P. Vergili Maronis Opera

81쪽

Iustitia excedens terris vestigia fecit. Me vero primum dulces ante omnia Musae, 3 quarum sacra fero ingenti PerCUSSUS amore, accipiant caelique vias et Sidera monstrent, defectus solis varios lunaeque labores; unde tremor terris, qua vi maria alta tumescant obicibus ruptis rursusque in se ipsa residant, Soqui tantum Oceano properent se tingere soles hiberni, vel quae tardis mora noctibus obstet. si has ne possim naturae accedere partis frigidus obstiterit circum praecordia Sanguis,

rura mihi et rigui placeant in vallibus amnes, q83 flumina amem silvasque inglorius ubi campi Spercheusque et virginibus bacchata Lacaenis Taygeta qui me gelidis convallibus Haemi

sistat, et ingenti ramorum protegat umbrat felix qui potuit rerum CognOSCere CaUSaS, soatque metus omnis et inexorabile fatum subiecit pedibus strepitumque Acherontis Vari. fortunatus et ille deos qui novit agrestis Panaque Silvanumque senem NymphaSQUE SOTOTES. illum non populi fasces, non UrPUra regum sS flexit et infidos agitans discordia fratreS, aut Coniurato descendens Dacus ab Histro, non res Romanae perituraque regna neque ille aut doluit miserans inopem aut invidit habenti. quos rami fructus, quos ipSa volentia rura Eoo Sponte tulere sua, Carpsit, ne ferrea iura insanumque forum aut populi tabularia vidit. sollicitant alii remis freta Caeca, UUnt Uein ferrum, penetrant aulas et limina regum;

-So perculsus 'di hc B convallibus M . convallimus P in vallibus Aeto si ineluctabile

82쪽

P. VERGILI MARONIS

hic petit excidiis urbem miserosque penatis, os

ut gemma bibat et Sarrano dormiat ostro; condit opes alius defossoque incubat auros hic stupet attonitus rostris, hunc plausus hiantem per Cuneos geminatus enim plebi Sque patrumque Corripuit gaudent perfusi sanguine fratrum, si Ioexsilioque domos et dulcia limina mutant atque alio patriam quaerunt sub sole iacentem. agricola incurvo terram dimovit aratro :hinc anni labor, hinc patriam parVOSque nepoteSSustinet, hinc armenta boum meritosque iuvenCOS. Is ne requies, quin aut pomis exuberet annus aut fetu pecorum aut Cerealis mergite culmi,

ProVentuque onere Sulcos atque horrea vincat.

venit hiemsti teritur Sicyonia baca trapeti S, glande sues laeti redeunt, dant arbuta Silvae; ao et varios ponit fetus autumnus, et alte mitis in apricis coquitur vindemia saxis. interea dulces pendent circum oscula nati, casta pudicitiam Servat domus, ubera vaCCae lactea demittunt, pinguesque in gramine laeto asinter se adversis luctantur cornibus haedi. ipse dies agitat festo fususque per herbam, ignis ubi in medio et socii Cratera Coronant, te libans, Lenaee, vocat pecorisque magiStris velocis iaculi certamina ponit in ulmo, Ego Corporaque agresti nudant praedura PalaeStra. hanc olim veteres vitam coluere Sabini, hanc Remus et frater, sic fortis Etruria Crevit scilicet et rerum facta est pulcherrima Roma,

So5-53 AP So indormiat SI a quaerunt patriam P Porph 31 dimovit molitus, 1 hic annimi l. Ribb. nepotes penates, Morhi Ribb. 1 atque aut ris perdura palaestrae, riga vitam vetere P

83쪽

GEORGICON II

septemque una sibi muro circumdedit arceS. 333 ante etiam sceptrum Dictaei regis et ante impia quam Caesis gens est epulata UVencis, aureus hanc vitam in terris Saturnus agebat; necdum etiam audierant inflari classica, necdum imposito duris crepitare incudibus ensis 3 o Sed nos immensum spatiis ConlaCimUS EQUOr, et iam tempus equum fumantia Solvere Colla. 535-5 a m 5 a spumantia mox

85쪽

R VERGILI MARONIS

GEORGICON

LIBER III

TE quoque, magna PaleS, Et te memorande Canemus pastor ab AmphrySO, VOS, Sit Vae amneSque yCaei.

