Ordo et ordinis ratio in legendis Hippocratis et Galeni libris

11쪽

Cum igitur tres tantum sint medicinae partes prime,Physiologia,Higilne,Therapeutice, in his caeterae comprehendantur : doceamus iam quibus Hippocratis Galeni libris,quo ordine lectis,unamquanq, perdiscamus: Physiologicis ob id auspicati, quod illi naturam corporis humana iam inde ab elementis ad usq; perfectam orgaai cuiusq; totius fabricam omnibus integris actionibus naturalibus vitalibus animalibus preditam perdoceantTegantur autem eius libri hoc ordine.

PHYSIOLOGICI LIBRI.

De natura hominis Hippocratis liber unus,cum Galeni in eum commetariis quinque: quorum duobus iam factis, tres alios scripsit Galenus,asserentes librum de natura hominis no esse adulieritium,sed verum Hippocratis, iis suis placitis Hippocratem ubique consentire, contra F Mndam calumniam Galenus in libris suis. De elementis secundu Hip- , Quibus elemeta docentur pocii natura hominis rumisiis omnib' comunia,&Galeni cometarior ilib duo Eprixa1alis saguine pditi. In quorum demonstratione ea tantum attigit Gal. quibus est usus Hipp. caetera docet lib. 3 demostrationum Iib.s.& sexto de placitis Asclepiadis: libro de facultatibus medicamentorum purgantium in libello hac de re scripto: Scin libello ipsi asscripto , quod qualitates sunt sine corpore. An laguis natura sit in arteriis M. Pinataliscratum. De humoribus r. Hipp. cum G

leni 3.comment,

De atra bile Gai. I. Alter vero ex

Galeno, Rufo, Aetio collectus. De seininis genitivi natura Hip. De spermate lib. r. Ga Deratione Acreadi liberos Gal.

que citati cometa l. de natatu.Hip. De mebrorum copage seu demat.bu. Gai attributus in veteri versioe. De natura foetus Hipp. Deformatione foetus Gal. Gal. Anaial sit si corpope cotinetur Quibus elemeta animalis propria se- me sanguis,menstruus tamen in muliere,& animalis ex

his formatio tartus traduntur.

12쪽

ORDO IN LEG HI P. ET GAL LIB

De partu septimestri octimestri H. De super foetatione mulierum Hi p. De no piaretibus d infoecudis Hip.

De virginum natura , Hipp. De foeminea natura, Hippocratis De calore natiuo coatra Lycum,reprehendentem Aph. τ . lib.1.HippocratiS.

Introductio seu medicus Herodoti liber, non Galeni, Ut ex commentario Galent r. particulae secundae, lib.sexti Epidemion liquido apparet. De pueri detitione lib.I.Hip. De ossium natura Hipp. - In ob & se

Oileotome.i.ossia diuisio, qua cur inci quelibus a piendu,ratio ela initio Adminiit.anatom. natomicis. Chondrotome cartilaginum elemeta hoSyndesmotomeaigamentorum a minis pro Arteriolome, arteriarum. ria,hoc est Phlebotome, venarum. partes simi Neurotome,neruorum lares quib'Myotome musculorum diuisio: simul H organiceco Tenoniolome, id est tendonum stant algio

Arthrotome articulorum. num authores declarantur.

Haec Myotome compendio tradit omnia de musculis scripta, in libris Administrationum anatomicarum , ad quas mox ab osteotome transiri potest omissis cartilaginum,

ligamentorum,vasorum,neruorum anatomis,utpote inia

bi descriptis.

Ophthalmotome,quam etia lib. Io.de usu paritu doceti Metrotome,id est,uteri diuisio lib.i.obstetrici cuidam scripta. De instrumeto obfactus li. i. In quibus partium qua De carnibus Hippocrat. bumdam organicarum De corde Hipp. anatome traditur. De articulis Hipp. cum Galeni commentariis. .

De glandulis omnium partium Hipp. De corporum sectione Hipp. De locis in homine Hipp. De virginum iceminarum natura Hipp.

