장음표시 사용
3쪽
AD CELEBRANDAM DIEBUS 21. 23 M. MAII 23 M. IUNII MEMORIAM VIRORUM INLUSTRIUM
CAELESTINI DE KO ALEWSKI IACOBI FRIDERICI DE RHODFRIDERICI DE GROEBEN IOANNIS DITERICI DE TETTAV
5쪽
Ennii versus sex annalium primo, quibus Remi Romulique de urbo condenda certamen edissertatur, ne nune quidem ita eduntur, ut criti eo munere supersedere possit si quis primari0hoo testim0ni0 recte uti voluerit. ac duae quidem sunt causae errorum ad hune usque diem propagatorum: discrepantia codicum tullian0rum quibus vorsus illi traditi sunt haud volgaris et rerum quas attigit p0eta ign0rantia editoribus, qui ne Dionysium quidem Livium v0 aut Ovidium videntur ev0J Visse, CommuniS. primum abs0lvamus de eodioibus. eorum a10titiam halmis 110 librorum d0 divinationu
Ennium est, cum fratre item augure curanteS magna cum cura tum cupientes regni dant operam Sinrad aravicis augurioque. in monte Remtis auspicio se devovet atque secundam SoluS avem Serrato at Romulus puleher in alto 5 quaerit A*entino, servat genus alte volantum. certabant urbem Romam Remoramne vocarent omnibus cura Ciris uter esset induperator.e e lunt veluti consul cum mittere signum volt: omnes aOidi spectant ad carceris ora'. I9 qua moae emittat pictis e faucibus currus. sic euectabat popidus atque ore timebat rebus, utri magni victoris sit data regni. interea sol albus recessit in infera noctis. eaein canit da se radiis dedit tota foras mae15 et simia eae alio longe pulchemma praepeS
6쪽
laes a Molapit avis simul aureus eaeoritur Sol. edunt de caelo ter quattuor corpora Sancta
avium praepetibus sese pulchrisque locis dant. conspicis inde sibi data Romulus esse priora 20 avspictio regni stabilita scamna solumque altor igitur se v0ssianis B) roeto s0lus dedit illa v. 3 devovet atque, V. 4 avem, V. 16 arissimul suisi qu0d 00rr00tor h0insiani 0i adstipulari videtuo; quaru vix dubitamoris quin idem, quod versum 19 recte claudit, priora, e fonte puro solus servaverit, at ceterorum propriam, quod nee m0tro satis facit nec sensui, pendeat e vitio Seripturae haud insolito ill0, quo prius prior, propiti8 propior S0lent inter Se permutari. quod si quo c0gnationis vinculo ei de quibus supra dixi o0dioes coniuncti sint qua0siveris, omnes quid0m ab eodem archetyp0 eoque SatiSperite script0 pendere, Verum Vossianum illum haud un0 J000 in Veneris ceteris longe praestare. v0luti hic librarius solus vorum servavit in Cicer0nis Versibus qui extant 1, 11. 12, V. 50, Citare coire scripsserat prius), ubi et is, et iri celori: item solus duas 1, 41, 91, ubi die ceteri 80lus domi 1, 43, 95, ubi dum cetori; solus antiquiorum c0rto librorum inter librariOS ne eSSeest in versu Ennii 2, 62, 127, ubi haec esset Ceteri pra0t0r 0rlangens0 exemplum, in qu0 idem Drtur l0gi quod dedit ille. 0asqu0 luotiones conoesseris ita comparatas esse, ut Conieet arareStitutas QSSe omnes non pOSSis Contend0r0. accedit quod in vocabulis ad n0rmam antiqui moris scribsendis aliquotiens pari idem laudo donandus est: veluti fertur oraclis, oracla Drma S, quas Cio0ronis tempore solas fuisso in usu videntur doeti ign0rare, solus sorvasse 2, 56, lib. 116; item Solus formam genuinam, Verum seandem nostris oriticis Suspectam quodannis 1, 57, 130; denique aliquotiens quom, quoius similia, quod genus scripturae pro libito nunc fere partim Spernuntur ab oditoribus partim foventur. ea est igitur v0ssiani libri huius quamvis artis cum deterorum prole Vinculis conexi praestantia, ut quantum quidem quaeritando invenerim, principem fauilo inter ceteros l00um ovoup0t. quo eortius mihi videtur oss0, Lucianum Muellerum nuperum Ennii editorem, eum sproto V0ssiani tostim0ni0 quod quidum vita0 Ennii p. 154 ne comm0m0rmit quidem) lucretianum Voeabulum propritim intul0rit extremo Versui 19, graviter
