장음표시 사용
11쪽
ΙΣgium regeret, Purpuram Vaticanam induerat argume tum sane ingens maximam esse huius Purpurae dignit tem, quam ipsi Regum, Caesarum filii, fiatresque cci cupiscant, rati hac via abunde suppleri, quod natura negauerit,in Regnum a Romana liberalitate impetrari quod fortuna nascendi vocatis posteriore loco ad vitam inuiderit. Fuerat initio huius saeculi Purpuratorum eis.
natui additus IOANNES DELPHINVS, quem
nihil tale opinantem Clemens VIII. Vicentina Insulata Pante insignitum in eo dignitatis fastigio collocauit, supra quod ipse unus excelleret. Nempe cum eum apud se Oratorem pro Patria Republica diu, impenseque probauset, arbitratus est non leue momentumSacrae Reipublicae selicitati eum hominem suturum esse, quem Hispaniae
Galliaeque Legationes immodice commendauerant, utroisbique de Religione orthodoxa non minus, quam de Patria optime meritum Pollicebantur strenuissimam in reis
bus sacris IOANNIS DELPHINI operam , quae is in peractis Legationibus apud summos Principes praestitisset in Hispania enim religiosissimi aequ ac sapientissimi Regis consilia Querat debaccantisper Belgium ha resis pro viribus extirpandari in Gallia auctor fuerat perduellium Regis, atque Ecclesia contumaciam gliscentem in dies singulos comprimendi ubique in eam sanctitatem
Propugnandam incubuerat, qua diruta, vel etiam lab
factata, nihil est reliquum, quod homini non plane perdito sit sperandu Nec opinionem Clementis fefellit IO A NES, qui Regum, Principumque concordiae diligentissime studuit, tam in superstite, quam apud successore Pontifices praeterea, quae ad prosperum Comitiorum exitum egisset quamdiu vixit,in studium Catholica Relisonis augendae curis nunquam consenescentibus, fati- scent
12쪽
scente nunquam animo in dies alacrior perdurauit. Mirum est,quam costans opinio mortales sere omnes inuas rit, Aquileiae Patriarcham, qui Propatrui nomen, atque indolem iure veluti haereditario possideret, eiusdem etiam dignitatem, Purpuram videlicet Vaticanam, impetraturum. Sive haec diuinatio quaedam esset , qua interdum hominum mentes sutura praesentiunt; siue de IOANNIS virtutibus opinio multo ante concepta , quibus deberi summus honor videretur,4 idem omnes sentire, i, lam, ceu rem compertissimam profiteri cogebat Lui, baris cum hac tam obfirmata hominum opinione, Cardis natis Amplissime, qui modestia caeterarum virtutum cumulo addita in id unum ilicumberes, ut& Purpuram,&quoslibet gradus amplissimos merereris; nihil deinde foudicitus,an eadem obtineres. Sauciabantur aures tuae, nec
poteras vulnus obtegere, cum inter Purpuratos futurus
propediem ubique priedicabaris; nec minus eas voces fastidiebas , quam alios in assentatores propensos eaedem oblectasset t. Imperabas, quoad licebat, silentium; quitanae paratos obsequijs,o opportunos imperijs uniuersos haberes, in eo inobsequentes experiebaris in aduersus imperia contumaces Tibi uniuersim mos gerebatur; si ii instar erat quod cuperes tua vota vel in pectore abduta homines rimabantur, quo tibi sestinatior opera probaretur, id ununierat omnium studium, ut quidquid praeciperes, sedulo exequerentur. Hoc unum frustra optabas, poscebas, imperabas, ne tibi faciam Purpuram non m do augurarentur, quod serre poteras, sed veluti iam comparatam uniuersi gratularentur. Vellicabant pudorem, ruborem eliciebant laccessebant modestiam acclamam lium voces, nec periculosius certamen unquam adisti,&vnde minus tibi victoriam pollicereris. Meritissimus dia
13쪽
