장음표시 사용
121쪽
cte, Sc imperfecte Duabilia; illa vero in abolute, per se , & per accidens Dualia dividuntur.
Vulmis leve est, quod post paucum sanguinis profluvium per se, vel facile artis auxilio consolidari potest.
Vulnus pericu mu dicitur, quod laesum in
vitae periculum dejicit, uti sunt vulnera nec absolute, nec per se leth stlia, sed siecundum trinam dimensionem in longum , latum, & profundum putab magna, et Φ angusta vulnera Profunda tamen, praecipue sit dilatari non possint Cum contussione, & dilaceratione conjuncta, siclo petaria , quae non tantum contundunt, sed Scdilacerant partes, hin C citam post se trahere sto, leni gangraenam cum deperditione substantiae conjuncta, 6 ' quibus medicamenta immediate applicari non Poisunt, γ'νε quae infanti, aut puero tenerioris texturae , aut gravidae infliguntur, quod etiam de sene: ob spirituum defectum, nervorum debilitatem, sianguinem crassiore ri valet; tum enim inflammatio , convulsio, gangrima, &mors sequi potest, nisi summa in methodo medendi adhibita fuerit cstutela.
122쪽
Vulnera sonabilia perfecte appellantur, qxiae plenariam curationem admittunt, ita ut nulla fui etionum laesio superstes sit ubi vero subsistente vita functiones quaedam a causa laedente, non ob stante auxiliorum appropriatorum applicatione, imminutae, depravatae, Vel sublatae manent, uta
nus imperfecte sanabile dicitur.
Vulnus Dibale est, quod vitae interritum secumfert, ut ipsis vocis natura docet.
Vulnera absolute Debalia sunt quae mortem effectu suo inseparabili serius, citius, optima etiam adhibita medella inferrunt. Ad vulnera absolute lethalia Pertinent: 1 Qui isve inne liquidi nervet in partes vitales in xum uti sunt: profundae Cerebri, cere, belli, medullae oblongatae , d spinalis, PraeCis Uein Vertebris colli, nervi octavi paris, intercosta lis magni, cordialium, diaphragmaticorum Ple-Xuum laesiones, resiectiones, ac destructiones. a) Quae iter sanguinis a corde, & versus illud prorsus tollunt, ut: quae haemorrhagiam ad Omnia rebellem conjunctam habent: qualia sint
123쪽
vulnera auricularum, Ventriculorumque cordis, majorum arteriarum , venarumque ad quae manui accessus non datur) in cerebro, collo, Pectore , abdomine.
33 Qtis respirationem fusi cant, uti sunt:
laringis contusio, ac confractio Q plenaria arteriae asperae abscissio: tum enim pars eius inferior retrotracta ingrediendo aeri apta non est; Bronchiorum vulnera utrumque cavum pectoris Penetrantia, majora quam rima glotidis; aut vulnus
ma num unam tantum thoracis cavitatem intrans: tum enim aer thoracis cavum intrare Valet , a quo
Pulmones comprimi, ac proin respiratio suffocari posset; vulnera Pulmonum majora, atque diapiiragmatis. Ex his intelligitur , quod bronchotomia lethalis non sit. J Quae oblisicotiovem prorsus tollunt, ut: 1m' Vulnera magna aesiphagi, pharingis plenaria resectio, et is vulnera magna Ventriculi, intestinorum, tam tenuium, quam crassorum, ubi nulla flatura fieri posset, 3 ' Cysternae lumbalis, ductus thoracici, de plurium vasorum lacteorum in mesenterio.
124쪽
s Quae effusionem Limoris c usdam cavsane impo uni huntoris est si eductione, uti sunt: imo
effusio humorum in corpore Calosio , ventriculis vel cavis praeter naturam exorti S, cerebri, Cerebelli , aut in calvariae basi, et D eadem in pericar-dio , 3μ. in abdomine , caVitate Pelvis, inde Vulnera vesiculae felleae, & ejus ductus, ureterum, intestinorum & vesicae urinariae maiora. ab his enim effusis partes Vicinae Putredine Corrum Perentur, atque ideo, licet quandoque serius, ce tu tamen mors sequeretur.
σ) Vulnera, quae in umeretis venenatis iu- icta sunt: ita enim Venenum immediate sanguini communicatur, Vehemzntius, quam ore assumptum, agit.
Vulnera per seu ex natura sua, Vel ut plurrimum Debalia sunt, quae sibi relicta certo mortem adferrunt, sed arte sanari possunt, uti sunt dum extravasatio humorum in cranio contingit eo in loco, ex quo Per trepanationem humor educi possit, a ligatura funiculi umbili-
salis neglecta, omnes arteriarum, VenarUmque maiorum, imo & aliarum partium laesiones, remediis aut manui accessum praebentes, ut: arte' rix intercostalis, temporalis, humeralis, brachia
125쪽
IOῖlis, sub poplitere , cruralis &c. sic Sc minora vesicae, δί intestinorum Vulnera. Notatu tamen summe dignum est, quod haemorrhagia lethalis per funiculum umbilicalem non ligatum , in nullo animalium genere, homine excepto, locum habeat.
Per accidens lethalia fiunt illa vulnera, quae certo curari poterant, si nullus error ab aegro, adstantibus, vel medente commissus fuisset: quod in regro fit, Vel natura eius Peccante, Vel errore a se conantista; primum fit causia quadam ante Vulnus in corpore praesente V. g. cacochimia seu mala qualitate humorum, qualis in hydrope, pthysi, sieorbulo, lue Venerea &c. ObserVatur.
Vel peculiari Idio Oncro a inlaei dominante, ob
quam minima causa accedente, totum sistema ne
vos una Valide turbatur, ut homo in animi deliquium, convulsiones, spasimos incidat, imo &inde obire possit, secundum accidit errore quodam in rebus non naturalibus commissis. Morbo sius vero aegri status, ad excusandum vulnerantem non prodest , si laesio absolute lethalis fuerit-
126쪽
Porro vulnus per accidens lethale sat erro. re medent s livo si illud ab haeterogeneis inhaerentibus, aut a superabundante pure non satis re-Purgaverit , nec Faeniorrhagiam sistendam stiterit, tUna enim obex curationi ponitur, ait' si invulneris indagine cum instrumento inconvenienti procedat, & neglectis idoneis remediis, corrosivorum applicatione dolorem , majorem laesionem, baena rrhagiam, inflammationem, spius naum, convulsionem, gangraenam, imo&ipsam mortem adsciscat, si ille majori copia extra Vasatum hUmorem V. g. ex pectore, Vel abdomine non debite eduxerit, Vulnusque intemPestive consolidav rit.
Inter medicos, causiaruniaque patronos frequentissima lis oriri solet, an non vulneratus Potius ex symptomatibus vulneri supervenientibus,
quam ex ipsb vulnere perierit φ Hoc in passu lethalitate Vulneris probe pensitata, symptomata etiam examinanda, & distinquenda sunt: quaedam enim a vulnere ipso ortum simunt, & ab eo inseparabilia sunt, v. g. in laesione capitis stu-Por, flerior, epilepsia, convulsio, delirium, singultus, nausea, Vomitus, si igitur talia symptomata brevi post laesionem appareant, & Perdurent , ab ipsa laesione distirigui non possunt; alia
127쪽
ios alia sunt symptomata, quae rarissime Contingunt,& fere nullum cum Vulnere habent comercium, V. g. si in Vulnere capitis gangraena oriatur in pede, si in nos ocontio degens contagioso ibi morbo praehendatur vulneratus, & Pereat, qui igitur ex tali morbo accessorio obit aeger, non
) Sunt qui adhuc statuunt symptomata
media, quae partim ex vulnere, partim eX alia causa originem ducerent.
Dantur quaedam partes corporis humani, quae Violentiam exiguam etiam perferre non possunt; nam a levissimo etiam ictu in cordis scrobiculo; propter diaphragiaratis, Ventriculi nervorum concussionem, in capite; propter cerebri sommotionem , mortuos Conci lisse exempla apud author es Prostant, G cerebri commotiones, ab explosis machinarum ignivomarum globulis licet non Cal ut, nec aliam Partem tetigerint) mortem subitaneam attulisse testatur Cel. Dn. I. D. MetZger Isis cetiam majores spinae dorsialis concussiones mortem inferre solent plerumque subitaneam, Si
128쪽
igitur illico post laesionem similem secuta mors nulli alteri causae adsicribi valeat, laesionem hanc abiolute lethalem fuisse dubitandum haud est. Huc referri merentur laesiones osticulorum spongiosdrum in naribus, quae laesa irritando convultiones ad mortem usique ProduXerunt,
Nec istia topere attendendum sit ne, Vulnus praesens huius vel alterius organi cujus laesio ab authoribus lethalis dicitur sed potius ex connexis , atque consect artis eum Vulnere probe comparatis , an lethale dici possit, nec ne videndum: Nullius enim partis corporis hiat ni vulnus in genere lethale dici potest, nisi magnum fuerit, nam cerebri & cerebelli, cordis Ventriculi &c. vulnera fanata fuisse historiae docent C imo cerebrum per vulnus in substantiam fungosam excretiam, de ina 'une a chirurgo rescissum fuisse ex Haltero scimus. In bove Cerebrum, atque cerebellum petrefactum sine laesae sanitatis nota adfuisse, casus docuit. Post vulnus Cavum Pectoris Penetrans fanatum , multos post: annos in- cadaveris peri cardio . & cordis apice callum, qui certum laesionis factae indicium est , invenit Ioan . Pauli, ut elia plura reticeam. Sed haec rariora sunt. XV.
N. C. Cent. s. pag. 42I. Ded. I. AR. a. p. I9S
129쪽
Ita & ex instrumenti laetentis indole, non tuto de lethalitate vulneris Concluditur .: nam grandiori etiam instrumento levis tantum percus fio fieri potest, & contra levi alias instrumento magna cum Vehementia moto, Percussio lethalis evadere potest. Ruis enim ignorat a Milone Cratoniensi athleta robustistimo in certamine Olym- Piaco taurum ictu nudae dextrae occisium fuisse imo levi instrumento , levis percussio in locis quibusdam facta, ut paulo ante insinuavi, lethalis fit. Ex tempore mortis serius, citiusve evenientis lethalitatem plerumque concludere solent Iuris Consulti,in termino autem constituendo ad modum inter se distentiunt: nonnulli enim ad duos vel tres dies, alii octo, alii decem, alii ad aliquot menses lethalitatis terminum extendunt, alii secundum legem Longobardorum ad annum usque delicti mortiferi eventu agres rem teneri autumant, si sicilicet per integrum hoc intervallum symptomata in dies ingravescant, & ex laesionis natura tanquam causa sua Proveniant. Sed a tem Pore non tutum de lethalitate formatur judicium, si enim vulnus absolute lethale sit, perinde est, si una die serius, vel citius vulneratus obierit, certo enim illii tamen pereundum erit, α ita mors differtur, non auffertur. CA
130쪽
corpora naturalia, quae intus, aut extdso hibita, sua natura, a Cui insita , nobis ut plurimum adhuc igno a cnisi tempestive illis ob viam eatur corpus animale vel ita mutant, Ut in sanitate irreparabite damnum causetur, Vel plane destruant, ut mors serius, aut citius contingat , ve ni aut toxici nomine salutantur.' Graeci nomen τοξικον his tantum Venenis tribuerunt, quibus tela illinire solebant.
Non igitur omnia illa , quae in corpore humano nociVos effectus exerunt, Venena sunt; alias etiam hypecacuana in inflammatione Ventriculi exhibita, quia cito gangraenam & mortem adferre Valet, venenum dici deberet, sed ad essentiam veneni constituendam requiritur, ut effectus nocivi ex propria corporis natura fluant essentia haec, si mineralia exceperis, in effluviis subtilissimis corporis, vix pondus sensibile essi-eientibus consistere Videtur: hanc enim multa exsiccatione, coctione, destilatione perdunt, Maquae communicare valent, imo in aliquibus juniores