13쪽

De sectionis coiitrouersia lib. 1 GaI De anato me vivorum uorum meminit Gai in li- De anato me mortuoru bris suis Min sine artis medicae, ne quis supposititios putet sed qui in veteri versione est de anatome vivorum, Galeni non est Galenum enim persaepe citat tamen legi potest cum iudicio Administrationum anatomicarum lib. se pulcherrimi:

quorum decimus reliqui sequentes desiderantur. De anatome Hippocratis,libri . Galeia Iuuenibus De anatome Erassistrati libri duo Galeni scripti.

De anatome parua, Gale.asscriptus in veteri vertione.

Epitomatum libri quatuor, in libros viginti Marini anatomicos , omni uni corporis partium quantumuis exi guarum anatomas fulissime et primentes in quorumis quaestiones tractantur de cerebro an motus eius sit pulsatorius, an respiratio in cerebrum fiat:& decimus septimus de principatu cerebri. Epitomatum libri duo in libros Lyci anatomicos. Comentarii de ignoratis in anatome a Lyco Macedonico Quinti ὀiscipulo,omni u in anatomis peritissimo. De su partium corporis humani lib. 7.omnium anatomicorum pulcherrimi, doctissimi, plane diuini, qui ab omnibus intelligatur dignissimi.Ex quibus, nescio a quo

Arabe lib. Io. de iuvamentis membrorum excerpti,&ie

teri versione semilatini sunt facti ve in prologo veteri in clib. de usu partium patet legenti. An post tot tamque absolutos Hippocratis Galenianatomarum libros , hominis physiologiam ex Platonis Timaeo, qui est de hominis natura aut ex Ciceronis lib.1. de natura Deorum discere requiris ZMulto minus,opinore Guidonis,Mundini, Alexandri, Benedicti libris anatomicis,vel barbarie,vel ignoraria crassissima plenis: omnium animum ex Carpi picturis, partes hominis propyomnes exprimentibus, quam infeliciter,norunt qui veram naturae historiam,hoc est humani corporis sectionem manibus suis aliquoties tractarunt, atque oculis suis non semel obseruarunt. Id vero munus etiamsi felicissime obi-uisset, mulierculis oculos pictura inani pasturis tantum

oblectamento idisset, personaris quibusdam medicis

14쪽

ORDO IN LEG. I P. ET A L. LIB.

ostentationi.Medicum autem rationalem remorantur magis umbrς huiusmodi quam promoueant.Nam corpus ipsum medico futuro est saepe videndum,saepe manibus tractandum, idqae totum non superficie tenus: ut partium corporisomnium subistantiam,magnitudinem,numerum, figuram, situm,connexionem itanquam ungues 5 digitos cognoscat, non autem solam partium superficiem picturaer pressam. Quapropter intercidit vix dum nata farrago illa Carpi, sumptuosa quidem sed nullam in re utilis.Quod si plantas non dico pingi, sed ne describi quidem voluit

Galenus,verum per manus tradi doceri, an futilem vanamQue partium corporis nostri pictura tolerassetZan his formatum recepissiet medicum nisi forte pi ros homines curaturum Neque credas ad has Galeni anatomicas de scriptiones ubique exactissimas 3 verissimas quicq Jani posse etiam maxima doctissimorum industria accedere. Quod tu probe iudicabis, si libros eius Graecos cum libro naturq,S humano corpore contuleris: non autem Latinos locis permultis corruptissimos.Sed ad pensum redeamus.

Post anatomicos,legendi sunt tibi De temperamentis libri duo:nam tertius de temperamento simplici lum medicamentorum , ante haec le- 4n quibus facultatu gendus. a quibus actiones De inaequali intemperie. prode ut principia Animi mores corporis tempera-ὲ essentie docetur, turam sequi M. I dc seu uentibus. De optima corporis costitutione. De exuex iaci.bono corporis habitu. Parui hi tres libri amicis quibusdam scripti pro illorum captu&vsu. De facultatibus nostrum corpus dispen '

santibus r.

De substantia facultatum naturalium . In quibus a-De facultatibus naturalibus tres , ctionem ho De urinarum secretione lib. . contra eos minisprima- scriptus qui sanguinem a renibus mutatu, ria conseruasvrinas creare putat,Gal in lib.de atra bile. actio scilicet nutrito, de quae illi seruiunt actiones aliae naturales,

15쪽

traduntur.