cebaris merita extenuabas. Videbaris omni dignitate sublimior P praecellentiam occultabas. Tua se virtus aph triebatiuissimulabas. Quo altilis in opinione aliorum ascen deres, eo apud te ipsum deprimebaris. Quo viciniorem illi Purpuram indicabant, eo tu remotiorem ostendebas. Modelita oppido singularis in omnium admirationem promerita Virtuti ipsi, quae suo lumine proditur, indo citis occultari, datebrarum non patiens, ne se confiteretur, imperabas Auersabaris praeconia, quae allicitra flagitium taceri non posse contendebant Obijciebas virtutis fulgoribus silentij nubem, meritorum thesaurum late bris taciturnitatis infodiebas alius a te ipso cupiebas vi deri, quo minor te ipso credereris. Verum ut tua vota omnia absecunda uerit sertuna, id unum ab ea impetrare non licuit, ne tuas virtutes vulgaret Eras in omnium oculis Christianae probitatis exemplar, in omnium ore sa-crarum legum disciplina, in omnium opinione sapientiae humanaeiailigium, in omnium votis Princeps Ecclesiast, i cae Hierarchiae quoque magis sanctitatis lucernam sub modio recondere nitebaris, eo altius super candelabrum
effcrebatur. Mirabantur indigenae,exteri commendabant, noti aeque ac ignoti laudabant, cum tamen nullo tu loco non innotesceres, qui Solis inlia sulgeres, uno, eodemque momento tua probitatis, ac sapientiae lumen uniuersis mortalibus aperires. ALEXANDER Pontifex Maximus ex Vaticana specula Christianum Urbem suae ciuae traditum undequa auc collustram,in te, tua nimirum. monstrante virtute, peculiarem obtutum conijciebat, mia ratusque ex tot, tantisque meritis nullam quae si meritis quaeritur,laudanda est, oriri superbiam , eo te saepe elogio
prosequi cogebatur, quo dicitur Lepidum extulisse A gustus Caesar, cum imperio parem , sed aspernantem pro
14쪽
hunciauit Stipplendus erat Purpuratorum Senatus, inter illos quispiam ex ditione Veneta eligendus, cum in eo Respublica Veneta summis Regibus, ac Caesari comparetur, sicuti praerogatiuis alijs eorumdem Maiestatem, atque amplitudinem aequat Candidati non pauci, prensabant omnes, suffragia venabantur, adhibebant equo stres, nullamne praeterirentur industriam singuli praeterubant. Tu vero,ac si aliorum tantummodo interesset, nec tuum, ut dici solat, serrum esset in ign id unum agere videbaris , ne de te quidpiam ageretur . Deprecandus erat Ponti sex nullae a te preces manabant. Exponenda erat virtutum supellex ; eam in promptuario recondebas Laborandum erata quiescebas Eundum manebas. At quae alios fugiebat, patuit tandem ALEXANDRO dignitatum aucupandarum industria inui nempe rerum iudex acerrimus intelligeret illi gradus, honores, cimperia deberi qui summis virtutibus praeditus quaecunque vulgus miratur, aut despiceret, aut saltem non comcupisceret. Potuerat id a cognomine Macedone didicisse, qui Abdolonymum Phoeniciae Regno parem inuenit, cum is Regni vel ultrodelati usque adeo se cupidum
non ostendit, ut suae magis virtuti consulens, quam dignitati, metueret, ne patientiam, quam paupertas, iri uasonditio commendauerat, regnum, atque opes corrumperent. Itaque caeteris candidatis tu in aliorum opsenione candidatus, non tua, praehabitus es ea Pontificis aperta prosessione, quam iure merito ipsi Purpurae ant ponas. Quoniam cum de te promouendo deliberasset, ijs colloquens, quorum consuetudine in eruditis tonuentiabus fruebatur, testatus est ALEXANDER plures quiadem esse ex Veneta Ditione,qui Vaticanam Purpuram cuperent, peterent, mererentur; sibi tamen exploratissimum
15쪽
esse, nullum ex ijs aequo animo non laturum IOANNI DELPHINO postponi. O praeconium omni laudati ne maius lovoces ALEXANDRO dignas, quibus supra omnem dignitatem DELPHINUS glorieturi quid ea verba signabant, nisi mereri quidem aliosa A NEM DELPHlNUMmeritissimum esse Virtutes in alio fulgere, quae Purpurae decus aequarent; in IOANNE DELPHINO, quae vincerent. Honestamento alios pares es IOANNEM DELPHINUM maiorem.