lapsum OSS0. ad sententiam vocabulo priora comprehensam infra redeundum eSt. 00dem pertinet quod vorsu S cum mittere eiusdsem Vossiani prima manus et holnsianus eodeX reete tradidere: altera manus illius et vossianus alter cum committere substituere, unius quod ViSum eStV0oabuli modelam s0otati sunt. quare qui quom mittere t0xtui inseruore horum librari0rum e0natui Sese maneipantes, archetypam Certe formam non restituere. in coteris archetypic0didum fid0 standum est: de qua quid iudicandum sit, nune Videamus. aVem SerVandi arte, quo Vetere artis vocabulo nostrum consilio bis usum esse apparet V. 4. 5, gemini fratres divini numinis mentem captabant. quam artem quo tempore exereitarint et qu0 l000, primum quaeritur. et de tempore quidem Niebuhrii 0rr0rem missum laetamus 16) et post unis insorunt ΑΗVi ii iij quartior BHV li 18) meos porro praepetes et augures appellant
7쪽
qni cum diem 110etemque utrumque in eo n0gotio c0nsumpsisse sibi persuasit, neque Ennii verba int0ll0Xit neque sollemn0m auspieiorum morum respexit neque vero rationem habuit seorum Script0rum, qui ennianis gemina tradiderunt. et ex his quidem Dionysius 1, 86 10stis sest avum gemellos iussiss0 όωθινου καθεζεσδαι χε0ρις αλλγηλc0ν, ἐν αις k-τεροι &ξιουσιν 'δραις, Ovidius autem Fastorum 4, 815 s. aller, inquit, adit nemorosi faina Palati, alter Irentinum mane camumen adit. Sequitur apud Ovidium duod0tam avium signum set ita sequitur, ut de magno temporis intorvallo cogitari plane non p0ssit: id quod Dionysius expressis Verbis persecutuS 0St l. S. S. : cυς δε τὰς σαροσηκουσ&ς εδρας ελαβον Oλίγον εναι σχων χρόνον ὁ Ῥω/ευλος. . . αριν και OTLOυν Gηs ειον θεάσασθ&ι xεs φας ως τὸν ἀδελφὸν ἀγγελους - ξιου δια ταχμων cὴς στρozερ0ς idc)ν αἰσίους of ωνους. atque hi quidem dum paululum commorantur in itinere, Remo Sex aVes apparuere; φιετ' ου sco λυ δε nuntii eum adeunt Ρalatinumque in montem traducunt. certum est igitur annalium script0res eos, unde pendent Ovidius Di0nysiusque, geminos feci SS0 et avem servantes tempore matutino et augurium aeeipientes paulo pOStquam inierant. Servare autem solitos esse magistratus populi romani postquam nocte silentio Surrexerunt sub ipsum orientis solis tempus, testimoniis constat certissimis. hunc autem morem et pontificum iussu et consuetudine palam p0rvagata sollemnum siquis Ennium di Xerit vel inscitia vul pr0 libito immutasse atque possum dedisse, is nesci0 an omnium, qui eumque religi0nem hominum romanorum e monumentis hist0riarum noverint, unanimi consenSu condemnetur. atqui Ennius d00et servasse geminos eodem t0mp0re, quod matutinum fuisse neminem fugere potuit; prima autem luce, dum sol albus in insera noetis abiret, o0mparuisse Romulo aVes duodecim eodemque temp0ris moment0 globum Solis in caelum aScendisSe. haec omnia et inter se et eum annalium narratione tam clare c0nSentiunt, ut prorSUS certum sit solom illum album esse lunam. albus autem s0l oum candidae mei ac deinceps soli aureo ex adverso comparebat, leotori omnis do illo dubitatio adempta erat. quod contra ubi albescendi notio omissa candidae lucis oppositione inseritur, consentaneum eSt illam Solis Orientis radios significare. rectissime ita iudicabat Merula nequo quiequm 01fecere Vel Berghius
