laborumfruectum
cepero: n minus, quidquid alienum putabitis, amice aut ferte, aut consulite ,
12쪽
Liber Primus. De locorum salubritate. 6ap. I.
io C o R V M salubritatis tractatio, & me
dica est: & medicis quoq; relationibus non raro materiam praebet: siquidem eo in loco exulare quispiam , aut utcunq; esse eomee pellitur, a quo sibi, cum dubiae valetudinis sit, non mediocriter metuat. Quamquam non illa latum angustis his finibus contine tur: saepe enim ab his quoque, qui ciuitatis rem gemit, atque a principibus viris de haere studiosε perquirimur: siue urbes condere, seu regias basilicasene. aut publiea valetudinaria construeret siue alia quae uis aedificia ad communem usum quoquo modo statuere necesse sit. His autem extruendis operibus etsi architecti adhiberi solent, qui umbium, arque aedium partes arid constituant, da sponantque latin tamen ubicunque valetudinis ratio habenda est, medici suo iure
a cersuntur: ut locorum condicio, atque natura. quate Dus pro
desse, aut obesse corporibus valeant. exactius dijudicent. Quocirca ipsi etiam architecti, ut medicam facultatem aliqua ex parte condisca at a praecipuis eius disciplinae magii ris 'admonentur.
Praeterea vitae moribus initi tuendis, intelligentiaeq; comparandae r.eap. I. non mediocriter habitationis temperies, ut prohibet Plato, 'co- ducto ut iam videas, non corporibus solum, sed animis quoque utilis imam hanc esse notitiam. Huiusmodi autem reserenda ge- . . nus edit minus frequens inter medicos agitari solet: in v sun. ra--u venia aliquadia et eoq; graui ut es, uota Ore'; exigit viros, quon minua
13쪽
aere loe. c. c. a. Vitruv. lib. I.c.
minus nota vulgataque via tae bolet cognitio. Ergo ut vamelocorum conditiones omni ex parte innotescant: iani pernas causas, a quibus ataci loca, ac variari contingit, lic praeliaevem omnem Expendere ' ἰQuomodo a vario eaeli assectu terrarum lora a Diantur.
Caeli aspectus , quantum ad locorum attinet salubritatem,quadruplxx xst a quod nimirum quatuor sint terraru partes, quae-gis insignes, ac proprijs quibusdam temperamentis. donatae esset videantur . . Primus ad meridie spectat: secundus ad aquilonem: quorum ille etiam sursum: deoi sum hic Aristoteli' locat hir: tertius ad sole in orientem vergit, qui di ipse . dexter dicitur: pol remus ad occidentem, qui sinister. Eiunxit enim philosophus lup num hominem uniuerto terrarum orbi adiacente , cui in pedes septelai trionem attingant: caput subiectum polum: ut iam etiam dextra. manus ad orientem, sinistra ad occidentem protelisa sit oportet. Verum exortus & occasus mobiles, & varij sunt i meridies, septε- trionesque statu perpetuo manent. oritur enim sol non indidem, semper: sed aut aequinoctialis oriens dicitur cum scilicet diei, noctis aequum est spatium taut solstitialis, in Iongissimo ni imm atu, i die: aut brumalis in longissimaJnocte. Item cadit sol non in eundem semper locum: sit enim similiter occasus eius aut aequinoctialis, aut solstitialis, aut brumalis. Ergo his ita constit tis,caeli aspectus,qui ad meridiem conuertitur. septentrioni au sus, honaines' facithumida capita,ac pituitosa habentes:vnde Omnium morborum , qui a deseuxione originem habent, plurima a cedit occasio. Praeterea putredincisis affectibus prompte hunc situm obiectum esse deprehendimus: nam hoc etiam experime reo compertum' est, granaria, ac hellas vinarias, quae solis cursum spectant, cito suam bonitatem mutarct & finctus,qui in futuram hyemem asseruantur,diuti perdurare, si eundem caeli aspectum declinent. Quae autem regio ad septentrionem conuersa est,hoc nobis ad valetudinem praestat,quod' vegetos& siccos homines facit i biliososq; magis, quam pituidosos, planeque longatuOS. Nam& Britannos,qui sub ursis degunt,legimus, complures centum vi. ginti annis perdurare: quando Aethiopes vix sexaginta attingar. Neque est, cur Galenum obijcias mihi,qui hunudum teperamentum omnium laudatissimum esse, qualmaxime humidi sunt ..er i