Sicut nullus exanimantibus terrestribus aegreserat, si Leoni post habeatur; ex volucribus, si Aquilae,ex natantibus
si DELPHINO, ita minime ij displiciturum, qui Purpuram cuperent, si praerogatiuam IOANNES DEDPM IN Uri impetraret Te voluti inter membra humani corporis caput,inter metalla aurum,inter elementa ignemἰ inter Planetas Solem, inter Caelos Empyreum esse comis pererat, proinde exploratum ait sibi nemini molestum stare, si a te sicut virtute, sic virtutis praemio vinceretur . Quibus vero artibus te probaueras ALEXANDRO: ut ab eius ore, quod caelestium oraculorum est sedes, laudationem adeo locupletem expresseris In Vrbe, eo ina perante, non nisi bimestre tempus insumpseras trinoque duntaxat per cas angustias summi Principis colloquio trui licuit auar tamen, qua in rebus politicis. qua in specul tionibus magnitudinis periculum tam grande secit morarillius compendium, ut quantus,&quali esses intellexerit ALEXANDER, nec longius reposcens experimentum ea tibi destinauerit ornamenta', quae suo tandem tempore largiretur. Auctorauit sapientiam tuam examentulus, quo ex Clementis VllI. mandato pdmouendi adrinfulas Praesules explorantur; ubi recens ex Toga Senatoria, saeculique negoti s in Ecclisiasticum ordinem coopt
16쪽
tus tantam sacrorum canonum, sacraeque Theologiae prudentiam Ostendisti, quantam non alij, qui in ea disciplina consenuerint, conficinassent. Ab Vrbe prosectus, Pontificis animo perrituus inhaesisti, is enim sapientiam tuam testari non desajt; de te cum Oratoribus Venetis, cum Purpuratis frequenter adeo loquebatur, ut nec locus dissitus
nec interiectum tempus memoriam imminueret, detraheret studio, aestimationem debilitaret, atque adeo appar ret, abesse oculis nihil omnino animi praesentiae nocuisse.
Quo vero pacto ALEXANDRI studium antiquari posset, aut remitti, cum in augenda religione, patrim ni nimirum Pontificio amplificando, tua merita in dies augescerent, non modo apud nos, ubi sacram disciplinam mirifice crimulasti, gliscentes discordias oppressisti, aduutas intercidisti sobolescentes hydrarum instar secto mutitiplici capite contumpsisti summus animorum pacificator, sacerque Mercurius; at Venetijs etiam, ubi nodoso Deo
vindice dignos incidisti; quippe qui in modum Gordiani implexi,&ipsi ALEXANDRO non explicabiles vudebantur, tui tamen ingeni iacumine, tuae diligentiae str nuitate, tui consilisconstantia soluti sunt, expediti, amputati. Explicaret se hic latissimus campus, per quemlibes. re, soluteque ex patiaretur oratio, si quae Venetij pro religione, pro auctoritate Pontificia, pro pietatis incremento praestiteris, dicere aggrederer,d prius ali audiendi λnem,quam ego dicendi licerem Id, vel me tacente caenobia praedicant, quorum animos dissidentes ad conco diam, cuius ipsa spes interierat, reuocaueris. Praedieat Eminentissimus Ferrariae Legatus Hieronymus Bonuisius,
qui te sequestre ea apud plissimos Senatores negotia pro pacis incolumitate inis conterminas ditiones absoluit, quo rum exitum fiducia nulla pollicebatur. Praedicat M gnus
17쪽
gnus cognomento, sed virtute nunquam instardaximum Hetruriae Dux Ferdinandus, qui ab Hetrusca ad Venetam Legationem abeuntem Brancaccium pro ea, qua hominem beneuolentia complectebatur,appirime monuit, ut sibi Aquileiae Patriarcham conciliaret, cuius ab opera suis negotijs optatum successum sponderet. Praedicat Car Ius omni eminentia maior Cardinalis Graia nunc Bon niae Legatus, qui laudis, quam sibi totam seponere poterat ex rebus Venetis summa cum selicitate, nulli alij antea concera gestis portionem, eamque non modicam partitus est tibi, animi altitudine tanto Principe dignat iam professus, tuae operae, industriaeque deberi, quod ea a Senatu Veneto impetrauerit,quae antea pauci sperassent, obtinuitant nulli Praedicant quotquot a multis annis suere Venetij pro Summo Pontifice Oratores, quorum muneri perpetuus adsuisti, eaque curasti senaper, quae ad alendam inter Principes summos concordiam pertinercnt.
