Bibliotheca selectissima sive catalogus librorum in omni genere scientiarum rarissimorum. Quos maximis sumptibus, summoque studio ac cura, per plurimos annos collegit, nunc vero venum exponit Samuel Engel, in Republica HelvetoBernensi bibliothecarius

1쪽

-R. BIBLIOTECA NAZIONALE CENTRILE DI FINE E

2쪽

BIBLIOTHECA LECTISSIMA

CATALOGUS LIBRORUM

IN OMNI GENERE SCIENTIARUM G

RARISSIMORUM.

Quos maximis sumptibus summoque Studio

. ac cirra, per plurimos Annos collegit, nunc

. - velo Venum exponit -

, BIBLIOTHECAMG pMMARIUS.

Qui & huncce Catalogum ordine Alphabetico

concinnavit, simul ac Notis criticis perpetuis

4쪽

Non possumus non plangere, misera, celebe

rimarum Bibliothecarum fata, in quas Mars', Vulcanus & Neptunus cum Moria, furiarum insernalium ad initar. maximε saeviere; si spectemus fata Bibliothecarum Egyptiarum, Pergamenarum &sexcentarum aliarum, 'tantaeque Librorum multitudinis ante natum Christum conscriptorum , de qua Scriptores, tum sacri, tum profani, nobis fidem faciunt, ne unicum quidem Codicem, tum Temporis exaratum, ad nos pervetiisse, satis conitabit, cum ano liquissimi Codices MSS. hinc inde Superstites, Sec tum ΙV. a nato Christo non attingant, imo e tanto acervo frumenti, Authorum scilicet, Vix unum alte- rumve granulum, imo potius frustula quaedam, nempδfragmenta illorum, ad nos perVenerint, de aliis sautem siliquae vel Glumae, nomina puto, supersint. Sed quid opus est, de adversa, quam Biblioth cae & Libri prisci aevi experti sunt. fortuna, verba facere', cum Seculum praesens easus non mimis flebiles ante oculos nobis sistat: annon haud ita pridem in

structissima quaedam Bibliotheca publica, Eheui fatali Incendio periit 3 quo Reipublicae literariae, per tot rarissimorum ΜSS. interitum, irreparabile illatum fuit

damnum.

A Bibliothecarum Regiarum & aliarum public rum fatis, ad privatas transibimus, & sic, secundum sorsan quorumdam judicium, ab equo ad asinum descendamus, etsi, an per interitum tanti numeri Bibliothecarum privatarum , non tantum aut forte plus damni, quam per excidium quam plurimarnm publicarum Rei literariae adseratur, adhuc penes judiacem lis sit.

5쪽

. Attentionem enim planὲ singularem meretur O servatio sequens: omnes scilicet Eruditos nostri Seculi praestantillimos ac rarissimos Libros colligere.& proinde haud spernendas Bibliothecas instruere, illos autem rarissime Haeredes, amoris sui in Studia, &Animi dotum, aeque ac facultatum, post se relinquere unde evenit, ut tales Bibliothecae poli obitum D mini hinc inde distrahantur mox etiam aut mercat tibus aut Ollicinis Chartariis inserviant, & sic penitus pereant; quid mirum proinde, si numero Attaloium & Eruditorum, praecipue eorum, qui Librorum rariorum justi sunt aestimatores , in dies crescente, numero Vero horum Cimeliorum decrescente, hoc genus librorum, utpote semper rarius, ita &pretiosius fiat, & magno aere, imo sepius quovis

pretio, coematur.

Ne autem haec Collectio , delectia magis quam

numero , praestans, fatum jam supra memoratum experiatur, piaesentem concinnare Catalogum constituim us, eo propolito, ut prius quam Consilium caperemus , de hacce Collectione hinc inde distrahenda, forsan integra ad augendam &ornandam Bibliothecam, aut Regiam aut saltem splendidissimam aliam , acquuti possit; etsi enim quam plurimi horum Librorum. quibusdam ita Bibliothecis instructissimis exstent, as. firmare ausim, omnes & singulos eorum nulla in Bi liotheca, qualiscunque sit, simul extare, imo in tot centenis Bibliothecarum initructissimarum Catalogis, nos quam plurimos horum Librorum nullibi depres hendisse, nisi unde eos emimus, id quod magnum huic Collectioni addit pretium. Rationem primariam, Occasionemque proximam, cur tantis sumtibus, tantoque Labore & Studio. huncce Librorum rarissimorum & pretiosiorum App