Silio in eius partem c01100sserunt, cum simpliciter negarunt posse lunam dici s0lem album. et vid0 mihi quo isti d0lapsi sint cum v0rsum 13 trai000rint post V. 2. fratres igitur geminiaUSpiciorum negotio intenti sunt post solis occasum in eoque desudarint oportet ab Oeoaso sole ad orientem. at enim post mediam noctem ad hoe negotium 0X0quenduin surreXisse Silentio magiStratus populi romani, ut supra dixi, ea ipsa testimonia eaque in Vulgus nota adstruunt quibus usus est Beroius Varronis apud Gellium 3, 2, 10 et apud Vorrium Flaeeum Fusti p. 348. quod Si quis anto mediam noetem, hoc est post Solis occasum, surrexiSSet auspieiumque deinceps Oriente Sole aecepisset, ne eodem quidem die ritum auspicandi consummaSSet, quod Vitio futurum fuisse consentanseum est. ac nequis eorum doeretis, qui Beroti iudicium calculo SU0 compr0bavere, in errorem inducatur, ipsius Verba adscribam Op. 1, 140 Romulus et Remus, ut certamen de summa re componerent, nocturno tempore tabernacula capiunt' immo dant operam simul auspicio augurioque iam ante Soli S OeeaSum, dein, postquam sol albus recessit in
8쪽
infera noctis. amplius operam dant ad orientem solem); 'hi dum aves servant, civium animi eXpectatione Suspensi sunt, R0ntulus autem, ubi primum S0l 0Xoritur, duodecim Vultures conspexit laetusque imperi0 potitur.' set ad firmandas id genus ineptias c0ntinuo addidit confidiam audactor Aeeundi vorsus interpretation0m eiusmodi: nihil aliud esse illud dant operam e. q. S. quam cogitavisse eos urbem auspieato condere et Omnia rite praeparaViSse, quemadm0dum Cister0 de rep. 2, 3, 5 de ipso Romulo: qua ploria parta urbem auspicato condere et firmare dicitur primum cogitavisse Mem publicam.' quasi Vero haec cogitatio set illa operatio eadem siti quod addit idom, potuisse a librariis v0rsum traici in locum alienum id nec eget
dumonstratione nequo facit ad commendandam hane traiectionem, quae Sensum omnem aufert. s0d longe impediti0r altera est quaesti0 quae sest de l000 augurii. ad cuius Solutionem tentandam priuSquam accedam, ipsius augurii ratio aeeuratius enucleanda est. in ipso igitur 0rientis solis momento, de quo optimo eXposuit Nissenus Templi p. 168 S., 00mparent aveS duodecim: nulla Rom0 00mparuisse dicitur, neque facile suspicere in eis quae versum 20 Sequebantur signi a R0m0 observati mention0m esse iniectam. quanquam quis Spondent non dictum eSS0 emn ObVervasse easdem aves post Romulum P Sed ea obs0rvatione nil mutabatur duvictoria fratris. iam si annalium narration0m de hac quoque re Comparaveris, invenies in eis omnibus longe aliter rem esse informatam. ac Dionysius quidem 1, 86 Liviusque I, 6 s. priores Rem O RVes, Sed easdem numero minore ViSas eSse, maiore quo Vietoriam reportarit deinceps Romulo, Sex illi Vulturos hvio duod0oim, conc0rditer tradunt. quae cum his fabulis coniunxero, Remum ludibrio habitum osse a R0mulo, riXam oX0rtam esse inter utriusquo fratris adseolas in eaque ooeubuisse Remum, eiS nee additur quiequam rei Summae nee demitur. tertius seiusd0m aetatis t0stis Ovidius an prorsus ead0m aeoeperit, licet dubitare. nam eum Fastorum
5, 150 s. de saxo aventinensi haseo dicit huic Lemus institerat frustra, quo tempore fratri prima Palatinae signa dedistis aves
