Clarissimi Hyginii astronomi De mundi et sphæræ ac vtriusque partium declaratione cum planetis et variis signis historiatis

81쪽

tico pegasi:& pistrix reliquo corpore ad ceruices: ut eaput eius solum videa/tun& caput cephei pe ndens ad pistricis occasum cum manibus: & humoris peruenit ad terram. Scorpione exoriente dus partes fluminis occidundi reliquum corpus Andromedg cum capite Cephei.Occidit etiam Cephetis capite ad humeros: quq pars est extra arcticum circulum constituta': ob scuratur etiam Cassiopana resupinata occidens:Exoritur aute corona:quae ante Cetauri pedes iacere existimatur:& hydre reliquum:quod caudam esse

supra diximus.Prouenit etiam di corpus Centauruquod equina figura vis detundi ipsius hominis caput:&hostia: quam tenere eum supra diximus. Deniq; ad id corpus qua fine pedes ei sunt priores. hiulci autem dumtaxat caput exoriturici: ipsius anguis caput:quod est contra Cancrum. Sagittarium exorienrem Ophiulcus totus exotiens insequitur: & angularqui ab eo teneturicaput eius: qui engonasin vocatur.Et sinistra manus eiusdem.Deinde lyra tota cum Cephei capite:& humeris exit ad lucem. Occi dit autem canis maior cum Orione toro:&lepore:& Aurigae superiore parte corporis.Praeterea caput & pedes eius.Ocidititia totus Perseus prer crusrdi pedem dextrum. Argo autem puppim solam reliquens: peruenit ad rer/ram. Capricornus exoriens:haec sidera ad terram premere videntur: reli quam figuram nauis:& signum quod procyon vocatur. Eo dem imporcidi reliquum corpus occidit Persei .Exoritur autem.Olor cum aquiluti sagita:& ara:quam proximam esse nocio polo diximus. Aquarius Goriens ad dimidiam partem corporis equi pedes secunde terra duciti&caput cum cetuita pegasi. At etiam Centaurus a cauda ad humeros vitilis corporis occi diticum hydrae capitcide ceruicibus Piscibus exorientibus ioccidit reliqua hydrae corpus:& ipse Centaurus. Exoritur autem piscis:qui notius vocat

De sole di Iuna:ae caeteris planetis.

le sIc igitur exorientibus duodecim signis:r liqua corpora occideresse exoriri videntur.Sed ut ante diximus nunc protinus de solis cur/su dicemus.Necesse est enim solem:aut ipsum per se moueri:aut cum mundo verti uno loco manente.Quod si maneret: necesse erat eodem lo/co occide de exorirera quo pridie fuerit exortus:quemadmodum signa eodem loco semper oriuntundi occidunt.Praeterea si ita esset necesse erat : dies di noctes omnes aequales essent:vtu longus hodiernus dies fuerit:tam longus semper sit futurus.Ite nox simili rationesemper equalis permaneat. a