Cetera, quae VaCUa tenuiSSent Carmine mentes,

omnia iam vulgata qui aut Eurysthea durum, aut inlaudati nescit Busiridis aras scui non dictus Hylas puer et Latonia Delos Hippodameque umeroque Pelops inSignis eburno, acer equis 3 temptanda via St, qua me quoque OSSim tollere humo victorque Virum volitare Er ra. primus ego in patriam mecum, modo vita SuperSit, o Aonio rediens deducam vertice Musas; primus Idumaeas referam tibi, Mantua, PalmaS, et viridi in campo templum de marmore Onam Propter aquam, tardi ingens ubi flexibus errat Mincius et tenera praetexit harundine ripaS. 3 in medio mihi Caesar erit templumque tenebit: illi victor ego et Tyrio conspectu in Stro centum quadriiugos agitabo ad flumina Currus. Cuncta mihi Alpheum linquens lucosque Molorchi cursibus et crudo decernet Graecia CaeStU. o ipse caput tonsae foliis ornatus olivae

86쪽

P. VERGILI MARONIS

dona feram. iam nunc Sollemni ducere pompas ad delubra iuvat Caesosque Videre UVenCOS, vel scaena ut versis discedat frontibus utque purpurea intexti tollant aulaea Britanni. in foribus pugnam ex auro Solidoque elephanto Gangaridum faciam victorisque arma Quirini, atque hic undantem bello magnumque fluentem Nilum ac navali surgenti aere ColUmnaS.

addam urbes Asiae domitas pulsumque Niphaten fidentemque fuga Parthum versisque sagittis et duo rapta manu diverso ex hoste tropaea bisque triumphatas utroque ab litore gentis. stabunt et Parii lapides, Spirantia Signa, Assaraci proles demissaeque ab Iove gentis

nomina, Trosque parens et Troiae Cynthius auctor. Invidia infelix furias amnemque EVETUm Cocyti metuet tortosque Ixionis anguis immanemque rotam et non XSuperabile Saxum. interea Dryadum Silvas Saltusque Sequamur intaCtOS, tua, MaeCenas, haud mollia iussa. te sine nil altum mens incohat: en age Segnis rumpe moras Vocat ingenti Clamore Cithaeron Taygetique canes domitrixque Epidauru equorum, et vox adsensu nemorum ingeminata remugit. mox tamen ardentis accingar dicere pugnas Caesaris et nomen fama tot ferre per annos

Tithoni prima quot abest ab origine Caesar. Seu quis Olympiacae miratus praemia palmae

pascit equos, Seu quis fortis ad aratra iuVencos, Corpora praecipue matrum legat optima torVae formia bovis Cui turpe Caput Cui plurima Cervix, et Crurum tenus a mento palearia pendent;

87쪽

GEORGICON III

tum longo nullus lateri modus omnia magna, pes etiam et camuris hirtae sub Cornibus aureS. 33 nec mihi displiceat maculis insignis et albo, aut iuga detrectans interdumque Syera Cornu et faciem tauro propior, quaeque ardua tota et gradiens ima verrit vestigia cauda. aetas Lucinam iustosque pati hymenaeos odesinit ante decem, post quattuor incipit annos scelera nec feturae habilis ne fortis aratris. interea, Superat gregibus dum laeta iuVentas, solve mare mitte in Venerem eCuaria primus, atque aliam ex alia generando Suffce prolem. 63 optima quaeque dies miseris mortalibus aevi prima fugit subeunt morbi tristisque senectus et labor, et durae rapit inclementia mortis.

Semper erunt quarum mutari Corpora malis: semper enim refice ac, ne OS amiSSa requiras, o ante veni et subolem armento sortire quotannis.

Nec non et pecori est idem dilectus equino. tu modo, quos in Spem Statues Summittere gentis, praecipuum iam inde a teneris impende laborem. Continuo pecoris generosi pullus in arvis saltius ingreditur et mollia rura reponit; primus et ire viam et fluvios temptare minacis audet et ignoto sese Committere Ponti, ne Vanos horret trepitus. Illi ardua cervix argutumque Caput, breVi alVUS ObeSaque terga, o luxuriatque toris animosum pectus honesti spadices glaucique color deterrimus albis et gilvo tum, si qua Sonum Procul arma dedere,

stare loco nescit, micat auribus et tremit artus,5 -B PN S sub cum S tibi, tis iuven

88쪽

P. VERGILI MARONIS

collectumque premens volvit Sub naribus ignem. 83 densa iuba, et dextro iactata recumbit in armo; at duplex agitur per lumbo Spina, CaVatque tellurem et solido graviter Sonat ungula CornU. talis Amyclaei domitus Pollucis habenis Cyllarus et, quorum Grai meminere Poetae, o Martis equi biiuges et magni currus Achilli. talis et ipse iubam cervice effundit equina coniugis adventu pernix Saturnus, et altum Pelion hinnitu fugiens implevit Culo. Hunc quoque, ubi aut morbo gravis aut iam segnior annis deficit, abde domo, nec turpi ignoSC Senectae. 6 frigidus in Venerem senior, frustraque laborem ingratum trahit, et, si quando ad proelia ventum est, ut quondam in stipulis magnus Sine viribus ignis, incassum furit. ergo animos aeVumque notabis copraecipueri hinc alias artis prolemque parentum

et quis cuique dolor victo, quae gloria Palmae.