sane inuertum est utrum ille iii Aventino nulla 0mnin0 acoeperit signa, an auoeperit debilia. sed is est in hae geminorum fabula augusta0 aetatis testium o0nsensus, ut alterum h0o longe sit pr0babilius. sed huno annalium a p00si 0nniana dissensum ne iuSto maiorem eSSe CenSeRS, reputes velim contentionem fratrum etiam in annalibus diei inde nr0laetam esse, quod teste Di0nysio 1, 86 avus 00s ad hanc l0gem dimicare iusserit: oncoτερμὰ δ'&ν οἱ ορνιθες προτερροκρείττους γεν υνται, τουτον αρχειν τῆς ἀ cotesaς, quo fact0 Remus traductus in mont0m ΡMatinum fide optima se Romulo quaesivit Ουστινας οἰέ0νους ἴδοι re ροτερος h0o enim eX ehiSiano exempl0 ΚieSSlingius Silo iure recepit, προτερ0ν ceterorum nihili est). ambiguitas igitur legis illius, quae Septimi saeculi argutiis procusa est, apta est ex simplici antiqui0rum Seriptorum t0stimoni0, victoriam ei fuisse deerotam cui priori avium earumque duodecim Signum Obvenisset. et hi quidum soli visi sunt rem decidere otiam ipsis saeculi s0ptimi auguribus Messallae
visos osso finxerunt, ei pr0laeti Sunt a nomino reniorum avium quae acturum aliquid remo-
9쪽
rari compellunt Fest. epit. p. 276). apparet autem Stetisse ab illorum iustium parte Ennium poetam, apparetque clarissime quam apto is dix0rit: conspicit inde sibi data Romulus esse priora auspicio regni stabilita scamna solumque pri0ra enim ipsi fundamenta regni iacta esse significavit, quippe qui prior avium duodecim
Signum animadvertisset: priora autem illud o0dioem v0ssianum alterum solum cum aliis haud paucis Vidimus ex archetypo libro Salvum Servasse, naues esse qu0d ce eros oecupavit propriam Supra demonStraVi. a ratione augurii ad locum transimus. rurSus Ennium suspicamur certe ab annalium
recentium argutiis immunem esse, in quibus omnibus legebatur Palatinum Romul0, Aventinum Rem0 sedem captandi augurii fuisse: nempe avito illis decret0 obsecutis ut χέ0ρὶς αλλψλo9ν εναις ἐκ χεροι αξιουσιν εδραις auguri0 0p0ram darent sita Dionysius 1, 86 similiturque flutarchus Rom. 9). Sed tamen erunt qui v0r0antur, ne hanc locorum distributionem . ini in generi argutiarum adSeribamuS. nam non Solum annalium eam Script0reS pr0didere, Verum qi10d malia Sest dis iplinae auguralis interpret0s. causam enim Aventini montis a pomerio urbis exolusi Messalla augur consul a. 701 apud Gellium l. S. s. Seripsit eam quod in eo monte Remus urbis co=ιdendae gratia auspicagerit asesque insitas habuerit superatusque in auspictio a Romulo sit. accedit quod auguris Romuli m0moriam Palatino adsignatam esse deeretis conlegii p0ntificum augettiratorium regionis decimae de quo vide quae dixi Topographiae 2, 512) ut lituus Romuli in palatina Sali 0rum curia repositus dem0nstrant. graViSSima lineo diXeriS esse argumenta quibus palatinum Romuli augurium longo et sinceri0ro se fonte et antiquiore annalibus Ennii provenire c0nstet. quod si esset, plano desperandum foret de loci enniani explicati0110. verum hanc totam augurum pontificumque saeculi septimi 0ctavi quo d0otrinam ab 00rund0m scriptorum narrationibus pendero, unde Di 0nysius Liviusque et OvidiuS Sua depr0mpserunt, non 80lum suspicionibus vanis coniectamur verum praeclaro nisi contendimu S testimonio. nam Censorinus diei natalis 17, 14 quid apud Varronem, ait, legerim non tacebo, qui libro antiqui- fatum duoet*icensimo ait stiisse Vettium