ratum comparaVerimus, prodere non licet, remotior

cum aliis non dicam eruditis, sed saltem, eadem fuit, talia nempe Cimelia propriis oculis pq lustrandi ut aequum de illis judicium ferre possemus,

quae res certe maximam affert animo, Studiorum

diuiderio flagranti, Voluptatem. Qia

6쪽

Qua vero ratione inducti, hancce c0llectionem

distrahere initituerinius, una haec est, quam supra adduximus, ne scilicet penitus, nOitra post fata, imtercidat , sed nobis viventibus ac videntibus, in aliam transeat; altera vero eadem cum illa a Cl. Bunemanno ,in Praefatione Catalogi Librorum rarissimorum allegata, quod nempe majorem Liberorum quam Li-hrorum curam habere cogamur, inde si propositum supradictum, de collectione integra vendenda , non

ex auimi nostri sententia cedat, Consilium de illa auctione publica & quidem forsan in Belgio aut alibi dii trahenda, etsi plane nobis invitis, capere coacti erimus, de qua re tamen Diaria sive Litteraria sive Politica vulgo novellaeo suo tempore plura dabunt ac

tempus locumque indicabunt. iIdcirco Eruditos & Litteratores cujuscunque O dinis spectatissimos, quibus hancce collectionem aut integram, maximam aut fallem illius partem, acquia. Tendi anin us erit, rogamus; ut per Litteras ad nos

ipsos, vel ad infra memoratos Bibliopolas &c. directas, ea lege tamen , ut illae absque nostro quocunque, sumtu ad nos perveniam. de pretio & conditionibus. intra semestre spatium, inquirant, ut postea, si fata voluere, & si1 non aliter de venditione hujus collecti nis pro picere possimus, Auctionem publicam initia

tuere liceat.

De Concinnatione hujus Catalogi adhuc quaedam

, I. Ordinem Alphabethicum placuisse, ut statim cujusvis Authoris Scripta, diverti saepius argumenti& formar, simul conspici pollini, & in illo etiam, ad instar indicis, quid adsit, quidque deficiat, reperiri queat. ll. uoad Libros Atheisticos, impios, suspectos, prohibitos &C. nostrae collectionis, Apologiae loco, ad praestantillimam illam, quam Celeb. IIisen bachius Librorum prohibitorum Indici, Bibliothecae suae T. I. vanis de Causis praefixit Ρraefationem, galeatum quasi

ad prologum, B. L. meritoque ablegamus.

7쪽

m. Ad vitandam prolixitatem in notis raritatis, si,

pius nomen Authoris tantum, sive Librum, per Literas initiales notavimus, ideo praemonendum necessatario ducimus; sigia seu Litteras initiales esse explia , canda, prout illa ad finem Praefationis exhibentur &

explicantur. .

IV. In duas Ρartes divisus est hicce Catalogus,quarum prior continet praeter inc. Omnia, Libros lingua H hraica, Graeca, Latina, Italica, Hispanica. Gallica, o c. editos; Ρars vero posterior 'Libros Germanicos& Belgicos, ut & quosdam Latinos Germanicis annexos ; eum in finem, ut prior saltem pars, cujus m jorem excudi numerum curavimus, ad callos, Anulos & Italos, quibus lingua Germanica rariori usui est, posterior Vero, cujus pauca saltem exemplaria typis expressis fuerunt, cum priori ad Germanos &Belgas transmitti possiti

hinc inde forsan adhuc occurrentes, exigui tamen numeri & momenti sed amanuensium & eorum. qui. nobis nonnunquam absentibus, correctionis apud ypographum curam susceperunt, tribuat, cum innuia meris, in prima hujus Catalogi delineatione, deletis &emendatis . non plansh vitare potuerimus, quin adhuc quaedam mendae supersint, quarum emendationes maxi-mh necessarias, cum omissionibus ς tamen in fine si jecimus. Satis praefatum est, finem imponamus, sed ra-' men cum Libros raros vel minus obvios hic Catalogus latrem comprehendat: Cel. Vomii de illis Axiomata, . propriis observationibus illustrata & aucta, adjungamus,

