De partibus et organorum systematibus in quibus morbi chronici praecipue efformantur dissertatio inauguralis quam in antiquissimo ac celeberrimo C.R. archigymnasio patavino ad lauream medicam rite obtinendam proponit Joseph de Zuliani

1쪽

IN QUIBUS

- C. R ARCHIGYΜNASIO PATAVINO

LAUREAM MEDICAM

5쪽

Sidui non dantur morbi, an et miter, generaliter

loquendo evadere non possint, ita non datur in corpore humano pars, quae morbis chronicis non ametatur. Characteres, quos ipsi morbi ostendunt in variis organorum systematibus et in variis cujusque systematis partibus, sunt aliquando satis conflanres, satis clari prediscrimine positivo statuendo inter species essentiasdres morborum chronicorum. orbi hujusmodi efformaniatur conditionibus et modificationibus relativis , quas cognoscere et determinare opus est. λΜorbi chronici, ut optime observat Dumas, hipliei ex causa organa et ipsorum systemata assicere possunt; nemper ob dispositionem naturalem organorum ad sol mam chronicam producendam. a. ob assectiones essentiales, quae primitus essermantur, et quibuscumniabent organa plus minusve affinitatis aut oppositionis. S. ob symptomata, quae ab hisce assectionibus produ-

curatur.

I. dispositio peculsaris alicuius organi efficit ut cati

me etiam minimae chronicos morbos producant, atque ut omnes organorum assectiones, etsi simplices, morbi thronici characterem praeseserant. Absque dubio credo magis ad chronicismum tendere morhos organorum illorum, in quibus energia virium vitalium convenientera cordis, vasorumque sanguineorum actione minime sustinetur. Celeberr Boerliaavo in constitutione corporis describenda hominum, in quibus renetio sanguinis parva est aut languida vel ex vasorum parvitate vel ex ine lia cordis animadvertit homines illos saepe saepius languidos esse debiles et infirmos ipsos ad morbo nervo oos dispositos, ad assectione cerebri, textusque et

6쪽

lulam, ad te ophusinatio, ad hydropes et pariter es,

servat aneurisinata eordis, vasoriamque maloriam, esse i pamin, haereditatem Clarias morgagni, aliique eonfirmant Boerhaavi observationem. Sunt tamen morbi, qui in classi generali iijusce seneris eoimia eliendi nequeunt, ut affectiones Derv

mxin, quae praesertim pendent ab alterata sensibilitato et contractilitare, et per qua vis cujusque ors ni eo maior videtur, quo majores has duae lacultates sunt

Wisit bene cognovit, quod sensibilitas nimia organ rum digerentium, ipsa ad peculiarem irritationem ne 'o ura, morb um hypocondriacorun et i stericorum usam proclivia redd t. Putat ipse, nimiam butum indi hibistet non Huni mulios varios quo molibo in tui otiani pro odero, verum etiam talem nervoso v stemati mobilitatis excessum conciliare, ut a causis etiam minimis iacillime perturbari queat. Diapositio ad morbos chronicos in variis organorum sybrem tibua varia est. Ipsi omnia quidem systemata as-ficere possunt, sed non omnia systemata aeque ab iisdemat uiniuri Vascular ex gr. parum; nervosum e comtra et praesertim lymphaticum valde ad id idonea videntur Textus cellularis et membranae se rosae minus; magi vero uti et membranae mucosae ad morbos

sol tuo disposita aptaeque evadunt. Haec porro di positio varia ea in diverat organis juxta eorum compositionem ossa , uariis gines ligamenia , quae serenumquam morbis acutis laborant, primum tenentra 'eum viscera paren chimatos abdominis , secundum. Huc quoque edunt partes genitales, mulierum prae- aerum Taritum locum tenent musculi tendines, apo muroses, in quibus levis admodum dispositio Character auuius morborum eo magis intens sese ostendit, quo actio systematis vaseularis sortior it. bl sibi inflammatoiu a vivo o bismatia vasculari in-

7쪽

citamento comitati vehementia quoque baenomenorum, eorumque rapida successione patefiunt. Μorbi vero acuti tum generales, tum locales eo plus ad formam chronicam accedunt, quo magis Ustematis vascularis vis languet et ad illam systematis lymphatici propriam accedit.

Facile hoc probatur in febribus sequentibus considerationibus: I. Febres continuae principium habent in corde et invasis systema ideo vasculare alteratur Character acutus idcirco inseparabilis ab istis febribus videtur; hae

febres nullam habent intermissionem, quia iunctio sy-ate malis quod occupant, numquam intermittit. a. Febres remittentes occupant tum nervosum, tum vasculare systema sed assectiones horum duorum systematum ita junguntur , ut medium teneant locum inter continuitatem morborum acutorum, et intermissionem chronicorum Earum remissiones eveniunt, quia

occupant systema quod sicuti est nervosum agit motibus interruptis. S. Febres intermittentes directe adficiunt nervosum systema Assectiones hujusce systematis dominantur quoque in assectionibus vaseularis, sicuti in morbis nervosis , qui cum ipsis magnam habent analogiam: sic proclivitas harum febrium ad chronicismum non dubia est. Febres videntur disserre a charactere acuto, eo quod a continuitate propria assectionum systematis vascularis disserunt. Ipsorum cursus pendet ab eadem intermissione, a qua actio nervorum et cerebri pendet: paroxis mi recursus periodice insurgunt, sicuti actiones functionum animal tu in Intervalla quietis febris motui .uccedunt sicuti intervalla somni motui vigiliae Chi-ua-China, o pium et omnia rente di , quae virtutem specificam in asse et iones systematis nervo. liabent,pariter agunt in febres intermittentes.