Romae in augurio non ignobilem, ingenio mayno, cuivis docto in disceptando parem: eum se audisse dice tem, si ila esset, ut traderent historici de Romuli Τιrbis condendae auguriis ac duodecim Multuris, quoniam Caa annos incolumis praeterisset popidus romantis, ad mille et ducentos perCenturum. non pugnat igitur Ennius cum fama pervetere, Verum Sol VS eiuSdem habenduS 0St teSti S Superstes. nam quod ultimus r0liquiarum uius oditor sibi visus est detexisse eandem fabulam in Na0vii bell0 p00ni 0- sollicet Aventinum is ab avibus, quod eo se ab Tiberi ferrent aves, dictum putabat tusis Varrone 5, 43 - quam dubili usus sit argumento neminem latet; denique quod Romulus captato avgurio hastam de Asentino in Palatinum iecit sita Servius Aen. 3, 46: ceteros testes V. apud SchW0glorum 3, 395 adn. 26), utrum propterea confictum sit quod in Aventino illo augurium captarit necne, prorsus incertum eSt. - Sed fuere qui Ennii testimonium tam absonum set ab omni partu incredibile esse putarent, ut critico cultro resecandum curarent, eum praesertim
10쪽
tullianorum u0diuum vitia ad medicinam adhibendam invitarent. ac Sane Vitiosa Sunt haec quae in codicibus extant omnibus: in monte Remus auspicio Se devovet atque Secundam solus arem Servat: at Romulus pulcher in alto quaerit Asentino, sergat genus alle Tolantum. 0Xpulsis igitur quae metrum turbare vid0bantur illis in monte Ciceronis editores v0t0res sortipsere Me vel hin Remus e. q. S., at Ennii paenultimus edit0r expulSis eisdem manuum reliquit versum horum primum Statuitque VerSum integrum ante eum eXeidi SSo. h0o quoque ultimus udit0r ut alia multa d0 illo traxit, quum idem plane nihil in instaurandis his reliquiis praestitisse proclamavit, nisi qu0d laeunam paulo commodius p0880 circumscribi sibi visus est, si tradita verba cum e0niectura Vetere contaminaret. scripsit igitur
quod dupli 0m lacunam statuendi artificium, dum alia se evadendi viae patent, vel duo probabunt Vel nem0. eg0 uno V00 ut 0 0XputS0 Sio Seripssim in monte Remus auspicio se devoret atque soluS ai em servato at Romulus pulcher in alio quaerit Asentino e. q. S. quod ut Statuam, primum hoc me movet quod quid possit excidiSSe, plane non adsequor, d0inde quod agem secundam servare parum apte dictum mihi videtur. nam qui Servat avem 110n servat Secundam, Verum . quali Scumque intra templi fines adv0laverit. noque longam ablativi ultimam puto quemquam OstenSuram esse, eum praeSertim in arSi QOmpareat. hoc S0lum neg0tium laeessere largi 0r quod A Ventino mons 0pponitur omiSSO Domine. Verum crediderim m0ntem eum, in qu0 p08tmodo urbS romulea condita est, potuiSSe montis voeabul0 significari eiqu0 altum Aventinum, quem inter pag0s montibus urbis Romae circum iacentes fuisse n0tum est, apte opponi. qu0dsi quis hoc n0lit admittere, unicum erit remedium quod placuit editori paenultimo, ut illa in monte ros000ntur tanquam laeseri archotypi supplementum a lectore Vetere adscriptum. verum utut est: 00nfiteamur op0rtet libore ennianam permUtatarum Sedium rati0nem non solum Singularem eSSe Verum prorsus carere certa eXplieandi ratione. cetora omnia ego equid om in o0dicibus tullianis reote trRdita esse 0Xistimo. sed manum de tabula: h0u mihi maxime agitandum sumpsi ut ne amplius inperite de h0rum codicum fido iudicaretur neve historiarum memoria iusto longius ab annalibus Ennii arcoretur. Datum R0gim0ntii m. Decombri a. 1884.