Quid mirum situr, si loco prodigij penes homines esset te
tam clare perspectum, tam abunde probatum extra illum Senatum degere, ad quem summis virtutibus aditus pletarumque patet I quamquam , ut seri humanarum rerum conditio, quandoque etiam vulgaribus recludatur .Mirari desino Pontificium Elogium, quo tua supra caeterorum virtus emicuit; cum quae ipse inchoaueris, peregeris, absolueris aliorum spem, ne dum fiduciam superarent ph vero nisi repulsam te candidato metuerent, inde confidentia oriri poterat, quod intelligerent, non coaequati semper virtutibus praemia,&Catonibus interdum Vatinios anteponi. Cum de tua in componendis antinis, amputandisque diffidijs felicitate nunquam retrogra tin absoluendis negotijs industria nunqMam decepta; in maximis difficultatibus explicandis prudentia nunquam elusa p
18쪽
in administranda prouincia laboribus nunquam fatiscentiabus, nunquam irritis loquor, inducet aliquis animum te literis saltem penitioribus mediocriter eruditum , aut aspersum leuiter, eius tantum eloquentiae vim maximam comparasse , quam sacris nondum initiatus in Senatoria trabea commendasti,&quam nemo unquam in dubium reuocet. Opinioni locum ea persuasio secerit , quod nemo in pluribus, si ea praesertim sint dissita, excellere videatur; quamobrem elementa ipsa proprietatis geminae, quam singula congenitam habeant, alteram in intenso gradu, in remisso alteram possident; nulli ambae se cumulath possidendas impertiunt. Praeterea arbitrantur homineS, arbitrio emam experientia aperit, detrahi gerendarum rerum alae litati ab immodica in arripiendis discipli. nis felicitate , atque adeo obtundi veluti ingenium racagendo fieri impar, quoties supra mediocritatem rerum cognitione perficiatur Plato sane, cui ob summam rerum omnium comprehensionem cognomentum a diuinutate quaesitum est arullas, teste Dione Chrisostomo ReL
publicas ordinauit; nullis praefuit Socrates eius Magister ob disciplinarum amplitudinem creditus homine maior; populorum regimine abfuit Platonis auditor, inlexandri Magister Aristoteles, cuius e capite orta videri potuerat philolophica Pallas, nisi ipsa natale Caelum habuisse superbiens in cerebrum Iouis intra humani capitis angustias patriam agnoscere dedignaretur . Militares copias, Socratis ipse auditor Xenophon moderatus est, urbes videlicet mobiles,4 armatas Respublicas verum hic quantum agendarum rerum strenuitate magistrum, de condiscipulum vicit, tantum ab ijsdem in rerum contemplatione victus est. Portio Catoni nullam artem neque
Privat; e neque publicae rei gerendae desuisse auctor est
19쪽
Liuius; eidemque scientiam iuris, eloquetitiam, Ioriarn militarem tam ab unde concessit, versatile ingenium sic pariter ad omnia addidit, ut natum ad id unum, quod ag ret, dici posse confirmaret. Nihilominus,si rem iudicii trutina recte perpendimus constat in nullis mirifice Catonem excelluisse, quod in omnibus excelluerit,neque enim potuit cum Scipionibus, cum Mario, cum Sylla,cum Pompeio, cum Sertorio, ac cum Iulio Caesare, alijsque multis militari gloria comparari; neque