quonia no est:illud quoq; necesse est cu videamus esse dies inaequales: &so

82쪽

llictu alio loco hodie ruaso heri oesdisse. si igitur aliis Ioess oti

m&occidirmecesseest eum mouerirnon est stare. Solem autem contrannidi motu currerer sic postumus intelligere Euenit enit ut duabus ex caurandera non possimus videre. Quarum una est cum abierint infra terra nostrum quoq; effugere conspectum: ita ut inserius hemisphaerio ostedi tur. Alici a autem est ratio:quod propter fulgorem solis ire vim maximalumnis sidera obscurenturisiue quod stellis obsistiti necandor earum ad nostros puemat aspectus:siue sua magnitudine luminis officit oculis nostrume praeter eius ignem aliam rem superiorem p spiciamus. Quod magis verisimile videtur. Neu eni solis igne eiusmodi videmus: cuiusmodi reliquos ignes intestigimus. Sed ita lumen auertit nostrum: ut ipse quo/ς nobis no igneus: sed albus esse videatur. Preterea in una quom nocte. m. Iagna necessie est apparere. Idco . uno signo soI ipse nixusciter conficere viderim ius figuram corpo is ipse suo lumine obscurat. Cum eo eniagno:& occidere:& exoriri viderim Nonnulli dicunt noxiii. signa dumta in hae ratione perspicere posse: si in eius signi prima: nouissimammarreco illat. Habet cnim.xii. signa partes eiusdem modi: utvnu quodin eoruin longitudine habeat partes.xxx. In latitudine aute partes xii. Iram tu me ut in longitudine signorum annus sit. In latitudine autem singuli dies sint. In prima parte signi nihilominus nos reliquum corpus cius signi videri posse nonulli dicunt. Simili ratione:& si fuerit in extrema parte si mr quod fieri no n potest. Nam cum sol sit in qualibet parte signi:& exoriaturiita magnum videtur habere fulgore: ut omnia sidera obscuret. ID lud tamen potest euenire: ut cum sol sit in prima parte signi:& occida me hquu corpus eius signi appareat. Sed certius: di verius est xi. signa:a duodecim apparere posse. Praeterea queritur quare sol cotra mudi inclinationem currens: videatur cu ipsa sua sphaera occiderei& verti. Nam si sol eo tra siderum occasum curreret. De Ariete ad Piscesmon ad Taurum transiret. Exoriri etenim ante Pisces: si Arietem occidere pspiciuntur. di ita madus verti idem rivi prius Pisces:q Aries occidat. Ita I diebus. xxx. Sol in Ariete currens:& eius corpus obscuras:sic dutaxat appareat Sol: ut ex eo loco surgere:ex quo loco Taurus ante exoriri videbatur. Igitur apparet solem ab Ariete ad Taus transire. Quod si ita est: necesse est eum contra mundi in clinatidem currere. Quare autem euenitetur ante diximus: et, videtur cum mundo Sol verti Eius similis haec causa est ut si quis in naui/culae rostro sedens:ingrat ad puppim trafirer & nihilominus ipsa nauis uersuum conficiat. Ille quide videbitur corra nauiculae cursum Ire sed tamen eodem perueniet: quo ngui . I ι

83쪽

tas texaginta: quemadmodu sol diebus. cccili simul muda transigit: de imodo ut ante diximus si nauis sit diuisa:& in una parte de. Ux. costitua. tur quilibet eorum.Nauis:aute habet unius diei cursum: ille quide cottana uim i βed cum ea ad locum definitum puenire intelligerct. No enim rextra. Nauim est quia rostro ad puppim transiccita ipsa naui .continetur. Item sol cum per ipsum mudum iter cofitiati di eo cotineatura videturestra mundum irci sed cum eo peruenit ad occasum. Cum enim mundus trecencies:μ sexagies se conuerterit: tunc soli iter annuum tonficiti. 3

84쪽

' Vonia desoleiqvisa sunt nobis utilissima esset litteris madabinis N

M Nunc de luna dicemus. Et si alta conati perscriberet velut natura voluminis ad hoc deuenimus:ne non ullis inmute huius rationem resin quentes: aut op magnu laborem defecisse:aut in scientia superati non va. luisse plail videamur. Nos aut nonullom existimationis:cimedae capsem diconsuetudinis nraer5nemdemsistrat D.Sed qd alterius rivolume hoco lecto n5 voluimus:nec tadiu rem cogitata scripto alioru ad desiderium adducerci Preterea in reliqua ina diligentissime psecuti fuerimus: alienum vides esse nos no eade pleil cam. auare sicut ante diximus d ira pisi re uertemuri de necessario totide verbis de luna:ac sole dicemus ita. Luna a so in per alios exortus di occasus necesse est moueri:non stare. Idet Deilius:st desola licet intelligeremeu eniinta magnus ardor eius est:v officiat oculis nostri Mne p ut sol dies. xxx. uno quoq; signo vehit: ut difficile sit intellam quanta particula luminis:aulipsius signi supesse vides csi ad aliud tes,sierit lignu. Luna enim cum .Hi.signa diebus.xxx percurratilicet intelligere

duobus diebusin sex horis in alio signo es Haee aut in a sole lume acci placidi ita nobis lucere videatino est verisimile:de ta multis cais potius ea costarciil moueri. Si eni suo lumine utereturnllud quoq; sequeret:ea sempaequale esse oporteremec die tricesimo ta exilciaut ostro nullam vidcri.Cuenim torsi transegerit cursum: ista at ad aliud transiresgnu intuligas.Praeterea si suo lumine uteret: huius nus edypsin fieri oportebat.Sed ne dubium fiam quare solis eclypsis fieri possit.u viri sui lume dare supra sit dictus.

Lunae aut non facile fiat:cu alieno lumine vias. Eius haec verissima vi arbitramu est ca. Luna. n.cu ex toto mudo:& oibus stellis maxime tertiae primavideati& ad acies nostras pueniat.Et quodam tye torres pueniat adesidem locu signi:quod sol vehit obseruare lume eius a nro colpectu videtur.Hoc aut maxime euenit die nouissimo in luna trasserit in. ni. signa. Etta sol ad aliud signu transire videatidi prima fiet illi. Quod euenire: sic et

potin testigi:visi sis alicui manu plana ad oculos admouerit illo magis sie seceritilloc minus ille videri poterit:&quato longius ab eo discesseriri hoc magis illi ora potersit apparere.Simili rone: cui una ad solis locu puenit tuestimarius vidcfesse:&radios cius obdurare: ut lume emittere no 'possit u aut luna ab eo loco discesserit i tunc sol lume incit:&ua ad nsa adiicie rpora. Lunae aut eclivis sic eueniticu prope una dimesione sit luna in abierit sol sub terram duraxat hoc mo:ut o media terra si O di in traieceris contingere possit sole sub terra. una a lapta teriae Quo d cu ita euenirinecesse est solis radios ps magnitudine terrae ira esse dimissos ut lumen eius quo luna lucetnon possit ad ea pumim&ita existim at fiet ireclypsis lunae.Quae si suo lumine uteret licebat ne apparere quidem nusti solem: ideo:*luna nihilominus lucerer. Sic nacp accl pli lument ut lucrarcu sol venerit per terras:sed n*n ut aliquem locu coclusiore rotu*spacta

85쪽

impleat tu mine.Si quis nostrum steterit in eo lom:quo Sol maxim elucet reliquis partibus lumen a soleaccipiens praebebit: Id in Luna fieri inuenitur.Eam solis lumine accepto lucere nonulli existimant revibrati .Cum dicitur Sol in Ariele:aut in quolibet signo rilareum supra ipsas stellas arie ' iret facere. Qui autem hac ratione utuntur:longe a vera ratione errat. Nam ne . Soline. Luna proxime sidera apparent. Hac etiam de causa nonnulli septem stestas erraticas finxerun tiadiungentes eodem Sola: una:quod cum quinip stellis seruntur.Luna enim proxime terra est. Ita diebus.xxx.rotum mundum existimatur transire. In hac euenit ratione: si circulos quis inrra zodiaci ambitum fecerit eos psie hoc interuallo finieirit ut terra:sit in medio:& unam a terra ad lunam mensionem secerit: quai Craeci πονον appellauerunt. Hunc autem:quia non certum vacium pomerunt diceret tonon dixerunt. Hac igitur re: q, breuissimo circulo tur diebus.xxx.ad primum peruenit signum.

De Luna. ulo tuom: a. .

Dent ν cum luna est sublustri splendet amictu. - movi χῖ a

Sum succincta iacet calamos Latonia virgψ in i l .l zzu' : Cuum subnixa sedet solio Ptirocia colibuta Π: rnq'limr: l .

86쪽

μ B hoe circulo abest circulus to non dimidium: quo Iocli Mercuriis

- dus vehitur. Ita I diebus.xxx. ad alterum signum transiens. Tardius ab hoc circulo abest tonon dimidium: quo loco iter suum Veneris diris git astrum. TardiusqMercurii stella conficiens cursum. Τransit enim ad aliud signum diebus.xxx.Supra huius taliam solis est cursus: qui abest ab hespero. auae est Venetis stella medietate roni. Ita cu inferioribus pariter paruolans uno anno idest duodecim signa percurrit tricesimo die ad aliud transiens signum.Supra solem igitur:& eius circulum Martis est stella: ruae abest a sole tono dimidio. Irae dicitur diebus.lx.ad aliud signum tra/αHunc orbe supra Iouis est stella: quae abest a Martis hemitonio. Ita. uno anno ad alterum transit signum: Nouissima stella Saturnit quae ma/ximo vehitur circulo:haec aut tono distat a Ioue. Ita P annis. xxx.xii. percurrit signa. Ab ipsorum tamen fidem corporibuR Saturnus abest rono uno:&dimidio. Piac igitur ratione potes scire neu solem:ne γ lunam contingere siclias:& nihilominus per Zodaicum circulum verti: Hinc etiam possumus intelligere lunam minorem esse sole. Omnia quae prima sunt nobis maiore necesse est esse:q quae longo discedente interuallo videmus. Igitur lunam videmus p oximen s esse.Neui eam maiorem nostro aspe

mi esse:u solem. Illud quoui necesse est cum sol non longe absit a lun :dia nobis maior videtur:li prope accesserinmulto maiorem futurum. Prae/terea necesse est: ut ante diximus aut nullam stellam erraticam esset aut so/lem pariter cum luna: ut reliquas stellas errare.Si enim quisu mihi potest demonstrare quineti stellarum cursum:&dicere:* hodie qua ui coram ad aliud transeat lignum uiuemadmodum de sole di luna fieri vidcmus:& nihilominus suum efficit cursum no est erratica. Si autem dubium est quod hodie transeat:& ad aliud signum compari ratioe cum luna stratui: di su/um circulum dirigat:quemadmodustellae quae sunt dubiae: necesse est has

cum errare: sed non euenit ut errent prelartim cum suo tempore ad cursum reuertantur. Igitur ne stellae quidem: cum certo tempore ad suum signum reuertantur: pollunt errarearisi forte volumus accipere excusatione quod duo corpora magna facilius possunt obseruari:qua singulae steblaetaquae non certos cursus coqficientes videntur apparem

87쪽

O Ed stellas quinet nonnulli Eas aiunt esse Veneris :Mereurii: Iovis Saturni: & Martis. E quibus esse maxima colore candido: nomi ne Hesperum: dieam appellari Venerem. Haec stella non abest a sole longius duobus signis lubter eius circulii collocara: scut ante diximus. Apparens autem maxime no .r sed toto mense pon plus indeficiens po/test videri Sed totus Hesperus incertos efficit cursus non eodem tempore ad preteritum transiens signum.

et iii

uia . . .

88쪽

G Ecunda stilla est Mercurii nomine Stilbon totus aeuioluminet sedla in aspectu non magnus. Hic autem a sole non longius abest ligno a uno. Qui semper eosdem cursus efficiens imodo nocte: prima modo ita autem ab solis exortus incipit apparere in unil etiam perpetuo signivest iiii est cum sole i rediens autem cum sole: non amplius esti qua tertiam 3 partem ligni. m Mercurius

89쪽

Ouls autem stella nomine Phaetontar eorpore est magnus. Figurii

autem similis lyrae. Hic autem.xii. signa annis totidem transigere eri .stimatur:& vno quoui anno nun apparere diciturinon minns dies, x.no Plus.xl. Sed tunc maxime obscuratur eum occidit cum sole. Eaonem au atem apparet. anteil sobIuppiten d. ra . n ' a