nonne vides, Cum praecipiti Certamine Campum Corripuere, ruuntque smSi CarCEre UrrUS,CU Spe adrectae iuVenum, EXSultantiaque haurit os

corda pavor pulsans p illi instant verbere torto et proni dant lora volat vi fervidus axis; iamque humiles, iamque elati sublime videntur

aera Per VaCuum ferri atque adsurgere in auras; nec mora ne requies at fulvae nimbus harenae Iotollitur, umescunt spumis flatuque Sequentum: tantus amor laudum, tantae est Victoria Curae. primus Erichthonius Currus et quattUO AUSUS iungere equos rapidusque rotis insistere victor.

noclo s in m. Mi rio artis partis, rios exsurgere11 . rapidis vector Bonito

89쪽

GEORGICON III

frena Pelethronii Lapithae gyrosque dedere a 3 impositi dorso, atque equitem docuere sub armis

insultare solo et greSSu glomerare UPErbOS.

aequus terque labor, aeque iuvenemque magistri exquirunt calidumque animis et cursibus acrem; quamvis Saepe fuga versos ille egerit hostis, Iao et patriam Epirum referat fortisque MyCenaS, Neptunique ipsa deducat origine gentem.

His animadversis instant sub tempus et omnis impendunt curas denso distendere pingui quem legere ducem et pecori dixere maritum; a 3 florentisque secant herbas fluviosque ministrant farraque, ne blando nequeat superesse labori invalidique patrum referant ieiunia nati ipsa autem macie tenuant armenta VOlenteS, atque, ubi concubitus primos iam nota Voluptas Igo sollicitat, frondesque negant et fontibus arCent. Saepe etiam cursu quatiunt et Sole fatigant, cum graviter tunsis gemit area frugibus, et Cum surgentem ad Zephyrum paleae iaCtantur inanes. hoc faciunt, nimio ne luxu obtunSior USUS 33sit genitali arvo et sulcos oblimet inertis, sed rapiat sitiens Venerem interiuSque recondat.

Rursus cura patrum Cadere et SUCCedere matrum

incipit. exactis gravidae Cum mensibu errant, non illas gravibus quisquam iuga ducere PlaUStris, 1 onon saltu superare viam sit passus et acri carpere prata fuga fluviosque innare rapacis. saltibus in vacuis pascunt et plena secundum flumina, muscus ubi et viridissima gramine ripa,

IIS-I MPA Ioa gentem nomen A II anima adversis ' animum adversis PNibbocis of ii. 5 11 pecoris dixere magistrum P a nequeant hesti nequeans IZo

concubitu primo Hortham voluntas P 1 1 agri Net 1 3 pascant ' 'hes gramina ripae M

90쪽

P. VERGILI MARONIS

Speluncaeque tegant et SaXea Procubet umbra. 1 3 est lucos Silari circa ilicibusque virentem plurimus Alburnum volitans, Cui nomen asilo

Romanum est, oestrum Grai Vertere Vocantes, ASPEr, Corba OnanS, quo tota exterrita silvis

diffugiunt armenta, furit mugitibus aether Eo Concussus Silvaeque et sicci ripa Tanagri. hoc quondam monstro horribilis exercuit iras Inachiae Iuno pestem meditata UVencae. hunc quoque nam mediis fervoribus acrior instat arcebis gravido pecori, armentaque PaSCES SE

sole recens orto aut noctem ducentibus astris. Post partum Cura in vitulos traducitur omnis continuoque notas et nomina gentis inurunt, et quos aut pecori malint summittere habendo aut aris servare sacros aut Scindere terram foet Campum horrentem fractis invertere glaebis. Cetera pascuntur viridis armenta per herbas

tu quos ad studium atque usum formabis agrestem iam vitulos hortare viamque insiste domandi, dum faciles animi iuvenum, dum mobilis aetas. 163 ac primum laxos tenui de vimine circlos Cervici subnecte dehinc, ubi libera colla servitio adsuerint, ipsis e torquibus aptos iunge pares, et Coge gradum Conferre iuVencos; atque illis iam saepe rotae ducantur inanes Iro per terram, et Summo VeStigia pulvere ignent. post valido nitens sub pondere faginus axis instrepat, et iunctos temo trahat aereus orbis. interea pubi indomitae non gramina tantum