Tullij, vel etiam Hor tensi eloquentiae strenuitatem aequauit Laelio, alijsque iuris prudentia longe concessit in nulla facultate locum Principem nactus, quia in omnibus facultatibus esse voluit Philosophicas disciplinas pugnare cum rerum GCrendarum prudentia inde euinciputant nonnulli, quontradidere Philosophi canones imperandi,ab imperio semper amoti,4 inter Romanos Caesares unus Antonius promisisse barbam, gestasse pallium dicitur, quamuis de eius in natura arcanis rimandis excellentia sertasse non constet. At, o quantum debet IOANNI DELPHINOPhilosophia, cuius beneficio eam suis laudibus addidit, ut regnatorum sapientia dici possit Mecum ipse pugna- . .
rem, Eminentissime Princeps, meumque testimonium,ut exceptione dignum eliderem, nisi constanter, absque ulla hoesitatione sentirem, te eo in rerum speculatione progressum esse, ut ulterius homini progredi, qui diuinitus non illustretur, sit inconcessum Abditissimos naturae recessus scrutatus es, nec in ij quidpiam inexploratum s
persuit. Quidquid Academia dubitauerit quidquid af
tirmauerit Licaeum; quidquid Porticus excogitauerit,adeo feliciter assecutus es, ut de ij tanquam ab ambiguitate semotis eloquaris, nec euiscerasse auctores, ut dici solet, eorumque volumina geuorasse credi potes, sed naturam
20쪽
ipsam medullitus attigisse, erutis inde thesauris ad augendum ingeni censum in patrimonium literarum amplificandum. Id fortasse fidem, ut fide maius,ab ijs non impetrabit, qui te de re literaria in priuatis colloquijs disserentem nequaquam audierint. Inficiabuntur ij veluti muraculo proximum, lene humanis viribus inconcessum, qui tuam illam dierum Decadem minime legerint,in quam omnia priscorum philosophantium placita, imo totam sapientiam congessisti, inductis praeclarissimis ex Veneta Nobilitate Proceribus, qui disertantium personam indu
rint, tam facile, tam perspicue, tam acute, subtiliterque rerum naturam ostendis, ut eas imperuias hactenus, inacessas ingenio creditas quasi manu capere, nedum oculis cernere videamur. Quantus vero orationis lepori quam
mira styli suavitas i quam incredibilis in re tam graui pulchritudo dicendi i Horridum illum vultum, lamabilem nonnullis deserinitatem Philosophiae abstulisti, nec ea magis Tullio, qui latinitate donatam iuris fecerit vere Romani quam tibi debet, quo auctore Hetrusci ornatus elegantiam induit, Italiam terrarum Principem iure patrio sibi despondit. Frustra quo vulgaribus mentibus stlrar tu nobilissimam disciplinarum allegoricis inuolucris abdidit Plato. Nequidquam, ut solis strenuissimis ingenijs aperiret, inuoluit reconditis sententijs Aristoteles Tu velamentis reiectis, noua propemodum, quam ipsa po 'sceret, inducta facie vulgaribus etiam mentibus reclusisti. Veritatem, quam illi ceu Protheum sub aliena specie Occultabant, coegisti confiteri seipsam, nec uni Aristeo, sed niuersis, qui eam amarent contemplari videndam proposuisti. Facessant qui pulchriores animi foetus no nisi pannosos in lucem prodire posse pronunciant. Rece-Mant ut indigni suifragio, ubi de re literaria iudicandum. qui