ut exinde justum pretium Librorum quisque statuere possit. Bernae Nuithonum, Idibus Novembribus, Anni Testauratae Salutis, AIDCCXLIII. P. S. Haec dum in Chartam conjicimus . sese nobis offert Catalogus Bibliothecae cujusdam instructissimae. Ir. Die hujus Mensis Nov. Amstelodami, Auctionis Publicae jure . distrahendae. cui Titulus Biblutheca s Dissima. & quidem haud immerito, cum quam si Limos Comprehendat libros raros, imo primae Classis

raris

8쪽

rarissimos, &quosdam in hocce nostro Catalogo haud

conspicuos; e contra vero quamplurimi nostrae colle

tionis , V R. P. de Abano, I Brunus copuscula sautem ejus Ungua Italica evulgata Agrippa, Ammir is, Aphrodisiaeus, Aristotelis & mphi ouaedam, Baronius, Bebelli Editiones nostrae, Beroaldus, Biblia. Blanbeliin, Institi Calvini Editi Argentorat. , Campegit quamplurima, imo ad unum sere omnia, Carben, Castro, Catherinoti maxima pars, Ciceronis Officia I 6 . &c. Conta Tridenti Canones, & sexcenti alii, imo, quod mirandum, ulla prorsus Melanchionis Opuscula , inibi haud apparenti ita ut hinc summa ra-xitas quorundam nostrae Collectionis Librorum, ut & ex Notis raritatis, Catalogo Amstelodamensi parca manu adspersis, colligi potest, vide imprimis Boccatium Amni I 48 I. No. 6 a. l. Eodem occurrit nobis tempore Catalogus Bibliothecae Reimannianae Generalis,Hildesiae Anno II l. in forma octava, uti vocant, impressus; Catalogus tum quoad collectionem ipsam, tum etiam quoad concinnationem, dispositionem & ista, rariatatem ac praestantiam Operum & illorum variarum Editionum, indigitantia, talis, cui similis vix alicubi reperitur; sed pace summi Viri, nunc in pace reis

quiescentis, quaedam in hocce Catalogo observata. Ω Observanda, nec non reprehendenda, indicabimus; hi Ce maximus Literator Ouam plurima sigia, raritatem Librorum denotantia. loco observationis & quidem scite adspersit, nullus' enim ex Libris, Nota R. vel Rr. enotatis, rarus, scit. & rarior frequenter occurrit, sed cuncti illorum in Classem Librorum rarorum, rariorum imo rarissimoriam, omnino reserendi sunt; sed quamplurimi rari, rariores, rarissimi, imo Phaenices Librorum, indiscriminatim, eadem Nota R. saltem

notati sunt; Ex gr. pag, 23 s. in Sect. de Libris Athei. sticis & Anti - Atheisticis, II. Mori opera Philosophica. Μs ined. de imposturis Religionum, similem Εflais de Metaphysique per 3oulainvilliers, alium Mutiani de Bath de vera Religione , ut & Eduardi Hemberti Religionem Laici; I V. Zodiacum Cabbatia X sticum ;

9쪽

sticum ; de Iosepho Christi parente; & alia inedita,

ea pira Nota raritatis inlignit; cum tamen pro nostra sententia, Mori opera in quartam saltem , reliqua cuncta in primam Omnino Cla Iem, referenda sint; e utra , pass. 39O. Libro, cui Titulus. Tresbi de l'Hi- ire des Langit . , par Claude Duret, . Notam B r. adjecit, proinde majorem illi raritatem, quam supradictis scriptis in editis, tribuit; cum tamen ipsemet in Bibliotheca Hist. Liter. p. 68 s. ultimum raritatis Gradum ipsistimo huic Libro denegasset; ceterum, cui magna imo maxima pars nostrae in Rei manniana desit collectione; attamen reliquorum Librorum de r ritate testatur idem Catalogus; imprimis vide de Bibliis apud Rob. Stephanum Anno i in fol. evulgariS , peculiarem, quam Author, praefationis loco, stitit Observationem.