Ab hae tripli ei ordinis febrium expositione Patet

8쪽

eoninimitas cum etiametere aeuto propria, s hi iuui, hi qmbus illactio valentinia Vastulari, existit aut sola, aut prunitiis et eminenter dominans quod

remissio cum charactere mixto inter acutum et chronicum pertinet ad sebres, in quibus assectio systeinatis vaseularis modificatur assectione systematis nervosi; tandem quod intermissio cum charactere essentialiter esuome propria est febrium, in quibus ametiones a Mematis vaseularis submittuntur assectioni systematis nervosi, quae maximum exercet influxum in morbum a duobus ipsis systematibus determinatum. Systema nervosum constantem exhibet dispositi - ad morbos chronteos talis est forma ordinaria uinalgiae lupoeondriae hysteris , melancoliae. in iliae epilestiae, te et oti utiliani hi binorum, in quitiis

praecipue adsiciuntur functiones nervi et cerebri Statui thronico morborum lavent duae circumstantiae generales, quae cum dispositione peculiari arat malis nervos eoineidunt prima eat habitudinum p. lentia in ordinem et enertiam ipsius unctionis, eoqiiod .netiolies aut augentur, aut imminuuntur auxia

earum magis vel minus repetitum exercitium altera est intermissio periodica operationum et motuum ab ipsis ustemate executorum, quia motus emper Prae

bent hormalem vicissitudinem activitatis et requiei. iiii duae conditiones,,ultiplicant chronidas assectio ries vel pro diuturnitatis a legibus habitudinis depen-

lente, vel pro renovatione essectionum a legibus periodicitatis producta Cerebrum et nervi ita cum ominnibus corporis partibus nexum habent, ut impossibile sat sedem illatuera et limites assectionibus systematis,e ε i. Pleraequeia assectione, id Serebro existunt, quod eas ad omnes partes hi titit i. in qu Hipsum

agit, et quarum actionem idem vicissim experitur. Sed unt multae , quae limitem habent in nervosis divisio-

9쪽

nibus, unde organa essenti aliora, uti viscera veniris et pectoris principium sensibilitatis et motus accipiunt.

Assectiones γε tematis nervosi non se in per manifestantur in organis, quae curn ipso Vsteritate directe communicant; nam muscilli convulsionibus adficiuntur viscera abdominalia spasmo, membranae e- rosae inflammatione; et hoc propter assectionem nervorum et cerebri Possunt etiam in nervos o systemate symplo mala apparere, quae assectionibus variarum partium ipsi extranearum reseruntur, vel nullam cum

ipso nisi in directam relationem habentium. Hoc demonstratur dolore, qui in scenam prodit propter vasorum abdominalium obstructionem, etc. Species febrium morborumque aculorum, in quibus assectio systematis nervosi ostenditur delirio, phreniti de spasmatibus, convunionibus, sopore frequenter dispositionem nervosam relinquunt, quae chronica evadit. Tisso bene observavit, post febres quas multus sopor sequutus est aut delirium . quaeque videntur adficere principia vis nervosae memoriae amissionem, sensuum

debilitatem, imbecillitatem, liypocondria sim iij. Stollhoc confrina suis in observationibus circa statum nervosum , cujus praevalentia cursum naturalem ebrium turbat, coctiones impedit, rises difficiles, imperfectas, nullasque reddit, mei hasta se periculosas producit et sic gerinen multarum assectionum chronicarum parot .

Structura et proprie tales systematis vasorum lymphaticorum characterem chronicum omnibus ipsius a Diaetionibus debent impartiri. Extrema tenuitas horum vasorum, innumerae ipsorum divisiones virium vitalium inactivitas, status obscurias sensibilitatis et con tractilitatis , relatio eorum vis absorbentia cum viribus

10쪽

aimpliciter physicis aicuti relatio actionis capillaris natura humorum, upra quos agunt, motu horum in- .ensibilia et ipsorum in textu glandularum mora atque adglomeratio haec ovinia cursum morborum S i inaus h mphatici reiArdare videntur morbi etiam mmcos ei catarrbales, in quibus semper ratem lymphaticum adficitur, iacile formam chronicam adsuuiu II t. ΙΙuxliam in descriptione febris lentae nervosae de monotravit Vstema nervosum et lymphaticum hac sebri praecipue adsiui. p. cogitat, uuidam irruptam do

generare in materiam viscosam contra quam alivationaturalis, ulcera vesteatorii evacuationes optima promovent ui morbus, ut auctor observat, lentum cursum agit, convalescentia longas molestasque producit, eumdemque excipiunt requenter statua infirmitatis chronicae, una cum stupore tumefactione cellulari et sumdularum obstructione. Membranae mucosae nimis tum vota lymphalidis colum unicatsi ut morbos chronicos non patiantur. Ipsae generaliore tu inllammatio nutu lentarum sedem praebent. pariterque uxorum pertinacium, obstructionum durationum, ulcerarum, Mine causa uni aut essectus horum morborum. Inilammationes embranarum mucosarum protrahuntur et degenerant in inflammatione lenta ob generalem, quam producunt debilitatem , aut propter alterationem, quam in textum ipsarum membranarum amserunt. Tubercula, calo ualea sungosae excrescentiae, ulcera, qua irritationem inflammatoriam perpetuam reddunt, sere semper, ut ait Dumas cum evolutione vasorum lymphaticorum et glandularum conjunguntur. IIunter expertus est in inflaminatione, quam ulcera sequuntur, et quam ille ulcerativam appellat . emper

absorptioni motum inesse tam in superficie partium ios inmatarum, quam in earum interativis Verum haec