De facultatibus an irnalibus M. De mente mancus est lib. Hipp. De placitis Hippocratis& Platonis, ii 8 sed primus deίaderatur. Animi mores corporis temperatura sequi & contra .lib. . De motibus mani sestis Mobscuris.

De motu musculorum L.

De motu superciliorum male tradi

et a quodam .

De voce libri quatuor a Galeno cita. tiocinatio, cum ti in suis libris Aristotele , vel

sermocinatio vi Galeno lib. ig. de usu partium, Ἀ-gricolae placet, melius perncitur De causis respirationis.

De via respirationis. De motu thoracisin pulmonis 3. adolescenti condiscipulo scripti, ex Pelopis praeceptoris dogmate,paucis a Galeno sequetes inuentis quae ad finem libri eius tertisseribuntur. Eisagoge pulsuum l. De usu pulsuum I. De dinerentiis pulsuum 4. De dignotione pulsuum 4. De causis pulsuum 4. De presiagiis ex pulsibus 4. Compediu S epitome pulsu s. in dictos nuclibros sexdecim, Ga leno citata in Therapeuticis libris in exemplaribus grecis de syderata: videtur esse compendium uis in In quibus, viliabris Aristot de anima de sensu de sensato, doce

tu sensus Scmoctus volutatius, pquas atrio es primaria hominis actio, id est, ra- Hi omnestice mo

tum voluntariue

tia doceant tamen eode spectant quo In his lauto superioribus, ut Aristoteli in lib. de longita

dinein breuitate vi tς. docetur actio scilicet vita , sine qua primaria hominis actio nupet dicta co- sistere nequeat.

De pulsibus contra Archig.

Hactenus ipsum hominem vivum lania absoluimus ina ex subitantia materia,& forma,& accidetibus ipsi substaatiae qualitatibus principia sunt simplicia, ac omni reraelementa vitima demotissima nature elemeta quatuor,

16쪽

ORDO IN LEG ΗΙΡ. ET A L. LIB,

ignem,aerem,aquam,terram,coaluisse docuimus ex his vero per alimeta,humores in nobis quatuor,sanguinem,

pituitam,bilem flavam,& atram:atque ex his sperma a sculinum foemininum, Tanguinem menstruum et ex quibus partes corporis nostri similares , tam spermaticae quam sanguineae,singulorum organorum materiae, pro priaque tropinquissima nobis Mementa conformatae sunt In quarum triplicis substantiae spirituose , carnosae, solidae, iusta quantitate, proba qualitate est facultatum naturalis, vitalis,animalis , nostrum corpus gubernanti vin ,hoc est ite ipsius essentia iobur. Superest igitur ea nunc asscribere quibus ipsa sanitas nostra tam sux , tam lubrica tam facilis,mutari a quavis causa insalubri potest, vel integra vel integrae proxima diu servari. Nam omni ino seruari integra nequit, quod corruptelae interitus inobis est cognata necessitas: ut demonstratur initio sani

tatis tuendae. Seruabitur autem idonea quantitate, quali itate,tempore sumendorum, educendorum,admouendorum,faciendorum: quae docentur libris te alimento Hippocratis,cu Gai comet. De alimentis . Galent. De aquis,aere regionibus Hippocratis , cuGaleni commentario. De vino, Gal.

Sumenda PDe aqua, Gal. De ptisana, qui Galeno aiscribitur. De euchymia cacochymiam

De attenuante Sc crassante victu .

De flatibus i. Hipp. De subumidorum, Hipp.

De corporis fluore perpetuo I.

Educenda Deae venerea, Galeno asscriptus. De urinatu differentiis signis Hip. 3 ali Admouenda De lauationibuS,Hipp.

De exercitatione per paruam sphaeram, GM. Facienda meae venerea, Hipp. etiam ad facienda re

ducit Galenus in libris salubribus.

17쪽

De salubribus rebus Hipp.