Historico - Critica Cl. Vonii de raritate Librorum. ,, AX. I. Rari & rariores Libri sunt illi: qui minus

,, Dequenter occurrunt. a paucissimis manibus terun- ,, tur, inventu quoque & paratu sunt dissiciles. δε Ax. II. Raritas Librorum nO' una est eadeinque; A dantur ejus Gradus, hic Liber elimrux, ille nemn si lite ranssimus.

Cum fere tot gradus sint raritatis, quot Libri rari, plus tribus enumerandos esse censemus; Quamobrem addimns primum Cel. Meumanni illorum qui vix in quingentesima Bibliotheca reperiuntur, R quos propterea- .rbr πι- nuncupavit; ct quintum minus Misorum , quoad priorem enim gradum observandum est, non nes Ι,ibros rarissimos, ad primam hanc Classem pertinere, imo ipsius hujus Classis I ibros maxime inter se invicem differre raritate ἔ v. gr. semeti Libros de Triniti tu erroribtis ejusiue Dialogos innumerandos esse primae huic Classi, nemo inficias ibit ; int vim uterque Liber ejredem Restistiti-i Chrsianis i nullo modo erit aequiparandus raritate. Quoad quintam Classem ; sunt Libri quidam , qui sensu strictiori non possunt pro raris venditari, atta- non ubivis occurrunt, ct proinde minus obvii jure vocantur.

Ax. III. Distinctio inter tunc & nune, inter hic &r te, inter x ιδι & Gia non est ilegligenda. Olim

10쪽

,, Libri quidam fuerunt rari, qui nunc recus, nunc ,, rarissimi, qui quondam satis obvii. Sic etiam Co- ,, dices uno loco rariores sunt, quam altero, qui . , rari in his oris videntur, adhuc aliis Regionibus,, suppetere possunt, & Liber, qui uni rarus est , al- ,, teri non aeque rarus videtur. Quilibet & hic suo,, sensu abundat.

probe ad hoc Axioma erit attendendum , Liber olim rarissimus, etsi nunc recussis , non plane integrum raritatis amittit pretium :Editiones priores & originales semper pretium quoddam, imo Ἀ-ve maximum retinebunt. V. g. Fibliotheca Aprofana, a Cel. mollio Latio donata , hacce nova Editione hoc unicum effecit, ut non amplius de existentia huius Libri dubitaretur, Editio originalis semper maximi, imo quantivis pretii erit, utpote pauci ilimis visa. hie & iEic, tibi Se mihi itidem erit dii tinguendum. quamobrem Viri quidam eruditissimi ct in Republica Literaria Dictatores sepiisis nobis nimis iniqui Censores visi sunt, in sperne do aliorum judicio, sisti dis rationibus Libri cujusdem raritateniaevincere conantium, qui Liber tamen illis Censoribus satis obvius videbatur, non perpendentes, Librum eundem lapius in plui imis Bibliothecis ejusdem Regionis , imo eiusdem forsan Urbis, Extare, qui tamen frustra in sexcentis aliis quaeritur, proinde hic merito rarus. illic satis obvius, judicatur.

,, Ax. IV. Rari & rarissimi, omnium recte senti stim ., tium judicio sunt: i. i.) Libri ab Artis Typographicae primordiis, ad

,, annum usque I OO., typiS exscripti. . Non falluntur,

qui vel ipsis Manuscriptis rariores babent hujus ge-

- neris Libros. Causa Raritatis . tum hontinuim in- curia & neglectus, tum praecipue eXiguus eXempla

rium impressorum numeruS.

Terminus ad quem pro nostra sententia non ad initium Saeculi XV l. tantum, sed ad Annum vigesimum hujus Saeculi erit extende :dus, imo quadragesimaum indicaremus, nisi Lit. γ) pecu-Barem de L;bris, hoc temporis spatio, excussis. notam sisteret; unumquodque decennium ad Typographim primordia proprisis accedens , imb decennio primo & secundo singulum hiltrum , singulus Annus, maximum Editioni addit raritatis pretium. ' Rari sunt Libri decennio 'ultimo Seculi XV. excusi, rariores illi decensenii penultimi sive noni, rariores piaecedentibus Libri octavi decemnit . & ejusdem Editiones lustri prioris inter omnium rarissimos Libros sunt reponendae. Decennii vero septimi Editiones summae raritatis sunt & quantivis pretii.

o labri Authorum veterum, editi studio prae-