Clarissimi viri D. Ludouici ab Auila et Zunniga, ... Commentariorum de bello Germanico, à Carolo 5. Caesare maximo gesto, libri duo à Gulielmo Malinaeo Brugensi latinè redditi, & iconibus ad historiam accommodis illustrati

발행: 1550년

분량: 340페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

81쪽

DE BELLO GERMANICO,

priusquam ad duplicatam has ta longi

tudinem ad vallum accessissent,squido hac ratione futurum , ut nullum frustra telum in eos mitteretur, 3 prima aduersariorum impresso,acvis facilius infringeretur, dum cominus a velitibus noustris quos numero & virtute praestanti susimos in exercitu Caesar habebat, catas

pultis emissis nulli essent ictus innoxii. At hostium tam continua & pertinax

erat concussio,ut quum longo iam tempore continenter essent eiaculati, tum primum incipere viderentur. Nostri vicissim in eorum acies, quae ex aduerso constiterant, quan uis tormenta conctentione magna emitterent, loci tamen

natura, ut dictum est,fiebat ut leuiori ac vano ictu minus ostenderent. Singulari autem Dei beneficio tribuendum est, quod e tanta globorum multitudine,ita rari essent qui exercitui nostro damnum inferrent. Caesaris agmen saepissime quidem spectantibus nobis traiectum est, circa eum ipsum tam densa glandium nube circumuolitante, ut plerique do

ipsius magis quam de propria salute sol

et . . .

licitia

82쪽

LIBER PRIOR. i a

t citi, in unum Caesarem ora vultust conuerterent. Unum hoc accidit praecaeteris maxime memorabile, quod hic praetermittendum non existimavimus.

Sphaera bombardica directoin Caesare impetu mis a ,ita prope ad pedes decim di ut vel leuissimo quouis resultu prissens ac ineuitabile periculum attulisset. At seruatori optimo Deo sic visum est, ut quo loco primum in terram desiliit, ibi quoque scrobe facta defoderetur. In eadem acie quidam ex stipatoribus bombarda est interemptus, equi duo,& signum militare unum conuulsum ac dilaceratum. Neq; ullum aliud grauius

incommodum acceptum est.Eo die acucidit ut sex tormenta e nostris displosa creparent,ac dissilientibus circum quaeque frustis, circunstatium sauciarentur duo,& exanimati conciderent quinq;. Lanigrauius magnifici illius promisis sui non immemor, omnem spem in celeri & crebra bombardarum emissioε ne ponebat quarum terrore si nostros loco depulsos videret,iam insignem vidictoriam adeptus in perpetuum te fore

victorem

83쪽

DE BELLO GERMANI co

vlastorem coiisderet. Aaec sanὸ omtis, tam singulari patientia ac virtute miliestes nostri ferebant, ut, quum terra gi bis,acrhorrendo sonitu undique percuteretur,nem ullum staret agmen abim, mani illo furore tutum aut liberum, sed assiduis tormentorum ictibus etsi maiori ex parte innoxiis Germani,Itali & Hi spani aequato omniti periculo essent exes posti,non modo integrae acies & immotae persisterent,sed & milites singuli tam laudis cupiditate quam ignominiae me tu excitati, ordines suos intrepide foristissime iseruarent,necauersum eorum' quenquam videre liceret, ut tutiorem

locum sibi dispiceret, eo quem in acie defendendum suscepisset. Vbi amplius

octo horas Lanigrauius continuo into, aruisset, nostrosq; opinione sua firmio, res cognosceret, magis* imperterritos, quam ut talium fulminum iactu , loco dimouerentur,sedatiore iam paulo tenae pestate Caesar, quod nouum ab hosti, bus iniri consilium crederet, equitibus imperauit,ut ad contubernia se ad quietem reciperent,&Postea signo dato eu

m lictis

84쪽

- LIBER PRIOR. et '

is equis celeriter arma caperent, &ad vallum concurrerent. At quaerat sortasse quispiam,qua ratione Caesar addactus, loco septo equitatum instruxerit,

quum alioqui ad disciplina & vini miis

litarem parum apte conuenire videatitur,si intra vallum equesti prassio dee cςrtetur. Ad ea respondeo , consiliunx Caedatis non esse damnandum,neque id enim temere ipsum instituisse,Vbi ope re imperiactu,humili0xel paulo munitione,& vallum pluribus locis facile tra scenderetur, & equitatus ea parte esset dispositus, qua munitiones intermissae dςsisterent, & qua verisimile erat houstium eqstitatum irrupturu . Siquidem. ita effectum est,ut qua via & ratione illi in castra nostra impressionem faceret,

eadem pro us a nostris occurreretur. λErat ad dexterum hostium cornu iuxta paludem,uilla passus clxciter sexcentos a castris nostris dissita,eam hostes, ν ad munitioneVideretur accomoda,magno militu praesidio firmauerat,iocatis ante domum tormentit,quibus sinistrum agagetis nostri latus valide Percuteretur.

85쪽

DE BELLO GERMANICO Qua re animaduersa Albanus, hoc toto tempore quo saeuissima esset machinais Tum tempestas, cxpeditis aliquot Hispanis extra vallum eductis, iubet ut cum

hostibus qui ad villam,tormentis praesidio positi erant leui pranio contendan

atq; ita accidit,ut uno tempore &Lantu grauius tonans ,& milites nostri contianenter cum hoste pugnantes conspiceurentur. Omnia experti hostes, quu post horas continuas nouem, quibus in Caeα1arem fulminassent,neminem loco ces, sisse viderent, neque multum ad solis occasum temporis iam superesset , pauislum summotis retro bombardis propi, iis villam & rivulum,ubi frumentariae mola: erant aquatiles,& in cuius ripa tabernacula multa tetenderant, perpetua fossa & valso ante alia tormenta omnia, quo loco disposita erant,perducto, sub noctem in castra copias reduxerunt. horum alterum latus,ut supra demonstra, tum est, qua parte paludem contingeabat, circiter passus octingentos a castiis

nostris, alterum quod paulo longius ad planicie protendebaturinis mille quinu

86쪽

LIBER PRIOR.gentos distabat. Ea nocte inter coenandum Lanigraαuius ut fertur arrepto in manus pocurato,qui Germanis mos est, quum Scherutelo praebibisset, hoc ego schenele, in. quit,vinum iis propino, quos hodie ad Orcum tormenta nostra miserunt. Ad ea Schertetus,equidem nescio,ait, quos illa peremerint,at hoc unum 1cio,nemine ex vivisne pedem quidem loco ces, sisse. Schenelum fama est eo die du quid agedum foret ad concilium deserretur, in eam sententiam esse l*quutum, ut castra nostra oppugnarentur: Lanigrauiuvero c5tra sensisse, cuius ego consilium magis probandum existimem. Quanuis enim fortuna,quae plurimum potest, csi in reliquis rebus, tum praecipuὸ in bes, Io varios casus asserat,ac paruis momentis magnas tape rerum commutationes, essiciat, tamen si recta ratione perpens das,no temere profecto Caesarianos miis lites eos fuisse iudices, qui ita facile caustris, quanquam non adeo munitis exuuerentur. rem ipsam esse testimonio, quod tam horrenda bombardarum fulis

87쪽

mina tot horis fortissimὸ iustinuissent.& quorum tanta virtus atque ea praesentia animi fuisset,ut quum maxima mearum glandium multitudine premerenutur, non modo demigrandi causa acie excederet nemo , sed ne respiceret quiadem quisquam, iisq; tunc extra vallum progressis, in tantam contemptionem terrib1les illae machinarum flammae vesnirent,ut ad ip1as earum fauces hosteni

ultro quoque prassio lacesserent.Itaque Scheneli consilio,quum infelicem existum mihi videatur habitum fuisse,Lane

grauit sententia utpote in omnem euen , itum tutiorem ac magis salubre,ego cera te anteferendam ceserem.Aiunt&Faesdericum Saxoniae Principem consuluisse, ut postridie quam ad Ingolstadium

ventum esset, Caesarem cum omnibus copiis oppugnarent. ego utril consilio eundem euentum semper pxssagii,factae Caesaris constantia &virtute coniectura,cuius exercitus quum nongentis torumentorum ictibus uno die feriretur, ad hunc tamcn modum se habuit, qualis a nobis est commemoratus.

88쪽

LIBER pRIost. Ea nocte Caesar plaustris, quorum magna in castris erat copia , materiam comportandam curauit , magnoi miliα eum studio & labore , munitionibus insiblimiorem altitudinem extructis,pluteos adiecit ad defendendos torment arum ictus ac repellendos.Albanus quoαque ab ea parte qua palus ad flumen at tingebat, ubi Hispanos constitisse do cuimus, longius vallum producere,dea xterumque castroruin latus, ubi carros prius pro vallo obiecerat, totum sepiare instituit.

Eo qui insequutus ea die, hostes ins

termisso bombardarum usu , paucos ostis dispersos emittunt, qui nostros eXstra munitiones ad pugnam eliciant . Hispani studio incitati, circiter octin, senti extra vallum egressi, leuiore praealio coimmisso ta hostem premere atque acriter instare coeperunt, ut laborantis bus suis equites 121lle subsidio siimmitistere cogeretus. Hi triplici agmine inbstructi praecesserant.in primo centum fore equites erant, reliqua duo,quae ordi, ne suo conserta subsequebantur, rari F a antς

89쪽

DE BELLO GERΜANICO antecedentes.Erat e nostris circiter quadringenti per campum dispers,nam reuliqui,numero quingenti,non ita procul ad signa pradiantibus prauidio consistebant. Equites illi centum,loci aequitas te confisi,quod planiciem aptiorem sibi

quam nostris velitibus iudicarent,impetu facto in eos qui primi ac rari constiis terant,cum diutius militum nostrorimi vim ferre non possent, sese fugae manudarunt. Secunda acies fugientibus suis subsidio venit,ea vexillum habebat tua teo colore infectum. Nostri ea re nihilo magis perterriti, ad eandem benignita tem a se exceptos, pari quoque illos vix

tute reiecerunt. Supererat tertia acies

puniceo signo conspicua,similem vide licet pugnae aleam subitura. Equites quum infestis hastis procurrissent,conufertissima glandium nube turbati fusi

omnes terga Verterunt, Nostri magno eorum numero interfecto,neque sui colligendi neque consistendi data faculta te,nullum prius insequendi finem fece xiit,quam praecipites omnes & fuga pera tertitos in castra compellerent.Facinus

-- - Praecla.

90쪽

LIBER PRIOR. H. praeclarum sane ac memorabile visum est omnibus, praecipue autem Caesari, qui tam sngularem virtutem in milite summopere est admiratus, perspecta &loci & certaminis iniquitate du in apexata planicie equites numero quoque susperiores, cum raris ac dispersis peditiubus praeliarentur.Is dies &praeliu,hunc exitum habuerunt.' Albanus insequenti nocte duobus et Boemiasotarum millibus, quos ea rogio ad vallandi usum prae caeteris mauxime gignit idoneos, nouum aggerem fossamq; perducit directo contra villa, ubi hostes tormenta locauerant. tantaliam erat ab ea parte propinquitas, Ut

j quum non amplius quadringenti passu

4ntercederent, commode minora torumenta campestria adigerentur.Iuuabae

& loci ipsius natura ut post id vallum tutius milites nostri occultarentur.Ei louco praesidiol Aluarum a Sanda fortissimum Virum praefecit.Hoc opere hostes supra modum commoti, inopinato ma Io turbati, tam incommoda vicinitate

SEARCH

MENU NAVIGATION