De ratione victus salubris Hipp. cu Gal. com. De ratione vict' priuator Hip. cu Gal. com. Omnia it impiticae diaetae subfiguratio Gal. Ia .simul sin medicinae, vel gymnastica sit ars sanita tis tuendi, ad Thrasybulum liber.I. De sanitate tuenda 6 Gal.

me consuetudine I Gal.

PATHOLOGIA, AETIOLOGIA,

At quoniam in his salubribus causis quantitatem,quali

tatem,tempus, ad unguem seruare est difficile,ut aliquando a mediocritate cuique homini sua non recedamus .Hic autem recessus etiam a paruus est,frequens vero est, paulatim corpus immutando affectibus praeter naturam parat. Et quae prius causae fuerant salubres, sumenda scilicet, educenda,admouenda,iacienda,liae ob mutatam insioni ter quantitatem,qualitatem,tempus, insalubres morbo- fae evadunt. A quibus tandem aliqua saltem una actione

insigniter visensu percipi possit, laesa, vel pluribus simul laesis fit morbus affectus homini praeter naturam ob id abigendus, ac etiam cui actionem tedit: propter quam partium totius sanitatem requirimus. Ob id sanitas iam perdita est recuperanda,S morbo ta-dem profligato per salubres causas effectrices, instaurada. Morbi autem natura docent libri sequentes: sed cum mor bus sit triplex,primus partium similariu quae primae sunt, dc propinqua nobis elementa intemperies calida, fricii

da, humida ,sicca calida humida calida sicca nigida humida,frigida siccae& haec vel sola,vel cum aliqua materia, ut

sanguine, pituita,bile alterutra seros aquosoque humore,flatu, vapore.Secundus partium organicarum ex similarium iusta magnitudine,numero, figura,situ, connexio ne idonea coflatarum incommoderatio, in magnitudine, numero,figura,sita connexione tam similarium,quam ipsorum organorum. Postremus ambarum communis,& quialterutri per se, vel simul utrique potest accidere.solutio continui,ab incisione,fractione,tentione, erosione: secun

18쪽

ORDO IN LEG. HI P. ET A L. LIB.

Post hos illi qui omne morborum genus complectu rur, o cossi etiam primos legas, nihil peccaueris. De inaequali intemperie lib. i. Gal. De differentiis febrium . iecitiarasmo. i.tabe. i. libeli 'tuus amico dat'. similares De atra bile seu melancholia Gal. morbi. De atra bile ali ' ex Gal.Rufo, Aetio Sicamio.

I De comate,GaL De tremore, spasmo,ragore, palpitatione. De vitiis lassionibus animae. De morbo sacro seu comitiali, Hipp. De epilepua,eo de morbo, Gal. obstructione fit. he marasmo omni GaI corp' 1 hoc minutu est.

Organi-IDe tumoribus prς ter nazura, Galeni,corpus aut ci spars in hoc immodice augetur: quia tame in eotest simul intepetiesa humoris ipsum facientis

natura,& primu apo Icema,tade etia apostema:

in communes omni morbo libros reiici ootest. De vulneribus capitis Hippocratis. De vulneribus lethalibus, Hipp. De fractucis seu fractis Quae alis ossibus, eo ture positione Hipp. c. GAL commeta. i. Comunes De laetabus ac fistulis, Hipp. De haemorrhoidibus,Hipp. De foeminarum morbis lib. z. Hipp. De virginum morbis lib. i. Hipp. De gyneciis, id ect , mulieribus , teri mor bis,&remediis,versus a Nicolao Regio Calabro,aliorum multorum Galeni operum interprete antiquo, rudi quidesed fideli. cuius exemplatia certe castigatissima integerrima vellem Venetis Germanis fuit te in manibus non tot hiatibus,tot erratis pol tentosis , scateret Galenus his impressus . Haec miror Venetos in Calabria non conqui sisse in qua fuit medicus ab hinc annis circiter centum,anno salutis i 6; Eusebiasa; 63 pontifice Vibano ouinto,ut

Cuido Cau iacus de eo scribit in initio. De dignotione 5 curatione fiagulorum animi affect