14쪽
etiam axinime esse togaeuos assirmauit: ut iam propterea septen trionis loca, quae siccissima sunt, vitae diuturn,tati plurimum aduersaridi endum sit. Nam quamquam his in locis ambiens nos aer & frigidior,& siccior sit aequor attamen id ipsum facit, ut nativus corporum calor, atque humor, qui reuera omnium animaractionem est author,intus vivacior fiat, atq; uberior, nullo exter
no aestu disisolutus. imminutusque. Quamobrem quod per se aliquando deseruit frigus , id per accidens struit: atque idem diuersae licet ratione contrariorum est causa. Notuinque illud est Aristo: elisc illos, qui calida loca inhabitat, sua natura csse frigidio Sequi frigida. calidiores. Haec eadem etiam septentrionalia loca in- ἔ . ρυ- colis multam praestare concoquendi bonitatem, ac paucissimos bl. s. morbos serre,tellis est Avicennas Ergo salubris ad valetudinem 'a .p.rie. hic suerit locus: nam & Aristotelas 'cum sanitatis causa sit ui υν- a e. r. bium, quae ad Otientem expositae sunt, primas tributilet: proxi- Polit mum demde illis locum dedit quae ad boream vergunt. Quae au eor. LIr.tem regio ad orientem spectat, di quae interpositis mont.bus ab oecidenre se lusa est, omnium ad valetudinem maxime accommodata Hippocrati est .' is enim locus moderatam semper sentit caliditarem, ideoque veri quam maxime similis existit: ac pauciores omnino, mitioresq; fert aegritudines: adeo va in his etiam locis observent non ulli. morbosas aeris mutationes parum noce' 'Rasis tr.
re posse, quas tamen damnosissimas semper alibi experiri sole' e&M. ι 6. mus. Tam aequalis enim ibi caeli temperi es est, tam planὰ inculpatar ut alienas imp .essiones nec admittere, nec retinere clivpossit. Cur autem situs hie omniti saluberrimus existimetur, tempestiuae solis actiones in causa sunt ias enim dum estertur, ac nostrum orbe perlustrat, quidquid humidae evaporationis noctu ci eum funditur terris statim attenuat ac discutit, Sc tandem omnia, eum maxmῆ opus est, reddit puriora. Sed praeterea alio etiam commodo,quae soli orienti exposita est domus, perseuetur, quod nimirum hyberno tempore semper aprica est, aestiuo in umbra rideoque optimi Varro villam suam ita constituit, ut ad exortus L aequinoctialis conuersa sit: nam inquit aestate habet umbra,hyeme sole in . Quae autem ciuitates ad occasum pertinent, situ sunt morbosissimo, inquit Hippocrates:'ibi enim impurum aerem, ac visura. Putredini aptissi inum cise i ac cur ita sit, plane etiam a sole ha het,qui radios suos, calori que tarde illuc trasmitti t: neq, nocturnos vapores dissolvere,aerentque depui are satis valet. ideoquoi: B a etiam '
15쪽
minus nota. vulgataque via vise et cog Itio. Ergo ut vavae locorum conditioncs omni ex parte innὀt cant: iam per singu-Ias causas, a quibus assici loca, ac variari contingir, lic praelintrem Omnem x pendere.
Quomodo a vario eaeli assectu terrarum Aea af iantur.
Cael i aspectus , quantum ad lotorum attinet salubritalcm, qu cippiscx pit : quod nimirum quatuor sint terram partes, quae F a gis insignes, ac proprijs quibusdam temperamentis. donatae esse videantur. I rimus ad meridie spectat: secundus ad aquilone ira: a. si quorum ille etiam sursum: duoi sum hic Aristoteli locatar: tertius rexi. D sialem Orientem vergit, qui & apte exter dicitur: polliemus
ad occidentem, qui sinister. Eiunxit enim philosophus lup num
hominem uniuerso turrarum risi adiacente , cuius pedes septeh- , trionem attingant: caput subiectum polum: ut iam etiam dextrai manus ad orientem, sinistra ad occidentem protei sa sit oportet.
Verum exortus ti occasus mobiles,& va ij sunt: meridies, septi trionesque statu perpetuo manent. Oritur enim sol non indidem . semper : sed aut uino fitialis oriens dicitur : cum scilicet diei, ac noctis Uuurn eth spatium t aut solliitialis, in longissimo ni -- am,i diei aut brumalis in longissima/nocte. Item cadira, Inon in eundem semper locum: fit erum similiter occasus eius aut aequua octiali ciuis titiali ut brumalis. Ergo his ita constitu Hipp. de tis,caeli aspectus,qui ad meridiem conuertitur, septentrioni au aere loe. siri, homines' facithumida capita,ac pituitosa habentes:vnde c. c. a. nium morborum , qui a disuxione originem habent,plurima aecedit occasio . Praeterea putredinosis affectibus prompte hunc itum obiectum esse deprehendimus: nam hoc etiam experimem Visisti to compertum' est, granaria, ac cellas vinarias, quae solis cursum Iib , spectant, cito suam bonitatem mutarct & friactus,qui in futuram hyettiem asseruantur,diutius perduraret, si eundem caeli aspectuminor. declinent. Quae autem regio ad septentrionem conuersa est,hoc visu Na. nobis ad valetudinem praessat,quod' vegetos& siccos homines sa- ' Plus. δε est: biliososq; magis, quam pituitosos, planeque longat vos. Nam his. ρbiI. R Britannos,qui sub ursis degunt, legimus, complures centum vi. λυθ. ginti annis perdurare: quando Aethiopes vix sexaginta attingar. 3 d. c. Neque est, cur Galenum obijcias mihi qui humidum teperamen
16쪽
etiam ninime esse togaeuos affirmauit: ut ram propterea septen trionis loca, quae siccissima sunt, vitae diuturnitati plurimum aduersari di endum sit. Nam quamquam his in locis ambiens nos aer de frigidior,& liccior sit aequor attamen id ipsum facit, ut nativus corporum calor, atque humor, qui reuera omnium animae actionem est author,intus vivacior fiat, atq; uberior, nullo exter
no aestu dissolutus. imminutusque. Quamobrem quod per se aliquando destruit frigus, id per accidens struit: atque idem diue is licet ratione contrariorum est causa. Notuinque illud est Aristo relis,' illos, qui calida loca inhabitat,sua natura csse si igidiores: qui frigida calidiores. Haec eadem etiam septentrionalia loca in- L . pro- colis multam praestare concoquendi bonitatem, ac paucissimos bi.3. morbos ferre,tellis est Avicennas.' Ergo salubris ad valetudinem 'a. p.rie. hic suerit locus: nam di Aristoteles 'cum sanitatis causa si tui ur- a c. I r. bium , quae ad ot ientem expositae sunt, primas tributilet: proxi- μὴἀmum deinde illis locum dedit quae ad boream vergunt. Quae au eor. O r. tem regio ad orientem spectat, & quae interpositis mont.bus ab occidenre se .lusa est, omnium ad valetudinem maxime accommodata Hippocrati 'est : is enim locus moderatam semper sentit caliditatem, ideoque veri quam maximὰ similis existit: ac pau- et titi'. ciores omnino, mitioresq; krt aegritudines: adeo ut in his etiam locis observent nonulli 'morbosas acris mutationeS parum noce' 'Rasis iν. re posse , quas tamen damnosissimas semper alibi experiri sola' erila.. 6.mus. Tam aequalis enim ibi caeli temperies est, tam plane incul-
parar ut alienas imp .essiones nec admittere, nec retinere clia
possit. Cur autem situs hie omnia saluberrimus existimetur, rem pestiuae solis actiones in causa simo is enim dum estertur, ac nostrum orbe perluit rar quidquid humidae evaporationis noctu ci eum funditur terris statim attenuat ac discutit, & tandem omnia, guminaX me op as est, reddit puriora . Sed praeterea alio etiam commodo, quae soli orienti exposita est domus, perseuetur, quod nimirum hyberno tempore semper aprica est, aestiuo in umbrar . ideoque optimὰ Varro villam suam ita constituit, ut ad exortus L. Hre quinoctials conuersa sit: nam inquit aestate habet umbra,hye- mst,cat. me solein . Quae autem civitates ad occasum pertinent, situ sunt morbosissimo, inquit Hippocrates:'ibi enim impurum aerem, ac visura. putredini aptis limum e lse : ac cur ita sit, plane etiam a sole habet, qui radios suos, calorc que tardὰ illuc trasmittit Ineq, nocturnos vaporea dissolvere,aereri,que deputare satis valet. ideoque B a etiam 'Dissiligod by Coosla
17쪽
etiam aestate matutinis temporibus aurae frigidi spirant,&rosis acidit: ac de caetero sol occidens homines percoquit Satis igitur lex his constat, orientalem aspectum in uniuersum saluberrimum esse: deterrimum vero occidentalem : inter hos autem consistere. qui ad boream, atque austrum vergunt: qucrum tamen salubrior est borealis: minus salubris, qui ad meridiem coinucrtitur. Sed haec uniuersim quidem vera sunt i attamen fieri interdum potest, ut diuerta situs ratio alicubi magis commendetur. Etenim,
lib. r.e.1 Ut docte scripsit Vitruvius. alit cr Aegypto. aliter Hispania: non eodem modo Ponto ; dissimiliter Romae r item caeteris ici rarum& regionum proprietatibus oportcre videntur constitui genera aedificiorum: quod alia parte solis cursu premitur tellus: alia longe ab eo distat: alia per medium temperatior. Igitur,uti mundi constitutio ad terrae spatium,inclinatione signi seri circuli, di solis cursu disparibus qualitatibus naruraliter eli collocata: ad eudem modum etiam ad regionum rationes caelique varietates videntur aedificiorum debere dirigi eollocationes. Quamobrcm no solum in diuersissimis, longeque a se dissidentibus terrarum spatiis : sed alibi etiam,vbicunque frigoris calorisque diuersa uis est: siue hoc a solis aspectu, siue aliunde proueniat, varia esse solet domus co locandae ratio. Ergo ex his non raro euenit, ut commodior multo ea sit regio, quae ad meridiem, quam quae ad boream spectat et illo nimirum in tractu, unde sol longe distat, atque ubi molestissima stigora sentiuntur. Quamquam enim austru calidius sit aequor attamen in seigidissimo loco vis eius attemperatur, ac, quantum huc pertinet, in aequilibriorem ponit: cum interi m septentrionalis violentia ibi tolerari vix possit. Atque idcirco optime Pa 'LU. r. Iadius, positio; inquit agri in frigidis prouinti js orienti, aut m rit. 7. ridiano lateri esse debet opposita: ne alicuius maoni motis obiectu, his duabus partibus exclutis, algore rigescat: aut per partem septentrionis remoto , aut per occidentem in vel pera sole dilato. In calidis vero prouincijs pars potius septentrionalis optanda est, quae δ: utilitati & voluptati, dc saluti aequa bonitate respondeat. M. r.e.s Ac Plinius villa inquit spectare in aelluosis locis septentriones debet . meridiem in frigidis: in temperatis exortum aequinoctia lem. Praeter haec vero alia etiam est ratio, cur interdum australis aspectus septentrionali sit praeserendus. Salubribus locis, inquit lib. i. e. r Columella, ad Orictem, vel meridiem .grauioribus ad septentri nem villa couertitur: nec quidem iniuria: nam vitia in salubrium locorum Z Corale
18쪽
setur hyem 3Τ 'p', surit etiam restiones nonnullN siti lores eius aest Idem suauissimae,
maxime salubres : quae decliues το R mris . note uuae non omnibus anni diebus solis ad seprentrion*m parte illulirantur: et quan
' mesto ita, magis etiam cococta est,azmatura: quin, omintrionem elipou - 'o rici; maiorem solis partem n m
19쪽
accommodatior est,& in lailitudine pius augetur a Ru e vero versa lad septentrionem est,siccior,desior,grauior, d cilior adflaetan-ildum,& fabris incommodior, di minus in ambitu augetur. Ex quibus non solum ad meridiem versae regiones propter relationem aquam habent ad solem. salubriores sunt his, quae ad septutrionem vergunt: sed hoc ipso his etia praestiterint, quae deestues ad oriem lte in & Occidentem sunt. Atque haec oriba ius : cuius quidem ad ' obiecta respondere, quoniam probabitaviantum rationes habet, haud multum negotium suerit. Argumenta ab arborum, & stum diuum bonitate ille desumit: in qua re ego etiam libenter illi omnia concesserim: nam & aromata fere Omnia, de arbores odoratiores illa abunde seri regio. Verum haec ipsa non exactu in caeli temperiem : sed potius calidissima arguunt. Hominum vero Ionge alia est ratio: qui tum demum salubi iter agunt,cum in maximὰ temperato degunt loco . In calidiore autem regione imbecilliter sanit. di morbo se uiuunt: nam apud Aegyptios, inquit Galenus, 'ne pertum. e. r. somnium quidem temperatum inuenias corpus . Fateor quoque apud nos,arbores meridiano soli expositas, caeteris aliis esse praestantiores : nam succulantum N aqueum illarum humorem non
nisi valida solis actio edomare potest, atque coneoquere. Homines autem qui natura calidissimi sunt: ac, nisi frigidum inspirent citissime dissoluantur,deterrime in calidissimis region bus de ei. Cogimur ergo prae orabalio rerum potius sequi natui a , quae doricet, salubriorem esse omnino septentrionalem aspectum, quam qui ad meridiem est. Sed praeterea est,cur aliquis ambinat:quod s. Moth. nimirum Galenuein Tabiana regione describenda occidentalam
L ia. situm magis aliis commedet: nam inter caetera eius loci rencomta hoc non vltimum memorauit, quod ad Occidente cnuersa sit: noergo aut orienti s, aut se pistrionis situs caeteris aliis praestat. Sed ad haec breuibus . Scio. n. Tabias pro optimo lacte generadoptu fisum commendasse Galenum : non quod ad occidentem ea re pio conuersa sit: nam hoc potius iure fuerat improbandum : sed quod is locus optimas alias conditiones praeterea sortitus sit, quae satis ad eam laudem esse possunt. Laudata enim ea est regio,quod
modice aedita sit: quod aer illi pecorum pascuis salubris: quodq, non admodum distet a mari: ac praeterea quod a vicinis Vesuuij incend ijs arridior redditus sit circumfusus illi aeri & quod deniq; verbas producat,& studius optimo lacti generando satis idoneos ut iam videas situm occidentalem. haud quaquam prae ali ce lebrasse by Gorale
20쪽
speremis hori scintempessive a finxit: sedi ni iun saluberrimi quem zephyrum, qanti; qui di gratiuis ηρ δε- - '. di i, ni g, Sserenus ab Ommbus pr* dicatqr: quipi. ς sis iube i s. oceani canapisplosectus. Ergo nihil & hoc obstat, quin si p i tura deterrimus omnium situs sit occidunt si'. 'rima adno M: tu dignum puto regionum naturas qualitatesque η si x si h qmbia . dam aurorum aspectibus,influxuq; vari pisimulari lμς α νς. salibres sua natura esse debeant, nox im 'Mando duprependw--tuti: ti contra, quae prauae . atque insal ubhes iDnoxias habit tiones. praessent. Neque hoe plane negarii. An inlas: qui ineum hunc 't.Metb. - exl necessitate superior bus lationibus ora ictum esse prodide- e a. e. rit, ut omnis ipsius virtus inde gubornetur. Ae Plato 'coru dis- α ab lserentiam non solum prouetorum, atqus aquarum δη rgi Prous linire affirmat: sed etiam exdituna quadam, ut ipse ait inspirati '
. n quam Daemones immittant,qui rei propitia, Vel sontra habis: tantexis scipiant. Vnrum quaecumus huius rei passi, propon tun, de ipso eventu nemini dubium esu debet: nam memoris proditum es maros& Crotone ex ignota quadam caeli denigni- 'Plisti .aate nunquam pectilentiam sensistamn tamen finitimae regiones a.c.96. saepe inde laborarim:. Siciliae etiam no longeaeephalis urbe OP . .:.: pidum est, quam Charoniam vocant, adeo puerorum educationi insevum ἔ ut vix pauci ibi adolescant iti maritimus tamen locus . est Se septvntrioni expostus. Sed huiusmodi multa videas terra-- Tum lac quae pet Iiari quadam facultate aut salubria, aut insalu-.bria esi deprehenduntur: de quibus etiam nihil attinet dicere. quoniam quidquid id est nuIta methodo ac disciplina coprehendi potest et sed incolis latum, cur ita sit, longo via,euentuq, coperto.
V enti Faratione regiones immutent. Duplex ventorum ditarentia.quatenus habitationes assiciunt, i in praesentiarum esse statuor ut alii uniuersales sint. ac magis insit me S, ali j vero cuiusque regiones proprij, atque peculiares. P ao uniuersales, quos Coryphsos vocat' Oribas quatuor omnino 'ρ COB.. sunt: nam etsi non me latet, complarea esse alios. , qui a latcribus c.as.