19쪽

ER IACOB. YL. MEDICUM ro De differentiis 3 causis morborum symptomatum libri sex. De plenitudinea. De causis continentibus tropinquis morborum Gal. De causas pro tharticis seu externis Gal. De morbis lib. Hipp. De morbis internis 3 externis,Hipp. Epidemiorum primus aeritus,vere Hippocratis,cum Galeni commeatariis sex in utrumque tribus. Epidemiorum secundus cum sex Galeni commentariis Com- - quartus,sextus,a Thetalo Hippocratis altero filio,ex reli- I ctis a patre per tabellas commentariis consarcinatus quo t- trum sextus in peregrinatione obseruatos passim motbo h VJ non epidemios continet,cum sex commentariis Galeni mm ς- Epidemiorum quintus Hippocratis iunioris, qui filius fuit Draconis,alterius fili Heraclidae Magni Hippocratis:que quintu nonnulli etiam Thessalo tribu ut, ut septiamuri aperte Galeni senteria ψuti est,ac incerti authoris. De typo, Cal. Ad eos qui de typo scripserunt, Gal. De quatuor temporibus morborum uniuersalibus,principio,incremento, atu seu vigore, declinatione:seu totae morbi duratione. De quatuor teporibus morborum particularibus: seu de accessionum principio,incremento,statu declinatione. De risibus lib. 3. De diebus decretoriis lib. 3. Gal.Est etiam Hipp.unus. De morborum decretorio,Hipp. De morborum septimanis diebus,Hipp.

De locis aitectis, quos Galenus statim subiungit lib. de diffin causis morborum Tymptomatum in libris sivis. De noscedis oculoru morb.Ophthalmico cuida script . De dyspn a lib.ῖ-Λrs medica, Gal.

De loci distetentus 3olatiis Hippocratis:& alius Gale

no asscriptus.

THERAPEVTICI LIBRI

Postquam libris proxime superioribus morbor omnia essentiana pectes,cautas,symptomata, tempora formas,

20쪽

ORDO IN LEG. I P. ET G A L. LIB

morem Mna,&in quibus corporis partibus hi sunt, didia

ceris,iam hor ex corpore dispositionem per contraria ipsis remedia addere oportet, quaerendaque auxiliorum ad hancre idoneorum materia insumendis,educendis ad mouendis,nctedis, quideclarat abunde libri huiusmodi. De alimentorum facultatibus:nam hi ut de euchymia cacochymi attenuante victu, ptisana,& caeteri adfligi nem pertinentes, cum Galea ad Therapeuticen sunt tiles:quoniam in hac vires seruare similibus oportet,aut saltem fouere,& consuetudini, id est, consuete per sanitatem victus rationi in sume adis,educendis,admouendis, facta endis,aliquid condonandum est. Hipp. Aph. II. lib.I.Pr pri autem Therapeutices hi libri fuerint. De temperamentis liber tertius hic enim est de teper: mentis non hominum sed simplicium medicamentorum De facultate implicium medicamentorum lib.II. De simplicibus ad Paternianum in versione veteri. De simplici medicamento unus, Galeno attributus. De paratu facilibus medicamentis unus Galeni, sine

principio,quem citat lib. Methodi:& alter ad Solonem Acchiatrum libris duobus Graecis diuisus in unum coactus, sed in principio quam Graecus auctior in veteri versione, tamen lectione dignus. De facultate Cetauri Gai attributus in veteri versione De generalibus medicamentoru facultatibus in veteri interprete alter ibi logissimus de Dynamibus .i faculta. De medicamentis totius substantiae similitudine agetibus, Galeno in simplicibus aliquoties promissus, quae

secreta vulgo vocamus.

De catharticis, id est,medicamentis purgantibus humores, a singulis prope partibus, Galeno in veteri versione asscriptus maxima sui parte optimus. Devirtute pharmacorum purgantium:diuersus a priori, in veteri interprete,& Graeco exemplari aequalis. De helleboro Hippocratis. Antiballomena Galeno asscriyta. Postea horum tendorum modus, quantitas , qualitas, tempus, quae caetera aliquid indicantilant cognoscenda

ex libris sequentibus: